ξέστης

English (LSJ)

ου, ὁ, formed from Lat.

   A sextarius, a Roman measure nearly = 1 pint, IG7.3498.54 (Oropus), J.AJ9.4.4, AP11.298, Gal.13.435, Damocr. ap. eund.13.989,IG42(1).93(Epid., iii/iv A.D.), Phlp.in APr. 27.19.    II pitcher, cup, Ev.Marc.7.4, POxy.921.23 (iii A.D.), Harp.Astr.in Cat.Cod.Astr.8(3).139.

German (Pape)

[Seite 278] ὁ, ein Maaß für flüssige u. trockne Dinge, sextarius der Römer, Galen. u. a. Sp.

Greek (Liddell-Scott)

ξέστης: -ου, ὁ, = τῷ Λατ. sextarius, εἶναι δὲ τύπος ἐφθαρμένος, ᾧ ἐχρῶντο οἱ ἐν Σικελίᾳ Ἕλληνες (πρβλ. λίτρα), Ἀνθ. Π. 11. 298, Δαμοκράτ. παρὰ Γαλην., Καιν. Διαθ.· - ἐντεῦθεν ὑποκορ. ξεστίον, τό, Συνέσ.· - ἐπίθ. ξεστιαῖος, α, ον, ὁ περιέχων ἕνα ξέστην, Γαλην.

French (Bailly abrégé)

ου (ὁ) :
setier, mesure d’un sixième de χοῦς pour les liquides et les matières sèches.
Étymologie: ξέω.

English (Strong)

as if from xeo (properly, to smooth; by implication, (of friction) to boil or heat); a vessel (as fashioned or for cooking) (or perhaps by corruption from the Latin sextarius, the sixth of a modius, i.e. about a pint), i.e. (specially), a measure for liquids or solids, (by analogy, a pitcher): pot.

English (Thayer)

ξεστου, ὁ (a corruption of the Latin sextarius);
1. a sextarius, i. e. a vessel for measuring liquids, holding about a pint (Josephus, Antiquities 8,2, 9 — see βάτος; Epictetus diss. 1,9, 33; 2,16, 22; (Dioscor.), Galen and medical writers).
2. a wooden pitcher or ewer (Vulg. urceus (A. V. pot)) from which water or wine is poured, whether holding a sextarius or not: T WH omit; Tr brackets the clause).

Greek Monolingual

ξέστης, ὁ (Α)
1. μονάδα μέτρησης στερεών και υγρών που χρησιμοποιούσαν οι Ρωμαίοι, από τους οποίους τήν παρέλαβαν τη μεταγενέστερη περίοδο και οι Έλληνες, και που ήταν ίση προς το ένα έκτο του κογγίου
2. υδρία, στάμνα, κανάτι.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. ξέστης έχει προέλθει από αμάρτυρο υποκορ. τ. ξεστ-άριον < λατ. sextārius «το ένα έκτο του κογγίου» (με αντιμετάθεση τών -χ- και -ς-, επειδή το συμφωνικό σύμπλεγμα -ξτ- ήταν δυσπρόφερτο στην Ελληνική), με επίθημα -της (πρβλ. κοδράντης < λατ. quadrans)].

Greek Monotonic

ξέστης: -ου, ὁ, Λατ. sextarius, σχεδόν μία πίντα (μονάδα μέτρησης υγρών που ισοδυναμεί με 586 γρ.), σε Καινή Διαθήκη

Russian (Dvoretsky)

ξέστης: ου ὁ (лат. sextarius)
1) ксест (мера жидкостей и сыпучих тел, равная 2 κοτύλαι = 0.547 л Anth.);
2) кружка (ποτήρια καὶ ξέσται NT).

Frisk Etymological English

Grammatical information: m.
Meaning: measure for fluid and dry things, = Lat. sex-tārius (Oropos [around 200a], J., AP), also poy, bottle (Ev. Mark. 7,4, pap.).
Derivatives: ξεστίον n. id. (Ostr., Orib., Aet.); cf. ἀμνίον, λυχνίον a.o.; ξεστ-ιαῖος measuring a ξ. (Gal.).
Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Lat.
Etymology: From *ξεστάριον = sextārius back-formed as poss. dimin. with metathesis; suffix as in κοδράντης (= Lat. quadrans) a. o. -- Similar prob. ξέστριξ κριθή ἡ ἑξάστιχος. Κνίδιοι H. A rest of the dupposed anlaut ḱs- in the word for six (de Saussure MSL 7, 77, Osthoff IF 8, 13) should not be assumed. The supposed 2. member is since Meineke (on the H.-place) connected with Lat. striga long row of mowed hay or grain, swath. -- Cf. Schwyzer 269.

Middle Liddell

ξέστης, ου, ὁ,
= Lat. sextarius, nearly a pint, NTest.

Frisk Etymology German

ξέστης: {kséstēs}
Grammar: m.
Meaning: Maß für flüssige und trockne Dinge, = lat. sex-tārius (Oropos [um 200^a], J., AP u.a.), auch Gefäß, Krug (Ev. Mark. 7,4, Pap. u.a.).
Derivative: Davon ξεστίον n. ib. (Ostr., Orib., Aet. u.a.); vgl. ἀμνίον, λυχνίον u.a.; ξεστιαῖος ‘einen ξ. messend’ (Gal.).
Etymology : Aus *ξεστάριον = sextārius als angeblichem Dentin. mit Metathese rückgebildet; Suffix wie in κοδράντης (= lat. quadrans) u. a. — Ähnlich wohl ξέστριξ κριθή· ἡ ἑξάστιχος. Κνίδιοι H. Ein Überbleibsel des angenommenen ehemaligen Anlauts ḱs- im Wort für sechs (de Saussure MSL 7, 77, Osthoff IF 8, 13) dürfte darin nicht stocken. Das vermutete Hinterglied wird seit Meineke (zur H. -stelle) mit lat. striga ‘lange Zeile gemähten Heues od. Getreides, Schwaden’ verbunden. — Vgl. Schwyzer 269 m. Lit.
Page 2,335