ἰθύς

English (LSJ)

(A) [ῑ], ἰθεῖα, ἰθύ, Ion. fem.

   A ἰθέα Hdt.2.17, Eus.Mynd.63 (but ἰθείης, ῃ, αν are prob. in oblique cases)<*> Comp. ἰθύντερος Hdn.Gr.2.927: Sup. ἰθύντατος or -ύτατος (v. infr.):—Ion. and Ep. form of Att. εὐθύς:    1 straight, used by Hom. in this sense only in Adv. ἰθύς (infr. 11); ἰθείῃ τέχνῃ straightway, forthwith, Hdt.9.57; ἰθέα ὁδός Id.2.17; ἰθεῖαν (sc. ὁδόν) straight on, Id.7.193; ἐκ τῆς ἰθείης outright, openly, Id.2.161, al.; ἰ. ἀτραπός Nic.Th.265, cf. AP10.3; ἰθύντατον ἴχνος D.P.651; γραφίδες ἰθύταται AP6.63 (Damoch.); ἰθύτατον ὄρος steepest, App.Hisp.1.    2 in moral sense, straight-forward, just, εἰ δ' ἄγ' ἐγὼν αὐτὸς δικάσω, . . ἰθεῖα γὰρ ἔσται [ἡ δίκη] Il.23.580; ἰθείῃσι δίκῃσιν h.Cer.152, Hes.Th.86, cf.Op.36; opp. σκολιαὶ δίκαι, ib.224: in Sup. Adv., δίκην ἰθύντατα εἰπεῖν to give judgement the most fairly, Il. 18.508; later οὔποτε δουλείη κεφαλὴ ἰθεῖα πέφυκεν Thgn.535; πρήξιες ἰθύτεραι Id.1026; Δίκα ἰθεῖα B.14.54; ἰθύς τε καὶ δίκαιος Hdt.1.96; λόγος ἰ ib.118.    II ἰθύς, or less freq. ἰθύ, as Adv., straight at, mostly c. gen. objecti, βῆ ῥ' ἰθὺς Διομήδεος Il.5.849, cf. 16.584; ἰθὺς κίεν οἴκου went straight towards the dwelling, 24.471, cf. Od.15.511; ἰθὺ βέλος πέτετ' οὐδ' ἀπολήγει Il.20.99; ἔπλεε ἰθὺ τοῦ Ἴστρου Hdt.4.89; ἰθὺ τῆς ἀρχῆς τῆς Τομύριος 1.207, cf. 6.95, al.; ἰθὺ βαδίζειν Semus 20; ἰθὺς πρὸς τεῖχος ἔκιον Il.12.137; ἰθὺς ἐπὶ Θεσσαλίης Hdt.5.64.    2 abs., ἰθὺς φρονέων resolving to go straight on, Il.12.124, cf. 13.135; ἰθὺς μεμαώς 11.95, etc.; of a bird's flight, SIG1167.7 (Ephesus, vi B.C.); ἰθὺς μαχέσασθαι to fight face to face, Il.17.168; μένος χειρῶν ἰθὺς φέρον 5.506; also τέτραπτο πρὸς ἰθύ οἱ (v.l. πρὸς ἰθύν, cf. sq.) he fronted him face to face, 14.403; κατ' ἰθὺ γούνασιν opposite, i.e. vertically below, the knees, Hp.Off.3; of Time, straightway, Hdt.3.58.    3 regul. Adv. ἰθέως Id.2.121.β, al.; πλέειν ἰθέως ἐπὶ τὸν Ἑλλήσποντον Id.8.108.
ἰθύς (B) [ῑθῡ], ἡ, used by Hom. only in acc. ἰθύν:    1 ἀν' ἰθύν,= against, πρὸς ῥόον ἀΐσσοντος ἀν' ἰθύν against the stream, Il.21.303; ἐπεὶ δὴ σφαίρῃ ἀν' ἰθὺν πειρήσαντο in throwing straight upwards, Od. 8.377; πρὸς ἰθύν v.l. in Il.14.403.    2 enterprise, οἷσι μάλιστα πεποίθεα πᾶσαν ἐπ' ἰθύν Od.4.434; ἄριστοι πᾶσαν ἐπ' ἰθύν ἐστε μάχεσθαί τε φρονέειν τε Il.6.79; γυναικῶν γνώομεν ἰθύν their mood, designs, Od.16.304; ἐμὴν ἰ. dub. in h.Ap.539.

