Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

eruo: Difference between revisions

From LSJ

Περὶ τοῦ ἐπέκεινα τοῦ νοῦ κατὰ μὲν νόησιν πολλὰ λέγεται, θεωρεῖται δὲ ἀνοησίᾳ κρείττονι νοήσεως → On the subject of that which is beyond intellect, many statements are made on the basis of intellection, but it may be immediately cognised only by means of a non-intellection superior to intellection

Porphyry, Sententiae, 25
(Gf-D_3)
(CSV import)
 
(3 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 1: Line 1:
{{LaEn
|lnetxt=eruo eruere, erui, erutus V :: pluck/dig/root up, overthrow, destroy; elicit
}}
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>ē-rŭo</b>: ŭi, ŭtum, 3, v. a.,<br /><b>I</b> to [[cast]] [[forth]], [[throw]] [[out]]; to [[dig]], [[tear]], or [[pluck]] [[out]] (freq. and [[class]].).<br /><b>I</b> Lit.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: qui sciet, ubi quidque positum [[sit]], [[quaque]] eo veniat, is, [[etiam]] si [[quid]] obrutum erit, poterit eruere, Cic. Fin. 4, 4 fin.; so, [[aurum]] terrā, Ov. Am. 3, 8, 53; cf.: caprificos sepulcris, Hor. Epod. 5, 17: gemmam vadis, Mart. 8, 28; Tac. A. 2, 69: segetem ab radicibus imis, Verg. G. 1, 320; cf.: pinum radicibus, id. A. 5, 449 Heyne N. cr.; and: herbam [[radicitus]], Plin. 21, 11, 36, § 62: mortuum, Cic. Div. 1, 27 fin.: oculum, Plin. 25, 8, 50, § 89; 28, 8, 29, § 114: dentes de [[sinistra]] parte, id. 28, 8, 27, § 95: aquam remis, lo [[stir]] up, [[plough]] up, Ov. H. 5, 54; cf.: sepulcra ([[hyaena]]), Plin. 8, 30, 44, § 106.—Poet. in Greek [[construction]]: eruitur oculos, his eyes are [[torn]] [[out]], Ov. M. 12, 269 (cf. Zumpt, Gram. § 458).—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Since the Aug. per., [[sometimes]], in partic., to [[root]] [[out]], to [[destroy]] from the [[foundation]]: urbem totam a sedibus, Verg. A. 2, 612; Sil. 3, 2, 13; cf. under II. B. 2.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen., to [[draw]] [[out]], [[bring]] [[out]], [[elicit]]: [[inde]] [[tamen]] [[aliquando]] (servum fugitivum) eruam, Vat. ap. Cic. Fam. 5, 9 fin.; cf. Curt. 4, 14: scrutari locos, ex quibus argumenta eruamus, Cic. de Or. 2, 34, 146; cf. id. Tusc. 1, 13: si [[quid]] est, [[quod]] indagaris, inveneris, ex tenebris erueris, id. Agr. 1, 3: ex annalium vetustate eruenda est [[memoria]] nobilitatis tuae, id. Mur. 7, 16: memoriam, id. de Or. 2, 68, 360: veritatem, Quint. 12, 9, 3: causam rerum et rationem, Plin. 18, 4, 5, § 24: sacra recognosces annalibus eruta priscis, Ov. F. 1, 17: mi [[sicunde]] potes, erues, qui [[decem]] legati Mummio fuerint, Cic. Att. 13, 30, 2 et saep.: [[fanum]] erui [[volo]]; [[neque]] hoc mihi erui potest, I cannot be talked [[out]] of it, id. ib. 12, 36.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In partic.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[rescue]], [[release]]: [[propter]] difficultatem pecuniariam, [[qua]] erui [[nusquam]] [[nisi]] ex privatorum bonis posset, Cic. Att. 10, 14, 1.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[overthrow]], [[destroy]]: Trojanas ut [[opes]] et lamentabile [[regnum]] Eruerint [[Danai]], Verg. A. 2, 5; cf. civitatem, Tac. H. 4, 72: Thracas ([[with]] frangere gentem), Stat. Th. 5, 76.
