ὕστερος: Difference between revisions
(6_3) |
(Bailly1_5) |
||
Line 12: | Line 12: | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ὕστερος''': [[ὕστατος]], ὁ κατόπιν ἐρχόμενος, κατοπινός, [[ἔσχατος]], συγκρ. καὶ ὑπερθ., [[ἄνευ]] θετικοῦ ἐν χρήσει. (Τὸ θετικὸν ζητητέον ἐν τῇ Σανσκρ. προθέσει ud, Γοτθ. ut (ἔξω, Ἀγγλ. out), Ἀρχ. Γερμ. az (aus)· [[ὥστε]] τὰ [[ὕστερος]], [[ὕστατος]] ἀντιστοιχοῦσι πρὸς τὰ aüsserer, aüsser-t, ὁ ἐξώτερος, [[ἐξώτατος]] ἢ [[ἔσχατος]], Ἀγγλ. ulter, outermost, ultermost)· πρβλ. [[ὑστέρα]]· ― οὕτω [[πρότερος]], πρῶτος ἐκ τῆς προθ. πρό, Λατ. posterior, postremus ἐκ τῆς προθέσ. post.) Α. [[ὕστερος]], -α, -ον, Ι. ἐπὶ τόπου, ὁ κατόπιν ἐρχόμενος, ὁ [[ὀπίσω]] ὢν (ἴδε κατωτ. ΙΙΙ), ὑστέρῳ ποδὶ Εὐρ. Ἱππόλ. 1243, [[Ἡρακλ]]. Μαιν. 1040· ὕστ. [[λόχος]] Ξεν. Κύρ. Παιδ. 2. 3, 21· ἐν τῷ ὑστ. λόγῳ Ἀντιφῶν 143. 7, πρβλ. Πινδ. Ο. 10 (11). 5, Πλάτ. κλπ.· τὰ ὕστερα. αἱ κατόπιν προτάσεις, Πλούτ. 2. 742D ― [[μετὰ]] γεν. ὕστεροι ἡμῶν, [[ὄπισθεν]] ἡμῶν, μεθ’ ἡμᾶς, Πλάτ. Λῦσ. 206Ε, πρβλ. Θουκ. 3. 103· οὐδὲν [[ὑστέρα]] [[νεώς]], [[οὐδόλως]] [[ὀπίσω]] (βραδυτέρα) πλοίου, Αἰσχύλ. Εὐμ. 251. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, ὁ δ’ [[ὕστερος]] ὤρνυτο χαλκῷ Ἰλ. Ε. 17, Π. 479· τῷ ὑστέρῳ ἔτει, κατὰ τὸ προσεχὲς [[ἔτος]], Ξεν. Ἑλλ. 7. 2, 10· τῇ ὑστέρῃ Ὀλυμπιάδι Ἡρόδ. 6. 103· ὑστέρῳ χρόνῳ, κατὰ τὸν [[μετέπειτα]] χρόνον, Α. 130, Αἰσχύλ. Ἀγ. 702, κλπ.· ἐν ὑστ. χρόνοις Πλάτ. Νόμ. 865Α· ἐν ὑστέραισιν ἡμέραις Αἰσχύλ. Ἀγ. 1666· δεκάτῃ ὑστέρᾳ ἢ ὑστέρᾳ δεκάτῃ, κατὰ τὴν 21ην ἡμέραν, Ψήφισμ. παρὰ Διογέν. Λαερτ. 7. 10, Λογγίνου Ἀποσπ. 8. 11· ἡ [[ὑστέρα]] Πλάτ. 2. 320Ε· ἐς τὴν ὑστ., διάφ. γραφὴ Αἰλ. π. Ζῴων 7. 7· ― [[μετὰ]] γενικ. προσ., ὕστερόν τινος, μετά τινα, σεῦ [[ὕστερος]] εἶμ’ ὑπὸ γαῖαν Ἰλ. Σ. 380, πρβλ. Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 859, Πλάτ. Φαίδων 87C, κ. ἀλλ.· [[μετὰ]] γεν., ὑστ. χρόνων τούτων Ἡρόδ. 4. 166., 5. 32. 2) ἀργότερα, πολὺ ἀργά, [[ὕστερος]] ἐλθὼν Ἰλ. Σ. 320· κἂν ὕστ. ἔλθῃ Ἀριστοφ. Σφ. 691· μῶν ὕστεροι πάρεσμεν; Ἀριστοφ. Λυσ. 69· ὕστ. ἀφικνεῖσθαι Θουκ. 40. 90· ὕστ. (παραλειπομένου τοῦ ἐλθὼν) Σοφ. Οἰδ. Τύρ. 222, Τραχ. 92· [[Διονύσιος]] ὁ ὕστ. Διον. ὁ β΄, Ἀριστ. Πολιτικ. 5. 10, 23. 3) [[μετὰ]] γεν. πράγμ., ἀργότερον ἢ ὅσον ἔπρεπε διά τι [[πρᾶγμα]], ὕστεροι ἀπικόμενοι τῆς ἐμβολῆς Ἡρόδ. 6. 120 ὕστ. ἐλθεῖν τοῦ σημείου Ἀριστοφ. Σφ. 690· κακῶν ὕστ. ἀφῖγμαι Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1174· ὕστ. ἀφίκοντο τῆς μάχης μιᾷ ἡμέρᾳ Πλάτ. Νόμ. 698Ε. 4) ὡς οὐσιαστ. οἱ ὕστεροι = τῷ Λατ. posteri, οἱ ἐπιγιγνόμενοι, ἐπίγονοι δ’ ἀν’ Ἑλλάδα κληθέντες ᾠδὰς ὑστέροισι θήσετε Εὐρ. Ἱκ. 1225, πρβλ. Τρῳ. 13, 1245· ― πρβλ. [[ὕστερον]]. ΙΙΙ. ἐπὶ ἥττονος βαθμοῦ ἡλικίας, ἀξίας ἢ ποιότητος, γένει [[ὕστερος]], δηλ. [[νεώτερος]], Ἰλ. Γ. 215· ὑστέρας ἔχων πώλους ([[ἔνθα]] δύναται νὰ σημαίνῃ τὸ [[ὀπίσω]], ἀλλὰ πρβλ. Ἰλ. Ψ. 322), Σοφ. Ἠλ. 734. 2) [[μετὰ]] γεν., οὐδενὸς ὕστ., οὐδενὸς [[δεύτερος]], [[κατώτερος]], ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 181, πρβλ. 1364, Θουκ. 1. 91. γυναικὸς ὕστ. Σοφ. Ἀντιγ. 746· μηδ’ [[ἔμπροσθεν]] τῶν νόμων, ἀλλ’ [[ὕστερος]] πολιτεύου, [[μηδὲ]] νὰ θέσῃς σεαυτὸν ἀνώτερον τῶν νόμων ἀλλὰ κατώτερον, Αἰσχίνης 57. 11· [[σῶμα]] ὕστ. ψυχῆς Πλάτ. Νόμ. 896C· νομίσας πάντα ὕστερα [[εἶναι]] [[πρός]] τι, ὅτι πάντα [[εἶναι]] δευτερεύοντα ἐν σχέσει [[πρός]] τι..., Θουκ. 8. 