λοῖσθος: Difference between revisions
Πολλῶν ὁ καιρὸς γίγνεται διδάσκαλος → Rebus magistra plurimis occasio → Zum Lehrer wird für viele die Gelegenheit
(23) |
|||
(33 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=loisthos | |Transliteration C=loisthos | ||
|Beta Code=loi=sqos | |Beta Code=loi=sqos | ||
|Definition=(A), ον, | |Definition=(A), ον, [[left behind]], [[last]], Il.23.536, Lyc.163, Euph.51.13, etc.; ὁ [[θάνατος]] λοῖσθος [[ἰατρὸς]] νόσων = [[death]] is the [[ultimate]] [[healer]] of [[sickness]]es [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''698: Sup. [[λοισθότατος]] = [[last of all]], Hes.''Th.''921; [[λοισθοτάτας χάριτας]] = [[the last honours]] (to the [[dead]]), ''IG''14.1721.<br /><br />(B), ὁ, [[beam]], λοῖσθοι ἓξ ὥστε μοχλοῖς χρῆσθαι ''IG''22.1673.17 (iv B. C.); [[boom]], [[gaff]], [[spar]], E.''Hel.''1597. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ος, ον :<br />extrême, <i>càd</i> [[dernier]], [[qui vient après tous les autres]].<br />'''Étymologie:''' DELG étym. ignorée. | |||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=ον (vgl. [[λείπω]], [[λοιπός]]), <i>der [[zurückbleibende]]. [[hinterste]], [[letzte]]</i>; im [[Wettfahren]], <i>Il</i>. 23.536; λοισθοτάτην δ' Ἥρην ποιήσατ' ἄκοιτιν Hes. <i>Th</i>. 921; Soph. frg. 626; λοῖσθον [[δόρυ]] Eur. <i>Hel</i>. 1613; sp.D. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''λοῖσθος:''' [[последний]], [[крайний]] ([[ἀνήρ]] Her.): λοῖσθον [[δόρυ]] Eur. наконечник копья; λ. ἰατρὸς κακῶν Soph. = [[θάνατος]]. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''λοῖσθος''': -ον, [[ἔσχατος]], [[ὕστατος]], Ἰλ. Ψ. 536· Ὑπερθ. λοισθότατος, [[ἔσχατος]] πάντων, Ἡσ. Θ. 921· λοισθοτάτας χάριτας, τὰς ὑστάτας τιμὰς (τοῦ νεκροῦ), Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 573· - [[ὡσαύτως]] παρὰ Τραγ., ὁ [[θάνατος]] [[λοίσθιος]] ἰατρὸς κακῶν Σοφ. Ἀποσπ. 626, πρβλ. Εὐρ. Ἑλ. 1597. (Ἐκτεταμένον: [[λοίσθιος]], [[λοισθήιος]]· - πρέπει νὰ [[εἶναι]] ἐκ τῆς αὐτῆς ῥίζης ἐξ ἧς καὶ τὸ [[λοιπός]], [[ἴσως]] [[εἶδος]] ὑπερθ., λοίπιστος, λοῖσθος). | |lstext='''λοῖσθος''': -ον, [[ἔσχατος]], [[ὕστατος]], Ἰλ. Ψ. 536· Ὑπερθ. λοισθότατος, [[ἔσχατος]] πάντων, Ἡσ. Θ. 921· λοισθοτάτας χάριτας, τὰς ὑστάτας τιμὰς (τοῦ νεκροῦ), Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 573· - [[ὡσαύτως]] παρὰ Τραγ., ὁ [[θάνατος]] [[λοίσθιος]] ἰατρὸς κακῶν Σοφ. Ἀποσπ. 626, πρβλ. Εὐρ. Ἑλ. 1597. (Ἐκτεταμένον: [[λοίσθιος]], [[λοισθήιος]]· - πρέπει νὰ [[εἶναι]] ἐκ τῆς αὐτῆς ῥίζης ἐξ ἧς καὶ τὸ [[λοιπός]], [[ἴσως]] [[εἶδος]] ὑπερθ., λοίπιστος, λοῖσθος). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
