δηϊόω
English (LSJ)
Ep. opt.
A δηϊόψεν Od.4.226, part. δηϊόων Il.17.566; Att.pres. δῃῶ, δῃοῦμεν, δῃοῦτε, X.Cyr.3.3.18, Ar.Lys.1146, part. δῃῶν Il.17.65: impf. ἐδῄουν Th.1.65, X.Cyr.5.4.23, ἐδηΐουν Hdt.8.33,50 (ἐδῄευν v.l. in 5.89); Ep. δῄουν Il.11.71, al., δηϊάασκον (as if from δηϊάω) A.R. 2.142: fut. δῃώσω Il.9.243, etc.: aor. ἐδῄωσα Th.1.114, subj. δῃώσῃ, -ωσιν, Il.16.650, 4.416, part. δῃώσας 8.534, al., Ion. δηϊώσας Hdt.6.135: pf. δεδῄωκα Rh.8.193 W. (Sopat.):—Med., fut. δῃώσεσθαι (in pass. sense) A.R.2.117: aor.1 δῃώσασθαι v.l. in J.BJ2.13.2, cf. Q.S.5.567, Opp.H.5.350:—Pass., aor. ἐδηϊώθην Hdt.7.133, δῃωθείς Il.4.417: pf., Hsch., part. δεδῃωμένος Luc.DMort.10.11.—Hom. has δῃ-, when † is followed by a long syllable: A.R. forms impf. ἐδήϊον (as if from δηΐω) 3.1374, said by Sch. to be taken from Eumel. (Fr.9), cf. δῄειν· πολεμεῖν, φονεύειν, Hsch. (δῃεῖν cod.), Cyr., δηίων· διακόπτων, Hsch., Cyr.: this is perhaps a difft. Verb, and δήϊον, δῄων might be read in Hom.:—cut down, slay, χαλκῷ δηϊόων Il.17.566, etc.; ἔγχεϊ δηϊόων περὶ Πατρόκλοιο θανόντος slaying [men]... 18.195: abs., δῄουν were slaying, 16.771; δηϊόωντο were being slain, 13.675; Ἕκτορα δῃώσαντε 22.218; Κικόνων ὕπο δῃωθέντες Od.9.66.
2 rend, tear, cleave, δῄουν… βοείας ἀσπίδας were cleaving shields, Il.5.452, etc.; of a spear, cut asunder, 14.518; of savage beasts, ἔγκατα πάντα λαφύσσει δῃῶν 17.65, cf. 16.158; τὸν πώγωνα δεδῃωμένος having had his beard cut off, Luc.DMort.10.11.
II after Hom., waste, ravage a country, Sol.13.21, Hdt.5.89, 7.133, etc.; δ. χώραν Ar.Lys.1146, Th.1.81, etc.; ἄστυ δῃώσειν πυρί S.OC1319.
Spanish (DGE)
δῃόω
• Alolema(s): poét. y jón. δηϊόω Il.17.566, Od.4.226, Sol.1.21, Hdt.7.133; δᾳόω Pi.N.1.66, IG 13.1353.2 (V a.C.)
• Prosodia: [Hom. usa formas contr. en δῃ- cuando tras la -ι- hay sílaba larga]
• Morfología: [ép. pres. opt. 3a plu. δηϊόῳεν Od.l.c., part. c. diéct. δηϊόων Il.17.566, A.R.4.489; ép. impf. δῄουν Il.11.71, v. pas. c. diéct. 3a plu. δηϊόωντο Il.13.675; aor. opt. 3a plu. δῃώσειαν A.R.1.244]
I c. ac. de pers. y anim.
1 matar, masacrar, exterminar Ἕκτορα Il.22.218, Τρῶας Il.4.416, cf. Lyc.986, ἐλπόμενος Διὸς υἱὸν χαλκῷ ... δῃώσειν Hes.Sc.67, δᾳώσας ἑπτὰ μ<ὲ>ν ἄνδρας IG l.c., cf. Od.l.c., Q.S.1.94, Λίγυν στρατόν A.Fr.199.9 (cód.), δῃώσας σακέεσσιν Ἰσαυρίδος ἔθνεα γαίης AP 2.406 (Christod.), un león a una res Il.17.65, fig. Eros a un mortal AP 5.10 (Alc.Mess.)
•tb. en v. med. ἄχρι καμόντες εἷς ἕνα δῃώσωνται Q.S.2.654, cf. 5.567, κήτεα μὲν τοίοισιν ἐδῃώσαντο πόνοισιν Opp.H.5.350
•abs. causar bajas, hacer una matanza, Il.11.71, οὐδ' ἀπολήγει χαλκῷ δηϊόων Il.17.566, ἔγχει δηϊόων περὶ Πατρόκλοιο θανόντος = haciendo una matanza con su lanza en torno al cadáver de Patroclo, Il.18.195
•en v. pas. ser asesinado, morir, perecer a manos de alguien θάνον ... Κικόνων ὕπο δῃωθέντες Od.9.66, δηιόωντο λαοί Il.13.675, cf. A.R.1.81, 4.1044, Q.S.2.15.