41. IV. ἀντὶ τοῦ ὁμαλοῦ ἐπιρρ. ὑστέρως ([[ὅπερ]] μόνον παρὰ μεταγεν. ἀπαντᾷ) ἦν ἐν χρήσει τὸ οὐδ. [[ὕστερον]] σπανίως ἐπὶ τόπου, κατόπιν [[ὄπισθεν]], ὀπηδεῖν ὕστ. Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 284· ὕστ. τῶν ἱππέων γίγνεσθαι Ξεν. Κύρ. Παιδ. 5. 3, 42. 2) ἐπὶ χρόνου, κατόπιν, [[μετὰ]] [[ταῦτα]], [[ἔπειτα]], Ὅμ., Ἡρόδ., Ἀττ.· [[ὡσαύτως]] τὸ [[ὕστερον]], ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ παλαιόν, Λυκοῦργ. 155. 32· ὕστερα Ὀδ. Π. 319· [[συχν]]. δὲ συνάπτεται μετ’ ἄλλων λέξεων, [[ὕστερον]] [[αὖτις]] Ἰλ. Α. 27· οὔποτ’ [[αὖθις]] ὕστ. Σοφ. Αἴ. 858· [[ἔπειτα]] δ’ ὕστ., προηγουμένου μέν, Ἀντιφάν. ἐν Ἀδήλ. 40· [[εἶτα]] χἠμεῖς [[ὕστερον]] εἰς ταὐτὸ καταγωγεῖον αὐτοῖς ἥξομεν ὁ αὐτ. ἐν «Ἀφροδισίῳ» 2· χρόνῳ [[ὕστερον]] πολλῷ, πολὺν χρόνον [[μετὰ]] [[ταῦτα]], Ἡρόδ. 1. 171· [[ὕστερον]] χρόνῳ ἢ χρόνῳ ὕστ., ὀλίγον [[μετὰ]] [[ταῦτα]], μετά τινα χρόνον, Θουκ. 1. 8. 64· χρόνοις [[ὕστερον]] Λυσί. 99. 40· βραχεῖ χρόνῳ ὕστ. Ξεν. Κύρ. Παιδ. 5. 3. 52· οὐ πολλαῖς ἡμέραις ὕστ. ὁ αὐτ. ἐν Ἑλλ. 1. 1, 1· ὀλίγῳ ἢ ὀλίγον ὕστ. Πλάτ. Πολ. 327Β, Γοργ. 471Β· πολλῷ ὕστ. Θουκ. 2. 49, Πλάτ. ἐν Φαίδ. 58Α. β) [[μετὰ]] γεν., ὕστ. τούτων Ἡρόδ. 1. 113, κλπ.· ὕστ. ἔτι τούτων ὁ αὐτ. 9. 83· τῆς [[ἐμεωυτοῦ]] γνώμης ὕστ., ἀφ’ οὗ ἡ ἰδική μου γνώμη ἐσχηματίσθη, ὁ αὐτ. 2. 18· τοῦ δέοντος ὕστ. Ἀριστοφ. Λυσ. 57· ― [[μετὰ]] δοτ. καὶ γεν., ἔτεσι πολλοῖσι ὕστ. τούτων Ἡρόδ. 6. 140, πρβλ. 1. 91· πολλῷ ὕστ. τῶν Τρωικῶν Θουκ. 1. 3, πρβλ. Ἰσοκρ. 388Ε· ― ἑπομένου τοῦ ἥ, τεσσαρακοστῇ ἡμέρᾳ ὕστ. ἢ Ποτίδαια ἀπέστη Θουκ. 1. 60, πρβλ. 6. 4. 3) ἐπὶ ἐπιρρ. σημασίας [[μετὰ]] προθέσεων, ἐς [[ὕστερον]] Ὀδ. Μ. 126, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 349, Ἡρόδ. 5. 41, 74, Σοφ., κλπ.: ― ἐν ὑστέρῳ Θουκ. 3. 13., 8. 27· ― ἐξ ὑστέρου Διόδ. 14. 109, Διονύσ. Ἁλ. 4. 73· [[ὡσαύτως]] ἐξ ὑστέρης Ἡρόδ. 1. 108., 5. 106., 6. 85. Β. [[ὕστατος]], -η, -ον, [[τελευταῖος]], [[ἔσχατος]], Ι. ἐπὶ τόπου, ἅμα θ’ οἱ πρῶτοί τε καὶ ὕστατοι Ἰλ. Β. 281· εὐθυντὴρ [[ὕστατος]] [[νεώς]], ὁ [[ὀπίσω]] πάντων, ἐπὶ τοῦ πηδαλίου, Αἰσχύλ. Ἱκ. 717· ἡμῖν τοῖς ὑστάτοις κατακειμένοις Πλάτ. Συμπ. 177Ε. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, τίνα πρῶτον, τίνα δ’ ὕστ. ἐξενάριξεν; Ἰλ. Λ. 299, πρβλ. Ε. 703, Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 485, κλπ.· ὁ δ’ ὕστ. γε... πρεσβεύεται Αἰσχύλ. Ἀγ. 1300· ἡλίου... πρὸς ὕστ. φῶς [[αὐτόθι]] 1324· τὸν ὕστ. μέλψασα [[γόον]] [[αὐτόθι]] 1445· [[τοὖπος]] ὕστ. θροεῖ Σοφ. Αἴ. 864· ἡ ὑστάτη (ἐξυπ. [[ἡμέρα]]) τῆς ὁρτῆς Ἡρόδ. 2. 151· ἐν τοῖσιν ὑστ. φράσω Ἀριστοφ. Βάτρ. 908· οὐκ ἐν ὑστάτοις, οὐχὶ μεταξὺ τῶν ἐσχάτων, Εὐρ. Ἴων 1115· οἱ ὕστατοι εἰπόντες Δημ. 14. 1, κλπ. 2) [[μετὰ]] γεν., [[ὕστατος]] ἁλώσιος, ὡς τὸ [[ὕστερος]], «περὶ τὰ τελευταῖα τῆς ἁλώσεως» (Σχόλ.) Πινδ. Ο. 10 (11). 50. ΙΙΙ. ἐπὶ ἀξιώματος ἢ βαθμοῦ, οὐκ ἐν ὑστάτοις Σοφ. Τραχ. 315· τὰ ὕστατα πάσχειν, ἄλλως τὰ ἔσχατα, Λουκ. Φάλαρ. 1. 5. IV. ἀντὶ τοῦ ὁμαλοῦ ἐπιρρήμ. ὑστάτως ([[ὅπερ]] ἀπαντᾷ ἐν Ἱππιατρ. 69, 19, [[εἶναι]] ἐν χρήσει τὸ οὐδ. ἑνικ. καὶ πληθ., πύματόν τε καὶ ὕστατον Ὀδ. Υ. 116· ὕστατα καὶ πύματα Δ. 685., Υ. 13· νῦν ὕστατα Ἰλ. Α. 232, Ὀδ. Χ. 78· ὕστατα Ἡρόδ. 8. 43· καὶ πρῶτον καὶ ὕστ., Πλάτ. Μενέξ. 247Α· ὕστ. ἢ τὸ ὕστ. προσειπεῖν ὁ αὐτ. ἐν Φαίδωνι 60Α, Λουκ. π. Ἀληθ. Ἱστ. 1. 30. 2) ἐν ἐπιρρηματικῇ σημασίᾳ [[μετὰ]] προθέσεων, ἐν ὑστάτοις, ἐπὶ τέλους, Πλάτ. Πολ. 620C· εἰς τὸ ὕστ., εἰς τὸν ἔσχατον βαθμόν, εἰς ὑπερβολήν, [[ὑπερβαλλόντως]], εἰς τὸ ὕ. [[γέρων]] Λουκ. Ἑρμότ. 