praecedo: Difference between revisions
Οὐ γὰρ ἀργίας ὤνιον ἡ ὑγίεια καὶ ἀπραξίας, ἅ γε δὴ μέγιστα κακῶν ταῖς νόσοις πρόσεστι, καὶ οὐδὲν διαφέρει τοῦ τὰ ὄμματα τῷ μὴ διαβλέπειν καὶ τὴν φωνὴν τῷ μὴ φθέγγεσθαι φυλάττοντος ὁ τὴν ὑγίειαν ἀχρηστίᾳ καὶ ἡσυχίᾳ σῴζειν οἰόμενος → For health is not to be purchased by idleness and inactivity, which are the greatest evils attendant on sickness, and the man who thinks to conserve his health by uselessness and ease does not differ from him who guards his eyes by not seeing, and his voice by not speaking
(3) |
m (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2") |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LaEn | |||
|lnetxt=praecedo praecedere, praecessi, praecessus V :: go before, precede; surpass, excel | |||
}} | |||
{{Lewis | {{Lewis | ||
|lshtext=<b>prae-cēdo</b>: cessi, cessum, 3, v. a. and n.,<br /><b>I</b> to go [[before]], [[precede]] (seems not to [[occur]] in Cic., Nep., Tac., or Sall.; [[once]] in Cæs.; syn.: [[antecedo]], [[anteverto]]).<br /><b>I</b> Act., to go [[before]], [[precede]] a [[person]] or [[thing]].<br /> <b>A</b> Lit. ([[poet]]. and in [[post]]-Aug. [[prose]]): aliquem, Suet. Dom. 14: custodes, Just. 14, 4: [[agmen]], Verg. A. 9, 47: is praecedens [[agmen]] militum ad [[tribunal]] pergit, Liv. 7, 13, 2: praetoriā [[nave]] praecedente classem, id. 35, 26, 7; 38, 41, 12: [[taurus]] [[armenta]] praecedit, Sen. Ep. 90, 4; id. Contr. 3, 16, 8: exsequias fax cereusque praecessit, id. Tranq. 11, 7: gradum [[nostrum]] aut praecedentes aut sequentes, Vell. 2, 114, 1.—Of [[inanimate]] subjects: at quae venturas praecedet sexta Calendas, Ov. F. 1, 705; Vell. 2, 129, 3.—<br /> <b>B</b> Trop., to [[surpass]], [[outstrip]], [[outdo]], [[excel]], be [[superior]] to ([[rare]] [[but]] [[class]].): [[Helvetii]] reliquos Gallos virtute praecedunt, [[excel]] in [[bravery]], Caes. B. G. 1, 1, 4: ego vestros honores rebis gerendis praecessi, Liv. 38, 51, 11: ceteras [[omnis]] sapore praecedere, Col. 3, 2, 7: omnes, Val. Max. 1, 1, 14: Baetica cunctas provinciarum divite cultu praecedit, Plin. 3, 1, 3, § 7: in quo praecessit omnes D. [[Silanus]], id. 18, 3, 5, § 23: omnes sapientiā, Vulg. Eccl. 1, 16.—<br /><b>II</b> Neutr., to go [[before]], [[precede]], [[lead]] the [[way]] ([[class]].).<br /> <b>A</b> Lit.: [[opus]] esse et ipsos praecedere ad confirmandam civitatem, Caes. B. G. 7, 54: cum equite, ut [[prius]] venisse [[quam]] venturum sciant, praecedam, Liv. 22, 51, 2: praecedebat [[ipse]] [[vinctus]], sequebatur [[grex]], etc., id. 30, 13, 2; 39, 39, 8; 42, 59, 1: equitem ex Paeoniā praecedere jubet, Curt. 4, 12, 22; 3, 4, 13; 5, 8, 5; Suet. Galb. 12; id. Calig. 32: cervi maria tranant capita imponentes praecedentium clunibus, Plin. 8, 32, 50, § 114.—<br /> <b>2</b> Of inanim. subjects: [[fama]] [[loquax]] praecessit ad aures, Deïanira, tuas, Ov. M. 9, 137: [[umbra]], id. ib. 5, 614; Plin 31, 6, 33, § 64: nullā praecedente injuriā, [[without]] [[previous]] [[injury]], id. 11, 37, 55, § 149.