Line 20: | Line 26: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=<b>(I)</b><br />λοῑσθος, -ον (Α)<br />[[έσχατος]], ύστατος, [[λοίσθιος]] («[[θάνατος]] λοῑσθος ἰατρὸς κακῶν», <b>Σοφ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Κατά την επικρατέστερη [[άποψη]] <span style="color: red;"><</span> <i>λοιhισ</i>-<i>θFoς</i>, σύνθ. [[λέξη]] της οποίας το α' συνθετικό συνδέεται ετυμολ. με το συγκριτικού βαθμού γερμ. <i>lais</i>-<i>iz</i> «λιγότερος» και με το αγγλ. <i>less</i> «λιγότερος», ενώ το β' συνθετικό με τα <i>θέω</i> «[[τρέχω]]», [[θοός]] «γρήγορος». Η αρχική σημ. θα ήταν [[επομένως]] «[[εκείνος]] που τρέχει λιγότερο [[γρήγορα]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[λοισθήιος]], [[λοίσθημα]], [[λοίσθων]], [[λοισθώνη]]]. | |mltxt=<b>(I)</b><br />λοῑσθος, -ον (Α)<br />[[έσχατος]], ύστατος, [[λοίσθιος]] («[[θάνατος]] λοῑσθος ἰατρὸς κακῶν», <b>Σοφ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Κατά την επικρατέστερη [[άποψη]] <span style="color: red;"><</span> <i>λοιhισ</i>-<i>θFoς</i>, σύνθ. [[λέξη]] της οποίας το α' συνθετικό συνδέεται ετυμολ. με το συγκριτικού βαθμού γερμ. <i>lais</i>-<i>iz</i> «λιγότερος» και με το αγγλ. <i>less</i> «λιγότερος», ενώ το β' συνθετικό με τα <i>θέω</i> «[[τρέχω]]», [[θοός]] «γρήγορος». Η αρχική σημ. θα ήταν [[επομένως]] «[[εκείνος]] που τρέχει λιγότερο [[γρήγορα]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[λοισθήιος]], [[λοίσθημα]], [[λοίσθων]], [[λοισθώνη]]].<br /> <b>(II)</b><br />λοῑσθος, ὁ (Α)<br /><b>1.</b> [[δοκός]], [[δοκάρι]]<br /><b>2.</b> [[κεραία]] ή [[ιστός]] («οὐκ εἶ ὅ μέν τις λοῖσθον ἀρεῖται [[δόρυ]]», <b>Ευρ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Άγνωστης ετυμολ. Δεν αποκλείεται να πρόκειται για το [[λοίσθος]] (I) με εξειδικευμένη σημ. «αυτό που χρησιμοποιείται τελευταίο» (για να ανυψώσει [[κανείς]] σώματα)]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''λοῖσθος:''' -ον, = <i>λοῖπος</i>, [[έσχατος]], ύστατος, [[τελευταίος]], σε Ομήρ. Ιλ., Ευρ.· υπερθ. <i>λοισθότατος</i>, [[έσχατος]] όλων, σε Ησίοδ. | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=1.<br />Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[the last]] (Ψ 536).<br />Derivatives: [[λοίσθιος]] (Pi., trag., Theoc., A. R.), (τὸ) [[λοίσθιον]] adv. [[at last]]. [[λοισθήϊος]] [[regarding the last]], ([[τὰ]]) [[λοισθήϊα]] [[the last price]] (Ψ 785, 751; as [[ἀριστήϊον]], <b class="b3">-ϊα</b>; cf. Risch 46); <b class="b3">λοίσθημα τέλος</b>, [[πέρας]] H. (on the nominal deriv. Chantraine Form. 178). Unclear <b class="b3">λοίσθωνας τοὺς ἀκρατεῖς περὶ τὰ ἀφροδίσια</b> H. and <b class="b3">λοισθώνη ἡ θρασεῖα</b> Suid. - Details in Seiler Steigerungsformen 121; on [[λοῖσθος]]: <b class="b3">-ιος</b> also Chantraine 37.<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: No etymology. Al suggested explanations are unconvincing: from <b class="b3">*λοιhισ-θϜ-ος</b> "the weakest in the course" to [[θέω]] and Germ. <b class="b2">*laisiz</b> [[less]] in NEngl. [[less]] a. o. (Osthoff MU 6, 314ff.); from <b class="b3">*λοιhισ-τος</b> (WP. 2, 388; rejected by Schwyzer 537 n. 7); to Lith. [[léidžiu]], [[léisti]] [[let]], Lat. [[lūdus]] [[game]] etc. (Danielsson Altital. Stud. 4, 171ff.; Person Beitr. 2, 711 n. 1 a. 962, Brugmann IF 18, 433ff.; in details diff.); from <b class="b3">*λοhισ-τος</b> to Goth. [[las-iws]] [[weak]], [[powerless]] etc. (Solmsen IF 13, 140ff.). Diff. again Scheftelowitz KZ 56, 179: from <b class="b2">*sloidh-to-</b> to OCS [[po-slědьńь]] [[ἔσχατος]], utmost, last' (from [[slědъ]] [[trace]]), Lith. [[slýsti]], [[slýdau]] [[glide]], [[ὀλισθάνω]] etc.; IE *(<b class="b2">s)leidh-</b>'slippery, glide' (WP. 2, 707f., Pok. 970f.).