ἀρχός: Difference between revisions

From LSJ

Δύο γὰρ, ἐπιστήμη τε καὶ δόξα, ὧν τὸ μὲν ἐπίστασθαι ποιέει, τὸ δὲ ἀγνοεῖν → Two different things are science and belief: the one brings knowledge, the other ignorance

Hippocrates
m (Text replacement - "<br /><br />" to "<br />")
m (Text replacement - "Arist. ''HA''" to "Arist.''HA''")
 
(20 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=archos
|Transliteration C=archos
|Beta Code=a)rxo/s
|Beta Code=a)rxo/s
|Definition=ὁ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[leader]], [[chief]], εἷς δέ τις ἀρχὸς ἀνήρ <span class="bibl">Il.1.144</span>: c. gen., νηῶν <span class="bibl">2.493</span>; οἰωνῶν <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>1.7</span>; [[ruler]], Τειχιούσσης <span class="title">SIG</span>3d (Milet., vi B. C.); [[πόλεως]] (opp. [[ἔτης]]), prob. in <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>1014</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> = [[ἄρχων]], <span class="title">IG</span>7.3301, al. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> <b class="b3">ἀ. ἑῴας</b>, = [[dux Orientis]], ib.14.1073 (iv A. D.). </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> of a god, <span class="title">SIG</span>56.26 (Argos, v B. C.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[the rectum]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Aph.</span>5.58</span>, <span class="bibl">Arist. <span class="title">HA</span>507a33</span>, <span class="title">Theol.Ar.</span>51. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[the anus]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Haem.</span>2</span>, <span class="bibl"><span class="title">Epid.</span>5.20</span>.</span>
|Definition=ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[leader]], [[chief]], εἷς δέ τις ἀρχὸς ἀνήρ Il.1.144: c. gen., νηῶν 2.493; οἰωνῶν Pi.''P.''1.7; [[ruler]], Τειχιούσσης ''SIG''3d (Milet., vi B. C.); [[πόλεως]] (opp. [[ἔτης]]), prob. in E.''Fr.''1014.<br><span class="bld">2</span> = [[ἄρχων]], ''IG''7.3301, al.<br><span class="bld">3</span> [[ἀρχὸς ἑῴας]] = [[dux Orientis]], [[magister militum per Orientem]], ib.14.1073 (iv A. D.).<br><span class="bld">4</span> of a [[god]], ''SIG''56.26 (Argos, v B. C.).<br><span class="bld">II</span> the [[rectum]], Hp.''Aph.''5.58, [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''507a33, ''Theol.Ar.''51.<br><span class="bld">2</span> the [[anus]], Hp.''Haem.''2, ''Epid.''5.20.
}}
{{DGE