—<br /> <b>B</b> Transf., to be [[older]]: [[decem]] et [[octo]] annis, Just. Inst. 1, 11, 4.—<br /> <b>C</b> Trop., to [[surpass]], [[excel]]; [[with]] the dat. ([[ante]]-[[class]].): ut vostrae fortunae meis praecedunt [[longe]], Plaut. As. 3, 3, 39. | |lshtext=<b>prae-cēdo</b>: cessi, cessum, 3, v. a. and n.,<br /><b>I</b> to go [[before]], [[precede]] (seems not to [[occur]] in Cic., Nep., Tac., or Sall.; [[once]] in Cæs.; syn.: [[antecedo]], [[anteverto]]).<br /><b>I</b> Act., to go [[before]], [[precede]] a [[person]] or [[thing]].<br /> <b>A</b> Lit. ([[poet]]. and in [[post]]-Aug. [[prose]]): aliquem, Suet. Dom. 14: custodes, Just. 14, 4: [[agmen]], Verg. A. 9, 47: is praecedens [[agmen]] militum ad [[tribunal]] pergit, Liv. 7, 13, 2: praetoriā [[nave]] praecedente classem, id. 35, 26, 7; 38, 41, 12: [[taurus]] [[armenta]] praecedit, Sen. Ep. 90, 4; id. Contr. 3, 16, 8: exsequias fax cereusque praecessit, id. Tranq. 11, 7: gradum [[nostrum]] aut praecedentes aut sequentes, Vell. 2, 114, 1.—Of [[inanimate]] subjects: at quae venturas praecedet sexta Calendas, Ov. F. 1, 705; Vell. 2, 129, 3.—<br /> <b>B</b> Trop., to [[surpass]], [[outstrip]], [[outdo]], [[excel]], be [[superior]] to ([[rare]] [[but]] [[class]].): [[Helvetii]] reliquos Gallos virtute praecedunt, [[excel]] in [[bravery]], Caes. B. G. 1, 1, 4: ego vestros honores rebis gerendis praecessi, Liv. 38, 51, 11: ceteras [[omnis]] sapore praecedere, Col. 3, 2, 7: omnes, Val. Max. 1, 1, 14: Baetica cunctas provinciarum divite cultu praecedit, Plin. 3, 1, 3, § 7: in quo praecessit omnes D. [[Silanus]], id. 18, 3, 5, § 23: omnes sapientiā, Vulg. Eccl. 1, 16.—<br /><b>II</b> Neutr., to go [[before]], [[precede]], [[lead]] the [[way]] ([[class]].).<br /> <b>A</b> Lit.: [[opus]] esse et ipsos praecedere ad confirmandam civitatem, Caes. B. G. 7, 54: cum equite, ut [[prius]] venisse [[quam]] venturum sciant, praecedam, Liv. 22, 51, 2: praecedebat [[ipse]] [[vinctus]], sequebatur [[grex]], etc., id. 30, 13, 2; 39, 39, 8; 42, 59, 1: equitem ex Paeoniā praecedere jubet, Curt. 4, 12, 22; 3, 4, 13; 5, 8, 5; Suet. Galb. 12; id. Calig. 32: cervi maria tranant capita imponentes praecedentium clunibus, Plin. 8, 32, 50, § 114.—<br /> <b>2</b> Of inanim. subjects: [[fama]] [[loquax]] praecessit ad aures, Deïanira, tuas, Ov. M. 9, 137: [[umbra]], id. ib. 5, 614; Plin 31, 6, 33, § 64: nullā praecedente injuriā, [[without]] [[previous]] [[injury]], id. 11, 37, 55, § 149.—<br /> <b>B</b> Transf., to be [[older]]: [[decem]] et [[octo]] annis, Just. Inst. 1, 11, 4.—<br /> <b>C</b> Trop., to [[surpass]], [[excel]]; [[with]] the dat. ([[ante]]-[[class]].): ut vostrae fortunae meis praecedunt [[longe]], Plaut. As. 3, 3, 39. | ||
| Line 7: | Line 10: | ||
{{Georges | {{Georges | ||