<br />2.<br />Grammatical information: m.<br />Meaning: [[beam]] (IG 22, 1673, 17; IVa), also as adjunct of [[δόρυ]], <b class="b2">covering beam(?)</b> (E. Hel. 1597).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Ngr. [[λοστός]] [[lever]], [[(Hebe-eisen?)]] seems to suppose an orig. [[λοϊσθός]], s. Georgacas Glotta 36, 168. Further unclear; guess by Persson Beitr. 2, 962 (on p. 711 n. 1): to Latv. [[laides]] [[Bretter am oberen Rand eines Kahnes]] (after Mühlenbach-Endzelin as "Eingelassenes, Ausgebreitetes" from [[laĩst]] [[let]]). | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[λοῖσθος]], ον = λοῖπος,]<br />[[left]] [[behind]], [[last]], Il., Eur.;Sup. λοισθότατος [[last]] of all, Hes. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''λοῖσθος''': 1. (vereinzelt ep. poet. seit Ψ 536),<br />{loĩsthos}<br />'''Forms''': [[λοίσθιος]] (Pi., Trag., Theok., A. R.), (τὸ) λοίσθιον Adv. [[zuletzt]].<br />'''Meaning''': [[der äußerste]], [[der hinterste]], [[der letzte]],<br />'''Derivative''': Davon [[λοισθήϊος]] [[auf den letzten bezüglich]], (τὰ) λοισθήϊα [[der letzte Preis]] (Ψ 785, 751; wie [[ἀριστήϊον]], -ϊα; vgl. Risch ̨ 46); [[λοίσθημα]]· [[τέλος]], [[πέρας]] H. (zur nominalen Ableitung Chantraine Form. 178). Unklar [[λοίσθωνας]]· τοὺς ἀκρατεῖς περὶ τὰ ἀφροδίσια H. und λοισθώνη· ἡ θρασεῖα Suid. — Einzelheiten bei Seiler Steigerungsformen 121; zu [[λοῖσθος]]: -ιος auch Chantraine 37.<br />'''Etymology''': Ohne Etymologie. Die wiederholten Erklärungsversuche sind alle erfolglos geblieben: aus *λοι''h''ισθϝος "der im Lauf schwächste" zu [[θέω]] und germ. *''laisiz'' [[weniger]], [[minder]] in nengl. ''less'' u. a. (Osthoff MU 6, 314ff. m. Lit. u. ausführl. Behandlung); aus *λοι''h''ιστος (WP. 2, 388; ablehnend Schwyzer 537 A. 7); zu lit. ''léidžiu'', ''léisti'' [[lassen]], lat. ''lūdus'' [[Spiel]] usw. (Danielsson Altital. Stud. 4, 171ff.; Person Beitr. 2, 711 A. 1 u. 962, Brugmann IF 18, 433ff.; im einzelnen voneinander abweichend); aus *λο''h''ιστος zu got. ''las''-''iws'' [[schwach]], [[kraftlos]] usw. (Solmsen IF 13, 140ff.). Noch anders Scheftelowitz KZ 56, 179 (mit Kritik früherer Vorschläge): aus *''sloidh''-''to''- zu aksl. ''po''-''slědьńь'' ’[[ἔσχατος]], äußerster, letzter’ (von ''slědъ'' [[Spur]]), lit. ''slýsti'', ''slýdau'' [[gleiten]], [[ὀλισθάνω]] usw.; idg. (''s'')''leidh''-’schlüpfrig, gleiten’ (WP. 2, 707f., Pok. 970f.).<br />'''Page''' 2,135 | |||
}} | |||
{{WoodhouseReversedUncategorized | |||
|woodrun=[[left]], [[remaining]] | |||
}} | }} |
Latest revision as of 09:50, 23 March 2024
English (LSJ)
(A), ον, left behind, last, Il.23.536, Lyc.163, Euph.51.13, etc.; ὁ θάνατος λοῖσθος ἰατρὸς νόσων = death is the ultimate healer of sicknesses S.Fr.698: Sup. λοισθότατος = last of all, Hes.Th.921; λοισθοτάτας χάριτας = the last honours (to the dead), IG14.1721.
