portendo

Latin > English (Lewis & Short)

portendo: di, tum, 3 (
I inf. pres. portendier, Plaut. Poen. 3, 5, 4), v. a. an archaic collat. form in relig. lang. of protendo, to stretch forth, to point out, indicate (future events, misfortunes, etc.), to foretell, predict, presage, portend (cf.: ostendo, monstro): ea (auspicia) illis exeuntibus in aciem portendisse deos, Liv. 30, 32, 9; cf.: di immortales mihi sacrificanti ... laeta omnia prosperaque portendere, id. 31, 7 fin.: magnitudinem imperii portendens prodigium, id. 1, 55: populo commutationem rerum portendit fore, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 45: triginta annos Cyrum regnaturum esse portendi, Cic. Div. 1, 23, 46: quod portentum regni ruinam portendebat, of an earthquake, Just. 17, 1, 3.—Pass., to be indicated (by a sign), to threaten, impend.
   (a)    Usually of bad fortune, loss, injury, etc.: nobis periculum magnum portenditur, Plaut. As. 3, 1, 27: haruspices dudum dicebant mihi, malum damnumque maximum portendier, id. Poen. 3, 5, 4; cf.: malum quod in quiete tibi portentum est, id. Curc. 2, 2, 22: quod in extis nostris portentum est, id. Poen. 5, 4, 35.—
   (b)    Of good fortune, etc.: salvos sum: libertas portenditur, Plaut. Rud. 5, 3, 38: quid spei Latinis portendi? Liv. 1, 50. —Hence, portentum, i, n., a sign, token, omen, portent (syn.: ostentum, prodigium).
I Lit.: ex quo illa ostenta, monstra, portenta, prodigia dicuntur, Cic. N. D. 2, 3, 7; cf. Fest. p. 245 Müll.; and Paul. ex Fest. p. 244 Müll.: nam si quod raro fit, id portentum putandum est, sapientem esse portentum est, Cic. Div. 2, 28, 61: portentum inusitatum conflatum est recens, Poët. ap. Gell. 15, 4: alii portenta atque prodigia nunciabant, Sall. C. 30, 2: ne quaere profecto, Quem casum portenta ferant, Verg. A. 8, 533.—Of miracles, Vulg. Heb. 2, 4; id. Deut. 34, 11; cf. id. Marc. 13, 22.—
II Transf.
   A A monster, monstrosity: cetera de genere hoc quae sunt portenta perempta, Lucr. 5, 37; Hor. Ep. 2, 1, 11: quale portentum neque militaris Daunias latis alit aesculetis Nec, etc., id. C. 1, 22, 13: quae virgineo portenta sub inguine latrant, i. e. the dogs of Scylla, Ov. Am. 2, 16, 23: praeter naturam hominum pecudumque portentis, monstrous births, monsters, Cic. N. D. 2, 5, 14; cf.: bovem quendam putari deum, multaque alia portenta apud eosdem, id. Rep. 3, 9, 14.—Trop., in a moral sense, a monster of depravity: P. Clodius, fatale portentum prodigiumque rei publicae, Cic. Pis. 4, 9: Gabinius et Piso, duo rei publicae portenta ac paene funera, id. Prov. Cons. 1, 2: qualia demens Aegyptus portenta colat, Juv. 15, 2.—
   B A marvellous or extravagant fiction, a strange tale, a wonderful story: cetera de genere hoc monstra et portenta locuntur, Lucr. 4, 590: poëtarum et pictorum portenta, Cic. Tusc. 1, 6, 11: portentum atque monstrum certissimum est, esse aliquem humanā specie et figurā, qui tantum immanitate bestias vicerit, id. Rosc. Am. 22, 63: portenta atque praestigias scribere, Gell. 10, 12, 6.

Latin > French (Gaffiot 2016)

portendō,¹⁰ dī, tum, ĕre (por, tendo), tr., présager, annoncer, pronostiquer, prédire [t. religieux] : Cic. Div. 1, 93 ; Nat. 2, 7 ; Verr. 2, 4, 108 ; Har. 26 ; Liv. 30, 32, 9 ; 31, 7, 15.

Latin > German (Georges)

portendo, tendī, tentum, ere (pro-tendo), eig. »hervorstrecken«; dah. als t. t. der Religionssprache = zeigen, anzeigen, ankündigen, prophezeien, magna atque mirabilia portendi haruspex dixerat, Sall.: deos portendisse auspicia, Liv.: di periculum portendunt, Cic.: rerum futurarum, quae tum dormientibus tum vigilantibus portenduntur, Cic.: cum praesertim omnes rerum mutationes caedem, fugam aliaque hostilia portendant, die Vorboten sind von M. usw., das Signal geben zu M. usw., Sall.: di portenderunt clarum fore hoc caput, Liv.: quod aves fieri posse portendunt, Liv.: quo maturius fatis, ominibus oraculisque portendentis sese victoriae compotes fierent, Liv.: iam omnes isti qui portenduntur metus (die vorherverkündigten Schrecken) exstinguentur, Cic. – medial, sich zeigen, bevorstehen, quid spei Latinis portendi? Liv.: pericula portenduntur, Liv. – / Parag. Infin. portendier, Plaut. Poen. 749. Fronto de bell. Parth. p. 220, 4 N.