|georg=[[prae]]-cēdo, cessī, cessum, ere, [[vorher]]-, [[vorangehen (Ggstz. sequi, consequi), I) eig.: a) intr.: [[insignis]] [[inter]] [[eos]] praecedens consulis [[filius]], Liv.: [[ille]] praecedere coepit; [[ego]] [[sequor]], Hor.: [[sex]] lictoribus praecedentibus, Val. Max.: pr. [[recto]] itinere, Plin. ep.: cum equite ([[Reiterei]]), Liv.: Lycormam (dem L.) ex itinere, Plin. ep.: [[tribus]] quinqueremibus expeditis Piraeum ([[nach]] dem P.), Liv.: quaecumque praecedet [[fera]], jedes [[vor]] mir aufspringende [[Wild]], Hor.: capita imponentes praecedentium clunibus (v. Hirschen), Plin. – übtr., v. Lebl., [[vorangehen]] = vorangetragen [[werden]], praecedentibus facibus, Sen. rhet.: praecedente Victoriā, Suet.: praecedente [[titulo]], [[qui]] causam poenae indicaret, Suet. – b) tr.: [[nunc]] praecedere puerum, [[nunc]] sequi, Plin. ep.: [[agmen]], Verg.: [[armenta]] (v. einem [[Stier]]), Sen.: custodes suos ad Antigoni [[castra]], Iustin.: nuntios periculi, [[eher]] [[ankommen]] [[als]] usw., Vell. – II) übtr.: A) der [[Zeit]] usw. [[nach]] [[vorangehen]], [[vorausgehen]], v. Pers., [[paulum]] aetate [[eum]] praecedens, Quint.: alqm in tribunatu liberorum iure, Plin. ep. – v. Lebl., [[neque]] [[solum]] [[interest]], quales [[dies]] sint, [[sed]] [[etiam]] quales [[ante]] praecesserint, Cels.: [[fama]] [[loquax]] praecessit ad aures tuas, Ov.: magna Isaeum [[fama]] praecesserat, Plin. ep.: praecesserat per multos [[dies]] [[tremor]] terrae, Plin. ep.: ea [[causa]], [[quae]] [[ante]] praecesserat, Cels.: nullā praecedente iniuriā (Verletzung), Plin.: [[praecedentia]] [[tempora]], Plin. ep.: [[causa]] praecedens, Sen. – B) dem Range, den Eigenschaften usw. [[nach]] [[vorangehen]], [[voranstehen]], [[übertreffen]], a) dem Range [[nach]]: gradum [[nostrum]] [[aut]] praecedentes [[aut]] sequentes, [[uns]] dem Range [[nach]] [[voran]]- od. nachstehend, Vell, 2, 114, 1. – b) den Eigenschaften [[nach]], [[eum]] [[longe]] praecedunt ingenia viventium, Quint.: amoenitatem tectorum [[longe]] praecedit hippodromus, Plin. ep.: pr. omnes, Val. Max.: alqm praecedere [[vel]] exaequare, Plin. ep.: m. Abl., reliquos Gallos virtute, Caes.: vestros honores rebus gerendis, Liv.: [[ohne]] Acc., aetate, dignitate, usu, Quint. – m. in u. Abl., in eo omnes, Plin. – m. Dat., ut vostrae fortunae meis praecedunt [[longe]], Plaut. asin. 629. | |georg=[[prae]]-cēdo, cessī, cessum, ere, [[vorher]]-, [[vorangehen (Ggstz. sequi, consequi), I) eig.: a) intr.: [[insignis]] [[inter]] [[eos]] praecedens consulis [[filius]], Liv.: [[ille]] praecedere coepit; [[ego]] [[sequor]], Hor.: [[sex]] lictoribus praecedentibus, Val. Max.: pr. [[recto]] itinere, Plin. ep.: cum equite ([[Reiterei]]), Liv.: Lycormam (dem L.) ex itinere, Plin. ep.: [[tribus]] quinqueremibus expeditis Piraeum ([[nach]] dem P.), Liv.: quaecumque praecedet [[fera]], jedes [[vor]] mir aufspringende [[Wild]], Hor.: capita imponentes praecedentium clunibus (v. Hirschen), Plin. – übtr., v. Lebl., [[vorangehen]] = vorangetragen [[werden]], praecedentibus facibus, Sen. rhet.: praecedente Victoriā, Suet.: praecedente [[titulo]], [[qui]] causam poenae indicaret, Suet. – b) tr.: [[nunc]] praecedere