|lshtext=<b>ē-rŭo</b>: ŭi, ŭtum, 3, v. a.,<br /><b>I</b> to [[cast]] [[forth]], [[throw]] [[out]]; to [[dig]], [[tear]], or [[pluck]] [[out]] (freq. and [[class]].).<br /><b>I</b> Lit.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: qui sciet, ubi quidque positum [[sit]], [[quaque]] eo veniat, is, [[etiam]] si [[quid]] obrutum erit, poterit eruere, Cic. Fin. 4, 4 fin.; so, [[aurum]] terrā, Ov. Am. 3, 8, 53; cf.: caprificos sepulcris, Hor. Epod. 5, 17: gemmam vadis, Mart. 8, 28; Tac. A. 2, 69: segetem ab radicibus imis, Verg. G. 1, 320; cf.: pinum radicibus, id. A. 5, 449 Heyne N. cr.; and: herbam [[radicitus]], Plin. 21, 11, 36, § 62: mortuum, Cic. Div. 1, 27 fin.: oculum, Plin. 25, 8, 50, § 89; 28, 8, 29, § 114: dentes de [[sinistra]] parte, id. 28, 8, 27, § 95: aquam remis, lo [[stir]] up, [[plough]] up, Ov. H. 5, 54; cf.: sepulcra ([[hyaena]]), Plin. 8, 30, 44, § 106.—Poet. in Greek [[construction]]: eruitur oculos, his eyes are [[torn]] [[out]], Ov. M. 12, 269 (cf. Zumpt, Gram. § 458).—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Since the Aug. per., [[sometimes]], in partic., to [[root]] [[out]], to [[destroy]] from the [[foundation]]: urbem totam a sedibus, Verg. A. 2, 612; Sil. 3, 2, 13; cf. under II. B. 2.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen., to [[draw]] [[out]], [[bring]] [[out]], [[elicit]]: [[inde]] [[tamen]] [[aliquando]] (servum fugitivum) eruam, Vat. ap. Cic. Fam. 5, 9 fin.; cf. Curt. 4, 14: scrutari locos, ex quibus argumenta eruamus, Cic. de Or. 2, 34, 146; cf. id. Tusc. 1, 13: si [[quid]] est, [[quod]] indagaris, inveneris, ex tenebris erueris, id. Agr. 1, 3: ex annalium vetustate eruenda est [[memoria]] nobilitatis tuae, id. Mur. 7, 16: memoriam, id. de Or. 2, 68, 360: veritatem, Quint. 12, 9, 3: causam rerum et rationem, Plin. 18, 4, 5, § 24: sacra recognosces annalibus eruta priscis, Ov. F. 1, 17: mi [[sicunde]] potes, erues, qui [[decem]] legati Mummio fuerint, Cic. Att. 13, 30, 2 et saep.: [[fanum]] erui [[volo]]; [[neque]] hoc mihi erui potest, I cannot be talked [[out]] of it, id. ib. 12, 36.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In partic.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[rescue]], [[release]]: [[propter]] difficultatem pecuniariam, [[qua]] erui [[nusquam]] [[nisi]] ex privatorum bonis posset, Cic. Att. 10, 14, 1.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[overthrow]], [[destroy]]: Trojanas ut [[opes]] et lamentabile [[regnum]] Eruerint [[Danai]], Verg. A. 2, 5; cf. civitatem, Tac. H. 4, 72: Thracas ([[with]] frangere gentem), Stat. Th. 5, 76.
Line 4: Line 7:
{{Gaffiot
{{Gaffiot