|dgtxt=-οῦ, ὁ<br /><b class="num">• Morfología:</b> [dór. beoc. gen. ἀρχῶ <i>ICr</i>.4.250.3 (I a.C.), <i>IG</i> 7.3301 (Queronea II a.C.)]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[jefe]], [[príncipe]], [[caudillo]] gener. c. gen. de gentilicios Σαρπηδών τ' ἀ. Λυκίων <i>Il</i>.14.426, Ἀθηναίων <i>Il</i>.13.196, 15.337, Ἀβάντων <i>Il</i>.4.464, Hes.<i>Fr</i>.204.53, cf. <i>Il</i>.5.39, 577, 2.846, 15.516, 519, 2.618, Ἀχαιῶν <i>Od</i>.4.496, Συρακοσίων de Hierón, Pi.<i>P</i>.1.73<br /><b class="num">•</b>ἀρχοὺς αὖ νηῶν ἐρέω en el catálogo de las naves <i>Il</i>.2.493, de grupos o partidas ἐπικούρων <i>Il</i>.5.491, μνηστήρων <i>Od</i>.4.629, ἀρχὸς φηλητέων [[cabecilla]] de ladrones</i>, <i>h.Merc</i>.292<br /><b class="num">•</b>abs. πόθεόν γε μὲν ἀρχόν <i>Il</i>.2.703, 726, cf. 234, ἀ. εὖ μαθὼν ἄκοντι Archil.191<i>bis</i>, cf. A.<i>A</i>.125<br /><b class="num">•</b>pred. [[εἷς]] δέ τις ἀ. ἀνὴρ [[βουληφόρος]] ἔστω <i>Il</i>.1.144, cf. 311, <i>Od</i>.4.653, 10.204, [[δώδεκα]] γὰρ κατὰ δῆμον ... βασιλῆες ἀρχοὶ κραίνουσι <i>Od</i>.8.391<br /><b class="num">•</b>de dioses πῦρ πνεόντων ἀ. ἵππων de Helios, Pi.<i>O</i>.7.71, ἀρχὸν φίλον de Faetonte, E.<i>Fr</i>.239D., ἀ. Ὀλύμπου de Zeus, Nonn.<i>D</i>.7.119<br /><b class="num"></b>fig. de anim. ἀρχὸς οἰωνῶν del [[águila]] príncipe de las aves, Pi.<i>P</i>.1.7, <i>I</i>.6.50<br /><b class="num">•</b>c. juego de palabras sobre [[ἀρχός]] II Epich.6.<br /><b class="num">2</b> [[capitán]], [[patrón de nave]] ἀ. ναυτάων <i>Od</i>.8.162, ἀ. ἐν πρύμνᾳ de Jasón, Pi.<i>P</i>.4.194, abs. <i>h.Hom</i>.7.25, 51.<br /><b class="num">3</b> en las [[ciudad]] [[jefe]], [[magistrado]] c. cargo político importante ἀ. Τειχιόσης <i>Didyma</i> 6 (Mileto VI a.C.), ἀ. καὶ Ϝοικιάται <i>SEG</i> 26.449.6 (Epidauro V a.C.), cf. <i>CID</i> 1.9D.26 (Delfos IV a.C.), <i>IChS</i> 2.1 (Pafos IV a.C.), <i>IG</i> 7.3301 (Queronea II a.C.), Κύδαντος κρητάρχα καὶ ἀρχῶ <i>ICr</i>.4.250.3 (I a.C.)<br /><b class="num"></b>en el [[imperio]] [[romano]] tardío ἀρχὸς ἑώιας tal vez [[dux Orientis]]</i>, <i>IG</i> 14.1073 (IV d.C.).<br /><b class="num">II</b> [[culo]] καὶ τὸν ἀρχὸν ἐπικαλύψας ἐπιπλόῳ (c. juego de palabras sobre [[ἀρχός]] I 1) Epich.6<br /><b class="num">•</b>medic. y anat. [[intestino]], [[recto]] κύστις τε γὰρ καὶ γοναὶ καὶ ἀρχοῦ τὸ χαλαρὸν ἐν τούτῳ ἔκτισται en ese sitio se alojan (en la última [[curvatura]] de la [[espina]] [[dorsal]]) la [[vejiga]], los órganos de la generación y la parte elástica del [[recto]]</i> Hp.<i>Art</i>.45, cf. <i>Aph</i>.5.58, <i>Liqu</i>.6, <i>Theol.Ar</i>.51, Clem.Al.<i>Paed</i>.2.10.92<br /><b class="num">•</b>[[ano]] τελευτῶσι δὲ ἐς τὸν ἀρχόν de ciertas venas, Hp.<i>Nat.Hom</i>.11, <i>Haem</i>.2, <i>Epid</i>.5.20, en la anat. animal πρὸς τὴν ἔξοδον τῆς τροφῆς καὶ τὸν καλούμενον ἀρχόν Arist.<i>HA</i> 507<sup>a</sup>33, cf. <i>PA</i> 675<sup>b</sup>10, <i>GA</i> 773<sup>a</sup>28, <i>Pr</i>.876<sup>b</sup>15.<br /><b class="num">• Etimología:</b> La forma [[ἀρχός]] ‘[[culo]]’ se ha rel. c. gr. [[ὄρρος]] de una raíz *<i>H3er</i>- y het. <i>arra</i>- ‘[[ano]]’ en cuyo caso no sería euf. de ‘[[jefe]]’.