2 c. dat. de dioses sacrificar, inmolar ἐμοὶ μενέαινον ὄλεθρον, ὄφρά με δῃώσωσι ... δαίμοσιν εἰναλίοις deseaban mi muerte, para sacrificarme a los dioses del mar Q.S.12.381.
3 mutilar en v. pas. Οὐρανὸς ... ὑπαὶ παλάμῃσι Κρόνοιο δῃωθείς Urano, mutilado a manos de Crono Orph.L.647.
II c. ac. de cosa
1 gener. desgarrar, destruir, destrozar βοείας ἀσπίδας Il.5.452, διὰ δ' ἔντερα χαλκὸς ἄφυσσε δῃώσας y el bronce le vació las vísceras al desgarrarlas, Il.14.518, ἄνεμος ... δηιώσας καλὰ ἔργα Sol.l.c., cf. Lyc.383, I.AI 5.210, Luc.Gall.21, en v. pas. c. ac. de rel. τὸν πώγωνα δεδῃωμένος que tiene la barba arrancada Luc.DMort.20.11
•fig. δ. μόρον = acabar con el destino, e.e. matar, Pi.l.c.
2 en cont. bélico c. ac. de reg., ciu., etc. arrasar, saquear, devastar Θήβης ἄστυ δῃώσειν πυρί S.OC 1319, cf. Nonn.D.28.87, τῆς Ἀττικῆς τὰ παραθαλάσσια Hdt.5.89, cf. 8.33, Th.1.65, 114, τὴν νῆσον Hdt.6.135, cf. Hp.Ep.8, τὴν γῆν Th.1.81, Plb.2.32.4, cf. X.Cyr.3.3.18, Mem.3.5.4, A.R.1.614, I.BI 1.51, Q.S.14.3, χώραν Th.1.96, Ar.Lys.1146, X.HG 1.2.2, D.59.100, Hp.Or.Thess.408, D.S.11.13, Plu.Per.33, Sopat.Tract.193.14, 240.10, δόμους A.R.1.244, en v. pas. ἡ χώρη καὶ ἡ πόλις ἐδηιώθη Hdt.7.133, cf. Th.2.54, X.An.5.5.7, Lyc.251, Plb.2.64.6, D.S.12.61, I.BI 7.143, D.C.53.29.2, Luc.Par.40, App.Hann.16, Eus.Is.6.11 (p.43), Eun.VS 475.
French (Bailly abrégé)
δηϊῶ, att. δῃόω-ῶ :
impf. ἐδῄουν, f. δῃώσω, ao. ἐδῄωσα, pf. δεδῄωκα ; pf. Pass. δεδῄωμαι;
1 tuer;
2 déchirer (un cerf) en parl. d'un loup;
3 postér. ravager;
4 meurtrir, blesser, frapper.
Étymologie: δήϊος.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
δηϊόω en δῃόω, contr. δῃῶ δήιος ptc. praes. δῃων, ep. δηϊόων, ep. imperf. δῄουν slachten, een bloedbad aanrichten:; Ἕκτορα δῃώσαντε nu wij beiden Hector afgeslacht hebben Il. 22.218; verscheuren:. ἔλαφον... δῃώσαντες die een hert hebben verscheurd Il. 16.158. verwoesten:. ἐδηΐουν... τὰ παραθαλάσσια zij verwoestten de kustgebieden Hdt. 5.89.2; τὸ Θήβης ἄστυ δῃώσειν de burcht van Thebe te zullen verwoesten Soph. OC 1319.
German (Pape)
zusammengezogen δῃόω, von δήϊος, transit. = feindlich behandeln, bekämpfen, töten, niederhauen, zerhauen, zerreißen, zermalmen, verwüsten, intransit. = kämpfen usw. Homerische Formen: δηϊόῳεν, Od. 4.226; δηϊόων, Il. 17.566; δηϊόωντες, Il. 11.153; δηϊόωντο passiv., Il. 13.675; δῃῶν, Il. 17.65, vgl. Scholl. Herodian.; δῄουν 3. pers., Il. 5.452; δῃώσουσιν, Il. 12.227; δῃώσειν, Il. 9.243; δῃώσῃ, Il. 16.650; δῃώσωσιν, Il. 4.416; δῃώσας, Il. 8.534; δῃώσαντε, Il. 22.218; δῃώσαντες, Il. 16.158; δῃωθέντες. Od. 9.66; δῃωθέντων, Il. 4.417. Öfters bei Homer transitiv, vom Waffenkampfe