|gf=<b>ērŭō</b>,¹⁰ rŭī, rŭtum, ĕre, tr.,<br /><b>1</b> tirer en creusant, en fouillant, déterrer, extraire, arracher : [[aliquid]] obrutum Cic. Fin. 4, 10, déterrer qqch. qui [[est]] enfoui ; mortuum Cic. Div. 1, 57, extraire un mort [caché sous un amoncellement de fumier] ; oculum Plin. 25, 89, arracher un œil ; [poét.] eruitur oculos Ov. M. 12, 269, on lui arrache les yeux<br /><b>2</b> [poét.] détruire de fond en comble : Virg. En. 2, 612 ; Sil. 3, 213 &#124;&#124; [fig.] Virg. En. 2, 5 ; Tac. H. 4, 72<br /><b>3</b> [fig.] déterrer, découvrir, tirer au jour : scrutari locos, ex quibus argumenta eruamus Cic. de Or. 2, 146, explorer les sources où nous pouvons puiser des arguments ; ex annalium vetustate eruenda [[est]] [[memoria]] nobilitatis tuæ Cic. Mur. 16, il faut aller chercher dans la poudre des annales le souvenir de ta noblesse ; exercitatione memoriam eruere Cic. de Or. 2, 360, faire sortir la mémoire (se donner de la mémoire) par l’exercice ; [[mihi]] erues qui [[decem]] legati Mummio fuerint Cic. Att. 13, 30, 3, tu me trouveras les noms des dix commissaires de [[Mummius]]. part. fut. [[eruturus]] Just. 5, 8, 5, [[eruiturus]] Prisc. Gramm. 10, 13.||[fig.] Virg. En. 2, 5 ; Tac. H. 4, 72<br /><b>3</b> [fig.] déterrer, découvrir, tirer au jour : scrutari locos, ex quibus argumenta eruamus Cic. de Or. 2, 146, explorer les sources où nous pouvons puiser des arguments ; ex annalium vetustate eruenda [[est]] [[memoria]] nobilitatis tuæ Cic. Mur. 16, il faut aller chercher dans la poudre des annales le souvenir de ta noblesse ; exercitatione memoriam eruere Cic. de Or. 2, 360, faire sortir la mémoire (se donner de la mémoire) par l’exercice ; [[mihi]] erues qui [[decem]] legati Mummio fuerint Cic. Att. 13, 30, 3, tu me trouveras les noms des dix commissaires de [[Mummius]]. part. fut. [[eruturus]] Just. 5, 8, 5, [[eruiturus]] Prisc. Gramm. 10, 13.
|gf=<b>ērŭō</b>,¹⁰ rŭī, rŭtum, ĕre, tr.,<br /><b>1</b> tirer en creusant, en fouillant, déterrer, extraire, arracher : [[aliquid]] obrutum Cic. Fin. 4, 10, déterrer qqch. qui [[est]] enfoui ; mortuum Cic. Div. 1, 57, extraire un mort [caché sous un amoncellement de fumier] ; oculum Plin. 25, 89, arracher un œil ; [poét.] eruitur oculos Ov. M. 12, 269, on lui arrache les yeux<br /><b>2</b> [poét.] détruire de fond en comble : Virg. En. 2, 612 ; Sil. 3, 213 &#124;&#124; [fig.] Virg. En. 2, 5 ; Tac. H. 4, 72<br /><b>3</b> [fig.] déterrer, découvrir, tirer au jour : scrutari locos, ex quibus argumenta eruamus Cic. de Or. 2, 146, explorer les sources où nous pouvons puiser des arguments ; ex annalium vetustate eruenda [[est]] [[memoria]] nobilitatis tuæ Cic. Mur. 16, il faut aller chercher dans la poudre des annales le souvenir de ta noblesse ; exercitatione memoriam eruere Cic. de Or. 2, 360, faire sortir la mémoire (se donner de la mémoire) par l’exercice ; [[mihi]] erues qui [[decem]] legati Mummio fuerint Cic. Att. 13, 30, 3, tu me trouveras les noms des dix commissaires de [[Mummius]]. part. fut. [[eruturus]] Just. 5, 8, 5, [[eruiturus]] Prisc. Gramm. 10, 13.