}}
}}
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0366.png Seite 366]] ὁ, 1) der Anführer, oft bei Hom., z. B. Iliad. 1, 144. 311. 2, 493. 541. 618 Od. 4, 629. 653. 8, 162. 391. 10, 204. 21, 187; ἵππων, οἰωνῶν Pind. Ol. 7, 71 P. 1, 7; Tragg.; nach Dion. Hal. 5, 74 bes. bei den Thessaliern üblich. – 2) der After, Arist. H. A. 2, 17.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0366.png Seite 366]] ὁ, 1) der Anführer, oft bei Hom., z. B. Iliad. 1, 144. 311. 2, 493. 541. 618 Od. 4, 629. 653. 8, 162. 391. 10, 204. 21, 187; ἵππων, οἰωνῶν Pind. Ol. 7, 71 P. 1, 7; Tragg.; nach Dion. Hal. 5, 74 bes. bei den Thessaliern üblich. – 2) der After, Arist. H. A. 2, 17.
}}
{{bailly
|btext=οῦ (ὁ) :<br /><b>1</b> [[guide]];<br /><b>2</b> [[chef]] ; qui est le premier, le plus puissant.<br />'''Étymologie:''' [[ἄρχω]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἀρχός:''' ὁ<br /><b class="num">1</b> [[предводитель]], [[начальник]], [[вождь]], Hom., Pind.; вожак (αἰετὸς ἀ. οἰωνῶν Pind.);<br /><b class="num">2</b> [[анальное отверстие]] (ἡ [[ἔξοδος]] τῆς τροφῆς καὶ ὁ ἀ. Arst.).
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''ἀρχός''': ὁ, [[ἀρχηγός]], ἄρχων, [[ἡγεμών]], [[κυβερνήτης]], εἷς δέ τις ἀρχὸς [[ἀνήρ]] [[βουληφόρος]] ἔστω Ἰλ. Α. 144· μετὰ γεν. ἀρχούς αὖ [[νηῶν]] [[ἐρέω]] νῆάς τε προπάσας Β. 493, κτλ. Πινδ. ΙΙ. 1. 13, κτλ. ΙΙ. τὸ ὀρθὸν [[ἔντερον]], ἐπὶ ἀρχῷ φλεγμαίνοντι καὶ ὑστέρῃ φλεγμαινούσῃ Ἱππ. Ἀφ. 1255, Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 2. 17, 7 κ. ἄλλ.
|lstext='''ἀρχός''': ὁ, [[ἀρχηγός]], ἄρχων, [[ἡγεμών]], [[κυβερνήτης]], εἷς δέ τις ἀρχὸς [[ἀνήρ]] [[βουληφόρος]] ἔστω Ἰλ. Α. 144· μετὰ γεν. ἀρχούς αὖ [[νηῶν]] [[ἐρέω]] νῆάς τε προπάσας Β. 493, κτλ. Πινδ. ΙΙ. 1. 13, κτλ. ΙΙ. τὸ ὀρθὸν [[ἔντερον]], ἐπὶ ἀρχῷ φλεγμαίνοντι καὶ ὑστέρῃ φλεγμαινούσῃ Ἱππ. Ἀφ. 1255, Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 2. 17, 7 κ. ἄλλ.
}}
{{bailly
|btext=οῦ (ὁ) :<br /><b>1</b> guide;<br /><b>2</b> chef ; qui est le premier, le plus puissant.<br />'''Étymologie:''' [[ἄρχω]].
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
Line 23: Line 29:
}}
}}
{{Slater
{{Slater
|sltr=[[ἀρχός]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[leader]], [[ruler]] αἰετὸς ἀρχὸς οἰωνῶν (P. 1.7) [[οἷα]] Συρακοσίων ἀρχῷ δαμασθέντες πάθον i. e. Hieron (P. 1.73) ἀρχὸς ἐν πρύμνᾳ [[Jason]] (P. 4.194) ἀρχοὶ δ' [[οὐκ]] ἔτ [[ἔσαν]] Ταλαοῦ παῖδες sc. [[τοῦ]] Ἄργους (N. 9.14) ἀρχὸν οἰωνῶν μέγαν αἰετόν (I. 6.50) ὁ [[γενέθλιος]] ἀκτίνων [[πατήρ]], [[πῦρ]] πνεόντων ἀρχὸς ἵππων [[master]] sc. Helios (O. 7.71)
