Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

assurgo: Difference between revisions

From LSJ
(6_2)
 
(D_1)
Line 1: Line 1:
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>as-surgo</b>: (ads-, B. and K., Rib., Merk., Halm, Weissenb.; [[ass]]-, Roth), surrexi, surrectum, 3, v. n.,<br /><b>I</b> to [[rise]] up, [[rise]], [[stand]] up (cf. ad, II. B.; [[class]].; freq. in Verg., [[once]] in Ov., [[never]] in Hor.; syn.: [[surgo]], [[consurgo]], [[insurgo]], [[orior]]).<br /><b>I</b> Lit.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Of persons: quae dum [[laudatio]] recitatur, vos [[quaeso]], qui eam detulistis, adsurgite, Cic. Clu. 69, 196: fratrem adsurrexisse ex morbo, Liv. 3, 24: Valentem e gravi corporis morbo adsurgentem, Tac. H. 2, 99: intortis adsurgens [[arduus]] undis, Val. Fl. 3, 476: desine [[viso]] adsurgere pulvere, Claud. Cons. Stil. 3, 3.—Hence, [[with]] dat. or absol., to [[rise]] up to one, to [[rise]] up, [[out]] of [[respect]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> With dat.: an [[quisquam]] in curiam venienti adsurrexit? Cic. Pis. 12: Utque viro Phoebi [[chorus]] adsurrexerit [[omnis]], Verg. E. 6, 66: Ruricolae Cereri teneroque adsurgite Baccho, * Ov. Am. 3, 2, 53: honori numinis, Stat. Th. 2, 60: cum [[palam]] esset ipsum [[quoque]] iisdem et assurgere et decedere viā, Suet. Tib. 31: cum conaretur assurgere, id. Caes. 78 al.: non adsurrexisse sibi, Vulg. Esth. 5, 9; so [[with]] [[coram]] (eccl. Lat.): [[coram]] te adsurgere [[nequeo]], Vulg. Gen. 31, 35.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> Absol.: [[neque]] assurgere [[neque]] salutare se dignantem, Suet. Vesp. 13; Claud. Laud. Stil. 1, 48: et senes adsurgentes stabant, Vulg. Job, 29, 8. —In [[pass]]. impers.: ut majoribus [[natu]] adsurgatur, Cic. Inv. 1, 30, 48: cum adsurrectum ei non esset, Liv. 9, 46: ludos ineunti [[semper]] adsurgi [[etiam]] ab senatu in [[more]] est, Plin. 16, 4, 5, § 13; Suet. Aug. 56: so in a [[zeugma]]: haec [[enim]] ipsa sunt honorabilia ... salutari, appeti, decedi, adsurgi, deduci, etc. (decedi and adsurgi [[being]] impers. here, the [[other]] verbs pers.), Cic. Sen. 18, 63.—Hence, trop., to [[give]] the [[preference]] to, to [[yield]] to: sunt et Aminaeae vites ... Tmolius adsurgit quibus, yields the [[palm]], Verg. G. 2, 98.—Poet.: jamque adsurgentis dextrā plagamque ferentis Aeneae subiit mucronem, i.e. dextram attollentis, Verg. A. 10, 797.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Of [[inanimate]] things: colles adsurgunt, [[rise]], Liv. 22, 4; so Col. 2, 2, 1, and Tac. A. 13, 38: Pyramis adsurgit trecentis [[sexaginta]] [[tribus]] pedibus, Plin. 36, 12, 17, § 80: [[Delos]] adsurgit Cynthio monte, id. 4, 12, 22, § 66.—<br /><b>II</b> Transf.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To [[mount]] up, to [[rise]], to [[increase]] in [[size]], [[swell]], [[tower]] up ([[poet]].): cum [[subito]] adsurgens fluctu [[nimbosus]] [[Orion]], Verg. A. 1. 535: adsurgens nox [[aurea]], Val. Fl. 5, 566: tumores oriuntur, [[deinde]] desinunt, [[deinde]] [[rursus]] adsurgunt, Cels. 2, 8: non coeptae adsurgunt turres, Verg. A. 4, 86: [[terra]] jacet aggeribus niveis [[informis]] septemque adsurgit in ulnas, rises [[seven]] ells [[high]], id. G. 3, 355: Adsurgit ceu [[forte]] [[minor]] sub matre virente Laurus, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 244.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Of [[mental]] objects.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[rise]]: [[nunc]] [[sera]] querellis Haud justis adsurgis, i. e. [[break]] [[out]] in complaints, Verg. A. 10, 95: adsurgunt irae, id. ib. 12, 494: in ultionem adsurgere, Flor. 3, 1, 10.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[rise]] in [[courage]], to [[rise]] (cf. the opp. affligi): gaudet in adversis animoque adsurgit [[Adrastus]], Stat. Th. 10, 227.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Of [[style]], etc., to [[rise]], [[soar]]: [[raro]] adsurgit [[Hesiodus]], Quint. 10, 1, 52: [[neque]] [[comoedia]] cothurnis adsurgit, id. 10, 2, 22; cf.: sublimitate heroici carminis [[animus]] adsurgat, id. 1, 8, 5.