puerum, [[nunc]] sequi, Plin. ep.: [[agmen]], Verg.: [[armenta]] (v. einem [[Stier]]), Sen.: custodes suos ad Antigoni [[castra]], Iustin.: nuntios periculi, [[eher]] [[ankommen]] [[als]] usw., Vell. – II) übtr.: A) der [[Zeit]] usw. [[nach]] [[vorangehen]], [[vorausgehen]], v. Pers., [[paulum]] aetate [[eum]] praecedens, Quint.: alqm in tribunatu liberorum iure, Plin. ep. – v. Lebl., [[neque]] [[solum]] [[interest]], quales [[dies]] sint, [[sed]] [[etiam]] quales [[ante]] praecesserint, Cels.: [[fama]] [[loquax]] praecessit ad aures tuas, Ov.: magna Isaeum [[fama]] praecesserat, Plin. ep.: praecesserat per multos [[dies]] [[tremor]] terrae, Plin. ep.: ea [[causa]], [[quae]] [[ante]] praecesserat, Cels.: nullā praecedente iniuriā (Verletzung), Plin.: [[praecedentia]] [[tempora]], Plin. ep.: [[causa]] praecedens, Sen. – B) dem Range, den Eigenschaften usw. [[nach]] [[vorangehen]], [[voranstehen]], [[übertreffen]], a) dem Range [[nach]]: gradum [[nostrum]] [[aut]] praecedentes [[aut]] sequentes, [[uns]] dem Range [[nach]] [[voran]]- od. nachstehend, Vell, 2, 114, 1. – b) den Eigenschaften [[nach]], [[eum]] [[longe]] praecedunt ingenia viventium, Quint.: amoenitatem tectorum [[longe]] praecedit hippodromus, Plin. ep.: pr. omnes, Val. Max.: alqm praecedere [[vel]] exaequare, Plin. ep.: m. Abl., reliquos Gallos virtute, Caes.: vestros honores rebus gerendis, Liv.: [[ohne]] Acc., aetate, dignitate, usu, Quint. – m. in u. Abl., in eo omnes, Plin. – m. Dat., ut vostrae fortunae meis praecedunt [[longe]], Plaut. asin. 629. | ||
}} | }} | ||
Revision as of 14:36, 19 October 2022
Latin > English
praecedo praecedere, praecessi, praecessus V :: go before, precede; surpass, excel
Latin > English (Lewis & Short)
prae-cēdo: cessi, cessum, 3, v. a. and n.,
I to go before, precede (seems not to occur in Cic., Nep., Tac., or Sall.; once in Cæs.; syn.: antecedo, anteverto).
I Act., to go before, precede a person or thing.
A Lit. (poet. and in post-Aug. prose): aliquem, Suet. Dom. 14: custodes, Just. 14, 4: agmen, Verg. A. 9, 47: is praecedens agmen militum ad tribunal pergit, Liv. 7, 13, 2: praetoriā nave praecedente classem, id. 35, 26, 7; 38, 41, 12: taurus armenta praecedit, Sen. Ep. 90, 4; id. Contr. 3, 16, 8: exsequias fax cereusque praecessit, id. Tranq. 11, 7: gradum nostrum aut praecedentes aut sequentes, Vell. 2, 114, 1.—Of inanimate subjects: at quae venturas praecedet sexta Calendas, Ov. F. 1, 705; Vell. 2, 129, 3.—
B Trop., to surpass, outstrip, outdo, excel, be superior to (rare but class.): Helvetii reliquos Gallos virtute praecedunt, excel in bravery, Caes. B. G. 1, 1, 4: ego vestros honores rebis gerendis praecessi, Liv. 38, 51, 11: ceteras omnis sapore praecedere, Col. 3, 2, 7: omnes, Val. Max. 1, 1, 14: Baetica cunctas provinciarum divite cultu praecedit, Plin. 3, 1, 3, § 7: in quo praecessit omnes D. Silanus, id. 18, 3, 5, § 23: omnes sapientiā, Vulg. Eccl. 1, 16.—
II Neutr., to go before, precede, lead the way (class.).