|sltr=[[ἀρχός]] [[leader]], [[ruler]] αἰετὸς ἀρχὸς οἰωνῶν (P. 1.7) [[οἷα]] Συρακοσίων ἀρχῷ δαμασθέντες πάθον i. e. Hieron (P. 1.73) ἀρχὸς ἐν πρύμνᾳ [[Jason]] (P. 4.194) ἀρχοὶ δ' [[οὐκ]] ἔτ [[ἔσαν]] Ταλαοῦ παῖδες ''[[sc.]]'' τοῦ Ἄργους (N. 9.14) ἀρχὸν οἰωνῶν μέγαν αἰετόν (I. 6.50) ὁ [[γενέθλιος]] ἀκτίνων [[πατήρ]], [[πῦρ]] πνεόντων ἀρχὸς ἵππων [[master]] ''[[sc.]]'' Helios (O. 7.71)
}}
{{DGE
|dgtxt=-οῦ, ὁ<br /><b class="num">• Morfología:</b> [dór. beoc. gen. ἀρχῶ <i>ICr</i>.4.250.3 (I a.C.), <i>IG</i> 7.3301 (Queronea II a.C.)]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[jefe]], [[príncipe]], [[caudillo]] gener. c. gen. de gentilicios Σαρπηδών τ' ἀ. Λυκίων <i>Il</i>.14.426, Ἀθηναίων <i>Il</i>.13.196, 15.337, Ἀβάντων <i>Il</i>.4.464, Hes.<i>Fr</i>.204.53, cf. <i>Il</i>.5.39, 577, 2.846, 15.516, 519, 2.618, Ἀχαιῶν <i>Od</i>.4.496, Συρακοσίων de Hierón, Pi.<i>P</i>.1.73<br /><b class="num">•</b>ἀρχοὺς αὖ νηῶν ἐρέω en el catálogo de las naves <i>Il</i>.2.493, de grupos o partidas ἐπικούρων <i>Il</i>.5.491, μνηστήρων <i>Od</i>.4.629, ἀ. φηλητέων cabecilla de ladrones</i>, <i>h.Merc</i>.292<br /><b class="num">•</b>abs. πόθεόν γε μὲν ἀρχόν <i>Il</i>.2.703, 726, cf. 234, ἀ. εὖ μαθὼν ἄκοντι Archil.191<i>bis</i>, cf. A.<i>A</i>.125<br /><b class="num">•</b>pred. [[εἷς]] δέ τις ἀ. ἀνὴρ [[βουληφόρος]] ἔστω <i>Il</i>.1.144, cf. 311, <i>Od</i>.4.653, 10.204, [[δώδεκα]] γὰρ κατὰ δῆμον ... βασιλῆες ἀρχοὶ κραίνουσι <i>Od</i>.8.391<br /><b class="num">•</b>de dioses πῦρ πνεόντων ἀ. ἵππων de Helios, Pi.<i>O</i>.7.71, ἀρχὸν φίλον de Faetonte, E.<i>Fr</i>.239D., ἀ. Ὀλύμπου de Zeus, Nonn.<i>D</i>.7.119<br /><b class="num">•</b>fig. de anim. ἀ. οἰωνῶν del águila príncipe de las aves, Pi.<i>P</i>.1.7, <i>I</i>.6.50<br /><b class="num">•</b>c. juego de palabras sobre [[ἀρχός]] II Epich.6.<br /><b class="num">2</b> [[capitán]], [[patrón de nave]] ἀ. ναυτάων <i>Od</i>.8.162, ἀ. ἐν πρύμνᾳ de Jasón, Pi.<i>P</i>.4.194, abs. <i>h.Hom</i>.7.25, 51.<br /><b class="num">3</b> en las ciu. [[jefe]], [[magistrado]] c. cargo político importante ἀ. Τειχιόσης <i>Didyma</i> 6 (Mileto VI a.C.), ἀ. καὶ Ϝοικιάται <i>SEG</i> 26.449.6 (Epidauro V a.C.), cf. <i>CID</i> 1.9D.26 (Delfos IV a.C.), <i>IChS</i> 2.1 (Pafos IV a.C.), <i>IG</i> 7.3301 (Queronea II a.C.), Κύδαντος κρητάρχα καὶ ἀρχῶ <i>ICr</i>.4.250.3 (I a.C.)<br /><b class="num">•</b>en el imperio romano tardío ἀ. ἑώιας tal vez dux Orientis</i>, <i>IG</i> 14.1073 (IV d.C.).<br /><b class="num">II</b> [[culo]] καὶ τὸν ἀρχὸν ἐπικαλύψας ἐπιπλόῳ (c. juego de palabras sobre [[ἀρχός]] I 1) Epich.6<br /><b class="num">•</b>medic. y anat. [[intestino]], [[recto]] κύστις τε γὰρ καὶ γοναὶ καὶ ἀρχοῦ τὸ χαλαρὸν ἐν τούτῳ ἔκτισται en ese sitio se alojan (en la última curvatura de la espina dorsal) la vejiga, los órganos de la generación y la parte elástica del recto</i> Hp.