ἐπεὶ

Greek (Liddell-Scott)

ἐπεὶ: (κατὰ τὸν Κούρτιον ἀριθμ. 335, ἐπιρρημ. χρῆσις τῆς ἐπί). Ἡ πρώτη συλλαβὴ ἐνίοτε ἐκτείνεται ἐν ἀρχῇ στίχου παρ’ Ὁμ., Ἰλ. Χ. 379, Ὀδ. Δ. 13, Θ. 452, Φ. 25: ― τὸ ἐπεὶ ἐνίοτε ἐν τῇ ποιήσει συνιζάνεται, δηλ. συνεκφωνεῖται μετὰ τῶν οὐ, οὐδέ, οὐδέν, οὔτε, Σοφ. Φιλ. 446, 948, 1037, Ἀντ. 538, Ἀριστοφ. Λυσ. 573. Σύνδεσμος χρονικός τε καὶ αἰτιολογικὸς (πρβλ. Λατ. quum): ― τὸ ἐπειδὴ καὶ παρ’ Ἡροδ. τὸ ἐπείτε (ἢ ἐπεί τε) εἶναι ἐν χρήσει ὡς τὸ ἐπεί. Α. ΧΡΟΝΙΚΟΣ, μετὰ ταῦτα, κατόπιν (postaquam), ἀφοῦ, ὅτε (quum, cum), ἀπὸ τοῦ Ὁμήρου καὶ ἐφεξῆς: Ι. μεθ’ ὁριστ. 1) ἐπὶ ὡρισμένου γεγονότος ἐν τῷ παρελθόντι, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον μετ’ ἀορ., ἐπεί ῥ’ εὔξαιτο καὶ οὐλοχύτας προβάλοντο, ἀφοῦ προσηυχήθησαν, κτλ., Ἰλ. Α. 458· ἐπειδὴ δὲ ἐτελεύτησε Δαρεῖος καὶ κατέστη εἰς τὴν βασιλείαν Ἀρταξέρξης, ἀφοῦ δὲ ἀπέθανεν ὁ Δαρεῖος καὶ κατέστη εἰς τὴν βασιλείαν ὁ Ἀρταξέρξης, Ξεν. Ἀν. 1. 1, 3· σπανίως μετὰ παρατ., ἐπεὶ εἰσεβάλλομεν Εὐρ. Ι. Τ. 260· μεθ’ ὑπερσ., ἐπειδὴ ἐξηπάτησθε Δημ. 242. 6· ἀλλ’ ἐν γένει εὕρηται ἀόριστος ἐκεῖ ὅπου ἠδύνατο νὰ τεθῇ ὑπερσυντέλ. πρὸς μείζονα ἔμφασιν (ἴδε ἀνωτ.), ὡς ἐν τῇ Λατ. τὸ postaquam venit εἶναι συνηθέστερον τοῦ postaquam venerat (πρβλ. ΙΙ. κατωτ.)· μετὰ παρατ., ὅπως ἐκφράσῃ πρᾶξιν μήπω συντελεσθεῖσαν, ἐπεὶ ὑπηντίαζεν ἡ φάλαγξ καὶ ἡ σάλπιγξ ἐφθέγξατο, ἀφοῦ ἡ φάλαγξ ἤρχισε νὰ προχωρῇ καὶ ἡ σάλπιγξ ἐσάλπισε, Ξεν. Ἀν. 6. 5, 27. 2) μεθ’ ὑπονοουμένης ἀναφορᾶς πρὸς μεταγενέστερον χρόνον τὸ ἐπεὶ ἢ ἐπειδὴ = ἐξ οὗ, δηλαδὴ ἀφ’ ὅτου, τίθεται κατὰ τὸ πλεῖστον μετ’ ἀορ., ἐπείτε παρέλαβον τὸν θρόνον, τοῦτο ἐφρόντιζον, ἀφ’ ὅτου παρέλαβον τὸν θρόνον, τοῦτο ἐφρόντιζον, Ἡρόδ. 7. 