ἡδύνω: Difference between revisions
Περὶ τῶν Ἱπποκράτους καὶ Πλάτωνος δογμάτων → On the Doctrines of Hippocrates and Plato
(CSV import) |
m (Text replacement - "Theophrastus" to "Thphr.") |
||
| (31 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=idyno | |Transliteration C=idyno | ||
|Beta Code=h(du/nw | |Beta Code=h(du/nw | ||
|Definition=aor. 1 < | |Definition=aor. 1<br><span class="bld">A</span> ἥδῡνα [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''175e, Diph.24:—Pass., aor. 1 ἡδύνθην Antiph.90: pf. ἥδυσμαι Pl. (v. infr.), inf. ἡδύνθαι Phot.: ([[ἡδύς]]):—[[season]] a dish, c. acc., ([[κόκκυγας]]) Epich.164; ὄψον [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''l.c.; κρόμμυον.. οὐ μόνον σῖτον ἀλλὰ καὶ ποτὸν ἡδύνει X.''Smp.''4.8; [[make pleasant]], [[γεῦσιν]], [[οἴνους]], [[Theophrastus|Thphr.]] ''De Odoribus'' 9,10; even of salt (cf. [[ἡδονή]] ''ΙΙ''), [[Aristotle|Arist.]]''[[Meteorologica|Mete.]]''359a34.<br><span class="bld">II</span> metaph., ἡ. θῶπας λόγους [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''l.c.; ὁ ποιητὴς ἡ. τὸ ἄτοπον Arist.''Po.''1460b2:—Pass., τὴν ἡδυσμένην μοῦσαν παραδέξῃ ἐν μέλεσιν [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 607a, cf. Arist.''Po.''1449b28, ''Pol.''1340b17, [[Dionysius of Halicarnassus|D.H.]]''[[De Compositione Verborum|Comp.]]'' 25; τοὺς λόγους ἡδύνεσθαι ἄν τι ὑπὸ τῶν φθόγγων X.''Smp.''6.4.<br><span class="bld">2</span> [[delight]], [[coax]], [[gratify]], κόλαξ ἥδυνέ τινα λόγῳ Diph.24; ἡ. τὴν ἀκοήν [[Dionysius of Halicarnassus|D.H.]]''[[De Compositione Verborum|Comp.]]''14:—Pass., Timo17. | ||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1153.png Seite 1153]] süß, angenehm machen, bes. von Speisen, würzen (nach Moeris attisch für das hellenistische [[ἀρτύω]]), [[ὄψον]], Plat. Theaet. 175 e; Epicharm. bei Ath. VII, 309 f; vom Salz, Arist. meteor. 2, 3. Übertr. von der Rede, D. Hal. C. V.; ἡδύνονταί τι ὑπὸ φθόγγων οἱ λόγοι Xen. conv. 6, 4; [[κόλαξ]] ἡδύνει λόγῳ τινά, ergötzt, Diphil. Ath. VI, 254 e; ἡδύνειν σκηνὴν δράμασι Ep. ad. 562 (App. 377); pass. sich vergnügen, Timon. Ath. VII, 281 e; – ἡδυσμένη [[μοῦσα]], angenehm, Plat. Rep. X, 607 a; [[λόγος]] Arist. poet. 6. | |||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>Act. seul. prés. et ao.</i> ἥδυνα;<br /><i>Pass. seul. ao.</i> ἡδύνθην <i>et pf.</i> ἥδυσμαι;<br />rendre agréable ; assaisonner : σῖτον XÉN des aliments ; <i>fig.