<i>Art</i>.45, cf. <i>Aph</i>.5.58, <i>Liqu</i>.6, <i>Theol.Ar</i>.51, Clem.Al.<i>Paed</i>.2.10.92<br /><b class="num">•</b>[[ano]] τελευτῶσι δὲ ἐς τὸν ἀρχόν de ciertas venas, Hp.<i>Nat.Hom</i>.11, <i>Haem</i>.2, <i>Epid</i>.5.20, en la anat. animal πρὸς τὴν ἔξοδον τῆς τροφῆς καὶ τὸν καλούμενον ἀρχόν Arist.<i>HA</i> 507<sup>a</sup>33, cf. <i>PA</i> 675<sup>b</sup>10, <i>GA</i> 773<sup>a</sup>28, <i>Pr</i>.876<sup>b</sup>15.<br /><b class="num">• Etimología:</b> La forma [[ἀρχός]] ‘culo’ se ha rel. c. gr. ὄρρος de una raíz *<i>H3er</i>- y het. <i>arra</i>- ‘ano’ en cuyo caso no sería euf. de ‘jefe’.
}}
}}
{{grml
{{grml
|mltxt=ο<br /><b>1.</b> ο επικεφαλής, ο [[αρχηγός]]<br /><b>2.</b> ο [[άρχοντας]], ο [[ευγενής]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[άρχων]], με μεταπλασμό (<b>[[πρβλ]].</b> [[γέρων]] > [[γέρος]], [[δράκων]] > [[δράκος]], [[Χάρων]] > <i>Χάρος</i>)].<br />ο ο (Α [[ἀρχός]])<br />το [[ορθό]] έντερον<br /><b>αρχ.</b><br />ο [[αρχηγός]], ο [[στρατηγός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[άρχω]]. Ο τ. απαντά στον Όμηρο και στον Πίνδαρο για να χαρακτηρίσει «τον αρχηγό», ενώ ο Ιπποκράτης και ο Αριστοτέλης τον χρησιμοποιούν για να δηλώσουν «τον πρωκτό, τον δακτύλιο» (<b>[[πρβλ]].</b> <i>όρρος</i>], πιθ. κατ' ευφημισμό, υποδηλώνοντας την [[έννοια]] «της [[απαρχής]], του θεμελίου»].
|mltxt=ο<br /><b>1.</b> ο επικεφαλής, ο [[αρχηγός]]<br /><b>2.</b> ο [[άρχοντας]], ο [[ευγενής]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[άρχων]], με μεταπλασμό ([[πρβλ]]. [[γέρων]] > [[γέρος]], [[δράκων]] > [[δράκος]], [[Χάρων]] > <i>Χάρος</i>)].<br />ο ο (Α [[ἀρχός]])<br />το [[ορθό]] έντερον<br /><b>αρχ.</b><br />ο [[αρχηγός]], ο [[στρατηγός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[άρχω]]. Ο τ. απαντά στον Όμηρο και στον Πίνδαρο για να χαρακτηρίσει «τον αρχηγό», ενώ ο Ιπποκράτης και ο Αριστοτέλης τον χρησιμοποιούν για να δηλώσουν «τον πρωκτό, τον δακτύλιο» ([[πρβλ]]. <i>όρρος</i>], πιθ. κατ' ευφημισμό, υποδηλώνοντας την [[έννοια]] «της [[απαρχής]], του θεμελίου»].
}}
}}
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''ἀρχός:''' ὁ, [[οδηγός]], [[αρχηγός]], [[ηγέτης]], επικεφαλής, σε Ομήρ. Ιλ.
|lsmtext='''ἀρχός:''' ὁ, [[οδηγός]], [[αρχηγός]], [[ηγέτης]], επικεφαλής, σε Ομήρ. Ιλ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἀρχός:''' ὁ<br /><b class="num">1)</b> предводитель, начальник, вождь Hom., Pind.; вожак (αἰετὸς ἀ. οἰωνῶν Pind.);<br /><b class="num">2)</b> анальное отверстие (ἡ [[ἔξοδος]] τῆς τροφῆς καὶ ὁ ἀ. Arst.).
}}
}}
{{etym
{{etym
Line 44: Line 44:
}}
}}
{{FriskDe
{{FriskDe