8· δέκατον μὲν ἔτος τόδ’ ἐπεί... ἦραν Αἰσχύλ. Ἀγ. 40· ἐνίοτε μετ’ ἐνεστ. (λαμβάνοντος σημασ. πρκμ.) καὶ πρκμ., ἐπεὶ δὲ φροῦδός ἐστι στρατός, ἀφοῦ ὁ στρατὸς ἔχει ἀπέλθει, Σοφ. Ἀντ. 15· ἐπεί τε ὑπὸ τῷ Πέρσῃ εἰσί, πεπόνθασι τοιόνδε, ἀφ’ ὅτου εἶνε ὑπό..., τώρα ὅτε διατελοῦσιν ὑπό..., Ἡρόδ. 3. 117. ΙΙ. μεθ’ ὑποτακτ., προστιθεμένου ἀείποτε ἐν τῷ Ἀττ. πεζῷ λόγῳ τοῦ ἄν, ἐν δὲ τῇ ποιήσει ἐν γένει τοῦ ἂν ἢ (Ἐπικ.) τοῦ κε: τὸ δὲ ἐπεὶ μετὰ τοῦ ἂν γίνεται ἐπάν, ἐπὴν (Ἡρόδ. ἐπεάν), καὶ τὸ ἐπειδὴ μετὰ τοῦ ἄν, ἐπειδάν· ὁ Ὅμ. ἔχει ἐπεί κε, ἐπὴν (ἅπαξ ἐπεὶ ἄν)· οἱ ποιηταὶ ἐνίοτε παραλείπουσι τὸ ἂν ἢ τὸ κε (πρβλ. ἂν Α. Ι. 2): ― μετὰ ὑποθετικῆς δυνάμεως (πρβλ. ει Α. 11): 1) ἐν σχέσει πρὸς τὸ μέλλον (ὡς τὸ ἐὰν μεθ’ ὑποτ.) μετ’ ἀποδόσεως κατὰ μέλλοντα, τέκνα ἄξομεν..., ἐπὴν πτολίεθρον ἕλωμεν, ἀφοῦ κυριεύσωμεν τὴν πόλιν, Ἰλ. Δ. 238· ἦ τέ μιν οἴω πολλὰ μετακλαύσεσθαι ἐπεί κ’ ἀπὸ λαὸς ὄληται Λ. 764, πρβλ. Ὀδ. Ρ. 23· ταῦτα, ἐπειδὰν περὶ τοῦ γένους εἴπω, ἐρῶ Δημ. 1303. 25, πρβλ. Ξεν. Ἀν. 2. 3, 29· οὐ γὰρ ἔτ’ ἄλλη ἔσται θαλπωρή, ἐπεὶ ἂν σύ γε πότμον ἐπίσπῃς Ἰλ. Ζ. 412. 2) ἐν σχέσει ἐν γένει πρὸς μίαν τινὰ ἐκ πολλῶν περιπτώσεων, μετ’ ἀποδόσεως ἐνεστῶτος χρόνου, ἀλλὰ τὰ μέν τε πυρός... μένος δαμνᾷ, ἐπεί κε λίπῃ λεύκ’ ὀστέα θυμὸς Ὀδ. Λ. 221, πρβλ. Ἰλ. Ι. 409· ἐπειδὰν ἡ ἐκφορὰ ᾖ,...ἄγουσι Θουκ. 2. 34· ἐπειδὰν κρύψωσι γῇ,...λέγει αὐτόθι: (ἄνευ τοῦ ἂν ἢ τοῦ κε παρὰ ποιηταῖς, ἐπεὶ ἀμφικαλύψῃ Ὀδ. Υ. 86, Ἰλ. Λ. 478, Σοφ. Ο. Κ. 1226, Ἀντ. 1025)· ἀορ. ὑποτακτ. μετὰ τοῦ ἐπὴν κτλ. ἀναφέρεται ἕνεκα τῆς ἐννοίας τοῦ μορίου (ἐν γένει μετὰ τοῦτο) ὡς σημεῖον χρόνου προγενέστερον τοῦ ἐκφραζομένου διὰ τοῦ κυρίου ῥήματος, ἴδε τὰ ἀνωτέρω παραδείγματα καὶ τὸ ἑξῆς τοῦ Δημ. (525. 