δαιμόνιος

English (LSJ)

α, ον: also ος, ον A.Th.892, Lys.6.32, OGI383.175 (Commagene):—

   A of or belonging to a δαίμων: properly miraculous, marvellous, but:    I in Hom. only in voc., δαιμόνιε, -ίη, good sir, or lady, addressed to chiefs or commoners, Il.2.190,200, al., Hes. Th.655: pl., Od.4.774: esp. in addressing strangers, 23.166,174; used by husbands and wives, Il.6.407,486 (Hector and Andromache), 24.194 (Priam to Hecuba): later c. gen., δαιμόνιε ἀνδρῶν Hdt.4.126, 7.48, 8.84: freq. in Com., in an iron. sense, ὦ δαιμόνι' ἀνδρῶν Ar. Ec.564,784, etc.; ὦ δαιμόνι' Id.Ra.44,175; ὦ δαιμόνι' ἀνθρώπων Id.Av.1638, cf. Pl.R.344d, 522b, Grg.489d, etc.    II from Hdt. and Pi. downwds. (Trag. in lyr.), heaven-sent, miraculous, marvellous, βῶλαξ Pi.P.4.37; τέρας B.15.35, S.Ant.376; ὁρμή Hdt.7.18; ἀραί, ἄχη, A.Th.892, Pers.581; ἡ φύσις δ. ἀλλ' οὐ θεία Arist.Div. Somn.463b14; εὐεργεσία D.2.1; εἰ μή τι δ. εἴη were it not a divine intervention, X.Mem.1.3.5, cf. S.El.1270; τὰ δαιμόνια visitations of heaven, ways of God, Th.2.64, X.Mem.1.1.12; πολλαὶ μορφαὶ τῶν δ. E.Alc.1159, al.; δ. ἀνάγκη Lys. l.c.; δ. τύχη of ill fortune, Pl.Hp. Ma.304b; Ἄπολλον, ἔφη, δαιμονίας ὑπερβολῆς ! Id.R.509c.    2 of persons, τῷ δ. ὡς ἀληθῶς καὶ θαυμαστῷ Id.Smp.219b; ὁ περὶ τοιαῦτα σοφὸς δ. ἀνήρ ib.203a; δαιμόνιος τὴν σοφίαν Luc.Philops.32: Comp. -ώτερος D.C.53.8.    III Adv. -ίως by Divine power, opp. ἀνθρωπίνως, Aeschin.3.133, cf.Pl.Ti.25e; marvellously, Ar.Nu.76; δ. περί τι ἐσπουδακώς Aeschin.1.41; δ. ποιεῖ, of remedies, Aët.15.14, al.; [οἶνος] δ. γέρων Alex.167.5; δ. καὶ μεγαλοπρεπῶς prob. in Epicur.Fr. 183 (cf. δάϊος): neut. pl. as Adv., δαιμόνια Ar.Pax585; δαιμονιώτατα ἀποθνῄσκει most clearly by the hand of the gods, X.HG7.4.3: also in fem. dat., δαιμονίᾳ, formed like κοινῇ, θεσπεσίῃ, etc., Pi.O.9.110.

German (Pape)

[Seite 514] auch 2 End., Aesch. Spt. 873; Lys. 6, 32 u. Sp., wie Hdn. 1, 9; a) bei Hom. nur Anrede im vocat., δαιμόνιε, Iliad. 6, 407, δαιμονίη, 6, 486, δαιμόνιοι, Odyss. 4, 774. 18, 406, als Ausdruck des Staunens über etwas Außerordentliches, über die menschliche Natur Hinausgehendes u. Einwirkung eines göttlichen Wesens Verrathendes; sowohl bewundernd als in tadelndem Sinn: Verblendeter, Heilloser, Unseliger, Il. 6, 826. 9, 40 u. sonst. Vgl. Scholl. Iliad. 2, 190 und Lehrs Aristarch. 158. Sogar die Hera wird Il. 1, 561. 4, 31 vom Zeus, u. Aphrodite 3, 399 von der Helena so angeredet. Mit einem genitiv., δαιμόνιε ξείνων Od. 14, 443; δαιμόνιε ἀνδρῶν Her. 7, 48; letzteres, wie oft bei Att., ironisch: Wunderlicher, Sonderbarer; doch auch schmeichelhafte Anrede, Ar. Lys. 883 Ran. 44; vgl. Plat. Gorg. 489 d Theaet. 180 b. – b) von Pind. an, was von einer Gottheit verhängt ist, von ihr herrührt, sowohl glücklich als unglücklich, z. B. πούς, glücklicher Fuß, Pind. Ol. 6, 8; κίων, göttlicher, 8, 27 u. öfter; so Tragg., ἄχη Aesch. Pers. 573; τέρας Soph. Ant. 372; ὁρμή Her. 7, 18; φέρειν χρὴ τά τε δαιμόνια ἀναγκαίως, τά τε ἀπὸ τῶν πολεμίων ἀνδρείως Thuc. 2, 64; Ggstz τὰ ἀνθρώπεια Xen. Mem. 1, 1, 12; σοφία Plat. Crat. 396 d; μηχανή Soph. 266 b; πράγματα Apol. 27 c; τύχη, unglücklich, Hipp. mai. 304 b; ἀνάγκη Lys. 6, 32; δαιμονίᾳ τινὶ καὶ θείᾳ εὐεργεσίᾳ Dem. 2, 1; – δαιμονίᾳ, durch göttliches Geschick, Pind. Ol. 9, 110, wie δαιμονίως, im Ggstz von ἀνθρωπίνως, Aesch. 3, 133; δαιμ ονιώτατα θνήσκει, sehr glücklich, Xen. Hell. 7, 4, 3. – c) übh. anßerordentlich, σοφὸς δ. ἀνήρ Plat. Conv. 203 a; δαιμόνιος τὴν σοφίαν, von übermenschlicher Weisheit, 25 e; Ar. Pl. 675; ἐσπουδακὼς περί τι Aesch. 1, 41, u. sonst; ebenso δαιμόνια Ar. Pax 585.

