γνωμονικός: Difference between revisions

From LSJ

Ὁ δὲ μὴ δυνάμενος κοινωνεῖν ἢ μηδὲν δεόμενος δι' αὐτάρκειαν οὐθὲν μέρος πόλεως, ὥστε θηρίον θεός → Whoever is incapable of associating, or has no need to because of self-sufficiency, is no part of a state; so he is either a beast or a god

Aristotle, Politics, 1253a25
(big3_10)
m (LSJ1 replacement)
 
(22 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=gnomonikos
|Transliteration C=gnomonikos
|Beta Code=gnwmoniko/s
|Beta Code=gnwmoniko/s
|Definition=ή, όν, (<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> γνώμων <span class="bibl">1</span>) <b class="b2">judging by rule</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>4.2.10</span>; <b class="b2">fit to judge of, skilled in</b> a thing, τινός <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>467c</span>, <span class="bibl">Iamb.<span class="title">Myst.</span> 3.27</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> (γνώμων <span class="bibl">11.2</span>.a) <b class="b2">of</b> or <b class="b2">concerning sun-dials</b>, θεωρήματα <span class="bibl">Hipparch. 1.9.8</span>, cf. <span class="bibl">Str.1.1.20</span>: <b class="b3">-κός, ὁ</b>, <b class="b2">expert in sun-dials</b>, AP14.139, Gal.5.652, <span class="bibl">Procl.<span class="title">Hyp.</span>5.54</span>: <b class="b3">ἡ -κή</b> (sc. <b class="b3">τέχνη</b>), <b class="b2">the art of making them</b>, Vitr.1.3. Adv. -κῶς <span class="bibl">Str.2.1.35</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">forming a</b> <b class="b3">γνώμων</b> (<span class="bibl">11.2</span>. c), τρίγωνα <span class="bibl">Iamb. <span class="title">in Nic.</span>p.71</span> P. Adv. <b class="b3">-κῶς</b> ib.<span class="bibl">p.77</span> P.</span>
|Definition=γνωμονική, γνωμονικόν,<br><span class="bld">A</span> (γνώμων ''1'') [[judging by rule]], [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''4.2.10; [[fit to judge of]], [[skilled in]] a thing, τινός [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 467c, Iamb.''Myst.'' 3.27.<br><span class="bld">II</span> (γνώμων 11.2.a) of or [[concerning sun-dials]], θεωρήματα Hipparch. 1.9.8, cf. Str.1.1.20: <b class="b3">-κός, ὁ</b>, [[expert in sun-dials]], AP14.139, Gal.5.652, Procl.''Hyp.''5.54: ἡ [[γνωμονική]] (''[[sc.]]'' [[τέχνη]]), the [[art of making them]], Vitr.1.3. Adv. [[γνωμονικῶς]] Str.2.1.35.<br><span class="bld">2</span> [[forming a]] [[γνώμων]] (11.2. c), τρίγωνα Iamb. ''in Nic.''p.71 P. Adv. [[γνωμονικῶς]] ib.p.77 P.
}}
{{DGE