11), χρὴ δέ, ὅταν μὲν τιθῆσθε τοὺς νόμους,... σκοπεῖν, ἐπειδὰν δὲ θῆσθε, φυλάττειν. ΙΙΙ. μετ’ εὐκτ. (ἄνευ τοῦ ἄν), 1) ἀναφερόμενον εἰς μέλλοντα χρόνον (ὡς τὸ εἰ μετ’ εὐκτ.) ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς ἔλθοι, ὁρᾶν οὐδ’ ἂν ἓν δύνασθαι (ἐξυπ. οὐκ οἴει), ἀφοῦ ἔλθῃ εἰς τὸ φῶς..., Πλάτ. Πολ. 516Α· ὁ Ὅμ. ἐνίοτε μεταχειρίζεται τὸ ἐπὴν μετ’ εὐκτικῆς ταυτοσήμως τῷ ἐπεί, Ἰλ. Τ. 208, Ω. 226, Ὀδ. Δ. 222 (ὅρα ἂν Α. ΙΙ). 2) συχνότερον ἀναφέρεται καθόλου εἰς μίαν τινὰ ἐκ πολλῶν ἐν τῷ παρελθόντι περιστάσεων (ὡς τὸ εἰ μετ’ εὐκτ. ἐν γεν. ὑποθέσει), μετὰ παρατ. ἐν τῇ ἀποδόσει, ἐπεὶ ζεύξειεν..., δησάσκετο Ἰλ. Ω. 14· ἐπειδὴ δέ τι ἐμφάγοιεν, ἀνίσταντο Ξεν. Ἀν. 4. 5, 8· ἐπεὶ πύθοιτο, ἐπῄνει ὁ αὐτ. ἐν Κύρ. 5. 3, 55, πρβλ. Θουκ. 8. 38, Πλάτ. Φαίδωνα 59D, Πρωτ. 315Β. 3) ἐν πλαγίῳ λόγῳ παρῳχημένου χρόνου ἡγουμένου, ὅτε ἀντιστοιχεῖ πρὸς ὑποτακτικὴν ἐν εὐθεῖ λόγῳ, αὐτὸς δὲ ἐπεὶ διαβαίης, ἀπιέναι ἔφησθα (ὁ εὐθὺς λόγος εἶναι ἐπὴν διαβιῶ) Ξεν. Ἀν. 7. 2, 27, πρβλ. 3. 5, 18, Κύρ. 1. 4, 21· ἐξαρτώμενον ἐξ’ εὐκτικῆς ἐν τελικῇ προτάσει, ἐπορεύοντο, ὅπως, ἐπειδὴ γένοιντο ἐπὶ τῷ ποταμῷ... ἴοιεν Θουκ. 7. 80. IV. μετ’ ἀπαρ. μόνον κατ’ ἀφομοίωσιν ἐν πλαγίῳ λόγῳ, ἐπειδὴ δὲ κατὰ σχολὴν σκέψασθαι, κόπτεσθαι (ἐξυπ. ἔφη) Πλάτ. Πολ. 619C, πρβλ. Συμπ. 174D, Ἡρόδ. 4. 10., 7. 150 (πρβλ. εἰ Α. IV). V. μετ’ ἄλλων λέξεων, 1) ἐπεὶ τάχιστα, εὐθὺς ὡς, Λατ. quum primum, μετὰ τὸ πλεῖστον χωριζόμενον δι’ ἄλλης λέξεως, ἐπεὶ ἦλθε τάχιστα,...ἀπέδοτο Ξεν. Ἀν. 7. 2, 6, πρβλ. Κύρ. 3. 