Greek (Liddell-Scott)

δαιμόνιος: α, ον· ὡσαύτως ος, ον, Αἰσχύλ. Θήβ. 891· -ὁ ἐκ δαίμονος ἢ ἀνήκων εἰς δαίμονα. Ι. παρ’ Ὁμ. μόνον κατὰ κλητ., δαιμόνιε, δαιμονίη, καὶ ὑποθέτει ὅτι τὸ πρόσωπον τὸ οὕτως ἀποκαλούμενον εὑρίσκεται εἰς ἀκατανόητον ἢ παράδοξον κατάστασιν· κατὰ τὸ πλεῖστον ἐν χρήσει ἐπὶ ἐπιπλήξεων : «κακόμοιρε !» ἄθλιε ! μπᾶ, κύριε ! μπᾶ, κυρία ! Ἰλ. Β. 190, 200, Δ. 31, Ι. 40, Ὀδ. Σ. 15, κτλ.· πρβλ. δαιμόνιοι Δ. 774· -σπανιώτερον ἐπὶ θαυμασμοῦ, ὦ ἔνδοξε ἄνθρωπε ! εὐγενές, μεγαλόφρον, ἄνερ ! Ψ. 174, Ἡσ. Θ. 655· δαιμόνιε ξείνων Ὀδ. Ξ. 443· -ὡσαύτως ἐπὶ οἴκτου, δυστυχῆ ! Ἰλ. Ζ. 486, Ω. 194· -οὕτω καὶ παρ’ Ἡροδ., δαιμόνιε ἀνδρῶν Δ. 126, Η. 48· -οὕτω παρ’ Ἀττ., ὦ βέλτιστε, ἐπὶ εἰρωνικῆς ἢ κολακευτικῆς ἐννοίας, θαυμάσιε, καλὲ ἄνθρωπε !, ὦ δαιμόνι’ ἀνδρῶν Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 564, 784, κτλ.· ὦ δαιμόνι’ ὁ αὐτ. Βατρ. 44, 175· ὦ δαιμόνι’ ἀνθρώπων ὁ αὐτ. Ὄρ. 1638· πρβλ. Πλάτ. Πολ. 344D, 522Β, Γοργ. 489D, κτλ. ΙΙ. ἀπὸ τοῦ Ἡροδ. καὶ Πινδ. καὶ ἐφεξῆς, πᾶν τὸ ἐκ τῆς θεότητος προερχόμενον, θεόπεμπτος, θεῖος, θαυμαστός, θαυμάσιος, δαιμονίη ὁρμὴ

French (Bailly abrégé)

α ou ος, ον :
qui prονient de la divinité, envoyé par un dieu, d’où
1 divin : τὰ δαιμόνια THC ce qui vient des dieux ; μή τι δαιμόνιον εἴη XÉN si ce n’était pas qqe inspiration de la divinité ; τὸ δαιμόνιον faveur des dieux;
2 qui a un caractère divin, merveilleux, extraordinaire ; en mauv. part comme expression • de pitié : δαιμονίη (ion.) IL infortunée ! ; • de dédain : δαιμόνιε IL insensé ! misérable !.
Étymologie: δαίμων.