A Lit.: opus esse et ipsos praecedere ad confirmandam civitatem, Caes. B. G. 7, 54: cum equite, ut prius venisse quam venturum sciant, praecedam, Liv. 22, 51, 2: praecedebat ipse vinctus, sequebatur grex, etc., id. 30, 13, 2; 39, 39, 8; 42, 59, 1: equitem ex Paeoniā praecedere jubet, Curt. 4, 12, 22; 3, 4, 13; 5, 8, 5; Suet. Galb. 12; id. Calig. 32: cervi maria tranant capita imponentes praecedentium clunibus, Plin. 8, 32, 50, § 114.—
2 Of inanim. subjects: fama loquax praecessit ad aures, Deïanira, tuas, Ov. M. 9, 137: umbra, id. ib. 5, 614; Plin 31, 6, 33, § 64: nullā praecedente injuriā, without previous injury, id. 11, 37, 55, § 149.—
B Transf., to be older: decem et octo annis, Just. Inst. 1, 11, 4.—
C Trop., to surpass, excel; with the dat. (ante-class.): ut vostrae fortunae meis praecedunt longe, Plaut. As. 3, 3, 39.
Latin > French (Gaffiot 2016)
præcēdō,¹⁰ cessī, cessum, ĕre,
1 tr., marcher devant, précéder, devancer : Virg. En. 9, 47 ; Liv. 7, 13, 2 ; Sen. Ep. 90, 4 || [fig.] l’emporter sur, être supérieur à : Cæs. G. 1, 1, 4 ; Liv. 38, 51, 11
2 intr., précéder, ouvrir la marche : Liv. 22, 51, 2, etc.; Curt. 4, 12, 22 ; Ov. M. 9, 133 || [fig.] être plus âgé : Inst. Just. 1, 114 || l’emporter sur [avec le dat.] Pl. As. 629.
{{Georges |georg=prae-cēdo, cessī, cessum, ere, vorher-, [[vorangehen (Ggstz. sequi, consequi), I) eig.: a) intr.: insignis inter eos praecedens consulis filius, Liv.: ille praecedere coepit; ego sequor, Hor.: sex lictoribus praecedentibus, Val. Max.: pr. recto itinere, Plin. ep.: cum equite (Reiterei), Liv.: Lycormam (dem L.) ex itinere, Plin. ep.: tribus quinqueremibus expeditis Piraeum (nach dem P.), Liv.: quaecumque praecedet fera, jedes vor mir aufspringende Wild, Hor.: capita imponentes praecedentium clunibus (v. Hirschen), Plin. – übtr., v. Lebl., vorangehen = vorangetragen werden, praecedentibus facibus, Sen. rhet.: praecedente Victoriā, Suet.: praecedente titulo, qui causam poenae indicaret, Suet. – b) tr.: nunc praecedere puerum, nunc sequi, Plin. ep.: agmen, Verg.: armenta (v. einem Stier), Sen.: custodes suos ad Antigoni castra, Iustin.: nuntios periculi, eher ankommen als usw., Vell. – II) übtr.: A) der Zeit usw. nach vorangehen, vorausgehen, v. Pers., paulum aetate eum praecedens, Quint.: alqm in tribunatu liberorum iure, Plin. ep. – v. Lebl., neque solum interest, quales dies sint, sed etiam quales ante praecesserint, Cels.: fama loquax praecessit ad aures tuas, Ov.: magna Isaeum fama praecesserat, Plin. ep.: praecesserat per multos dies tremor terrae, Plin. ep.: ea causa, quae ante praecesserat, Cels.: nullā praecedente iniuriā (Verletzung), Plin.: praecedentia tempora, Plin. ep.: causa praecedens, Sen. – B) dem Range, den Eigenschaften usw. nach vorangehen, voranstehen, übertreffen, a) dem Range nach: gradum nostrum aut praecedentes aut sequentes, uns dem Range nach voran- od. nachstehend, Vell, 2, 114, 1. – b) den Eigenschaften nach, eum longe praecedunt ingenia viventium, Quint.: amoenitatem tectorum longe praecedit hippodromus, Plin. ep.: pr. omnes, Val. Max.: alqm praecedere vel exaequare, Plin. ep.: m. Abl., reliquos Gallos virtute, Caes.: vestros honores rebus gerendis, Liv.: ohne Acc., aetate, dignitate, usu, Quint. – m. in u. Abl., in eo omnes, Plin. – m. Dat., ut vostrae fortunae meis praecedunt longe, Plaut. asin. 629. }}