|dgtxt=-ή, -όν<br /><b class="num">I</b> de pers. [[experto en]], [[conocedor de]] c. gen. γνωμονικοὶ τῶν στρατειῶν Pl.<i>R</i>.467c, γνωμονικοὶ ταύτης (θείας μαντικῆς) Iambl.<i>Myst</i>.3.27<br /><b class="num"></b>abs. [[experto]], [[perito]] [[ἀνήρ]] X.<i>Mem</i>.4.2.10, cf. [[γνώμων]] I.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[propio de los relojes de sol]] θεωρήματα Hipparch.1.9.8, δι' ὀργάνων γνωμονικῶν ἢ διοπτρικῶν Str.2.1.35, cf. 1.1.20, 2.5.4, κατασκεύασμα Procl.<i>Hyp</i>.4.78.<br /><b class="num">2</b> geom. [[que forma un gnomon o escuadra]] (cf. [[γνώμων]] II 3) τρίγωνα Iambl.<i>in Nic</i>.71.<br /><b class="num">3</b> subst. ὁ γ. [[experto en relojes de sol]] γνωμονικῶν Διόδωρε μέγα κλέος <i>AP</i> 14.139 (Metrod.), cf. Gal.5.652, Procl.<i>Hyp</i>.4.54, <i>SEG</i> 36.1153 (Nicea)<br /><b class="num">•</b>ἡ γ. [[el arte de hacer relojes de sol]] Vitr.1.3.1.<br /><b class="num">III</b> adv. -ῶς<br /><b class="num">1</b> [[de manera gnomónica]], e.e. [[en relación con la determinación por el reloj solar]] ὁ ... δι' Ἀθηνῶν παράλληλος γ. ληφθείς Str.2.1.35.<br /><b class="num">2</b> mat. [[de manera que forme un gnomon]] (cf. [[γνώμων]] II 5) [[εἴτε]] γ. δέοι περιτιθέναι τινὶ τὴν ἐπισωρείαν τῶν ἀρτίων Iambl.<i>in Nic</i>.77.
}}
}}
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0498.png Seite 498]] 1) urtheilsfähig, einsichtsvoll, Xen. Mem. 4, 2, 10; τῶν στρατειῶν Plat. Rep. V, 467 c. – 2) zur Sonnenuhr gehörig; ἡ γνωμονική, Kunst, Sonnenuhren zu machen, Vitr.; vgl. Anthol. XIV, 139.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0498.png Seite 498]] 1) urtheilsfähig, einsichtsvoll, Xen. Mem. 4, 2, 10; τῶν στρατειῶν Plat. Rep. V, 467 c. – 2) zur Sonnenuhr gehörig; ἡ γνωμονική, Kunst, Sonnenuhren zu machen, Vitr.; vgl. Anthol. XIV, 139.
}}
{{bailly
|btext=ή, όν :<br />[[qui connaît]], [[habile à]], [[expert en]].<br />'''Étymologie:''' [[γνώμων]].
}}
{{elnl
|elnltext=[[γνωμονικός]] -ή -όν [[γνώμων]] oordeelkundig, deskundig met gen. in iets. Plat. Resp. 467c.
}}
{{elru
|elrutext='''γνωμονικός:''' <b class="num">II</b> ὁ [[знаток гномонов]] (см. [[γνώμων]] 5), т. е. астроном Anth.<br />сведущий, просвещенный ([[ἀνήρ]] Xen.; τῶν στρατειῶν Plat.).
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''γνωμονικός''': -ή, -όν, ([[γνώμων]] Ι) [[ἁρμόδιος]] [[ὅπως]] παράσχῃ κρίσιν, Ξεν. Ἀπομν. 4. 2,10· πεπειραμένος, [[ἔμπειρος]] ἔν τινι πράγματι, τινος Πλάτ. Πολ. 467C. ΙΙ. ([[γνώμων]] ΙΙ) ὁ ἀνήκων ἢ [[ἔμπειρος]] εἰς γνώμονας ἢ ἡλιακὰ ὡρολόγια, Ἀνθ. Π. 14.139· ἡ γνωμονική (ἐνν. [[τέχνη]]), ἡ [[τέχνη]] τοῦ κατασκευάζοντος γνώμονας, Βιτρούβ. 1.3.― Ἐπίρρ. –κῶς Στράβ. 87.