</i> λόγους XÉN des discours, leur donner du sel, de l'agrément.<br />'''Étymologie:''' [[ἡδύς]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἡδύνω:''' (aor. ἥδῡνα; pass.: aor. ἡδύνθην, pf. ἥδυσμαι)<br /><b class="num">1</b> [[сдабривать]], [[приправлять]] ([[σῖτον]] καὶ [[ποτόν]] Xen., [[ὄψον]] Plat.);<br /><b class="num">2</b> перен. [[подслащивать]], [[скрашивать]]: ἡ. θῶπας λόγους Plat. говорить льстивые речи; τοῖς ἄλλοις ἀγαθοῖς ἡ. τὸ ἄτοπον Arst. всяческими прикрасами скрасить бессмыслицу; [[λόγος]] ἡδυσμένος Arst. художественная речь. | |||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''ἡδύνω''': ἀόρ. ἥδῡνα Πλάτ. Θεαιτ. 175Ε, Δίφιλ. Γαμ. 1. - Παθ. ἀόρ. ἡδύνθην Ἀντιφ. Δυσπρ. 2· πρκμ. ἥδυσμαι Πλάτ. (ἴδε κατωτ.), ἀπαρ. ἡδύνθαι κατὰ τὸν Φώτ. ([[ἡδύς]]). Γλυκαίνω, ποιῶ τι ἡδύ, νόστιμον, μετ’ αἰτ., κόκκυγας Ἐπίχ. 82, 7 Ahr.· [[ὄψον]] Πλάτ. Θεαιτ. 175Ε· τὸ [[κρόμμυον]]… οὐ μόνον σῖτον, ἀλλὰ καὶ [[ποτὸν]] ἡδύνει Ξεν. Συμπ. 4, 8· ἔτι καὶ ἐπὶ ἅλατος (πρβλ. ἡδονὴ ΙΙ), Ἀριστ. Μετεωρ. 2. 3, 38. ΙΙ. μεταφ., ἡδ. θῶπας λόγους Πλάτ. ἔνθ’ ἀνώτ.· ὁ ποιητὴς ἡδ. τὸ ἄτοπον Ἀριστ. Ποιητ. 24, 22· σκηνὴν δρὰμασι Ἀνθ. Π. παραρτ. 377. - Παθ., τὴν ἡδυσμένην μοῦσαν παραδέξει ἐν μέλεσιν Πλάτ. Πολιτ. 607Α πρβλ. Ἀριστ. Ποιητ. 6, 3, Πολ. 8. 5, 25· τοὺς λόγους ἡδύνεσθαι ἄν τι ὑπὸ τῶν φθόγγων Ξεν. Συμπ. 6, 4. 2) εὐαρεστῶ, [[θωπεύω]], [[χαρίζομαι]] εἴς τινα, [[κόλαξ]] ἡδύνει τινὰ λόγῳ Δίφιλ. Γαμ. 1· ἡδ. τὴν ἀκοὴν Διον. Ἁλ. π. Συνθ. 14. - Παθ. Τίμων παρ’ Ἀθην. 281Ε. | |||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=(Α [[ἡδύνω]])<br /><b>1.</b> [[κάνω]] [[κάτι]] νόστιμο, [[νοστιμίζω]] («[[κρόμμυον]]... οὐ μόνον σῖτον ἀλλὰ καὶ πότον ἡδύνει», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>2.</b> [[καθιστώ]] [[κάτι]] τερπνό, ευχάριστο<br /><b>3.</b> [[προξενώ]] [[ηδονή]], [[ευφραίνω]]<br /><b>4.</b> <b>μέσ.</b> <i>ἡδύνομαι</i><br />ευχαριστούμαι, ευφραίνομαι, τέρπομαι<br /><b>αρχ.</b><br />[[θωπεύω]], [[κολακεύω]] κάποιον.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[ηδύς]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ήδυσμα]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ήδυμος]], [[ηδυντήρ]], [[ηδυντικός]], [[ηδυντός]], [[ηδυσμός]]]. | |||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἡδύνω:''' [ῡ], αόρ. αʹ <i>ἥδῡνα</i> — Παθ., αόρ. αʹ <i>ἡδύνθην</i>, παρακ. <i>ἥδυσμαι</i> ([[ἡδύς]]), [[γλυκαίνω]], κάνω [[κάτι]] νόστιμο, του [[δίνω]] ευχάριστη [[γεύση]], [[αρταίνω]], [[καρυκεύω]], [[νοστιμίζω]]· [[χαρίζομαι]] σε κάποιον ή [[κάτι]], [[ευαρεστώ]], [[θωπεύω]], με αιτ., σε Ξεν. κ.