|ftr='''ἀρχός''': 1.<br />{arkhós}<br />'''Etymology''' : Verbalnomen von [[ἄρχω]], s. d.<br />'''Page''' 1,158<br />2.<br />{arkhós}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Mastdarm]], [[After]] (Hp., Arist.).<br />'''Etymology''' : Etymologie unbekannt. Oder einfach = 1. [[ἀρχός]] als scherzhafte Ironie in euphemistischer Absicht? — Verfehlt Prellwitz KZ 47, 295, s. WP. 1, 143. Nach Froehde BB 21, 325 und Specht Ursprung 238 (vgl. auch 254) Nebenform zu [[ὄρρος]]; ganz willkürlich.<br />'''Page''' 1,158-159
|ftr='''ἀρχός''': 1.<br />{arkhós}<br />'''Etymology''': Verbalnomen von [[ἄρχω]], s. d.<br />'''Page''' 1,158<br />2.<br />{arkhós}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Mastdarm]], [[After]] (Hp., Arist.).<br />'''Etymology''': Etymologie unbekannt. Oder einfach = 1. [[ἀρχός]] als scherzhafte Ironie in euphemistischer Absicht? — Verfehlt Prellwitz KZ 47, 295, s. WP. 1, 143. Nach Froehde BB 21, 325 und Specht Ursprung 238 (vgl. auch 254) Nebenform zu [[ὄρρος]]; ganz willkürlich.<br />'''Page''' 1,158-159
}}
{{trml
|trtx====[[ruler]]===
Afrikaans: heerser; Albanian: sundimtar; Arabic: حَاكِم‎; Egyptian Arabic: حاكم‎; Armenian: տիրակալ; Azerbaijani: hökmdar, hakim, hökmran; Bashkir: батша, хаким; Belarusian: праві́цель; Bengali: শাসক; Bulgarian: властелин, господар, владетел; Burmese: အုပ်ချုပ်သောသူ; Catalan: líder, governant; Cherokee: ᎤᎬᏫᏳᎯ; Chinese Mandarin: 統治者, 统治者; Czech: vládce; Danish: hersker; Dutch: [[heerser]]; Esperanto: regnestro; Estonian: riigivalitseja; Finnish: hallitsija; French: [[dirigeant]], [[chef]]; Georgian: მმართველი; German: [[Herrscher]]; Gothic: 𐍂𐌴𐌹𐌺𐍃; Greek: [[κυβερνήτης]]; Ancient Greek: [[ἄρχων]], [[ἡγεμών]], [[ἀρχός]]; Haitian Creole: chèf; Hebrew: מַנְהִיג‎, שַׁלִּיט‎; Hindi: शासक; Hungarian: uralkodó; Indonesian: penguasa; Irish: rialtóir; Italian: [[sovrano]]; Japanese: 支配者, 知事, 統治者; Javanese: ratu; Kikuyu: mũthamaki Korean: 통치자(統治者); Kyrgyz: бий; Latgalian: vaļdinīks; Latin: [[tyrannus]]; Latvian: valdnieks; Lithuanian: valdovas; Macedonian: владетел; Malay: penguasa, pemerintah; Middle English: reuler, senyour; Mongolian Cyrillic: захирагч; Nahuatl: tecutli; Norwegian Bokmål: hersker, makthaver; Nynorsk: herskar, makthavar; Old Prussian: rikīs; Old Turkic: 𐰴𐰍𐰣‎; Persian: حاکم‎, حکمران‎; Polish: władca; Portuguese: [[governante]]; Romanian: guvernant, domnitor; Russian: [[правитель]], [[властелин]], [[властитель]], [[государь]]; Sanskrit: अधिप; Serbo-Croatian Cyrillic: вла̀да̄р, во̏ђа; Roman: vlàdār, vȍđa; Slovak: vládca; Spanish: [[gobernante]]; Swedish: härskare, ledare; Tagalog: naghahari; Tajik: ҳоким; Telugu: అధికారి; Tocharian B: kamartīke; Turkish: hükümdar; Ukrainian: правитель
}}
}}