German (Pape)

[Seite 1246] -ύος, ἡ, nur im acc. sing. vorkommend, das grade darauf Losgehen, grader Angriff, ἑταίρους, οἷσι μάλιστα πεποίθεα πᾶσαν ἐπ' ἰθύν Od. 4, 434; übh. Unternehmung, ἄριστοι πᾶσαν ἐπ' ἰθύν ἐστε, μάχεσθαί τε φρονέειν τε Il. 6, 79; Verlangen, Wunsch, Neigung, Od. 16, 304; h. Ap. 549; – ἀν' ἰθύν, grad aufwärts, in die Höhe, Il. 21, 303 Od. 8, 377. εῖα (auch ἰθέα, Her. 2, 17), ύ, ion. u. ep. = εὐθύς, gerade, gerade entgegengerichtet; ἔγχος, βέλος, Il. 14, 403. 20, 99; sp. D.; εἰς Ἀΐδην ἰθεῖα κατήλυσις Ep. ad. 443 (X, 3); übertr., gerade, gerecht, aufrichtig, wahrhaft; ἡ ἰθεῖα, sc. δίκη, der gerechte Richterspruch; δίκαι ἰθεῖαι, im Ggstz der σκολιαί, Hes. O. 224, vgl. Tb. 86; so auch δίκην ἰθύντατα εἰπεῖν, am gerechtesten Recht sprechen, Il. 18, 508; ἰθείῃ τέχνῃ Her. 9, 57; λόγος 1, 118; ἰθὺς καὶ δίκαιος ἀνήρ 1, 96; den compar. ἰθύντερος erwähnt Hdn. περὶ μον. λ. p. 21; superl. ἰθύτατος, App. Hisp. 1. – Adverbial, τὴν ἰθεῖαν, sc. ὁδόν, grades Weges, z. B. ἔπλεον Her. 7, 193; vgl. Nic. Th. 265. 481; ähnl. ἐκ τῆς ἰθείης, z. B. ἀπέστησαν, στρατὸν ἐπ' αὐτὸν πέμπειν, gradezu, ganz offen, ohne Rückhalt, Her. 2, 161. 3, 127. – Adv. ist ἰθύς, gradeaus, grade darauf zu, oft bei Hom., gew. bei Verbis der Bewegung mit dem gen., ἢ ἰθὺς σῆς μητρὸς ἴω καὶ σοῖο δόμοιο Od. 15, 511, ἰθὺς κίεν οἴκου, grade auf das Haus zu oder grade hinein, Il. 24, 471; vom Angreifen, ἃς ἰθὺς Λυκίων, Πατρόκλεις, ἔσσυο καὶ Τρώων Il. 16, 584, ἰθὺς Δαναῶν ἴομεν, laßt uns gegen die Danaer grade anrücken, 17, 340, öfter; auch ἰθὺς πρὸς τεῖχος, 12, 137; ohne Casus, οἱ δ' ἰθὺς ἐφρόνεον, 13, 135, sie wollten grade vorwärts, ἰθὺς μαχέσασθαι 17, 168, grad entgegen kämpfen, ἰθὺς τετραμμένος 227, grade gegen ihn gewendet. Bei Her. so ἰθύ, z. B. ἰθὺ τοῦ Ἴστρου ἔπλεον 2, 119; κατ' ἰθύ, grade gegenüber, 9, 51. S. auch das Folgde.