English (Autenrieth)

in Hom. only voc., δαιμόνιε, δαιμονίη, δαιμόνιοι: under the influence of a δαίμων, possessed; used in both good and bad sense, and to be translated according to the situation described in the several passages where it occurs, Il. 1.561, Il. 2.190, , Il. 3.399, Il. 4.31, Il. 6.407, Il. 24.194, Od. 4.774, Od. 10.472, Od. 18.15. Od. 23.174.

English (Slater)

δαιμόνιος (-ίῳ, -ιον; -ίοισι: -ίᾳ, -ίαν; -ίαις, -ιαι: -ιον nom., voc.)
   a given by heaven “δέξατο βώλακα δαιμονίαν” (P. 4.37) κείνου σὺν ἀνδρὸς δαιμονίαις ἀρεταῖς (N. 1.9) ἐν γὰρ δαιμονίοισι φόβοις φεύγοντι καὶ παῖδες θεῶν inspired by heaven (N. 9.27) ἔκλαγξέ θἱερ[ ]δαιμόνιον κέαρ ὀλοαῖσι στοναχαῖς ?of Kassandra Πα. 8A. 11. ]εκράνθην ὑπὸ δαιμονίῳ τινί (δείματι e. g. supp. Wil.) (Pae. 9.34) with adv. force, ἴστω γὰρ ἐν τούτῳ πεδίλῳ δαιμόνιον πόδἔχων Σωστράτου υἱός by divine grace (O. 6.8)
   b generally, of places, divine τεθμὸς δέ τις ἀθανάτων καὶ τάνδ' ἁλιερκέα χώραν (= Αἴγιναν) παντοδαποῖσιν ὑπέστασε ξένοις κίονα δαιμονίαν (O. 8.27) ὦ Συράκοσαι, δαιμόνιαι τροφοί (P. 2.2) κλειναὶ Ἀθᾶναι, δαιμόνιον πτολίεθρον fr. 76. 2.
   c δαιμονίᾳ, by divine grace ὤρυσαι θαρσέων, τόνδ' ἀνέρα δαιμονίᾳ γεγάμεν εὔχειρα (θείᾳ μοίρᾳ. Σ.) (O. 9.110)

Spanish (DGE)