3, 22· οὕτως, ἐπεὶ θᾶττον Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 13, 19· ἐπεὶ εὐθέως Ξεν. Ἑλλην. 3. 2, 4· ἐπεὶ αὐτίκα Πίνδ. Ν. 1. 53· ἐπειδὴ τάχιστα Πλάτ. Πρωτ. 310D, Δημ. 818. 21· ἐπειδὰν τάχιστα Ἡρόδ. 8. 144, Ξεν. Ἀν. 3. 1, 9· σπανίως ἐπειδὴ θᾶττον Δημ. 978. 19· ἐπειδὰν θᾶττον Πλάτ. Πρωτ. 325C. 2) μετὰ ποικίλων ἐμφατικῶν μορίων, ἐπεὶ ἄρα, ἀφοῦ λοιπόν, Ἰλ. Ζ. 426· ἐπεὶ οὖν, ἀφοῦ λοιπόν, ἐπὶ συνεχίσεως διηγήσεως, Α. 57, Γ. 4· ἐπεὶ ὦν Ἡρόδ. 3. 9· ἐπεὶ γὰρ δὴ ὁ αὐτὸς 9. 90, κτλ. ― Πρβλ. Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 168 κἑξ. Β. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟΣ, ἀφοῦ, ἐπειδή, συχν. ἀπὸ τοῦ Ὁμ. καὶ ἐφεξῆς: 1) μεθ’ ὁριστ. (ἡγουμένου εἴτε ἐνεστῶτος εἴτε παρῳχημένου χρόνου), ἐπεὶ οὐδὲ ἔοικε Ἰλ. Α. 119, πρβλ. 153, 278, Αἰσχύλ. Ἀγ. 827, Ξεν. Ἀπομν. 2. 3, 4, Θουκ. 8. 68, 80· ἐνίοτε μετ’ εὐκτικῆς, παρῳχημένου χρόνου, ἡγουμένου, ὡς ἐπὶ πλαγίων λόγων, ἐπείπερ ἡγήσαιντο, ἀφοῦ (ὡς ἔλεγον) ἐνόμιζον..., Ξεν. Ἀπομν. 1. 4, 19. 2) ὡσαύτως κατὰ τὰς συνήθεις συντάξεις τῶν ἀνεξαρτήτων προτάσεων, οἶον ὁριστ. ἢ εὐκτ. μετὰ τοῦ ἂν ἐν ἀποδ., ἐπεὶ οὔποτ’ ἂν στόλον ἐπλεύσατ’ ἂν Σοφ. Φιλ. 1037· ἐπεὶ οὔ κεν ἀνιδρωτί γ’ ἐτελέσθη Ἰλ. Ο. 228, πρβλ. Δημ. 242. 10· ἐπεὶ ἂν μάλα ἔλθοι Ἰλ. Ι. 304, Σοφ. Αἴ. 916· μετὰ προστ., ἐπεὶ δίδαξον, διότι εἰπέ μοι, Σοφ. Ἠλ. 352, πρβλ. Ο. Τ. 390, Ο. Κ. 969, Ἀριστοφ. Σφ. 73, Πλάτ. Γοργ. 573Ε· ― μετ’ ἐρωτηματ. προτάσεως, ἐπεὶ πῶς ἂν καλέσειας; διότι πῶς ἤθελες καλέσει αὐτόν, Ἀριστοφ. Νεφ. 688, πρβλ. Αἰσχύλ. Χο. 214, Σοφ. Τρ. 139. 3) μετ’ ἀπαρ., ἐν πλαγίῳ λόγῳ, ἐπεὶ γιγνώσκειν γε αὐτὰ Πλάτ. Πρωτ. 353Α, πρβλ. Ἡρόδ. 5. 84. 