Greek (Liddell-Scott)

ἰθύς: ἰθεῖα, ἰθύ, θηλ. ἰθέα Ἡρόδ. 2. 17, ἂν καὶ ἐν ταῖς πλαγ. πτώσεσιν ἔχει ἰθείης, ῃ, αν. ῑ πλὴν ἐν τῷ Ἐπικ. συνθέτῳ ἰθαιγενής, Ὀδ. Ξ. 203. Ἰων. καὶ Ἐπικ. τύπος τοῦ Ἀττ. εὐθύς, «ἴσιος». 1) εὐθύς, κατ’ εὐθεῖαν, Λατ. rectus, ἐν χρήσει παρ’ Ὁμ. ἐπὶ ταύτης τῆς σημασίας μόνον ἐν τῷ Ἐπιρρ. ἰθὺς (κατωτ. ΙΙ)· ἰθείῃ τέχνῃ, κατ’ εὐθεῖαν, ἀμέσως, Ἡρόδ. 9. 57· ἰθέα ὁδὸς 2. 17· ἰθεῖαν (δηλ. ὁδόν), κατ’ εὐθεῖαν, Λατ. recla (δηλ. via), 7. 193· ἐκ τῆς ἰθέης, ἀπ’ εὐθείας, φανερά, 2. 161., 9. 37· κατ’ ἰθὺ εἶναι, κατ’ εὐθεῖαν ἀπέναντι, 9. 51· ἰθ. ἀτραπὸς Νικ. Θηρ. 265, πρβλ. Ἀνθ. Π. 10. 3· ἰθύντατον ἴχνος Διον. Π. 651· γραφίδες ἰθύταται Ἀνθ. Π. 6. 63· ἰθύτατον ὄρος, καθ’ ὑπερβολὴν ἀπότομον, Ἀππ. Ἰβηρ. ἐν ἀρχῇ. 2) τὸ ἐπίθ. ἐν χρήσει παρ’ Ὁμ. μόνον ἐπὶ ἠθικῆς ἐννοίας, εὐθύς, δίκαιος, εἰ δ’ ἄγ’ ἐγὼν αὐτὸς δικάσω, … ἰθεῖα γὰρ ἔσται ἡ δίκη Ἰλ. Ψ. 580 (ἐντεῦθεν, ἐν Αἰσχύλ. Ἰκ. 84, ὁ Ἕρμανος ἀναγινώσκει, ἰθείη Διός· πρβλ. Ἡσύχ., «ἰθεῖα· δικαιοσύνη»)· διακρινώμεθα νεῖκος ἰθείῃσι δίκαις Ἠσ. Ἔρ. κ. Ἡμ. 36· ἀντίθετον τῷ σκολιαὶ δίκαι αὐτόθι 219, 222, Θεογ. 86· οὕτως ἐν τῷ Ὑπερθ. Ἐπιρρ., δίκην ἰθύντατα εἰπεῖν, κρῖναι δικαιότατα, Ἰλ. Σ. 508· οὕτω καὶ ἀκολούθως, ἰθεῖα κεφαλὴ Θέογν. 535· πρήξιες ἰθύτεραι ὁ αὐτ. 1020· ἰθύς τε καὶ δίκαιος Ἡρόδ. 1. 96· λόγος ἰθὺς αὐτόθι 118. ΙΙ. ἰθύς, ἢ σπανιώτερον, ἰθύ, ὡς Ἐπίρρ., κατ’ εὐθεῖαν πρός, συχν. παρ’ Ὁμήρ., κατὰ τὸ πλεῖστον μετὰ γεν. ἀντικειμένου, αὐτὰρ ὁ βῆ ῥ’ ἰθὺς Διομήδεος Ἰλ. Ε. 849· ἰθὺς Δαναῶν Ρ. 340· ἰθὺς Λυκίων... ἔσσυο καὶ τρώων Π. 584· ἰθὺς κίεν οἴκου, ὑπῆγε κατ’ εὐθεῖαν πρὸς τὸν οἶκον (δηλ. τὴν κλισίην, σκηνὴν τοῦ Ἀχιλλέως), Ω. 471, πρβλ. Ὀδ. Ο. 511· τοῦ γ’ ἰθὺ βέλος πέτετ’ οὐδ’ ἀπολήγει Ἰλ. Υ. 99· οὕτω παρ’ Ἡροδ., ἰθὺ τοῦ Ἴστρου 4. 89· ἰθὺ τῆς ἀρχῆς τῆς Τομύριος 1. 207, πρβλ. 6. 95, κ. ἀλλ.· - ὡσαύτως, ἰθὺς πρὸς τεῖχος Ἰλ. Μ. 137· ἰθὺς ἐπὶ Θεσσαλίης Ἡρόδ. 5. 64. 2) ἀπολ., τῇ ῥ’ ἰθὺς φρονέων ἵππους ἔχε, «ἐκεῖσε δὴ κατ’ εὐθὺ ἐπὶ φρονήματι ἐπαιρόμενος ἤλαυνε τοὺς ἵππους» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Μ. 124, Ν. 135· ἰθὺς μεμαὼς Λ. 95, κτλ.· ἰθὺς μαχέσασθαι, «ἐπ’ εὐθείας μάχεσθαι» (Θ. Γαζῆς), Ρ. 168· οἱ δὲ μένος χειρῶν ἰθὺς φέρον, «οἱ δὲ (ἀναβάται) τὴν τῶν χειρῶν ἰσχὺν εὐθὺ τῶν ἐναντίων ἔφερον» (Θ. Γαζῆς), Ε. 506, πρβλ. Υ. 108· ἐπεὶ τέτραπτο πρὸς ἰθύ οἱ, δηλ. ἐπεὶ προσετέτραπτό οἱ ἰθύ, ἀντεμετώπισεν αὐτόν· ἐστράφη ἐναντίον του πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, Ἰλ. Ξ. 403· - ὡσαύτως ἐπὶ χρόνου, ἀμέσως, Ἡρόδ. 3. 58. 3) ἰθέως, Ἐπίρρ. ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ., κατὰ τὸν αὐτὸν ἀκριβῶς τρόπον, 2. 121, 2. κτλ.· ἰθέως ἐπὶ τὸν Ἑλλήσποντον 8. 108.