λπ. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[ἡδύς]]<br />to [[sweeten]], [[season]], [[give]] a [[flavour]] or [[relish]] to a [[thing]], c. acc., Xen., etc. | |||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=[[γλυκαίνω]]). Ἀπό τό [[ἡδύς]] τῆς ρίζας σϝαδ- τοῦ [[ἁνδάνω]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[ἥδυσμα]] (=[[σάλτσα]]), [[ἡδυντός]], [[ἡδυντικός]], [[ἡδυντήρ]], [[ἡδυντήριος]], [[ἡδυντέον]], [[ἡδυσμός]]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[sweeten]]=== | |||
Aromanian: ndultsescu, ãndultsescu; Bulgarian: подслаждам; Catalan: endolcir; Chinese Mandarin: [[加甜]]; Czech: sladit; Danish: søde, forsøde; Dutch: [[zoeten]]; Esperanto: dolĉigi; Estonian: magustama; Finnish: makeuttaa; French: [[adoucir]]; Galician: adozar; Gallurese: indulcí; German: [[süßen]]; Greek: [[γλυκαίνω]]; Ancient Greek: [[ἀναγλυκαίνω]], [[ἀπογλυκαίνω]], [[ἀφηδύνω]], [[γλυκάζω]], [[γλυκαίνω]], [[ἐγγλυκαίνω]], [[ἐπιγλυκαίνω]], [[ἐφηδύνω]], [[ἡδύνω]], [[καθηδύνω]], [[καταγλυκαίνω]], [[παρηδύνω]]; Hungarian: édesít; Irish: milsigh; Italian: [[addolcire]], [[zuccherare]]; Korean: 달게 하다; Latin: [[condulco]], [[dulcifico]], [[dulco]], [[dulcoro]]; Latvian: saldināt; Luxembourgish: séissen; Macedonian: засладува; Maori: whakareka; Norman: adouochi; Old English: swētan; Polish: słodzić; Portuguese: [[adoçar]], [[adocicar]]; Quechua: misk'ichay; Romanian: îndulci; Russian: [[подслащивать]], [[подслащать]], [[сластить]], [[подсластить]]; Sardinian Campidanese: indurciai; Logudorese: indulchire; Sassarese: indutzà; Sicilian: nnùciri; Spanish: [[azucarar]], [[edulcorar]], [[endulzar]]; Swedish: söta; Ukrainian: підсолоджувати, підсолодити | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 07:40, 2 November 2024
English (LSJ)
aor. 1
A ἥδῡνα Pl.Tht.175e, Diph.24:—Pass., aor. 1 ἡδύνθην Antiph.90: pf. ἥδυσμαι Pl. (v. infr.), inf. ἡδύνθαι Phot.: (ἡδύς):—season a dish, c. acc., (κόκκυγας) Epich.164; ὄψον Pl.Tht.l.c.; κρόμμυον.. οὐ μόνον σῖτον ἀλλὰ καὶ ποτὸν ἡδύνει X.Smp.4.8; make pleasant, γεῦσιν, οἴνους, Thphr. De Odoribus 9,10; even of salt (cf. ἡδονή ΙΙ), Arist.Mete.359a34.
II metaph., ἡ. θῶπας λόγους Pl.Tht.l.c.; ὁ ποιητὴς ἡ. τὸ ἄτοπον Arist.Po.1460b2:—Pass., τὴν ἡδυσμένην μοῦσαν παραδέξῃ ἐν μέλεσιν Pl.R. 607a, cf. Arist.Po.1449b28, Pol.1340b17, D.H.Comp. 25; τοὺς λόγους ἡδύνεσθαι ἄν τι ὑπὸ τῶν φθόγγων X.Smp.6.4.
