hodie

Latin > English (Lewis & Short)

hŏdĭē: adv. contr. from hoc die, on this day,
I to-day.
I Lit.: quem quidem negat Eros hodie: cras mane putat, Cic. Att. 13, 30, 2; so opp. cras, Ov. R. Am. 94; Hor. Ep. 1, 16, 33: hodie mane, this morning, Cic. Att. 13, 9, 1: hodie cum diluculo, Plaut. Am. 2, 2, 111: hodie numquam ad vesperum vivam! id. As. 3, 3, 40: pridie Vinalia, qui dies hodie est, Cic. Phil. 14, 5, 14: Nonae sunt hodie Sextiles, id. Verr. 1, 10, 31: hodie tricesima sabbata, Hor. S. 1, 9, 69: equidem te, nisi nunc, hodie nusquam vidi gentium, Plaut. Am. 2, 2, 54: ego hodie compendi feci binos panes in dies: Ita mea ancilla, quae fuit hodie, sua nunc est: Jam hodie alienum cenabit, etc., till today, id. Pers. 4, 3, 2 sq.: faciam hodie, ut, etc., * Caes. B. C. 3, 91, 3: si cenas hodie mecum, Hor. Ep. 1, 7, 70.—Of the nighttime: illa nocte aliquis, tollens ad sidera vultum, Dicet: Ubi est hodie, quae Lyra fulsit heri? Ov. F. 2, 76.—
   B Pleon. (freq. in Plaut.): maximo hercle hodie malo vostro istunc fertis, Plaut. Men. 5, 7, 24: ut ego hodie raso capite calvos capiam pileum, id. Am. 1, 2, 1.—
II Transf., in gen., to - day, at the present day, at this time, now, in these times: ut omnes, qui tum eos agros, ubi hodie est haec urbs, incolebant, etc., Cic. Rep. 2, 2 fin.; cf.: id quod retinemus hodie, id. ib. 2, 9; id. Fam. 9, 22, 2: mihi non minori curae est, qualis res publica post mortem meam futura sit, quam qualis hodie sit, id. Lael. 12, 43; id. Cael. 2, 3; id. Ac. 2, 1, 3: hodie omnes sic habent, etc., id. Verr. 2, 5, 25, § 64: nec turba deorum talis (erat) ut est hodie, Juv. 13, 47: sunt summa hodie, quibus illustratur forum, ingenia, Quint. 10, 1, 122; cf.: sunt et hodie clari ejusdem operis auctores, qui, etc., id. 3, 2, 21; for which: sunt clari hodieque et qui olim nominabuntur, id. 10, 1, 94; so, hodieque = et hodie, Cic. de Or. 1, 22, 103; id. Rab. Post. 16, 43 al.; but in the post-Aug. per. freq. hodieque for hodie quoque: hodie etiam, usque adhuc, etiam nunc, to this day, still, Vell. 1, 4, 3; 2, 8, 3; 2, 27, 5; Sen. Ep. 90, 16; Tac. G. 3; Suet. Claud. 19; id. Galb. 1; id. Tit. 2; Plin. 8, 45, 70, § 176; 30, 1, 1, § 2; v. que.—
   B To-day, now, at once, immediately (cf. τήμερον): hodie itura, on the point of going, Ter. Eun. 3, 2, 10: quin agitis hodie? ... Properate, Plaut. Cas. 4, 1, 7: non dices hodie, quorsum, etc., Hor. S. 2, 7, 21: si hodie postulem, etc., Cic. Tull. 23, 53.

Latin > French (Gaffiot 2016)

hŏdĭē,⁸ adv. (hoc, die), aujourd’hui, en ce jour : hodie mane Cic. Att. 13, 9, 1, ce matin ; qui dies hodie est Cic. Phil. 14, 14, et ce jour est aujourd’hui, cf. Cic. Verr. 2, pr. 31 || [pendant la nuit] : Ov. F. 2, 76 || maintenant, à présent, de nos jours : Cic. Læl. 43 ; Verr. 2, 5, 64, etc.