Latest revision as of 21:45, 24 November 2023

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: ἀρχός Medium diacritics: ἀρχός Low diacritics: αρχός Capitals: ΑΡΧΟΣ
Transliteration A: archós Transliteration B: archos Transliteration C: archos Beta Code: a)rxo/s

English (LSJ)

ὁ,
A leader, chief, εἷς δέ τις ἀρχὸς ἀνήρ Il.1.144: c. gen., νηῶν 2.493; οἰωνῶν Pi.P.1.7; ruler, Τειχιούσσης SIG3d (Milet., vi B. C.); πόλεως (opp. ἔτης), prob. in E.Fr.1014.
2 = ἄρχων, IG7.3301, al.
3 ἀρχὸς ἑῴας = dux Orientis, magister militum per Orientem, ib.14.1073 (iv A. D.).
4 of a god, SIG56.26 (Argos, v B. C.).
II the rectum, Hp.Aph.5.58, Arist.HA507a33, Theol.Ar.51.
2 the anus, Hp.Haem.2, Epid.5.20.

Spanish (DGE)

-οῦ, ὁ
• Morfología: [dór. beoc. gen. ἀρχῶ ICr.4.250.3 (I a.C.), IG 7.3301 (Queronea II a.C.)]
I 1jefe, príncipe, caudillo gener. c. gen. de gentilicios Σαρπηδών τ' ἀ. Λυκίων Il.14.426, Ἀθηναίων Il.13.196, 15.337, Ἀβάντων Il.4.464, Hes.Fr.204.53, cf. Il.5.39, 577, 2.846, 15.516, 519, 2.618, Ἀχαιῶν Od.4.496, Συρακοσίων de Hierón, Pi.P.1.73
ἀρχοὺς αὖ νηῶν ἐρέω en el catálogo de las naves Il.2.493, de grupos o partidas ἐπικούρων Il.5.491, μνηστήρων Od.4.629, ἀρχὸς φηλητέων cabecilla de ladrones, h.Merc.292
abs. πόθεόν γε μὲν ἀρχόν Il.2.703, 726, cf. 234, ἀ. εὖ μαθὼν ἄκοντι Archil.191bis, cf. A.A.125
pred. εἷς δέ τις ἀ. ἀνὴρ βουληφόρος ἔστω Il.1.144, cf. 311, Od.4.653, 10.204, δώδεκα γὰρ κατὰ δῆμον ... βασιλῆες ἀρχοὶ κραίνουσι Od.8.391
de dioses πῦρ πνεόντων ἀ. ἵππων de Helios, Pi.O.7.71, ἀρχὸν φίλον de Faetonte, E.Fr.239D., ἀ. Ὀλύμπου de Zeus, Nonn.D.7.119
fig. de anim. ἀρχὸς οἰωνῶν del águila príncipe de las aves, Pi.P.1.7, I.6.50
c. juego de palabras sobre ἀρχός II Epich.6.
2 capitán, patrón de nave ἀ. ναυτάων Od.8.162, ἀ. ἐν πρύμνᾳ de Jasón, Pi.P.4.194, abs. h.Hom.7.25, 51.
3 en las ciudad jefe, magistrado c. cargo político importante ἀ. Τειχιόσης Didyma 6 (Mileto VI a.C.), ἀ. καὶ Ϝοικιάται SEG 26.449.6 (Epidauro V a.C.), cf. CID 1.9D.26 (Delfos IV a.C.), IChS 2.1 (Pafos IV a.C.), IG 7.3301 (Queronea II a.C.), Κύδαντος κρητάρχα καὶ ἀρχῶ ICr.4.250.3 (I a.C.)
en el imperio romano tardío ἀρχὸς ἑώιας tal vez dux Orientis, IG 14.1073 (IV d.C.).
II culo καὶ τὸν ἀρχὸν ἐπικαλύψας ἐπιπλόῳ (c. juego de palabras sobre ἀρχός I 1) Epich.6
medic. y anat. intestino, recto κύστις τε γὰρ καὶ γοναὶ καὶ ἀρχοῦ τὸ χαλαρὸν ἐν τούτῳ ἔκτισται en ese sitio se alojan (en la última curvatura de la espina dorsal) la vejiga, los órganos de la generación y la parte elástica del recto Hp.Art.45, cf. Aph.5.58, Liqu.6, Theol.Ar.51, Clem.Al.Paed.2.10.92
ano τελευτῶσι δὲ ἐς τὸν ἀρχόν de ciertas venas, Hp.Nat.Hom.11, Haem.2, Epid.5.20, en la anat. animal πρὸς τὴν ἔξοδον τῆς τροφῆς καὶ τὸν καλούμενον ἀρχόν Arist.HA 507a33, cf. PA 675b10, GA 773a28, Pr.876b15.
• Etimología: La forma ἀρχόςculo’ se ha rel. c. gr. ὄρρος de una raíz *H3er- y het. arra- ‘ano’ en cuyo caso no sería euf. de ‘jefe’.

German (Pape)

[Seite 366] ὁ, 1) der Anführer, oft bei Hom., z. B. Iliad. 1, 144. 311. 2, 493. 541. 618 Od. 4, 629. 653. 8, 162. 391. 10, 204. 21, 187; ἵππων, οἰωνῶν Pind. Ol. 7, 71 P. 1, 7; Tragg.; nach Dion. Hal. 5, 74 bes. bei den Thessaliern üblich. – 2) der After, Arist. H. A. 2, 17.

French (Bailly abrégé)

οῦ (ὁ) :
1 guide;
2 chef ; qui est le premier, le plus puissant.
Étymologie: ἄρχω.

Russian (Dvoretsky)

ἀρχός:
1 предводитель, начальник, вождь, Hom., Pind.; вожак (αἰετὸς ἀ. οἰωνῶν Pind.);
2 анальное отверстие (ἡ ἔξοδος τῆς τροφῆς καὶ ὁ ἀ. Arst.).

Greek (Liddell-Scott)

ἀρχός: ὁ, ἀρχηγός, ἄρχων, ἡγεμών, κυβερνήτης, εἷς δέ τις ἀρχὸς ἀνήρ βουληφόρος ἔστω Ἰλ. Α. 144· μετὰ γεν. ἀρχούς αὖ νηῶν ἐρέω νῆάς τε προπάσας Β. 493, κτλ. Πινδ. ΙΙ. 1. 13, κτλ. ΙΙ. τὸ ὀρθὸν ἔντερον, ἐπὶ ἀρχῷ φλεγμαίνοντι καὶ ὑστέρῃ φλεγμαινούσῃ Ἱππ. Ἀφ. 1255, Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 2. 17, 7 κ. ἄλλ.

English (Autenrieth)

leader, commander.