French (Bailly abrégé)

1εῖα, ύ;
I. qui va en droite ligne, droit, direct :
1 droit en longueur : ἰθεῖαν (s.e. ὁδόν) HDT ou ἐκ τῆς ἰθείης HDT en droite ligne, directement ; πρὸς ἰθύ IL, κατ’ ἰθύ HDT en droite ligne, face à face;
2 droit en hauteur;
II. fig. droit, sans détour, juste, équitable : ἰθεῖα (s.e. δίκη) IL jugement droit, équitable ; ἡ ἰθεῖα IL justice équitable ; avec un gén. : ἰθείη Διός ESCHL par la justice de Zeus ; en parl. de pers. ἰθύς τε καὶ δίκαιος HDT droit et juste.
Étymologie: R. Ἰ, aller.
2adv.
1 en droite ligne, directement : ἰθὺς μάχεσθαι IL combattre face à face ; ἰθὺς φρονεῖν IL être résolu à marcher droit (à l’ennemi) ; avec le gén. : ἰθὺς Δαναῶν IL droit aux Grecs ; ἰθὺς τοῦ Ἴστρου HDT droit à l’Ister ; ἰθὺς πρὸς τεῖχος IL droit au mur ; ἰθὺς ἐπὶ Θεσσαλίης HDT droit sur la Thessalie;
2 avec idée de temps tout de suite, aussitôt;
3 au sens moral avec droiture : δίκην ἰθύντατα εἰπεῖν IL prononcer un jugement d’une souveraine équité.
Étymologie: ἰθύς¹.
3ύος (ἡ) :
seul. acc. sg. ἰθύν;
I. course en ligne droite : ἀν’ ἰθύν IL droit devant (lui), de front;
II. effort direct vers, d’où
1 entreprise;
2 direction, sentiments.
Étymologie: R. Ἰ, aller ; ἰθύς¹ et ἰθύς².