|lstext='''γνωμονικός''': -ή, -όν, ([[γνώμων]] Ι) [[ἁρμόδιος]] [[ὅπως]] παράσχῃ κρίσιν, Ξεν. Ἀπομν. 4. 2,10· πεπειραμένος, [[ἔμπειρος]] ἔν τινι πράγματι, τινος Πλάτ. Πολ. 467C. ΙΙ. ([[γνώμων]] ΙΙ) ὁ ἀνήκων ἢ [[ἔμπειρος]] εἰς γνώμονας ἢ ἡλιακὰ ὡρολόγια, Ἀνθ. Π. 14.139· ἡ γνωμονική (ἐνν. [[τέχνη]]), ἡ [[τέχνη]] τοῦ κατασκευάζοντος γνώμονας, Βιτρούβ. 1.3.― Ἐπίρρ. –κῶς Στράβ. 87.
}}
}}
{{bailly
{{grml
|btext=ή, όν :<br />qui connaît, habile à, expert en.<br />'''Étymologie:''' [[γνώμων]].
|mltxt=[[γνωμονικός]], -ή, -όν (Α) [[γνώμων]]<br /><b>1.</b> [[αρμόδιος]] να γνωμοδοτεί για [[κάτι]]<br /><b>2.</b> αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στα ηλιακά ρολόγια<br /><b>3.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> [[γνωμονική]], <i>η</i> (Α [[γνωμονική]])<br />η [[τέχνη]] της κατασκευής γνωμόνων, ηλιακών ρολογιών.
}}
{{lsm
|lsmtext='''γνωμονικός:''' -ή, -όν ([[γνώμων]] I),<br /><b class="num">I.</b> [[ικανός]] να εκδώσει [[γνωμάτευση]], να σχηματίσει [[κρίση]], σε Ξεν.· [[πεπειραμένος]], [[έμπειρος]] σε ένα [[πράγμα]], με γεν., σε Πλάτ.<br /><b class="num">II.</b> ([[γνώμων]] II), αυτός που ανήκει ή προορίζεται για ηλιακά ρολόγια, σε Ανθ.
}}
}}
{{DGE
{{mdlsj
|dgtxt=-ή, -όν<br /><b class="num">I</b> de pers. [[experto en]], [[conocedor de]] c. gen. γνωμονικοὶ τῶν στρατειῶν Pl.<i>R</i>.467c, γνωμονικοὶ ταύτης (θείας μαντικῆς) Iambl.<i>Myst</i>.3.27<br /><b class="num"></b>abs. [[experto]], [[perito]] [[ἀνήρ]] X.<i>Mem</i>.4.2.10, cf. [[γνώμων]] I.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[propio de los relojes de sol]] θεωρήματα Hipparch.1.9.8, δι' ὀργάνων γνωμονικῶν ἢ διοπτρικῶν Str.2.1.35, cf. 1.1.20, 2.5.4, κατασκεύασμα Procl.<i>Hyp</i>.4.78.<br /><b class="num">2</b> geom. [[que forma un gnomon o escuadra]] (cf. [[γνώμων]] II 3) τρίγωνα Iambl.<i>in Nic</i>.71.<br /><b class="num">3</b> subst. ὁ γ. [[experto en relojes de sol]] γνωμονικῶν Διόδωρε μέγα κλέος <i>AP</i> 14.139 (Metrod.), cf. Gal.5.652, Procl.<i>Hyp</i>.4.54, <i>SEG</i> 36.1153 (Nicea)<br /><b class="num">•</b>ἡ γ. [[el arte de hacer relojes de sol]] Vitr.1.3.1.<br /><b class="num">III</b> adv. -ῶς<br /><b class="num">1</b> [[de manera gnomónica]], e.e. [[en relación con la determinación por el reloj solar]] ὁ ... δι' Ἀθηνῶν παράλληλος γ. ληφθείς Str.2.1.35.<br /><b class="num">2</b> mat. [[de manera que forme un gnomon]] (cf. [[γνώμων]] II 5) [[εἴτε]] γ. δέοι περιτιθέναι τινὶ τὴν ἐπισωρείαν τῶν ἀρτίων Iambl.<i>in Nic</i>.77.
|mdlsjtxt=[[γνώμων]]<br /><b class="num">I.</b> ([[γνώμων]] I) fit to [[give]] [[judgment]], Xen.: experienced in a [[thing]], c. gen., Plat.<br /><b class="num">II.</b> ([[γνώμων]] II) of or for sun-dials, Anth.
}}
}}