|lshtext=<b>as-surgo</b>: (ads-, B. and K., Rib., Merk., Halm, Weissenb.; [[ass]]-, Roth), surrexi, surrectum, 3, v. n.,<br /><b>I</b> to [[rise]] up, [[rise]], [[stand]] up (cf. ad, II. B.; [[class]].; freq. in Verg., [[once]] in Ov., [[never]] in Hor.; syn.: [[surgo]], [[consurgo]], [[insurgo]], [[orior]]).<br /><b>I</b> Lit.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Of persons: quae dum [[laudatio]] recitatur, vos [[quaeso]], qui eam detulistis, adsurgite, Cic. Clu. 69, 196: fratrem adsurrexisse ex morbo, Liv. 3, 24: Valentem e gravi corporis morbo adsurgentem, Tac. H. 2, 99: intortis adsurgens [[arduus]] undis, Val. Fl. 3, 476: desine [[viso]] adsurgere pulvere, Claud. Cons. Stil. 3, 3.—Hence, [[with]] dat. or absol., to [[rise]] up to one, to [[rise]] up, [[out]] of [[respect]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> With dat.: an [[quisquam]] in curiam venienti adsurrexit? Cic. Pis. 12: Utque viro Phoebi [[chorus]] adsurrexerit [[omnis]], Verg. E. 6, 66: Ruricolae Cereri teneroque adsurgite Baccho, * Ov. Am. 3, 2, 53: honori numinis, Stat. Th. 2, 60: cum [[palam]] esset ipsum [[quoque]] iisdem et assurgere et decedere viā, Suet. Tib. 31: cum conaretur assurgere, id. Caes. 78 al.: non adsurrexisse sibi, Vulg. Esth. 5, 9; so [[with]] [[coram]] (eccl. Lat.): [[coram]] te adsurgere [[nequeo]], Vulg. Gen. 31, 35.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> Absol.: [[neque]] assurgere [[neque]] salutare se dignantem, Suet. Vesp. 13; Claud. Laud. Stil. 1, 48: et senes adsurgentes stabant, Vulg. Job, 29, 8. —In [[pass]]. impers.: ut majoribus [[natu]] adsurgatur, Cic. Inv. 1, 30, 48: cum adsurrectum ei non esset, Liv. 9, 46: ludos ineunti [[semper]] adsurgi [[etiam]] ab senatu in [[more]] est, Plin. 16, 4, 5, § 13; Suet. Aug. 56: so in a [[zeugma]]: haec [[enim]] ipsa sunt honorabilia ... salutari, appeti, decedi, adsurgi, deduci, etc. (decedi and adsurgi [[being]] impers. here, the [[other]] verbs pers.), Cic. Sen. 18, 63.—Hence, trop., to [[give]] the [[preference]] to, to [[yield]] to: sunt et Aminaeae vites ... Tmolius adsurgit quibus, yields the [[palm]], Verg. G. 2, 98.—Poet.: jamque adsurgentis dextrā plagamque ferentis Aeneae subiit mucronem, i.e. dextram attollentis, Verg. A. 10, 797.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Of [[inanimate]] things: colles adsurgunt, [[rise]], Liv. 22, 4; so Col. 2, 2, 1, and Tac. A. 13, 38: Pyramis adsurgit trecentis [[sexaginta]] [[tribus]] pedibus, Plin. 36, 12, 17, § 80: [[Delos]] adsurgit Cynthio monte, id. 4, 12, 22, § 66.—<br /><b>II</b> Transf.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To [[mount]] up, to [[rise]], to [[increase]] in [[size]], [[swell]], [[tower]] up ([[poet]].): cum [[subito]] adsurgens fluctu [[nimbosus]] [[Orion]], Verg. A. 1. 535: adsurgens nox [[aurea]], Val. Fl. 5, 566: tumores oriuntur, [[deinde]] desinunt, [[deinde]] [[rursus]] adsurgunt, Cels. 2, 8: non coeptae adsurgunt turres, Verg. A. 4, 86: [[terra]] jacet aggeribus niveis [[informis]] septemque adsurgit in ulnas, rises [[seven]] ells [[high]], id. G. 3, 355: Adsurgit ceu [[forte]] [[minor]] sub matre virente Laurus, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 244.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Of [[mental]] objects.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[rise]]: [[nunc]] [[sera]] querellis Haud justis adsurgis, i. e. [[break]] [[out]] in complaints, Verg. A. 10, 95: adsurgunt irae, id. ib. 12, 494: in ultionem adsurgere, Flor. 3, 1, 10.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[rise]] in [[courage]], to [[rise]] (cf. the opp. affligi): gaudet in adversis animoque adsurgit [[Adrastus]], Stat. Th. 10, 227.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Of [[style]], etc., to [[rise]], [[soar]]: [[raro]] adsurgit [[Hesiodus]], Quint. 10, 1, 52: [[neque]] [[comoedia]] cothurnis adsurgit, id. 10, 2, 22; cf.: sublimitate heroici carminis [[animus]] adsurgat, id. 1, 8, 5.
}}
{{Gaffiot
|gf=<b>assurgō</b>, v. [[adsurgo]].
}}
}}

