λίστρον
Ῥῦσέ με δεινῶν νοσημάτων, ἱερώτατε, ἱερωσύνην συναρμόσας ἐν χαρᾷ και ἐπιστήμης τὸ πολύτιμον κεφάλαιον → Deliver me from grievous afflictions, most holy one, joining sanctity together in joy with the precious fountainhead of knowledge
English (LSJ)
τό, tool for levelling or smoothing, spade, shovel, Od.22.455, Lyc. 1348, Mosch.4.101:—later also λίστρ-ος, ὁ, Sch.Nic.Th.29, EM587.43.
German (Pape)
[Seite 53] τό, 1) Werkzeug zum Aufgraben u. Ebenen des Erdreichs, Schurfeifen, λίστροισιν δάπεδον πύκα ποιητοῖο δόμοιο ξῦον, Od. 22, 455; Spaten, Mosch. 4, 101; Lycophr. 1348. – Auch ὁ λίστρος, Schol. Nic. Th. 29 u. E. M 587, 43. – 2) Löffel, Poll. 10, 98.
French (Bailly abrégé)
ου (τό) :
I. instrument de jardinier :
1 bêche ou hoyau;
2 batte ou pelle;
II. cuiller.
Étymologie: DELG étym. obscure.
Russian (Dvoretsky)
λίστρον: τό
1 лопата или заступ Hom.;
2 Arph. = λίστριον.
Greek (Liddell-Scott)
λίστρον: τό, (ἴδε λίς, ἡ) ἐργαλεῖον πρὸς ἐξομάλυνσιν ἢ ἐπιπέδωσιν, σκαπάνη, εἶδος πτύου σιδηροῦ, Ὀδ. Χ. 455, Μόσχ. 4. 101, Λυκόφρ. 1348· παρὰ μεταγεν. ὡσαύτως λίστρος, ὁ, Σχόλ. εἰς Νικ. Θηρ. 29, Ἐτυμολ. Μέγ. 587. 43· ― ὑποκορ. λιστρίον (γράφεται καὶ λίστριον), τό, = κοχλιάριον, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 639, Ἡσύχ. Α. Β. 51, 9, Πολυδ. ϛ΄, 89. ― Ἐντεῦθεν λιστρεύω, κυρίως περισκάπτω, φυτὸν λ., σκάπτω περί τι φυτόν, Ὀδ. Ω. 227· ― παρὰ τῷ Σουΐδ. ὡσαύτως λιστραίνω· παρ’ Εὐστ. 1229. 26, λιστρόω· ὁπόθεν ῥηματ. ἐπίθετ. λιστρωτός, Νικ. Θηρ. 29.
English (Autenrieth)
hoe or scraper, used in cleaning the floor of a hall, Od. 22.455†.
Greek Monotonic
λίστρον: τό, εργαλείο για εξομάλυνση ή λείανση, σκαπάνη, τσάπα, είδος φτυαριού, σε Ομήρ. Οδ., Μόσχ. (αμφίβ. προέλ.).
Frisk Etymological English
Grammatical information: n. (-ος m.)
Meaning: tool for levelling, spade, shovel etc.' (χ 455, Lyc., Mosch.).
Derivatives: Diminut. λίστριον n. (Ar. Fr. 809, inscr. Lebadea), λιστρωτός flattened, smoothed (Nic.) with λιστρόω (Eust.), λιστρεύω dig round (ω 227), λιστραίνω id. (Suid.).
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: Instrument name in -τρον without explanation. May belong as *λίτ-τρον to λίς, λιτ-ός smooth, even (Curtius 367). Against connection with Latv. lîdu, lîst, Lith. lýdyti dig up, unearth, smoothen (Bezzenberger-Fick BB 6, 240; s. Specht KZ 66, 220) Fraenkel Wb. s.v.; against connecting Lat. līra furrow (Niedermann IF 18 Anz. 80) Bq, WP. 2, 379, W.-Hofmann s. v.
Middle Liddell
λίστρον, ου, τό,
a tool for levelling or smoothing, a spade, a kind of shovel, Od., Mosch. [deriv. uncertain]
Frisk Etymology German
λίστρον: {lístron}
Grammar: n. (-ος m.)
Meaning: Eisen zum Schürfen, Ebnen, Graben (χ 455, Lyk., Mosch. u. a.).
Derivative: Davon λίστριον n. platte Kelle, Schürfeisen (Ar. Fr. 809, Inschr. Lebadea), λιστρωτός geebnet (Nik.) mit λιστρόω (Eust.), λιστρεύω etwa umgraben (ω 227), λιστραίνω ib. (Suid.).
Etymology: Gerätebezeichnung auf -τρον ohne sichere Erklärung. Kann als *λίττρον zu λίς, λιτός glatt, eben gehören (Curtius 367). Gegen Verbindung mit lett. lîdu, lîst, lit. lýdyti roden, glätten (Bezzenberger-Fick BB 6, 240; zuletzt Specht KZ 66, 220) Fraenkel Wb. s.v.; gegen Anknüpfung an lat. līra Furche (Niedermann IF 18 Anz. 80) Bq, WP. 2, 379, W.-Hofmann s. v.
Page 2,130