9. | |lstext='''ὕστερος''': [[ὕστατος]], ὁ κατόπιν ἐρχόμενος, κατοπινός, [[ἔσχατος]], συγκρ. καὶ ὑπερθ., [[ἄνευ]] θετικοῦ ἐν χρήσει. (Τὸ θετικὸν ζητητέον ἐν τῇ Σανσκρ. προθέσει ud, Γοτθ. ut (ἔξω, Ἀγγλ. out), Ἀρχ. Γερμ. az (aus)· [[ὥστε]] τὰ [[ὕστερος]], [[ὕστατος]] ἀντιστοιχοῦσι πρὸς τὰ aüsserer, aüsser-t, ὁ ἐξώτερος, [[ἐξώτατος]] ἢ [[ἔσχατος]], Ἀγγλ. ulter, outermost, ultermost)· πρβλ. [[ὑστέρα]]· ― οὕτω [[πρότερος]], πρῶτος ἐκ τῆς προθ. πρό, Λατ. posterior, postremus ἐκ τῆς προθέσ. post.) Α. [[ὕστερος]], -α, -ον, Ι. ἐπὶ τόπου, ὁ κατόπιν ἐρχόμενος, ὁ [[ὀπίσω]] ὢν (ἴδε κατωτ. ΙΙΙ), ὑστέρῳ ποδὶ Εὐρ. Ἱππόλ. 1243, [[Ἡρακλ]]. Μαιν. 1040· ὕστ. [[λόχος]] Ξεν. Κύρ. Παιδ. 2. 3, 21· ἐν τῷ ὑστ. λόγῳ Ἀντιφῶν 143. 7, πρβλ. Πινδ. Ο. 10 (11). 5, Πλάτ. κλπ.· τὰ ὕστερα. αἱ κατόπιν προτάσεις, Πλούτ. 2. 742D ― [[μετὰ]] γεν. ὕστεροι ἡμῶν, [[ὄπισθεν]] ἡμῶν, μεθ’ ἡμᾶς, Πλάτ. Λῦσ. 206Ε, πρβλ. Θουκ. 3. 103· οὐδὲν [[ὑστέρα]] [[νεώς]], [[οὐδόλως]] [[ὀπίσω]] (βραδυτέρα) πλοίου, Αἰσχύλ. Εὐμ. 251. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, ὁ δ’ [[ὕστερος]] ὤρνυτο χαλκῷ Ἰλ. Ε. 17, Π. 479· τῷ ὑστέρῳ ἔτει, κατὰ τὸ προσεχὲς [[ἔτος]], Ξεν. Ἑλλ. 7. 2, 10· τῇ ὑστέρῃ Ὀλυμπιάδι Ἡρόδ. 6. 103· ὑστέρῳ χρόνῳ, κατὰ τὸν [[μετέπειτα]] χρόνον, Α. 130, Αἰσχύλ. Ἀγ. 702, κλπ.· ἐν ὑστ. χρόνοις Πλάτ. Νόμ. 865Α· ἐν ὑστέραισιν ἡμέραις Αἰσχύλ. Ἀγ. 1666· δεκάτῃ ὑστέρᾳ ἢ ὑστέρᾳ δεκάτῃ, κατὰ τὴν 21ην ἡμέραν, Ψήφισμ. παρὰ Διογέν. Λαερτ. 7. 10, Λογγίνου Ἀποσπ. 8. 11· ἡ [[ὑστέρα]] Πλάτ. 2. 320Ε· ἐς τὴν ὑστ., διάφ. γραφὴ Αἰλ. π. Ζῴων 7. 7· ― [[μετὰ]] γενικ. προσ., ὕστερόν τινος, μετά τινα, σεῦ [[ὕστερος]] εἶμ’ ὑπὸ γαῖαν Ἰλ. Σ. 380, πρβλ. Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 859, Πλάτ. Φαίδων 87C, κ. ἀλλ.· [[μετὰ]] γεν., ὑστ. χρόνων τούτων Ἡρόδ. 4. 166., 5. 32. 2) ἀργότερα, πολὺ ἀργά, [[ὕστερος]] ἐλθὼν Ἰλ. Σ. 320· κἂν ὕστ. ἔλθῃ Ἀριστοφ. Σφ. 691· μῶν ὕστεροι πάρεσμεν; Ἀριστοφ. Λυσ. 69· ὕστ. ἀφικνεῖσθαι Θουκ. 40. 90· ὕστ. (παραλειπομένου τοῦ ἐλθὼν) Σοφ. Οἰδ. Τύρ. 222, Τραχ. 92· [[Διονύσιος]] ὁ ὕστ. Διον. ὁ β΄, Ἀριστ. Πολιτικ. 5. 10, 23. 3) [[μετὰ]] γεν. πράγμ., ἀργότερον ἢ ὅσον ἔπρεπε διά τι [[πρᾶγμα]], ὕστεροι ἀπικόμενοι τῆς ἐμβολῆς Ἡρόδ. 6. 120 ὕστ. ἐλθεῖν τοῦ σημείου Ἀριστοφ. Σφ. 690· κακῶν ὕστ. ἀφῖγμαι Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1174· ὕστ. ἀφίκοντο τῆς μάχης μιᾷ ἡμέρᾳ Πλάτ. Νόμ. 698Ε. 4) ὡς οὐσιαστ. οἱ ὕστεροι = τῷ Λατ. posteri, οἱ ἐπιγιγνόμενοι, ἐπίγονοι δ’ ἀν’ Ἑλλάδα κληθέντες ᾠδὰς ὑστέροισι θήσετε Εὐρ. Ἱκ. 1225, πρβλ. Τρῳ. 13, 1245· ― πρβλ. [[ὕστερον]]. ΙΙΙ. ἐπὶ ἥττονος βαθμοῦ ἡλικίας, ἀξίας ἢ ποιότητος, γένει [[ὕστερος]], δηλ. [[νεώτερος]], Ἰλ. Γ. 215· ὑστέρας ἔχων πώλους ([[ἔνθα]] δύναται νὰ σημαίνῃ τὸ [[ὀπίσω]], ἀλλὰ πρβλ. Ἰλ. Ψ. 322), Σοφ. Ἠλ. 734. 2) [[μετὰ]] γεν., οὐδενὸς ὕστ., οὐδενὸς [[δεύτερος]], [[κατώτερος]], ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 181, πρβλ. 1364, Θουκ. 1. 91. γυναικὸς ὕστ. Σοφ. Ἀντιγ. 746· μηδ’ [[ἔμπροσθεν]] τῶν νόμων, ἀλλ’ [[ὕστερος]] πολιτεύου, [[μηδὲ]] νὰ θέσῃς σεαυτὸν ἀνώτερον τῶν νόμων ἀλλὰ κατώτερον, Αἰσχίνης 57. 11· [[σῶμα]] ὕστ. ψυχῆς Πλάτ. Νόμ. 896C· νομίσας πάντα ὕστερα [[εἶναι]] [[πρός]] τι, ὅτι πάντα [[εἶναι]] δευτερεύοντα ἐν σχέσει [[πρός]] τι..., Θουκ. 8. 41. IV. ἀντὶ τοῦ ὁμαλοῦ ἐπιρρ. ὑστέρως ([[ὅπερ]] μόνον παρὰ μεταγεν. ἀπαντᾷ) ἦν ἐν χρήσει τὸ οὐδ. [[ὕστερον]] σπανίως ἐπὶ τόπου, κατόπιν [[ὄπισθεν]], ὀπηδεῖν ὕστ. Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 284· ὕστ. τῶν ἱππέων γίγνεσθαι Ξεν. Κύρ. Παιδ. 5. 3, 42. 2) ἐπὶ χρόνου, κατόπιν, [[μετὰ]] [[ταῦτα]], [[ἔπειτα]], Ὅμ., Ἡρόδ., Ἀττ.· [[ὡσαύτως]] τὸ [[ὕστερον]], ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ παλαιόν, Λυκοῦργ. 155. 32· ὕστερα Ὀδ. Π. 319· [[συχν]]. δὲ συνάπτεται μετ’ ἄλλων λέξεων, [[ὕστερον]] [[αὖτις]] Ἰλ. Α. 27· οὔποτ’ [[αὖθις]] ὕστ. Σοφ. Αἴ. 858· [[ἔπειτα]] δ’ ὕστ., προηγουμένου μέν, Ἀντιφάν. ἐν Ἀδήλ. 40· [[εἶτα]] χἠμεῖς [[ὕστερον]] εἰς ταὐτὸ καταγωγεῖον αὐτοῖς ἥξομεν ὁ αὐτ. ἐν «Ἀφροδισίῳ» 2· χρόνῳ [[ὕστερον]] πολλῷ, πολὺν χρόνον [[μετὰ]] [[ταῦτα]], Ἡρόδ. 1. 171· [[ὕστερον]] χρόνῳ ἢ χρόνῳ ὕστ., ὀλίγον [[μετὰ]] [[ταῦτα]], μετά τινα χρόνον, Θουκ. 1. 8. 64· χρόνοις [[ὕστερον]] Λυσί. 99. 40· βραχεῖ χρόνῳ ὕστ. Ξεν. Κύρ. Παιδ. 5. 3. 52· οὐ πολλαῖς ἡμέραις ὕστ. ὁ αὐτ. ἐν Ἑλλ. 1. 1, 1· ὀλίγῳ ἢ ὀλίγον ὕστ. Πλάτ. Πολ. 327Β, Γοργ. 471Β· πολλῷ ὕστ. Θουκ. 2. 49, Πλάτ. ἐν Φαίδ. 58Α. β) [[μετὰ]] γεν., ὕστ. τούτων Ἡρόδ. 1. 113, κλπ.· ὕστ. ἔτι τούτων ὁ αὐτ. 9. 83· τῆς [[ἐμεωυτοῦ]] γνώμης ὕστ., ἀφ’ οὗ ἡ ἰδική μου γνώμη ἐσχηματίσθη, ὁ αὐτ. 2. 18· τοῦ δέοντος ὕστ. Ἀριστοφ. Λυσ. 57· ― [[μετὰ]] δοτ. καὶ γεν., ἔτεσι πολλοῖσι ὕστ. τούτων Ἡρόδ. 6. 140, πρβλ. 1. 91· πολλῷ ὕστ. τῶν Τρωικῶν Θουκ. 1. 3, πρβλ. Ἰσοκρ. 388Ε· ― ἑπομένου τοῦ ἥ, τεσσαρακοστῇ ἡμέρᾳ ὕστ. ἢ Ποτίδαια ἀπέστη Θουκ. 1. 60, πρβλ. 6. 4. 3) ἐπὶ ἐπιρρ. σημασίας [[μετὰ]] προθέσεων, ἐς [[ὕστερον]] Ὀδ. Μ. 126, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 349, Ἡρόδ. 5. 41, 74, Σοφ., κλπ.: ― ἐν ὑστέρῳ Θουκ. 3. 13., 8. 27· ― ἐξ ὑστέρου Διόδ. 14. 109, Διονύσ. Ἁλ. 4. 73· [[ὡσαύτως]] ἐξ ὑστέρης Ἡρόδ. 1. 108., 5. 106., 6. 85. Β. [[ὕστατος]], -η, -ον, [[τελευταῖος]], [[ἔσχατος]], Ι. ἐπὶ τόπου, ἅμα θ’ οἱ πρῶτοί τε καὶ ὕστατοι Ἰλ. Β. 281· εὐθυντὴρ [[ὕστατος]] [[νεώς]], ὁ [[ὀπίσω]] πάντων, ἐπὶ τοῦ πηδαλίου, Αἰσχύλ. Ἱκ. 717· ἡμῖν τοῖς ὑστάτοις κατακειμένοις Πλάτ. Συμπ. 177Ε. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, τίνα πρῶτον, τίνα δ’ ὕστ. ἐξενάριξεν; Ἰλ. Λ. 299, πρβλ. Ε. 703, Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 485, κλπ.· ὁ δ’ ὕστ. γε... πρεσβεύεται Αἰσχύλ. Ἀγ. 1300· ἡλίου... πρὸς ὕστ. φῶς [[αὐτόθι]] 1324· τὸν ὕστ. μέλψασα [[γόον]] [[αὐτόθι]] 1445· [[τοὖπος]] ὕστ. θροεῖ Σοφ. Αἴ. 864· ἡ ὑστάτη (ἐξυπ. [[ἡμέρα]]) τῆς ὁρτῆς Ἡρόδ. 2. 151· ἐν τοῖσιν ὑστ. φράσω Ἀριστοφ. Βάτρ. 908· οὐκ ἐν ὑστάτοις, οὐχὶ μεταξὺ τῶν ἐσχάτων, Εὐρ. Ἴων 1115· οἱ ὕστατοι εἰπόντες Δημ. 14. 1, κλπ. 2) [[μετὰ]] γεν., [[ὕστατος]] ἁλώσιος, ὡς τὸ [[ὕστερος]], «περὶ τὰ τελευταῖα τῆς ἁλώσεως» (Σχόλ.) Πινδ. Ο. 10 (11). 50. ΙΙΙ. ἐπὶ ἀξιώματος ἢ βαθμοῦ, οὐκ ἐν ὑστάτοις Σοφ. Τραχ. 315· τὰ ὕστατα πάσχειν, ἄλλως τὰ ἔσχατα, Λουκ. Φάλαρ. 1. 5. IV. ἀντὶ τοῦ ὁμαλοῦ ἐπιρρήμ. ὑστάτως ([[ὅπερ]] ἀπαντᾷ ἐν Ἱππιατρ. 69, 19, [[εἶναι]] ἐν χρήσει τὸ οὐδ. ἑνικ. καὶ πληθ., πύματόν τε καὶ ὕστατον Ὀδ. Υ. 116· ὕστατα καὶ πύματα Δ. 685., Υ. 13· νῦν ὕστατα Ἰλ. Α. 232, Ὀδ. Χ. 78· ὕστατα Ἡρόδ. 8. 43· καὶ πρῶτον καὶ ὕστ., Πλάτ. Μενέξ. 247Α· ὕστ. ἢ τὸ ὕστ. προσειπεῖν ὁ αὐτ. ἐν Φαίδωνι 60Α, Λουκ. π. Ἀληθ. Ἱστ. 1. 30. 2) ἐν ἐπιρρηματικῇ σημασίᾳ [[μετὰ]] προθέσεων, ἐν ὑστάτοις, ἐπὶ τέλους, Πλάτ. Πολ. 620C· εἰς τὸ ὕστ., εἰς τὸν ἔσχατον βαθμόν, εἰς ὑπερβολήν, [[ὑπερβαλλόντως]], εἰς τὸ ὕ. [[γέρων]] Λουκ. Ἑρμότ. 9. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=α, ον :<br /><b>I. 1</b> <i>avec idée de lieu</i> qui est <i>ou</i> vient derrière : ὕστερός τινος qui se trouve derrière qqn;<br /><b>2</b> <i>avec idée de temps</i> qui a lieu <i>ou</i> se fait après : [[σεῦ]] [[ὕστερον]] εἶμ’ ὑπὸ γαῖαν IL je descendrai sous terre après toi ; ὑστέρῃ ὀλυμπιάδι HDT à l’olympiade suivante ; ὑστέρῳ χρόνῳ HDT dans un temps postérieur ; ἡ [[ὑστέρα]] ([[ἡμέρα]]) PLUT le lendemain ; [[ἐξ]] ὑστέρης HDT plus tard ; [[ἐς]] τὴν ὑστέραν ÉL dans la suite ; ὑστέρῳ χρόνῳ τούτων HDT dans le temps qui suivit ces événements ; <i>particul.</i> qui a lieu <i>ou</i> vient trop tard ; <i>abs.</i> [[ὕστερος]] SOPH qui arrive trop tard ; γένει [[ὕστερος]] IL plus jeune;<br /><b>3</b> qui vient après, qui le cède à, inférieur à : τινος à qch ; γυναικός SOPH qui le cède à une femme ; οὐδενὸς [[ὕστερος]] qui ne le cède à personne ; ὕστερός τινός τινι inférieur en qch à qqn ; νομίσας πάντα ὕστερα [[εἶναι]] [[πρός]] [[τι]] THC ayant pensé que tout était secondaire comparé à qch ; [[ἐν]] ὑστέρῳ τίθεσθαί τινος PLUT mettre une chose au-dessous d’une autre ; [[ὕστερον]] αὑτὸν [[τοῦ]] νόμου τιθέναι PLUT se soumettre à la loi;<br /><b>II.</b> <i>adv.</i> • [[ὕστερον]] :<br /><b>1</b> <i>avec idée de lieu de</i>rrière : [[ὕστερον]] [[τῶν]] ἱππέων XÉN derrière les cavaliers;<br /><b>2</b> <i>avec idée de temps</i> plus tard ; • ὕστερα OD <i>m. sign.</i> ; [[ὕστερον]] [[αὖτις]] IL, [[αὖθις]] [[ὕστερον]] SOPH plus tard, ensuite ; [[ὕστερον]] τούτων HDT à la suite de ces événements ; τῆς γνώμης [[ὕστερον]] HDT postérieurement à l’opinion que je m’étais formée ; πολλῷ [[ὕστερον]] [[τῶν]] Τρωϊκῶν THC longtemps après la guerre de Troie ; τεσσαρακοστῇ ἡμέρᾳ [[ὕστερον]] ἢ Ποτειδαία ἀπέστη THC la quarantième jour après la défection de Potidée ; • [[ἐς]] [[ὕστερον]] plus tard, dans la suite ; • [[ἐν]] ὑστέρῳ THC, • μεθ’ [[ὕστερον]] ÉL <i>m. sign.</i><br />'''Étymologie:''' p. *ὕδτερος, Cp. d’un th. ὑδ-, derrière ; cf. <i>skr.</i> ud « hors de » ; cf. [[ὕστατος]]. | |||
}} | }} |
Revision as of 20:12, 9 August 2017
English (LSJ)
ὕστᾰτος,
A latter, last, Comp. and Sup. without any Posit. Adj. in use. (The Posit. must be looked for in Skt. úd 'up'; with ὕστερος, ὕστατος cf. Skt. Comp. and Sup. úttaras, uttamás 'higher, (later)', 'highest, (latest)'; cf. ὑστέρα.) A ὕστερος, α, ον, latter: I of Place, coming after, behind, ὑστέρῳ ποδί E.Hipp.1243, HF1040; ὑστέρας ἔχων πώλους keeping them behind, S.El.734; ὕ. λόχος X.Cyr.2.3.21; ἐν τῷ ὑ. λόγῳ Antipho 6.14, cf. Pi.O.11(10).5, Pl.Grg.503c, etc.; τὰ ὕ. the latter clauses, Plu.2.742d (s. v. l., δεύτερα Turnebus): c. gen., ὕστεροι ἡμῶν behind us, Pl.Ly. 206e, cf. Th.3.103; οὐδὲν ὑστέρα νεώς not a whit behind (slower than) a ship, A.Eu.251. II of Time, next, ὁ δ' ὕστερος ὄρνυτο χαλκῷ Il.5.17, 16.479; τῷ ὑ. ἔτει in the next year, X HG7.2.10; τῇ ὑ. Ὀλυμπιάδι Hdt.6.103; ὑ. χρόνῳ in after time, Id.1.130, A.Ag.702 (lyr.), etc.; ἐν ὑ. χρόνοις Pl.Lg.865a; ἐν ὑστέραισιν ἡμέραις A.Ag.1666 (troch.); δεκάτῃ ὑ. or ὑ. δεκάτῃ, on the 21st day, Decr. ap. D.L.7.10, cf. Longin.Rh. p.192 H.: c. gen., later than, after, σεῦ ὕστερος εἶμ' ὑπὸ γαῖαν Il.18.333, cf. Ar.Ec.859, Pl.Phd. 87c, al.: ὑ. χρόνῳ τούτων Hdt.4.166, 5.32, cf. Th.2.54. 2 later, too late, ὕ. ἐλθών Il.18.320; κἂν ὕ. ἔλθῃ Ar.V.691 (anap.); μῶν ὕστεραι πάρεσμεν; Id.Lys.69; ὑ. ἀφικνεῖσθαι Th.4.90; ὕ. (sc. ἐλθών) S.OT222, Tr.92; Διονύσιος ὁ ὕ. D. the second, Arist.Pol.1312a4. 