Revision as of 06:35, 14 August 2017

Latin > English (Lewis & Short)

as-surgo: (ads-, B. and K., Rib., Merk., Halm, Weissenb.; ass-, Roth), surrexi, surrectum, 3, v. n.,
I to rise up, rise, stand up (cf. ad, II. B.; class.; freq. in Verg., once in Ov., never in Hor.; syn.: surgo, consurgo, insurgo, orior).
I Lit.
   A Of persons: quae dum laudatio recitatur, vos quaeso, qui eam detulistis, adsurgite, Cic. Clu. 69, 196: fratrem adsurrexisse ex morbo, Liv. 3, 24: Valentem e gravi corporis morbo adsurgentem, Tac. H. 2, 99: intortis adsurgens arduus undis, Val. Fl. 3, 476: desine viso adsurgere pulvere, Claud. Cons. Stil. 3, 3.—Hence, with dat. or absol., to rise up to one, to rise up, out of respect.
   a With dat.: an quisquam in curiam venienti adsurrexit? Cic. Pis. 12: Utque viro Phoebi chorus adsurrexerit omnis, Verg. E. 6, 66: Ruricolae Cereri teneroque adsurgite Baccho, * Ov. Am. 3, 2, 53: honori numinis, Stat. Th. 2, 60: cum palam esset ipsum quoque iisdem et assurgere et decedere viā, Suet. Tib. 31: cum conaretur assurgere, id. Caes. 78 al.: non adsurrexisse sibi, Vulg. Esth. 5, 9; so with coram (eccl. Lat.): coram te adsurgere nequeo, Vulg. Gen. 31, 35.—
   b Absol.: neque assurgere neque salutare se dignantem, Suet. Vesp. 13; Claud. Laud. Stil. 1, 48: et senes adsurgentes stabant, Vulg. Job, 29, 8. —In pass. impers.: ut majoribus natu adsurgatur, Cic. Inv. 1, 30, 48: cum adsurrectum ei non esset, Liv. 9, 46: ludos ineunti semper adsurgi etiam ab senatu in more est, Plin. 16, 4, 5, § 13; Suet. Aug. 56: so in a zeugma: haec enim ipsa sunt honorabilia ... salutari, appeti, decedi, adsurgi, deduci, etc. (decedi and adsurgi being impers. here, the other verbs pers.), Cic. Sen. 18, 63.—Hence, trop., to give the preference to, to yield to: sunt et Aminaeae vites ... Tmolius adsurgit quibus, yields the palm, Verg. G. 2, 98.—Poet.: jamque adsurgentis dextrā plagamque ferentis Aeneae subiit mucronem, i.e. dextram attollentis, Verg. A. 10, 797.—
   B Of inanimate things: colles adsurgunt, rise, Liv. 22, 4; so Col. 2, 2, 1, and Tac. A. 13, 38: Pyramis adsurgit trecentis sexaginta tribus pedibus, Plin. 36, 12, 17, § 80: Delos adsurgit Cynthio monte, id. 4, 12, 22, § 66.—
II Transf.
   A To mount up, to rise, to increase in size, swell, tower up (poet.): cum subito adsurgens fluctu nimbosus Orion, Verg. A. 1. 535: adsurgens nox aurea, Val. Fl. 5, 566: tumores oriuntur, deinde desinunt, deinde rursus adsurgunt, Cels. 2, 8: non coeptae adsurgunt turres, Verg. A. 4, 86: terra jacet aggeribus niveis informis septemque adsurgit in ulnas, rises seven ells high, id. G. 3, 355: Adsurgit ceu forte minor sub matre virente Laurus, Claud. Nupt. Hon. et Mar. 244.—
   B Of mental objects.
   1    To rise: nunc sera querellis Haud justis adsurgis, i. e. break out in complaints, Verg. A. 10, 95: adsurgunt irae, id. ib. 12, 494: in ultionem adsurgere, Flor. 3, 1, 10.—
   2    To rise in courage, to rise (cf. the opp. affligi): gaudet in adversis animoque adsurgit Adrastus, Stat. Th. 10, 227.—
   3    Of style, etc., to rise, soar: raro adsurgit Hesiodus, Quint. 10, 1, 52: neque comoedia cothurnis adsurgit, id. 10, 2, 22; cf.: sublimitate heroici carminis animus adsurgat, id. 1, 8, 5.

Latin > French (Gaffiot 2016)

assurgō, v. adsurgo.