Latest revision as of 10:18, 25 August 2023

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: γνωμονικός Medium diacritics: γνωμονικός Low diacritics: γνωμονικός Capitals: ΓΝΩΜΟΝΙΚΟΣ
Transliteration A: gnōmonikós Transliteration B: gnōmonikos Transliteration C: gnomonikos Beta Code: gnwmoniko/s

English (LSJ)

γνωμονική, γνωμονικόν,
A (γνώμων 1) judging by rule, X.Mem.4.2.10; fit to judge of, skilled in a thing, τινός Pl.R. 467c, Iamb.Myst. 3.27.
II (γνώμων 11.2.a) of or concerning sun-dials, θεωρήματα Hipparch. 1.9.8, cf. Str.1.1.20: -κός, ὁ, expert in sun-dials, AP14.139, Gal.5.652, Procl.Hyp.5.54: ἡ γνωμονική (sc. τέχνη), the art of making them, Vitr.1.3. Adv. γνωμονικῶς Str.2.1.35.
2 forming a γνώμων (11.2. c), τρίγωνα Iamb. in Nic.p.71 P. Adv. γνωμονικῶς ib.p.77 P.

Spanish (DGE)

-ή, -όν
I de pers. experto en, conocedor de c. gen. γνωμονικοὶ τῶν στρατειῶν Pl.R.467c, γνωμονικοὶ ταύτης (θείας μαντικῆς) Iambl.Myst.3.27
abs. experto, perito ἀνήρ X.Mem.4.2.10, cf. γνώμων I.
II 1propio de los relojes de sol θεωρήματα Hipparch.1.9.8, δι' ὀργάνων γνωμονικῶν ἢ διοπτρικῶν Str.2.1.35, cf. 1.1.20, 2.5.4, κατασκεύασμα Procl.Hyp.4.78.
2 geom. que forma un gnomon o escuadra (cf. γνώμων II 3) τρίγωνα Iambl.in Nic.71.
3 subst. ὁ γ. experto en relojes de sol γνωμονικῶν Διόδωρε μέγα κλέος AP 14.139 (Metrod.), cf. Gal.5.652, Procl.Hyp.4.54, SEG 36.1153 (Nicea)
ἡ γ. el arte de hacer relojes de sol Vitr.1.3.1.
III adv. -ῶς
1 de manera gnomónica, e.e. en relación con la determinación por el reloj solar ὁ ... δι' Ἀθηνῶν παράλληλος γ. ληφθείς Str.2.1.35.
2 mat. de manera que forme un gnomon (cf. γνώμων II 5) εἴτε γ. δέοι περιτιθέναι τινὶ τὴν ἐπισωρείαν τῶν ἀρτίων Iambl.in Nic.77.

German (Pape)

[Seite 498] 1) urtheilsfähig, einsichtsvoll, Xen. Mem. 4, 2, 10; τῶν στρατειῶν Plat. Rep. V, 467 c. – 2) zur Sonnenuhr gehörig; ἡ γνωμονική, Kunst, Sonnenuhren zu machen, Vitr.; vgl. Anthol. XIV, 139.

French (Bailly abrégé)

ή, όν :
qui connaît, habile à, expert en.
Étymologie: γνώμων.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

γνωμονικός -ή -όν γνώμων oordeelkundig, deskundig met gen. in iets. Plat. Resp. 467c.

Russian (Dvoretsky)

γνωμονικός: IIзнаток гномонов (см. γνώμων 5), т. е. астроном Anth.
сведущий, просвещенный (ἀνήρ Xen.; τῶν στρατειῶν Plat.).

Greek (Liddell-Scott)

γνωμονικός: -ή, -όν, (γνώμων Ι) ἁρμόδιος ὅπως παράσχῃ κρίσιν, Ξεν. Ἀπομν. 4. 2,10· πεπειραμένος, ἔμπειρος ἔν τινι πράγματι, τινος Πλάτ. Πολ. 467C. ΙΙ. (γνώμων ΙΙ) ὁ ἀνήκων ἢ ἔμπειρος εἰς γνώμονας ἢ ἡλιακὰ ὡρολόγια, Ἀνθ. Π. 14.139· ἡ γνωμονική (ἐνν. τέχνη), ἡ τέχνη τοῦ κατασκευάζοντος γνώμονας, Βιτρούβ. 1.3.― Ἐπίρρ. –κῶς Στράβ. 87.

Greek Monolingual

γνωμονικός, -ή, -όν (Α) γνώμων
1. αρμόδιος να γνωμοδοτεί για κάτι
2. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στα ηλιακά ρολόγια
3. το θηλ. ως ουσ. γνωμονική, ηγνωμονική)
η τέχνη της κατασκευής γνωμόνων, ηλιακών ρολογιών.

Greek Monotonic

γνωμονικός: -ή, -όν (γνώμων I),
I. ικανός να εκδώσει γνωμάτευση, να σχηματίσει κρίση, σε Ξεν.· πεπειραμένος, έμπειρος σε ένα πράγμα, με γεν., σε Πλάτ.
II. (γνώμων II), αυτός που ανήκει ή προορίζεται για ηλιακά ρολόγια, σε Ανθ.

Middle Liddell

γνώμων
I. (γνώμων I) fit to give judgment, Xen.: experienced in a thing, c. gen., Plat.
II. (γνώμων II) of or for sun-dials, Anth.