ζωμός
μή, φίλα ψυχά, βίον ἀθάνατον σπεῦδε, τὰν δ' ἔμπρακτον ἄντλει μαχανάν → Oh! my soul do not aspire to eternal life, but exhaust the limits of the possible. | Do not yearn, O my soul, for immortal life! Use to the utmost the skill that is yours. | Do not, my soul, strive for the life of the immortals, but exhaust the practical means at your disposal.
English (LSJ)
Dor. δωμός (q.v.), ὁ,
A soup or sauce to eat with meat, fish, etc., Ar.Eq.1174, Pax716, al.; οἱ ζ. οἱ τῶν πιόνων soups made from animals with soft fat (πιμελή), Arist.HA520a8, cf. PA651a29; ζ. μέλας black broth of the Spartans, Matro Conv.94, cf. Plu.Lyc.12: metaph., bloodshed, Thphr.Char.8.7. 2 Com. name for fat, greasy fellow, λιπαρὸς περιπατεῖ Δημοκλῆς, ζ. κατωνόμασται Anaxandr.34.5, cf. Aristopho 4.3. 3 in Alchemy, wash, Ps.-Democr.Alch.p.48 B., Zos.Alch.p.169 B.
German (Pape)
[Seite 1143] ὁ (ζέΕω), Brühe, bes. von gekochtem Fleisch, Suppe; ἑφθὸν ἐκ ζωμοῦ κρέας Ar. Equ. 1174; Pax 700 u. öfter; Plat. Lys. 209 d; Ath. XII, 516, lu. öfter; ζωμοῦ ἀρυστρίς, = ζωμήρ υσις, Ep. ad. 107 (Plan. 9). Bekannt ist die schwarze Suppe der Spartaner, ὁ μέλας ζωμός, Plut. Lyc. 12; VLL, – Bei Anaxandrid. Ath. VI, 242 e wird Einer, der λιπαρὸς περιπατεῖ, komisch ζωμός genannt. – Uebertr., ein Blutbad, vgl. Casaub. Theophr. Char. 8, 2.
Greek (Liddell-Scott)
ζωμός: Δωρ. δωμός, ὁ, (Λατ. jus, ἴδε Ζ ζ. ΙΙ. 3), ζωμὸς ἢ «σάλτσα», τρωγόμενος μετὰ τοῦ κρέατος, ἰχθύος, κτλ., Ἀριστοφ. Ἱππ. 1174, Εἰρ. 716 κ. ἀλλ.˙ οἱ ζωμοὶ οἱ τῶν πιόνων, ζωμοὶ παρασκευαζόμενοι ἐκ κρεάτων ζῴων ἐχόντων πάχος (πιμελήν), Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 3. 17, 1, πρβλ. Μ. Ζ. 2. 5, 2˙ ζ. μέλας, ὁ τῶν Σπαρτιατῶν, Μάτρων παρ’ Ἀθην. 136 Ε˙ ὁ μέλας ζ. Πλούτ. Λυκ. 12˙ - μεταφ., χύσις αἵματος, Casaub. Θεοφρ. Χαρ. 8. 2˙ πρβλ. πέλανος ἐν Αἰσχύλ. Πέρσ. 816. 2) κωμικὸν ὄνομα ἀνθρώπου παχέος, λιπαρὸς περιπατεῖ Δημοκλῆς˙ ζωμὸς κατωνόμασται Ἀναξανδρ. Ὀδυσσ. 2. 5, πρβλ. Ἀριστοφῶντα Ἰατρ. 1. 3.
French (Bailly abrégé)
οῦ (ὁ) :
jus, sauce : ζωμὸς μέλας brouet ou sauce noire des Lacédémoniens.
Étymologie: ζέω.
Greek Monolingual
ο (AM ζωμός, Α και δωρ. τ. δωμός)
το εκχύλισμα ζωικών ή φυτικών ουσιών που λαμβάνεται με βρασμό κρέατος, ψαριού χόρτων κ.λπ. μαζί με νερό («ζωμός κρέατος»)
αρχ.
1. μτφ. αιματοχυσία («περὶ τῆς μάχης, καὶ πολὺν τὸν ζωμὸν γεγονέναι», Θεόφρ.)
2. (σκωπτικά) ευτραφής, χοντρός («λιπαρός... Δημοκλῆς, ζωμὸς κατωνόμασται», Αναξανδρ.)
3. (στην αλχημεία) απόπλυμα
4. φρ. «μέλας ζωμός»
(στην αρχαία Σπάρτη) ο ζωμός που παρασκευαζόταν από χοιρινό κρέας και αίμα και τον οποίο έτρωγαν στα κοινά συσσίτια οι ενήλικοι.
[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολογίας. Η σύνδεση του με το ζύμη προϋποθέτει μετάπτωση ō:ū, που δύσκολα μπορεί να γίνει αποδεκτή.
ΠΑΡ. αρχ. ζωμάριον, ζωμεύω, ζωμίδιον, ζωμίλη, ζωμίον.
ΣΥΝΘ. (Α' συνθετικό) αρχ. ζωμάλμη, ζωμήρυσις, ζωμοποιώ, ζωμοτάριχος
νεοελλ.
ζωμοδόχος, ζωμοθεραπεία. (Β' συνθετικό) εύζωμος, αρχ. αφαρόζωμος, οξύζωμος, πεπερόζωμος].
Greek Monotonic
ζωμός: ὁ, Λατ. jus, σάλτσα που συνοδεύει πιάτα με κρέας, ψάρι κ.λπ., σε Αριστοφ.· ὁ μέλας ζωμός, σκουρόχρωμος ζωμός κρέατος που έτρωγαν οι Σπαρτιάτες, σε Πλούτ.
Russian (Dvoretsky)
ζωμός: ὁ ζέω похлебка, суп или соус Plat., Arph.: ὁ ζ. ὑός Arst. похлебка из свинины; ὁ μέλας ζ. Plut. черная похлебка (у лакедемонян).
