impertio

Latin > English (Lewis & Short)

impertio: (inp-; also impartio, Liv. 38, 36), īvi or ĭi, ītum (old
I fut. impertibis, Nov. ap. Non. 27, 33; Com. Fragm. v. 12 Rib.), 4 (also in the dep. form im-pertior; inf. impertiri, Ter. Ad. 3, 2, 22; Verg. Cat. 15; App. M. 3, p. 215 al.), v. a. in-partio, to share with another, to communicate, bestow, impart a thing (class.; a favorite word of Cic.; cf. communico, participo, partior).—With dat.: si quam praestantiam virtutis, ingenii, fortunae consecuti sunt, impertiant ea suis communicentque cum proximis, Cic. Lael. 19, 70: oneris mei partem nemini impertio, id. Sull. 3, 9: te exorabo, ut mihi quoque et Catulo tuae suavitatis aliquid impertias, id. de Or. 2, 4, 16: imperti etiam populo potestatis aliquid, id. Rep. 2, 28; id. Fragm. ap. Non. 37, 27: si aliquid impertivit tibi sui consilii, id. Fam. 5, 2, 9: unum diem festum Marcellis, id. Verr. 2, 2, 21, § 51: dolorem suum nobis, id. Att. 2, 23, 2: molestias senectutis suae vestris familiis, id. Fragm. ap. Non. 37, 25 (Rep. 5, 8 Mos.): Terentia impertit tibi multam salutem, salutes thee heartily, id. Att. 2, 12, 4: hominibus indigentibus de re familiari, id. Off. 2, 15, 54: talem te et nobis impertias, wouldst show, id. Rosc. Am. 4, 11: a te peto, ut aliquid impertias temporis huic quoque cogitationi, id. Att. 9, 11, A, 3: tantum temporis huic studio, id. Balb. 1, 3: aures studiis honestis, Tac. A. 14, 21: aliquid suorum studiorum philosophiae quoque, Cic. Fin. 5, 2, 6: meum laborem hominum periculis sublevandis, id. Mur. 4, 8: aliis gaudium suum, Liv. 27, 51, 4: conjugibus liberisque tam laetum nuntium, id. 27, 51, 7.— With ad: nihil tuae prudentiae ad salutem meam, Cic. Att. 3, 15, 7: (ignis) ceteris naturis omnibus salutarem impertit et vitalem calorem, id. N. D. 2, 10, 27.—In pass.: huic plausus maximi, signa praeterea benevolentiae permulta a bonis impertiuntur, Cic. Att. 2, 18, 1: viro forti collegae meo laus impertitur, id. Cat. 3, 6, 14: pro his impertitis oppugnatum patriam nostram veniunt, i. e. for these favors, benefits, Liv. 21, 41, 13. —Absol.: quibus potest, impertit, Lucil. ap. Non. 37, 22: si quid novisti rectius istis, candidus imperti: si non, his utere mecum, Hor. Ep. 1, 6, 68.—
II Transf.: aliquem aliqua re, to make one a sharer or partaker in any thing, to present him with (very rare; not in Cic.): advenientem peregre erum suum Stratippoclem Salva impertit salute Epidicus, greets, wishes health, Plaut. Epid. 1, 2, 23: Parmenonem suum plurima salute, Ter. Eun. 2, 2, 40; cf. Plaut. Ps. 1, 5, 40: obsecret, se ut nuntio hoc impertiam, id. Stich. 2, 1, 27: neque quemquam osculo impertiit, ac ne resalutatione quidem, Suet. Ner. 37: solos numquam donis impertiendos putavit, id. Aug. 25: reliquit eum nullo praeter auguralis sacerdotii honore impertitum, id. Claud. 4.— Pass.: doctrinis, quibus puerilis aetas impertiri debet, Nep. Att. 1, 2.— In dep. form: cesso eram hoc malo impertiri propere? Ter. Ad. 3, 2, 22.

Latin > French (Gaffiot 2016)

impertiō¹¹ (-partĭō Cassian. Coll. 21, 6 ), īvī ou ĭī, ītum, īre, tr., faire part de, partager, communiquer :
1 alicui aliquid : suis aliquid impertire Cic. Læl. 70, faire partager aux siens qqch. [qu’on possède], cf. Cic. Sulla 9 ; de Or. 2, 16, etc. ; alicui multam salutem Cic. Att. 2, 12, 4, adresser à qqn mille compliments || alicui de re familiari Cic. Off. 2, 54, donner à qqn de (en prenant sur) son patrimoine || consacrer, accorder, impartir : diem festum Marcellis Cic. Verr. 2, 2, 51, consacrer un jour de fête aux Marcellus, cf. Cic. Balbo 3 ; Fin. 5, 6 ; suum laborem hominum periculis sublevandis Cic. Mur. 8, consacrer sa peine à tirer les hommes du danger ; [avec ad ] Cic. Att. 3, 15, 7 || [pass.] collegæ meo laus impertitur Cic. Cat. 3, 14, mon collègue reçoit sa part d’éloges
2 aliquem aliqua re, faire participer qqn de qqch. : aliquem salute impertire Pl. Epid. 127 ; Ps. 455 ; Ter. Eun. 271, présenter à qqn ses compliments ; doctrinis impertiri Nep. Att. 1, 2, recevoir l’enseignement de sciences. formes dépon. impertiri, etc. : Ter. Ad. 320 ; Sen. Polyb. 7, 3 ; Phædr. 6, 1, 5.