||[fig.] Virg. En. 2, 5 ; Tac. H. 4, 72<br /><b>3</b> [fig.] déterrer, découvrir, tirer au jour : scrutari locos, ex quibus argumenta eruamus Cic. de Or. 2, 146, explorer les sources où nous pouvons puiser des arguments ; ex annalium vetustate eruenda [[est]] [[memoria]] nobilitatis tuæ Cic. Mur. 16, il faut aller chercher dans la poudre des annales le souvenir de ta noblesse ; exercitatione memoriam eruere Cic. de Or. 2, 360, faire sortir la mémoire (se donner de la mémoire) par l’exercice ; [[mihi]] erues qui [[decem]] legati Mummio fuerint Cic. Att. 13, 30, 3, tu me trouveras les noms des dix commissaires de [[Mummius]]. part. fut. [[eruturus]] Just. 5, 8, 5, [[eruiturus]] Prisc. Gramm. 10, 13.
}}
{{Georges
|georg=ē-[[ruo]], ruī, rutum, ere, herausgraben, -[[scharren]], -[[wühlen]], I) im allg.: A) eig.: 1) im allg.: mortuum, Cic.: humanorum corporum reliquias, Tac.: defossa, Tac.: [[aurum]] terrā, Ov.: im Bilde, [[hoc]] [[tamquam]] occultum et a se [[prudenter]] erutum tradunt, [[als]] [[einen]] verborgenen und [[von]] ihnen [[weise]] gehobenen [[Schatz]], Quint. 4, 2, 60. – 2) insbes.: a) [[aufgraben]], [[aufreißen]], aufwühlen, humum, Ov.: terram, v. [[Fuchs]], Phaedr.: sepulcra, Plin.: [[aqua]] remis eruta, Ov.: durchbohrend, missā [[latus]] hastā, Ov. – b) [[ausreißen]], alci oculum, Sen.: [[sibi]] oculos, Lact.: eruitur oculos (poet. = ei oculi eruuntur), Ov.: segetem, Verg. – c) er. alqm, jmd. [[aufstöbern]], [[aufjagen]], Curt.: [[inter]] feras serpentesque degentes (Indos), Curt.: u. so illum (servum fugitivum) [[inde]] [[aliquando]] eruam, Cic. – B) übtr.: a) übh.: [[propter]] difficultatem pecuniariam, [[quae]] erui (herausgerissen [[werden]]) [[nusquam]] [[nisi]] ex privatorum bonis posset, Cic. ad Att. 10, 14, 1 M. – memoriam alcis [[rei]] ex annalium vetustate, [[aufstöbern]], [[herholen]], Cic.: [[aber]] memoriam exercitatione, [[ein]] [[Gedächtnis]] [[durch]] Ü. [[erzwingen]], Cic. – b) zutage [[fördern]], ans [[Tageslicht]] [[bringen]], [[erforschen]], [[ermitteln]], ausfindig [[machen]], si [[quid]] indagaris, inveneris, ex tenebris erueris, Cic.: vetera scrutari et ex iis ea, [[quae]] Graeciae scriptores prodiderunt, eruere, Cic.: scrutari locos, ex quibus argumenta eruamus, Cic.: [[reliqua]] curā et cogitatione eruuntur, Cic.: causas secretaque [[eius]] (mundi) eruere et aliis cognoscenda tradere, Sen.: er. arcana, Sen. poët.: coniurationem, Liv. epit.: m. folg. indir. Fragesatz, [[mihi]], [[sicunde]] [[potes]], erues, [[qui]] [[decem]] legati Mummio fuerint, Cic. ad Att. 13, 30, 3: an [[ipsi]] eruimus, [[quae]] [[prima]] [[dies]], [[ubi]] [[terminus]] aevi, [[quid]] [[ferrea]] [[Clotho]] cogitet? Stat. Theb. 3, 555 sqq. – II) prägn., aufwühlend [[zerstören]], vom Grunde aus [[zerstören]], A) eig.: urbem, Verg.: Corinthum [[funditus]], Vell.: oppida convulsis muris, Sil. – B) übtr., [[politisch]] [[umstürzen]], [[zerstören]], [[regnum]], Verg.: civitatem, Tac. – / Partiz. [[Fut]]. [[Akt]]. ērutūrus, Iustin. 5, 8, 4: ēruitūrus, [[nach]] Prisc. inst. 10, 13 u. part. XII vers. Aen. 6, 114.
}}
{{LaZh
|lnztxt=eruo, is, i, utum, uere. 3. (''ruo''.) :: 拔出。拆壞。— ex tenebris 發明。顯。— argumenta 挑取數憑據。
}}
}}