3 c. gen. rei, too late for, ὕστεροι ἀπικόμενοι τῆς συμβολῆς Hdt.6.120; ὕ. ἐλθεῖν τοῦ σημείου Ar.V.690(anap.); κακῶν ὕ. ἀφῖγμαι E.HF1174; ὕ. ἀφίκοντο τῆς μάχης μιᾷ ἡμέρᾳ Pl.Lg.698e. 4 as Subst., οἱ ὕ. posterity, E. Supp.1225; ἄνδρες ὕ., ὕ. βροτοί, Id.Tr.13,1245. III of inferiority in Age, Worth, or Quality, γένει ὕ., i.e. younger, Il.3.215; c. gen., οὐδενὸς ὕ. second to none, S.Ph.181(lyr.), cf. Th.1.91; γυναικὸς ὕ. S. Ant.746; μηδ' ἔμπροσθεν τῶν νόμων, ἀλλ' ὕ. πολιτεύου not putting yourself above the laws, but below them, Aeschin.3.23; σῶμα δεύτερον καὶ ὕ (sc. ψυχῆς) Pl.Lg.896c; νομίσας πάντα ὕστερα εἶναι τἆλλα πρός τι that all things were secondary to... Th.8.41. 2 logically posterior, ὁ τόπος ὕ. τῆς ὕλης Plot.2.4.12. IV Adv. ὑστέρως is found only in Eccl. writers, the ascription to Plato by Ammon. Diff.p.115V., Thom.Mag.p.284 R. being now corrected from Ptol. Ascal.p.405 H., where codd. have δευτέρως: the neut. ὕστερον was used, rarely of Place, behind, ὀπαδεῖν ὕ. A.Fr.475; ὕ. τῶν ἱππέων γίγνεσθαι X.Cyr.5.3.42. 2 of Time, later, afterwards, parm.8.10, Hdt.6.91, etc.; also τὸ ὕ., opp. τὸ παλαιόν, Lycurg.61; ὕστερα Od.16.319; freq. with other words, ὕ. αὖτις Il.1.27; οὔποτ' αὖθις ὕ. S.Aj.858; ἔπειτα δ' ὕ., after μέν, Antiph.270; εἶτα . . ὕ. Id.53.4; χρόνῳ ὕ. πολλῷ a long time after, Hdt.1.171; ὕ. χρόνῳ or χρόνῳ ὕ. some time later, Th.1.8,64; χρόνοις ὕ. Lys.3.39; βραχεῖ χρόνῳ ὕ. X.Cyr.5.3.52; οὐ πολλαῖς ἡμέραις ὕ. Id.HG1.1.1; ὀλίγῳ or ὀλίγον ὕ. Pl.R.327c, Grg. 471c; πολλῷ ὕ. Th.2.49, Pl.Phd. 58a; οἱ ἄνθρωποι οἱ ὕ. posterity, Id.R. 415d; τὰ ὕ. γράμματα the later inscriptions, Id.Chrm.165a. b c. gen., ὕ. τούτων Hdt.1.113, etc.; ὕ. ἔτι τούτων Id.9.83; τῆς ἐμεωυτοῦ γνώμης ὕ. after my own opinion was formed, Id.2.18; τοῦ δέοντος ὕ. later than ought to be, Ar.Lys.57: c. dat. et gen., ἔτεσι πολλοῖσι ὕ. τούτων Hdt.6.140, cf. 1.91; πολλῷ ὕ. τῶν Τρωϊκῶν Th.1.3, cf. Isoc. 19.22: folld. by ἤ, τεσσαρακοστῇ ἡμέρᾳ ὕ . . . ἢ ποτείδαια ἀπέστη Th. 1.60, cf. 6.4. 3 in Adv. sense with Preps., ἐς ὕστερον Od.12.126, Hes.Op.351, Hdt.5.41,74, S.Ant.1194, E.IA720, Pl.Ti.82b, etc.: ἐν ὑστέρῳ Th.3.13, 8.27: ἐξ ὑστέρου D.S.14.109, D.H.4.73; also ἐξ ὑστέρης Hdt.1.108, 5.106, 6.85. B ὕστᾰτος, η, ον, last: I of Place, ἅμα θ' οἱ πρῶτοί τε καὶ ὕστατοι Il.2.281; εὐθυντὴρ ὕστατος νεώς hindmost, of a rudder, A. Supp.717; ἡμῖν τοῖς ὑ. κατακειμενοις Pl.Smp.177e. II of Time, τίνα πρῶτον, τίνα δ' ὕ. ἐξενάριξεν; Il.11.299, cf. 5.703, E HF485, etc.; ὁ δ' ὕ. γε . . πρεσβεύεται A.Ag.1300; ἡλίου . . πρὸς ὕ. φῶς ib.1324; τὸν ὕ. μέλψασα γόον ib.1445; τοὔπος ὕ. θροεῖ S.Aj.864; ἡ ὑστάτη (sc. ἡμέρα) τῆς ὁρτῆς the last day of... Hdt.2.151; ἐν τοῖσιν ὑ. φράσω Ar. Ra.908; οὐκ ἐν ὑστάτοις not among the last, E.Ion1115; οἱ ὕστατοι εἰπόντες D.1.16, etc.; ὕστατος ἁλώσιος ἀντάσαις meeting with his downfall at last, Pi.O.10(11).41. III of Rank or Degree, οὐκ ἐν ὑστάτοις S.Tr.315; τὰ ὕ. πάσχειν, like τὰ ἔσχατα, Luc.Phal.1.5. IV for regul. Adv. ὑστάτως (which occurs only in Hippiatr. 20), the neut. sg. and pl. are used, πύματόν τε καὶ ὕστατον Od.20.116; ὕστατα καὶ πύματα 4.685, 20.13; νῦν ὕστατα Il.1.232, Od.22.78; ὕστατα ὁρμηθέντες Hdt.8.43; καὶ πρῶτον καὶ ὕ. Pl.Mx.247a; ὕ. δή σε προσεροῦσι, τὸ ὕ. προσειπεῖν, Id.Phd.60a, Luc.VH1.30. 2 in Adv. sense with Preps., ἐν ὑστάτοις at last, Pl.R.620c; εἰς τὸ ὕ. extremely, γέρων ἐς τὸ ὕ. Luc.Herm.9.