2 delight, coax, gratify, κόλαξ ἥδυνέ τινα λόγῳ Diph.24; ἡ. τὴν ἀκοήν D.H.Comp.14:—Pass., Timo17.
German (Pape)
[Seite 1153] süß, angenehm machen, bes. von Speisen, würzen (nach Moeris attisch für das hellenistische ἀρτύω), ὄψον, Plat. Theaet. 175 e; Epicharm. bei Ath. VII, 309 f; vom Salz, Arist. meteor. 2, 3. Übertr. von der Rede, D. Hal. C. V.; ἡδύνονταί τι ὑπὸ φθόγγων οἱ λόγοι Xen. conv. 6, 4; κόλαξ ἡδύνει λόγῳ τινά, ergötzt, Diphil. Ath. VI, 254 e; ἡδύνειν σκηνὴν δράμασι Ep. ad. 562 (App. 377); pass. sich vergnügen, Timon. Ath. VII, 281 e; – ἡδυσμένη μοῦσα, angenehm, Plat. Rep. X, 607 a; λόγος Arist. poet. 6.
French (Bailly abrégé)
Act. seul. prés. et ao. ἥδυνα;
Pass. seul. ao. ἡδύνθην et pf. ἥδυσμαι;
rendre agréable ; assaisonner : σῖτον XÉN des aliments ; fig. λόγους XÉN des discours, leur donner du sel, de l'agrément.
Étymologie: ἡδύς.
Russian (Dvoretsky)
ἡδύνω: (aor. ἥδῡνα; pass.: aor. ἡδύνθην, pf. ἥδυσμαι)
1 сдабривать, приправлять (σῖτον καὶ ποτόν Xen., ὄψον Plat.);
2 перен. подслащивать, скрашивать: ἡ. θῶπας λόγους Plat. говорить льстивые речи; τοῖς ἄλλοις ἀγαθοῖς ἡ. τὸ ἄτοπον Arst. всяческими прикрасами скрасить бессмыслицу; λόγος ἡδυσμένος Arst. художественная речь.
Greek (Liddell-Scott)
ἡδύνω: ἀόρ. ἥδῡνα Πλάτ. Θεαιτ. 175Ε, Δίφιλ. Γαμ. 1. - Παθ. ἀόρ. ἡδύνθην Ἀντιφ. Δυσπρ. 2· πρκμ. ἥδυσμαι Πλάτ. (ἴδε κατωτ.), ἀπαρ. ἡδύνθαι κατὰ τὸν Φώτ. (ἡδύς). Γλυκαίνω, ποιῶ τι ἡδύ, νόστιμον, μετ’ αἰτ., κόκκυγας Ἐπίχ. 82, 7 Ahr.· ὄψον Πλάτ. Θεαιτ. 175Ε· τὸ κρόμμυον… οὐ μόνον σῖτον, ἀλλὰ καὶ ποτὸν ἡδύνει Ξεν. Συμπ. 4, 8· ἔτι καὶ ἐπὶ ἅλατος (πρβλ. ἡδονὴ ΙΙ), Ἀριστ. Μετεωρ. 2. 3, 38. ΙΙ. μεταφ., ἡδ. θῶπας λόγους Πλάτ. ἔνθ’ ἀνώτ.· ὁ ποιητὴς ἡδ. τὸ ἄτοπον Ἀριστ. Ποιητ. 24, 22· σκηνὴν δρὰμασι Ἀνθ. Π. παραρτ. 377. - Παθ., τὴν ἡδυσμένην μοῦσαν παραδέξει ἐν μέλεσιν Πλάτ. Πολιτ. 607Α πρβλ. Ἀριστ. Ποιητ. 6, 3, Πολ. 8. 5, 25· τοὺς λόγους ἡδύνεσθαι ἄν τι ὑπὸ τῶν φθόγγων Ξεν. Συμπ. 6, 4. 2) εὐαρεστῶ, θωπεύω, χαρίζομαι εἴς τινα, κόλαξ ἡδύνει τινὰ λόγῳ Δίφιλ. Γαμ. 1· ἡδ. τὴν ἀκοὴν Διον. Ἁλ. π. Συνθ. 14. - Παθ. Τίμων παρ’ Ἀθην. 281Ε.