Latest revision as of 18:47, 12 June 2024

Latin > English

eruo eruere, erui, erutus V :: pluck/dig/root up, overthrow, destroy; elicit

Latin > English (Lewis & Short)

ē-rŭo: ŭi, ŭtum, 3, v. a.,
I to cast forth, throw out; to dig, tear, or pluck out (freq. and class.).
I Lit.
   A In gen.: qui sciet, ubi quidque positum sit, quaque eo veniat, is, etiam si quid obrutum erit, poterit eruere, Cic. Fin. 4, 4 fin.; so, aurum terrā, Ov. Am. 3, 8, 53; cf.: caprificos sepulcris, Hor. Epod. 5, 17: gemmam vadis, Mart. 8, 28; Tac. A. 2, 69: segetem ab radicibus imis, Verg. G. 1, 320; cf.: pinum radicibus, id. A. 5, 449 Heyne N. cr.; and: herbam radicitus, Plin. 21, 11, 36, § 62: mortuum, Cic. Div. 1, 27 fin.: oculum, Plin. 25, 8, 50, § 89; 28, 8, 29, § 114: dentes de sinistra parte, id. 28, 8, 27, § 95: aquam remis, lo stir up, plough up, Ov. H. 5, 54; cf.: sepulcra (hyaena), Plin. 8, 30, 44, § 106.—Poet. in Greek construction: eruitur oculos, his eyes are torn out, Ov. M. 12, 269 (cf. Zumpt, Gram. § 458).—
   B Since the Aug. per., sometimes, in partic., to root out, to destroy from the foundation: urbem totam a sedibus, Verg. A. 2, 612; Sil. 3, 2, 13; cf. under II. B. 2.—
II Trop.
   A In gen., to draw out, bring out, elicit: inde tamen aliquando (servum fugitivum) eruam, Vat. ap. Cic. Fam. 5, 9 fin.; cf. Curt. 4, 14: scrutari locos, ex quibus argumenta eruamus, Cic. de Or. 2, 34, 146; cf. id. Tusc. 1, 13: si quid est, quod indagaris, inveneris, ex tenebris erueris, id. Agr. 1, 3: ex annalium vetustate eruenda est memoria nobilitatis tuae, id. Mur. 7, 16: memoriam, id. de Or. 2, 68, 360: veritatem, Quint. 12, 9, 3: causam rerum et rationem, Plin. 18, 4, 5, § 24: sacra recognosces annalibus eruta priscis, Ov. F. 1, 17: mi sicunde potes, erues, qui decem legati Mummio fuerint, Cic. Att. 13, 30, 2 et saep.: fanum erui volo; neque hoc mihi erui potest, I cannot be talked out of it, id. ib. 12, 36.—
   B In partic.
   1    To rescue, release: propter difficultatem pecuniariam, qua erui nusquam nisi ex privatorum bonis posset, Cic. Att. 10, 14, 1.—
   2    To overthrow, destroy: Trojanas ut opes et lamentabile regnum Eruerint Danai, Verg. A. 2, 5; cf. civitatem, Tac. H. 4, 72: Thracas (with frangere gentem), Stat. Th. 5, 76.