-α, -ον

• Alolema(s): jón. fem. -ίη

• Morfología: -ος, -ον A.Th.892, Lys.6.32, Longin.13.2, IGLS 1.175 (Comagena I a.C.)
I 1perteneciente o relacionado con lo divino voc. δαιμόνιε, -ίη, -ιοι interpelación fuerte de reproche, amenaza o persuasión que intenta provocar reacción favorable hombre de dios, mujer de dios según cont.: desdichado, bendito, como interj. ¡diantre!, ¡demonio tanto en cont. de hostilidad como de amistad y confianza: Zeus ante los celos de Hera Il.1.561, 4.31, un guerrero animando al combate Il.2.190, 200, Héctor ante la indiferencia de Paris Il.6.326, 521, cf. 9.40, 13.448, 810, Od.4.774, Hes.Op.207, h.Hom.1.17, Andrómaca intentando retener a Héctor Il.6.407, Héctor ante el desconsuelo de Andrómaca Il.6.486, cf. 24.194, los compañeros llaman la atención a Ulises Od.10.472, cf. A.R.1.476, Theoc.16.22
•incluso como interpelación dirigida a Zeus, Hes.Th.655
•c. un gen. ἔσθιε, δαιμόνιε ξείνων, καί τέρπεο Od.14.443, δαιμόνιε ἀνδρῶν Hdt.4.126
•post. precedido de la excl. ὦ δαιμόνι' ἀνθρώπων Ar.Au.1638, cf. Eq.860, Ra.44
•como fórmula para dirigirse a un interlocutor con indiferencia del cont., Pl.Smp.223a
•acompañado del nombre del interpelado ὦ δαιμόνιε Θρασύμαχε Pl.R.344d.
2 que es un dios, divino αἵδ' ὑπὲρ Ἑλλάνων ... ἕστασαν εὐχόμεναι Κύπριδι δαιμονίᾳ Simon.104.2D.
3 inspirado, enviado o guiado por un demon de pers. y abstr. φόβοι Pi.N.9.27, ἀραί A.Th.892, ἄχη A.Pers.581, ὁρμή Hdt.7.18, δύναμις Isoc.12.169, Longin.l.c., cf. Phld.Mus.4.15.43, χόλος Ps.Phoc.101, τύχαι Carm.Aur.17, μήνιμα Plu.Rom.24, βούλησις Luc.Halc.1, IGLS l.c., νοῦσος Gr.Nyss.Eun.3.6.55, ὄνομα Cels.Phil.1.21, οὗτος ὁ δ. ... καὶ θαυμαστός Pl.Smp.219b, σοφὸς δ. ἀνήρ hombre de sabiduría divina Pl.Smp.203a, cf. Luc.Philops.32, Porph.Sent.32
•c. ref. al genio socrático εἰ μή τι δαιμόνιον εἴη X.Mem.1.3.5, οὐ τοῦ αὐτοῦ ἔστιν καὶ δαιμόνια καὶ θεῖα ἡγεῖσθαι Pl.Ap.27e
•de un emperador romano que es como un dios τίς δὲ δαιμονιώτερος εὑρεθείη; D.C.53.8.1
•neutr. plu. subst. τὰ δαιμόνια posiblemente entendido como un ser pers. (v. δαιμόνιον) lo impuesto por el demon πολλαὶ μορφαὶ τῶν δαιμονίων muchas son las formas de las intervenciones del demon E.Alc.1159, φέρειν δὲ χρὴ τά τε δαιμόνια ἀναγκαίως Th.2.64, τὰ δαιμόνια ... τὰ προσήκοντα πράττειν X.Mem.1.1.12.
4 que es obra sobrenatural o de un demon y de ahí divino, extraordinario, maravilloso νύξ h.Merc.97, δέξατο βώλακα δαιμονίαν Pi.P.4.37, cf. A.R.4.1734, τάνδ' ἁλιερκέα χώραν ... κίονα δαιμονίαν esta tierra cercada por las aguas ..., pilar divino Pi.O.8.27, δέξατο Νέσσου πάρα δ. τέρας B.16.35, cf. S.Ant.376
•c. sent. posit. o negat. δ. αὐτὸ τίθημ' ἐγώ lo tengo por un bien que es obra de un demon S.El.1269, ἐμὲ δὲ δαιμονία τις τύχη ... κατέχει se apodera de mí la mala suerte Pl.Hp.Ma.304b, ὑπὸ δαιμονίου ... ἀγόμενος ἀνάγκης Lys.6.32
•frec. junto a θεῖος c. sent. de sobrenatural, extraordinario ἐν τοῖς δαιμονίοις καὶ θείοις πράγμασι en hechos extraordinarios y divinos Philol.B 11, ὅτι μοι θεῖόν τι καὶ δ. Pl.Ap.31d, δαιμονίᾳ τινὶ καὶ θείᾳ ... εὐεργεσίᾳ D.2.1, cf. 19.256, τὴν φύσιν ἔχουσα θείαν καὶ καλὴν καὶ δαιμονίαν Arist.Fr.47
•expresamente op. a lo divino θεόπεμπτα μὲν οὐκ ἂν εἴη τὰ ἐνύπνια ... (δαιμόνια μέντοι· ἡ γὰρ φύσις δ., ἀλλ' οὐ θεία) Arist.Diu.Somn.463^b14
•dat. sg. fem. δαιμονίᾳ como adv. por gracia divina τόνδ' ἀνέρα δ. γεγάμεν εὔχειρα Pi.O.9.110
•neutr. plu. sup. como adv. extrañamente δαιμονιώτατα ἀποθνῄσκει X.HG 7.4.3.
5 de ahí c. valor de intensidad extraordinario, superior δαιμονίας ὑπερβολῆς Pl.R.509c
•neutr. plu. como adv. por encima de todo, extraordinariamente δαιμόνια βουλόμενος Ar.Pax 584.
II adv. -ως
1 de manera sobrenatural, extraordinariamente op. ἀνθρωπίνως: τὴν ἀφροσύνην οὐκ ἀνθρωπίνως, ἀλλὰ δ. κτησάμενοι Aeschin.3.133
•en exageraciones cóm. ἐπεθύμουν δ. Ar.Pl.675, cf. Pax 541, ἀτραπὸν δ. ὑπερφυᾶ Ar.Nu.76, (οἶνος) γέρων γε δ. (un vino) extraordinariamente añejo Alex.172.5
•extraordinaria, enormemente ποιεῖν Gal.13.786, anon.medic. en ZPE 65.1986.126, εὐδοκίμησε Aët.15.14 (p.101)
•por obra de un dios, milagrosa, providencialmente δ. ὀλέσατ' ἐμ πολέμοι CEG 5.2 (Atenas V a.C.), δ. εἰς δέοντα καιρὸν συνῆψαν Plb.15.14.7, αὐτὴν δ. καταδουλῶσαι Aristaenet.2.18.14, ἀφανισθέντα ... δ. Cels.Phil.3.26
•de manera extraña δ. ἡ ἐπιτήρησις Sch.S.Ai.1328P.
2 frenéticamente περὶ δὲ τὸ πρᾶγμα τοῦτο δ. ἐσπουδακώς Aeschin.1.41, cf. Plb.16.28.8.