Greek Monolingual
(Α ἡδύνω)
1. κάνω κάτι νόστιμο, νοστιμίζω («κρόμμυον... οὐ μόνον σῖτον ἀλλὰ καὶ πότον ἡδύνει», Ξεν.)
2. καθιστώ κάτι τερπνό, ευχάριστο
3. προξενώ ηδονή, ευφραίνω
4. μέσ. ἡδύνομαι
ευχαριστούμαι, ευφραίνομαι, τέρπομαι
αρχ.
θωπεύω, κολακεύω κάποιον.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ηδύς.
ΠΑΡ. ήδυσμα
αρχ.
ήδυμος, ηδυντήρ, ηδυντικός, ηδυντός, ηδυσμός].
Greek Monotonic
ἡδύνω: [ῡ], αόρ. αʹ ἥδῡνα — Παθ., αόρ. αʹ ἡδύνθην, παρακ. ἥδυσμαι (ἡδύς), γλυκαίνω, κάνω κάτι νόστιμο, του δίνω ευχάριστη γεύση, αρταίνω, καρυκεύω, νοστιμίζω· χαρίζομαι σε κάποιον ή κάτι, ευαρεστώ, θωπεύω, με αιτ., σε Ξεν. κ.λπ.
Middle Liddell
ἡδύς
to sweeten, season, give a flavour or relish to a thing, c. acc., Xen., etc.
Mantoulidis Etymological
(=γλυκαίνω). Ἀπό τό ἡδύς τῆς ρίζας σϝαδ- τοῦ ἁνδάνω.
Παράγωγα: ἥδυσμα (=σάλτσα), ἡδυντός, ἡδυντικός, ἡδυντήρ, ἡδυντήριος, ἡδυντέον, ἡδυσμός.
Translations
sweeten
Aromanian: ndultsescu, ãndultsescu; Bulgarian: подслаждам; Catalan: endolcir; Chinese Mandarin: 加甜; Czech: sladit; Danish: søde, forsøde; Dutch: zoeten; Esperanto: dolĉigi; Estonian: magustama; Finnish: makeuttaa; French: adoucir; Galician: adozar; Gallurese: indulcí; German: süßen; Greek: γλυκαίνω; Ancient Greek: ἀναγλυκαίνω, ἀπογλυκαίνω, ἀφηδύνω, γλυκάζω, γλυκαίνω, ἐγγλυκαίνω, ἐπιγλυκαίνω, ἐφηδύνω, ἡδύνω, καθηδύνω, καταγλυκαίνω, παρηδύνω; Hungarian: édesít; Irish: milsigh; Italian: addolcire, zuccherare; Korean: 달게 하다; Latin: condulco, dulcifico, dulco, dulcoro; Latvian: saldināt; Luxembourgish: séissen; Macedonian: засладува; Maori: whakareka; Norman: adouochi; Old English: swētan; Polish: słodzić; Portuguese: adoçar, adocicar; Quechua: misk'ichay; Romanian: îndulci; Russian: подслащивать, подслащать, сластить, подсластить; Sardinian Campidanese: indurciai; Logudorese: indulchire; Sassarese: indutzà; Sicilian: nnùciri; Spanish: azucarar, edulcorar, endulzar; Swedish: söta; Ukrainian: підсолоджувати, підсолодити