Latin > French (Gaffiot 2016)

ērŭō,¹⁰ rŭī, rŭtum, ĕre, tr.,
1 tirer en creusant, en fouillant, déterrer, extraire, arracher : aliquid obrutum Cic. Fin. 4, 10, déterrer qqch. qui est enfoui ; mortuum Cic. Div. 1, 57, extraire un mort [caché sous un amoncellement de fumier] ; oculum Plin. 25, 89, arracher un œil ; [poét.] eruitur oculos Ov. M. 12, 269, on lui arrache les yeux
2 [poét.] détruire de fond en comble : Virg. En. 2, 612 ; Sil. 3, 213 || [fig.] Virg. En. 2, 5 ; Tac. H. 4, 72
3 [fig.] déterrer, découvrir, tirer au jour : scrutari locos, ex quibus argumenta eruamus Cic. de Or. 2, 146, explorer les sources où nous pouvons puiser des arguments ; ex annalium vetustate eruenda est memoria nobilitatis tuæ Cic. Mur. 16, il faut aller chercher dans la poudre des annales le souvenir de ta noblesse ; exercitatione memoriam eruere Cic. de Or. 2, 360, faire sortir la mémoire (se donner de la mémoire) par l’exercice ; mihi erues qui decem legati Mummio fuerint Cic. Att. 13, 30, 3, tu me trouveras les noms des dix commissaires de Mummius. part. fut. eruturus Just. 5, 8, 5, eruiturus Prisc. Gramm. 10, 13.

Latin > German (Georges)

ē-ruo, ruī, rutum, ere, herausgraben, -scharren, -wühlen, I) im allg.: A) eig.: 1) im allg.: mortuum, Cic.: humanorum corporum reliquias, Tac.: defossa, Tac.: aurum terrā, Ov.: im Bilde, hoc tamquam occultum et a se prudenter erutum tradunt, als einen verborgenen und von ihnen weise gehobenen Schatz, Quint. 4, 2, 60. – 2) insbes.: a) aufgraben, aufreißen, aufwühlen, humum, Ov.: terram, v. Fuchs, Phaedr.: sepulcra, Plin.: aqua remis eruta, Ov.: durchbohrend, missā latus hastā, Ov. – b) ausreißen, alci oculum, Sen.: sibi oculos, Lact.: eruitur oculos (poet. = ei oculi eruuntur), Ov.: segetem, Verg. – c) er. alqm, jmd. aufstöbern, aufjagen, Curt.: inter feras serpentesque degentes (Indos), Curt.: u. so illum (servum fugitivum) inde aliquando eruam, Cic. – B) übtr.: a) übh.: propter difficultatem pecuniariam, quae erui (herausgerissen werden) nusquam nisi ex privatorum bonis posset, Cic. ad Att. 10, 14, 1 M. – memoriam alcis rei ex annalium vetustate, aufstöbern, herholen, Cic.: aber memoriam exercitatione, ein Gedächtnis durch Ü. erzwingen, Cic. – b) zutage fördern, ans Tageslicht bringen, erforschen, ermitteln, ausfindig machen, si quid indagaris, inveneris, ex tenebris erueris, Cic.: vetera scrutari et ex iis ea, quae Graeciae scriptores prodiderunt, eruere, Cic.: scrutari locos, ex quibus argumenta eruamus, Cic.: reliqua curā et cogitatione eruuntur, Cic.: causas secretaque eius (mundi) eruere et aliis cognoscenda tradere, Sen.: er. arcana, Sen. poët.: coniurationem, Liv. epit.: m. folg. indir. Fragesatz, mihi, sicunde potes, erues, qui decem legati Mummio fuerint, Cic. ad Att. 13, 30, 3: an ipsi eruimus, quae prima dies, ubi terminus aevi, quid ferrea Clotho cogitet? Stat. Theb. 3, 555 sqq. – II) prägn., aufwühlend zerstören, vom Grunde aus zerstören, A) eig.: urbem, Verg.: Corinthum funditus, Vell.: oppida convulsis muris, Sil. – B) übtr., politisch umstürzen, zerstören, regnum, Verg.: civitatem, Tac. – / Partiz. Fut. Akt. ērutūrus, Iustin. 5, 8, 4: ēruitūrus, nach Prisc. inst. 10, 13 u. part. XII vers. Aen. 6, 114.

Latin > Chinese

eruo, is, i, utum, uere. 3. (ruo.) :: 拔出。拆壞。— ex tenebris 發明。顯。— argumenta 挑取數憑據。