Greek (Liddell-Scott)
ὕστερος: ὕστατος, ὁ κατόπιν ἐρχόμενος, κατοπινός, ἔσχατος, συγκρ. καὶ ὑπερθ., ἄνευ θετικοῦ ἐν χρήσει. (Τὸ θετικὸν ζητητέον ἐν τῇ Σανσκρ. προθέσει ud, Γοτθ. ut (ἔξω, Ἀγγλ. out), Ἀρχ. Γερμ. az (aus)· ὥστε τὰ ὕστερος, ὕστατος ἀντιστοιχοῦσι πρὸς τὰ aüsserer, aüsser-t, ὁ ἐξώτερος, ἐξώτατος ἢ ἔσχατος, Ἀγγλ. ulter, outermost, ultermost)· πρβλ. ὑστέρα· ― οὕτω πρότερος, πρῶτος ἐκ τῆς προθ. πρό, Λατ. posterior, postremus ἐκ τῆς προθέσ. post.) Α. ὕστερος, -α, -ον, Ι. ἐπὶ τόπου, ὁ κατόπιν ἐρχόμενος, ὁ ὀπίσω ὢν (ἴδε κατωτ. ΙΙΙ), ὑστέρῳ ποδὶ Εὐρ. Ἱππόλ. 1243, Ἡρακλ. Μαιν. 1040· ὕστ. λόχος Ξεν. Κύρ. Παιδ. 2. 3, 21· ἐν τῷ ὑστ. λόγῳ Ἀντιφῶν 143. 7, πρβλ. Πινδ. Ο. 10 (11). 5, Πλάτ. κλπ.· τὰ ὕστερα. αἱ κατόπιν προτάσεις, Πλούτ. 2. 742D ― μετὰ γεν. ὕστεροι ἡμῶν, ὄπισθεν ἡμῶν, μεθ’ ἡμᾶς, Πλάτ. Λῦσ. 206Ε, πρβλ. Θουκ. 3. 103· οὐδὲν ὑστέρα νεώς, οὐδόλως ὀπίσω (βραδυτέρα) πλοίου, Αἰσχύλ. Εὐμ. 251. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, ὁ δ’ ὕστερος ὤρνυτο χαλκῷ Ἰλ. Ε. 17, Π. 479· τῷ ὑστέρῳ ἔτει, κατὰ τὸ προσεχὲς ἔτος, Ξεν. Ἑλλ. 7. 2, 10· τῇ ὑστέρῃ Ὀλυμπιάδι Ἡρόδ. 6. 103· ὑστέρῳ χρόνῳ, κατὰ τὸν μετέπειτα χρόνον, Α. 130, Αἰσχύλ. Ἀγ. 702, κλπ.· ἐν ὑστ. χρόνοις Πλάτ. Νόμ. 865Α· ἐν ὑστέραισιν ἡμέραις Αἰσχύλ. Ἀγ. 1666· δεκάτῃ ὑστέρᾳ ἢ ὑστέρᾳ δεκάτῃ, κατὰ τὴν 21ην ἡμέραν, Ψήφισμ. παρὰ Διογέν. Λαερτ. 7. 10, Λογγίνου Ἀποσπ. 8. 11· ἡ ὑστέρα Πλάτ. 2. 320Ε· ἐς τὴν ὑστ., διάφ. γραφὴ Αἰλ. π. Ζῴων 7. 7· ― μετὰ γενικ. προσ., ὕστερόν τινος, μετά τινα, σεῦ ὕστερος εἶμ’ ὑπὸ γαῖαν Ἰλ. Σ. 380, πρβλ. Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 859, Πλάτ. Φαίδων 87C, κ. ἀλλ.· μετὰ γεν., ὑστ. χρόνων τούτων Ἡρόδ. 4. 166., 5. 32. 2) ἀργότερα, πολὺ ἀργά, ὕστερος ἐλθὼν Ἰλ. Σ. 320· κἂν ὕστ. ἔλθῃ Ἀριστοφ. Σφ. 691· μῶν ὕστεροι πάρεσμεν; Ἀριστοφ. Λυσ. 69· ὕστ. ἀφικνεῖσθαι Θουκ. 40. 90· ὕστ. (παραλειπομένου τοῦ ἐλθὼν) Σοφ. Οἰδ. Τύρ. 222, Τραχ. 92· Διονύσιος ὁ ὕστ. Διον. ὁ β΄, Ἀριστ. Πολιτικ. 5. 10, 23. 3) μετὰ γεν. πράγμ., ἀργότερον ἢ ὅσον ἔπρεπε διά τι πρᾶγμα, ὕστεροι ἀπικόμενοι τῆς ἐμβολῆς Ἡρόδ. 6. 120 ὕστ. ἐλθεῖν τοῦ σημείου Ἀριστοφ. Σφ. 690· κακῶν ὕστ. ἀφῖγμαι Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1174· ὕστ. ἀφίκοντο τῆς μάχης μιᾷ ἡμέρᾳ Πλάτ. Νόμ. 698Ε. 4) ὡς οὐσιαστ. οἱ ὕστεροι = τῷ Λατ. posteri, οἱ ἐπιγιγνόμενοι, ἐπίγονοι δ’ ἀν’ Ἑλλάδα κληθέντες ᾠδὰς ὑστέροισι θήσετε Εὐρ. Ἱκ. 1225, πρβλ. Τρῳ. 13, 1245· ― πρβλ. ὕστερον. ΙΙΙ. ἐπὶ ἥττονος βαθμοῦ ἡλικίας, ἀξίας ἢ ποιότητος, γένει ὕστερος, δηλ. νεώτερος, Ἰλ. Γ. 215· ὑστέρας ἔχων πώλους (ἔνθα δύναται νὰ σημαίνῃ τὸ ὀπίσω, ἀλλὰ πρβλ. Ἰλ. Ψ. 322), Σοφ. Ἠλ. 734. 2) μετὰ γεν., οὐδενὸς ὕστ., οὐδενὸς δεύτερος, κατώτερος, ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 181, πρβλ. 1364, Θουκ. 1. 91. γυναικὸς ὕστ. Σοφ. Ἀντιγ. 746· μηδ’ ἔμπροσθεν τῶν νόμων, ἀλλ’ ὕστερος πολιτεύου, μηδὲ νὰ θέσῃς σεαυτὸν ἀνώτερον τῶν νόμων ἀλλὰ κατώτερον, Αἰσχίνης 57. 11· σῶμα ὕστ. ψυχῆς Πλάτ. Νόμ. 896C· νομίσας πάντα ὕστερα εἶναι πρός τι, ὅτι πάντα εἶναι δευτερεύοντα ἐν σχέσει πρός τι..., Θουκ. 8. 41. IV. ἀντὶ τοῦ ὁμαλοῦ ἐπιρρ. ὑστέρως (ὅπερ μόνον παρὰ μεταγεν. ἀπαντᾷ) ἦν ἐν χρήσει τὸ οὐδ. ὕστερον σπανίως ἐπὶ τόπου, κατόπιν ὄπισθεν, ὀπηδεῖν ὕστ. Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 284· ὕστ. τῶν ἱππέων γίγνεσθαι Ξεν. Κύρ. Παιδ. 5. 3, 42. 2) ἐπὶ χρόνου, κατόπιν, μετὰ ταῦτα, ἔπειτα, Ὅμ., Ἡρόδ., Ἀττ.· ὡσαύτως τὸ ὕστερον, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ παλαιόν, Λυκοῦργ. 155. 32· ὕστερα Ὀδ. Π. 319· συχν. δὲ συνάπτεται μετ’ ἄλλων λέξεων, ὕστερον αὖτις Ἰλ. Α. 27· οὔποτ’ αὖθις ὕστ. Σοφ. Αἴ. 858· ἔπειτα δ’ ὕστ., προηγουμένου μέν, Ἀντιφάν. ἐν Ἀδήλ. 40· εἶτα χἠμεῖς ὕστερον εἰς ταὐτὸ καταγωγεῖον αὐτοῖς ἥξομεν ὁ αὐτ. ἐν «Ἀφροδισίῳ» 2· χρόνῳ ὕστερον πολλῷ, πολὺν χρόνον μετὰ ταῦτα, Ἡρόδ. 1. 171· ὕστερον χρόνῳ ἢ χρόνῳ ὕστ., ὀλίγον μετὰ ταῦτα, μετά τινα χρόνον, Θουκ. 1. 8. 64· χρόνοις ὕστερον Λυσί. 99. 40· βραχεῖ χρόνῳ ὕστ. Ξεν. Κύρ. Παιδ. 5. 3. 52· οὐ πολλαῖς ἡμέραις ὕστ. ὁ αὐτ. ἐν Ἑλλ. 1. 