English (Slater)

ἀρχός leader, ruler αἰετὸς ἀρχὸς οἰωνῶν (P. 1.7) οἷα Συρακοσίων ἀρχῷ δαμασθέντες πάθον i. e. Hieron (P. 1.73) ἀρχὸς ἐν πρύμνᾳ Jason (P. 4.194) ἀρχοὶ δ' οὐκ ἔτ ἔσαν Ταλαοῦ παῖδες sc. τοῦ Ἄργους (N. 9.14) ἀρχὸν οἰωνῶν μέγαν αἰετόν (I. 6.50) ὁ γενέθλιος ἀκτίνων πατήρ, πῦρ πνεόντων ἀρχὸς ἵππων master sc. Helios (O. 7.71)

Greek Monolingual

ο
1. ο επικεφαλής, ο αρχηγός
2. ο άρχοντας, ο ευγενής.
[ΕΤΥΜΟΛ. < άρχων, με μεταπλασμό (πρβλ. γέρων > γέρος, δράκων > δράκος, Χάρων > Χάρος)].
ο ο (Α ἀρχός)
το ορθό έντερον
αρχ.
ο αρχηγός, ο στρατηγός.
[ΕΤΥΜΟΛ. < άρχω. Ο τ. απαντά στον Όμηρο και στον Πίνδαρο για να χαρακτηρίσει «τον αρχηγό», ενώ ο Ιπποκράτης και ο Αριστοτέλης τον χρησιμοποιούν για να δηλώσουν «τον πρωκτό, τον δακτύλιο» (πρβλ. όρρος], πιθ. κατ' ευφημισμό, υποδηλώνοντας την έννοια «της απαρχής, του θεμελίου»].

Greek Monotonic

ἀρχός: ὁ, οδηγός, αρχηγός, ηγέτης, επικεφαλής, σε Ομήρ. Ιλ.

Frisk Etymological English

1. See also: ἄρχω
2.
Grammatical information: m.
Meaning: rectum, anus (Hp.).
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: Unknown. Or = 1. ἀρχός, jokingly? - Froehde BB 21, 325 and Specht Ursprung 238 (cf. also 254) think of connection with ὄρρος, what Frisk calls "ganz willkürlich".

Middle Liddell

a leader, chief, commander, Il.

Frisk Etymology German

ἀρχός: 1.
{arkhós}
Etymology: Verbalnomen von ἄρχω, s. d.
Page 1,158
2.
{arkhós}
Grammar: m.
Meaning: Mastdarm, After (Hp., Arist.).
Etymology: Etymologie unbekannt. Oder einfach = 1. ἀρχός als scherzhafte Ironie in euphemistischer Absicht? — Verfehlt Prellwitz KZ 47, 295, s. WP. 1, 143. Nach Froehde BB 21, 325 und Specht Ursprung 238 (vgl. auch 254) Nebenform zu ὄρρος; ganz willkürlich.
Page 1,158-159

Translations

ruler

Afrikaans: heerser; Albanian: sundimtar; Arabic: حَاكِم‎; Egyptian Arabic: حاكم‎; Armenian: տիրակալ; Azerbaijani: hökmdar, hakim, hökmran; Bashkir: батша, хаким; Belarusian: праві́цель; Bengali: শাসক; Bulgarian: властелин, господар, владетел; Burmese: အုပ်ချုပ်သောသူ; Catalan: líder, governant; Cherokee: ᎤᎬᏫᏳᎯ; Chinese Mandarin: 統治者, 统治者; Czech: vládce; Danish: hersker; Dutch: heerser; Esperanto: regnestro; Estonian: riigivalitseja; Finnish: hallitsija; French: dirigeant, chef; Georgian: მმართველი; German: Herrscher; Gothic: 𐍂𐌴𐌹𐌺𐍃; Greek: κυβερνήτης; Ancient Greek: ἄρχων, ἡγεμών, ἀρχός; Haitian Creole: chèf; Hebrew: מַנְהִיג‎, שַׁלִּיט‎; Hindi: शासक; Hungarian: uralkodó; Indonesian: penguasa; Irish: rialtóir; Italian: sovrano; Japanese: 支配者, 知事, 統治者; Javanese: ratu; Kikuyu: mũthamaki Korean: 통치자(統治者); Kyrgyz: бий; Latgalian: vaļdinīks; Latin: tyrannus; Latvian: valdnieks; Lithuanian: valdovas; Macedonian: владетел; Malay: penguasa, pemerintah; Middle English: reuler, senyour; Mongolian Cyrillic: захирагч; Nahuatl: tecutli; Norwegian Bokmål: hersker, makthaver; Nynorsk: herskar, makthavar; Old Prussian: rikīs; Old Turkic: 𐰴𐰍𐰣‎; Persian: حاکم‎, حکمران‎; Polish: władca; Portuguese: governante; Romanian: guvernant, domnitor; Russian: правитель, властелин, властитель, государь; Sanskrit: अधिप; Serbo-Croatian Cyrillic: вла̀да̄р, во̏ђа; Roman: vlàdār, vȍđa; Slovak: vládca; Spanish: gobernante; Swedish: härskare, ledare; Tagalog: naghahari; Tajik: ҳоким; Telugu: అధికారి; Tocharian B: kamartīke; Turkish: hükümdar; Ukrainian: правитель