(B), ὁ, beam, λοῖσθοι ἓξ ὥστε μοχλοῖς χρῆσθαι IG22.1673.17 (iv B. C.); boom, gaff, spar, E.Hel.1597.
French (Bailly abrégé)
ος, ον :
extrême, càd dernier, qui vient après tous les autres.
Étymologie: DELG étym. ignorée.
German (Pape)
ον (vgl. λείπω, λοιπός), der zurückbleibende. hinterste, letzte; im Wettfahren, Il. 23.536; λοισθοτάτην δ' Ἥρην ποιήσατ' ἄκοιτιν Hes. Th. 921; Soph. frg. 626; λοῖσθον δόρυ Eur. Hel. 1613; sp.D.
Russian (Dvoretsky)
λοῖσθος: последний, крайний (ἀνήρ Her.): λοῖσθον δόρυ Eur. наконечник копья; λ. ἰατρὸς κακῶν Soph. = θάνατος.
Greek (Liddell-Scott)
λοῖσθος: -ον, ἔσχατος, ὕστατος, Ἰλ. Ψ. 536· Ὑπερθ. λοισθότατος, ἔσχατος πάντων, Ἡσ. Θ. 921· λοισθοτάτας χάριτας, τὰς ὑστάτας τιμὰς (τοῦ νεκροῦ), Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 573· - ὡσαύτως παρὰ Τραγ., ὁ θάνατος λοίσθιος ἰατρὸς κακῶν Σοφ. Ἀποσπ. 626, πρβλ. Εὐρ. Ἑλ. 1597. (Ἐκτεταμένον: λοίσθιος, λοισθήιος· - πρέπει νὰ εἶναι ἐκ τῆς αὐτῆς ῥίζης ἐξ ἧς καὶ τὸ λοιπός, ἴσως εἶδος ὑπερθ., λοίπιστος, λοῖσθος).
English (Autenrieth)
Greek Monolingual
(I)
λοῑσθος, -ον (Α)
έσχατος, ύστατος, λοίσθιος («θάνατος λοῑσθος ἰατρὸς κακῶν», Σοφ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ. Κατά την επικρατέστερη άποψη < λοιhισ-θFoς, σύνθ. λέξη της οποίας το α' συνθετικό συνδέεται ετυμολ. με το συγκριτικού βαθμού γερμ. lais-iz «λιγότερος» και με το αγγλ. less «λιγότερος», ενώ το β' συνθετικό με τα θέω «τρέχω», θοός «γρήγορος». Η αρχική σημ. θα ήταν επομένως «εκείνος που τρέχει λιγότερο γρήγορα».
ΠΑΡ. αρχ. λοισθήιος, λοίσθημα, λοίσθων, λοισθώνη].
(II)
λοῑσθος, ὁ (Α)
1. δοκός, δοκάρι
2. κεραία ή ιστός («οὐκ εἶ ὅ μέν τις λοῖσθον ἀρεῖται δόρυ», Ευρ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. Άγνωστης ετυμολ. Δεν αποκλείεται να πρόκειται για το λοίσθος (I) με εξειδικευμένη σημ. «αυτό που χρησιμοποιείται τελευταίο» (για να ανυψώσει κανείς σώματα)].
Greek Monotonic
λοῖσθος: -ον, = λοῖπος, έσχατος, ύστατος, τελευταίος, σε Ομήρ. Ιλ., Ευρ.· υπερθ. λοισθότατος, έσχατος όλων, σε Ησίοδ.
Frisk Etymological English
1.
Grammatical information: adj.
Meaning: the last (Ψ 536).