1, 1· ὀλίγῳ ἢ ὀλίγον ὕστ. Πλάτ. Πολ. 327Β, Γοργ. 471Β· πολλῷ ὕστ. Θουκ. 2. 49, Πλάτ. ἐν Φαίδ. 58Α. β) μετὰ γεν., ὕστ. τούτων Ἡρόδ. 1. 113, κλπ.· ὕστ. ἔτι τούτων ὁ αὐτ. 9. 83· τῆς ἐμεωυτοῦ γνώμης ὕστ., ἀφ’ οὗ ἡ ἰδική μου γνώμη ἐσχηματίσθη, ὁ αὐτ. 2. 18· τοῦ δέοντος ὕστ. Ἀριστοφ. Λυσ. 57· ― μετὰ δοτ. καὶ γεν., ἔτεσι πολλοῖσι ὕστ. τούτων Ἡρόδ. 6. 140, πρβλ. 1. 91· πολλῷ ὕστ. τῶν Τρωικῶν Θουκ. 1. 3, πρβλ. Ἰσοκρ. 388Ε· ― ἑπομένου τοῦ ἥ, τεσσαρακοστῇ ἡμέρᾳ ὕστ. ἢ Ποτίδαια ἀπέστη Θουκ. 1. 60, πρβλ. 6. 4. 3) ἐπὶ ἐπιρρ. σημασίας μετὰ προθέσεων, ἐς ὕστερον Ὀδ. Μ. 126, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 349, Ἡρόδ. 5. 41, 74, Σοφ., κλπ.: ― ἐν ὑστέρῳ Θουκ. 3. 13., 8. 27· ― ἐξ ὑστέρου Διόδ. 14. 109, Διονύσ. Ἁλ. 4. 73· ὡσαύτως ἐξ ὑστέρης Ἡρόδ. 1. 108., 5. 106., 6. 85. Β. ὕστατος, -η, -ον, τελευταῖος, ἔσχατος, Ι. ἐπὶ τόπου, ἅμα θ’ οἱ πρῶτοί τε καὶ ὕστατοι Ἰλ. Β. 281· εὐθυντὴρ ὕστατος νεώς, ὁ ὀπίσω πάντων, ἐπὶ τοῦ πηδαλίου, Αἰσχύλ. Ἱκ. 717· ἡμῖν τοῖς ὑστάτοις κατακειμένοις Πλάτ. Συμπ. 177Ε. ΙΙ. ἐπὶ χρόνου, τίνα πρῶτον, τίνα δ’ ὕστ. ἐξενάριξεν; Ἰλ. Λ. 299, πρβλ. Ε. 703, Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 485, κλπ.· ὁ δ’ ὕστ. γε... πρεσβεύεται Αἰσχύλ. Ἀγ. 1300· ἡλίου... πρὸς ὕστ. φῶς αὐτόθι 1324· τὸν ὕστ. μέλψασα γόον αὐτόθι 1445· τοὖπος ὕστ. θροεῖ Σοφ. Αἴ. 864· ἡ ὑστάτη (ἐξυπ. ἡμέρα) τῆς ὁρτῆς Ἡρόδ. 2. 151· ἐν τοῖσιν ὑστ. φράσω Ἀριστοφ. Βάτρ. 908· οὐκ ἐν ὑστάτοις, οὐχὶ μεταξὺ τῶν ἐσχάτων, Εὐρ. Ἴων 1115· οἱ ὕστατοι εἰπόντες Δημ. 14. 1, κλπ. 2) μετὰ γεν., ὕστατος ἁλώσιος, ὡς τὸ ὕστερος, «περὶ τὰ τελευταῖα τῆς ἁλώσεως» (Σχόλ.) Πινδ. Ο. 10 (11). 50. ΙΙΙ. ἐπὶ ἀξιώματος ἢ βαθμοῦ, οὐκ ἐν ὑστάτοις Σοφ. Τραχ. 315· τὰ ὕστατα πάσχειν, ἄλλως τὰ ἔσχατα, Λουκ. Φάλαρ. 1. 5. IV. ἀντὶ τοῦ ὁμαλοῦ ἐπιρρήμ. ὑστάτως (ὅπερ ἀπαντᾷ ἐν Ἱππιατρ. 69, 19, εἶναι ἐν χρήσει τὸ οὐδ. ἑνικ. καὶ πληθ., πύματόν τε καὶ ὕστατον Ὀδ. Υ. 116· ὕστατα καὶ πύματα Δ. 685., Υ. 13· νῦν ὕστατα Ἰλ. Α. 232, Ὀδ. Χ. 78· ὕστατα Ἡρόδ. 8. 43· καὶ πρῶτον καὶ ὕστ., Πλάτ. Μενέξ. 247Α· ὕστ. ἢ τὸ ὕστ. προσειπεῖν ὁ αὐτ. ἐν Φαίδωνι 60Α, Λουκ. π. Ἀληθ. Ἱστ. 1. 30. 2) ἐν ἐπιρρηματικῇ σημασίᾳ μετὰ προθέσεων, ἐν ὑστάτοις, ἐπὶ τέλους, Πλάτ. Πολ. 620C· εἰς τὸ ὕστ., εἰς τὸν ἔσχατον βαθμόν, εἰς ὑπερβολήν, ὑπερβαλλόντως, εἰς τὸ ὕ. γέρων Λουκ. Ἑρμότ. 9.
French (Bailly abrégé)
α, ον :
I. 1 avec idée de lieu qui est ou vient derrière : ὕστερός τινος qui se trouve derrière qqn;
2 avec idée de temps qui a lieu ou se fait après : σεῦ ὕστερον εἶμ’ ὑπὸ γαῖαν IL je descendrai sous terre après toi ; ὑστέρῃ ὀλυμπιάδι HDT à l’olympiade suivante ; ὑστέρῳ χρόνῳ HDT dans un temps postérieur ; ἡ ὑστέρα (ἡμέρα) PLUT le lendemain ; ἐξ ὑστέρης HDT plus tard ; ἐς τὴν ὑστέραν ÉL dans la suite ; ὑστέρῳ χρόνῳ τούτων HDT dans le temps qui suivit ces événements ; particul. qui a lieu ou vient trop tard ; abs. ὕστερος SOPH qui arrive trop tard ; γένει ὕστερος IL plus jeune;
3 qui vient après, qui le cède à, inférieur à : τινος à qch ; γυναικός SOPH qui le cède à une femme ; οὐδενὸς ὕστερος qui ne le cède à personne ; ὕστερός τινός τινι inférieur en qch à qqn ; νομίσας πάντα ὕστερα εἶναι πρός τι THC ayant pensé que tout était secondaire comparé à qch ; ἐν ὑστέρῳ τίθεσθαί τινος PLUT mettre une chose au-dessous d’une autre ; ὕστερον αὑτὸν τοῦ νόμου τιθέναι PLUT se soumettre à la loi;
II. adv. • ὕστερον :
1 avec idée de lieu derrière : ὕστερον τῶν ἱππέων XÉN derrière les cavaliers;
2 avec idée de temps plus tard ; • ὕστερα OD m. sign. ; ὕστερον αὖτις IL, αὖθις ὕστερον SOPH plus tard, ensuite ; ὕστερον τούτων HDT à la suite de ces événements ; τῆς γνώμης ὕστερον HDT postérieurement à l’opinion que je m’étais formée ; πολλῷ ὕστερον τῶν Τρωϊκῶν THC longtemps après la guerre de Troie ; τεσσαρακοστῇ ἡμέρᾳ ὕστερον ἢ Ποτειδαία ἀπέστη THC la quarantième jour après la défection de Potidée ; • ἐς ὕστερον plus tard, dans la suite ; • ἐν ὑστέρῳ THC, • μεθ’ ὕστερον ÉL m. sign.
Étymologie: p. *ὕδτερος, Cp. d’un th. ὑδ-, derrière ; cf. skr. ud « hors de » ; cf. ὕστατος.