4) ἐν ποικίλαις ἐλλειπτικαῖς φράσεσιν, ὡς ἀδύνατός εἰμι, ἐπεὶ ἐβουλόμην ἂν οἷός τ’ εἶναι, εἶμαι ἀνίκανος (καὶ ὅμως λυποῦμαι), διότι ἐπεθύμουν νὰ εἶχον τὴν ἱκανότητα, Πλάτ. Πρωτ. 335C· οὕτως, εἶμι· ἐπεὶ καὶ ταῦτ’ ἂν ἴσως οὐκ ἀηδῶς σου ἤκουον αὐτόθι· ἐνταῦθα καθόλου δύναται νὰ ἑρμηνευθῇ διὰ τοῦ καί περ, καί τοι, πρβλ. Πρωτ. 333C, 353Α, Ἀπολογ. 19Ε, Συμπ. 187Α, Ἀριστ. Ἠθ. Νικ. 4. 1, 30· ἐνίοτε μετὰ κλητ. πτῶσιν δύναται νὰ ὑπονοηθῇ ὡς ἀπόδοσις τοῦ ἐπεὶ τὸ ἄκουσον ἢ τὸ λέξω σοι ἢ τοιοῦτόν τι, Ἕκτορ, ἐπεί με κατ’ αἶσαν ἐνείκεσας, οὐδ’ ὑπὲρ αἶσαν Ἰλ. Γ. 59, πρβλ. Ν. 68, Ὀδ. Γ. 103, 291, κτλ. 5) ἐνίοτε ἐπεξηγηματικῶς, κατὰ τὴν ἔναρξιν διηγήσεως (πρβλ. γὰρ ΙΙ), ἐπεὶ ὅ γε ἀποθανὼν πελάτης τις ἦν ἐμός, λοιπὸν ὁ φονευθεὶς ἦτο..., Πλάτ. Εὐθύφρων 4C. 6) μετ’ ἄλλων μορίων, ἐπεὶ ἄρα, ἐπεὶ ἄρ δή, ἀφοῦ λοιπόν, Ὀδ. Ρ. 185· ἐπεί γε, ἐμφαντικώτερον τοῦ ἐπεὶ (πρβλ. τὸ Λατ. quandoquidem καὶ quando, ἀφοῦ τῷ ὄντι, καὶ ἐπειδή γε Εὐρ. Ἱππ. 946, 955, Κύκλ. 181· ἐνίοτε παρεμβάλλεται λέξις μεταξὺ αὐτοῦ καὶ τοῦ μορίου, ἐπεὶ οἵ γε πολλοὶ Πλάτ. Πρωτ. 317Α, πρβλ. Ἰλ. Α. 352, Ἡσ. Θ. 171· ἐπεί γε δὴ Ἡρόδ. 3. 9, Σοφ. Ἀντ. 923· ἐπειδή γε καὶ Θουκ. 6. 18· ἐπεὶ ἦ, ἐπειδὴ τῷ ὄντι, ἐπεὶ ἦ μάλα πολλὰ μεταξύ, οὔρεά τε σκιόεντα θάλασσά τε ἠχήεσσα Ἰλ. Α. 156· ἐπεὶ ἦ πολὺ φέρτεροί εἰμεν Ὀδ. Ι. 276· ἐπείπερ ἢ ἐπειδήπερ (ἐμφαντικῶς) Αἰσχύλ. Ἀγ. 822, Σοφ. Ο. Κ. 75, Ἀριστοφ. Ἀχ. 437, 494, Νεφ. 1412, Θουκ. 6. 18, Πλάτ. Πολ. 350Ε· παρ’ Ὁμ. κεχωρισμένον, ἐπεὶ σύ περ εὔχεαι οὕτω Ἰλ. Ν. 447· ἐπεὶ σύ περ οὐ κατὰ κόσμον Ὀδ. Υ. 181· ἐπεί τοι, ἀφοῦ τῇ ἀληθείᾳ, Σοφ. Ο. Κ. 433· ἐπεὶ νύ τοι Ἰλ. Α. 416· ἐπεί τοι καὶ Εὐρ. Μηδ. 677 (ἔνθα ἴδε Πόρσ. 675), Πλάτ. Πολ. 566Ε.