Derivatives: λοίσθιος (Pi., trag., Theoc., A. R.), (τὸ) λοίσθιον adv. at last. λοισθήϊος regarding the last, (τὰ) λοισθήϊα the last price (Ψ 785, 751; as ἀριστήϊον, -ϊα; cf. Risch 46); λοίσθημα τέλος, πέρας H. (on the nominal deriv. Chantraine Form. 178). Unclear λοίσθωνας τοὺς ἀκρατεῖς περὶ τὰ ἀφροδίσια H. and λοισθώνη ἡ θρασεῖα Suid. - Details in Seiler Steigerungsformen 121; on λοῖσθος: -ιος also Chantraine 37.
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: No etymology. Al suggested explanations are unconvincing: from *λοιhισ-θϜ-ος "the weakest in the course" to θέω and Germ. *laisiz less in NEngl. less a. o. (Osthoff MU 6, 314ff.); from *λοιhισ-τος (WP. 2, 388; rejected by Schwyzer 537 n. 7); to Lith. léidžiu, léisti let, Lat. lūdus game etc. (Danielsson Altital. Stud. 4, 171ff.; Person Beitr. 2, 711 n. 1 a. 962, Brugmann IF 18, 433ff.; in details diff.); from *λοhισ-τος to Goth. las-iws weak, powerless etc. (Solmsen IF 13, 140ff.). Diff. again Scheftelowitz KZ 56, 179: from *sloidh-to- to OCS po-slědьńь ἔσχατος, utmost, last' (from slědъ trace), Lith. slýsti, slýdau glide, ὀλισθάνω etc.; IE *(s)leidh-'slippery, glide' (WP. 2, 707f., Pok. 970f.).
2.
Grammatical information: m.
Meaning: beam (IG 22, 1673, 17; IVa), also as adjunct of δόρυ, covering beam(?) (E. Hel. 1597).
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: Ngr. λοστός lever, (Hebe-eisen?) seems to suppose an orig. λοϊσθός, s. Georgacas Glotta 36, 168. Further unclear; guess by Persson Beitr. 2, 962 (on p. 711 n. 1): to Latv. laides Bretter am oberen Rand eines Kahnes (after Mühlenbach-Endzelin as "Eingelassenes, Ausgebreitetes" from laĩst let).
Middle Liddell
λοῖσθος, ον = λοῖπος,]
left behind, last, Il., Eur.;Sup. λοισθότατος last of all, Hes.
Frisk Etymology German
λοῖσθος: 1. (vereinzelt ep. poet. seit Ψ 536),
{loĩsthos}
Forms: λοίσθιος (Pi., Trag., Theok., A. R.), (τὸ) λοίσθιον Adv. zuletzt.
Meaning: der äußerste, der hinterste, der letzte,
Derivative: Davon λοισθήϊος auf den letzten bezüglich, (τὰ) λοισθήϊα der letzte Preis (Ψ 785, 751; wie ἀριστήϊον, -ϊα; vgl. Risch ̨ 46); λοίσθημα· τέλος, πέρας H. (zur nominalen Ableitung Chantraine Form. 178). Unklar λοίσθωνας· τοὺς ἀκρατεῖς περὶ τὰ ἀφροδίσια H. und λοισθώνη· ἡ θρασεῖα Suid. — Einzelheiten bei Seiler Steigerungsformen 121; zu λοῖσθος: -ιος auch Chantraine 37.
Etymology: Ohne Etymologie. Die wiederholten Erklärungsversuche sind alle erfolglos geblieben: aus *λοιhισθϝος "der im Lauf schwächste" zu θέω und germ. *laisiz weniger, minder in nengl. less u. a. (Osthoff MU 6, 314ff. m. Lit. u. ausführl. Behandlung); aus *λοιhιστος (WP. 2, 388; ablehnend Schwyzer 537 A. 7); zu lit. léidžiu, léisti lassen, lat. lūdus Spiel usw. (Danielsson Altital. Stud. 4, 171ff.; Person Beitr. 2, 711 A. 1 u. 962, Brugmann IF 18, 433ff.; im einzelnen voneinander abweichend); aus *λοhιστος zu got. las-iws schwach, kraftlos usw. (Solmsen IF 13, 140ff.). Noch anders Scheftelowitz KZ 56, 179 (mit Kritik früherer Vorschläge): aus *sloidh-to- zu aksl. po-slědьńь ’ἔσχατος, äußerster, letzter’ (von slědъ Spur), lit. slýsti, slýdau gleiten, ὀλισθάνω usw.; idg. (s)leidh-’schlüpfrig, gleiten’ (WP. 2, 707f., Pok. 970f.).
Page 2,135