der Heroen in der Schlacht, Subjekt und Objekt Menschen, z.B. aktivisch Il. 12.227 πολλοὺς Τρώων καταλείψομεν, οὕς κεν Ἀχαιοὶ χαλκῷ δῃώσουσιν. ἀμυνόμενοι περὶ νηῶν; passivisch Il. 13.675 Ἕκτωρ οὐκ ἐπέπυστο, ὅττι ῥά οἱ νηῶν ἐπ' ἀριστερὰ δηϊόωντο λαοὶ ὑπ' Ἀργείων; intransit. Ἕκτωρ πυρὸς ἔχει μένος, οὐδ' ἀπολήγει χαλκῷ δηϊόων Il. 17.566; ἔγχεϊ δηϊόων περὶ Πατρόκλοιο θανόντος Il. 18.195; Subjekt die Waffe Il. 14.518 διὰ δ' ἔντερα χαλκὸς ἄφυσσεν δῃώσας; Objekt die Schilde Il. 5.452 ἀμφὶ εἰδώλῳ Τρῶες καὶ Ἀχαιοὶ δῄουν ἀλλήλων ἀμφὶ στήθεσσι βοείας ἀσπίδας εὐκύκλους λαισήϊά τε πτερόεντα; von Tieren Il. 16.158 λύκοι, οἵ τ' ἔλαφον κεραὸν μέγαν οὔρεσι δῃώσαντες δάπτουσιν; Il. 17.65 ein Löwe tötet eine Kuh, ἔπειτα δέ θ' αἷμα καὶ ἔγκατα πάντα λαφύσσει δῃῶν. In der Stelle Il. 11.153, πεζοὶ μὲν πεζοὺς ὄλεκον, ἱππῆες δ' ἱππῆας – ὑπὸ σφίσι δ' ὦρτο κονίη ἐκ πεδίου, τὴν ὦρσαν ἐρίγδουποι πόδες ἵππων – χαλκῷ δηϊόωντες, hat man das χαλκῷ δηϊόωντες auch auf die erzbeschlagenen, die Ebene zerstampfenden Füße der Pferde bezogen. – Nach Homer bes. = Länder verwüsten, z.B. τὰ παραθαλάσσια Herodot. 5.89; ἄστυ πυρί Soph. O.C. 1321; χώραν Ar. Lys. 1146; oft Thuc., Xen. und Sp.; komisch, δεδῃωμένος ἀρτίως τὸν πώγωνα, dem erst vor kurzem der Bart abgenommen, Luc. D.Mort. 10.11.
Russian (Dvoretsky)
δηϊόω: стяж. δῃόω
1 убивать (τινα χαλκῷ Hom.);
2 разрывать, растерзывать (χαλκὸς δῃώσας, λύκοι ἔλαφον δῃώσαντες Hom.);
3 сражаться (ἔγχεϊ περὶ Πατρόκλοιο θανόντος Hom.);
4 разорять, опустошать (ἄστυ πυρί Soph.; τὰ παραθαλάσσια Her.; τὴν Χαλκιδικήν Thuc.; χώραν Arph., Xen.): δεδῃωμένος τὸν πώγωνα шутл. Luc. лишившийся своей бороды.
Greek (Liddell-Scott)
δηϊόω: Ἐπ. εὐκτ. δηϊόῳεν Ὀδ. Δ. 226, μετοχ. δηϊόων Ἰλ.· Ἀττ. ἐνεστ. δῃῶ, δῃοῦμεν, -οῦτε Ξεν. Κύρ. 3. 3, 18, Ἀριστοφ. Λυσ. 1146· μετοχ. δῃῶν ἔτι καὶ ἐν Ἰλ. Ρ. 65· παρατ. ἐδῄουν Θουκ. 1. 65, Ξεν., ἐδηίουν Ἡρόδ. 8. 33, 50 (ἐδῄευν 5. 89)· Ἐπ. δῄουν Ἰλ. Λ. 71· μέλλ. δῃώσω Ἰλ., Ἀττ.· ἀόρ. ἐδῄωσα Θουκ., ὑποτακτ. δῃώσῃ, -ωσιν Ἰλ., μετοχ. δῃώσας Ἰλ., Ἰων. δηϊώσας Ἡρόδ., Δωρ. δᾳώσας Συλλ. Ἐπιγρ. 175· πρκμ. δεδῄωκα Walz Ρήτ. 8. 193.― Μέσ., μέλλ. (μετὰ παθ. σημ.) Ἀπολλ. Ροδ. Β. 117· ἀόρ. α΄ δῃώσασθαι Κόϊντ. Σμ. 5. 567, πρβλ. 374.― Παθ., ἀόρ. ἐδηϊώθην Ἡρόδ. 7. 133, δῃωθεὶς Ὅμ.· πρκμ. δεδῃωμένος Λουκ. Νεκρ. Διαλόγ. 10. 11.― Ὁ Ὅμ. συναιρεῖ τὸ ῥῆμα τοῦτο ὅπου μετὰ τὸ ι ὑπάρχει συλλαβὴ μακρά· οἱ τύποι δηϊόῳεν, δηϊόων, δηϊόῳντο, ἠδύναντο νὰ εἶναι Ἐπ. τύποι τοῦ ἐνεστῶτος δῃϊάω, ὅπερ ἴσως ὡδήγησε τὸν Ἀπολλ. Ρόδ. (Β. 292) νὰ σχηματίσῃ παρατ. δῃϊάασκον· ἀλλ’ αὐτὸς ἔχει καὶ παρατατ. δήϊον, ὡς ἐκ ῥήματος δηΐω, Γ. 1374. Κατακόπτω, σφάζω, φονεύω, χαλκῷ δηϊόων Ἰλ. Ρ. 566, κτλ.· ἔγχεϊ δηϊόων περὶ Πατρόκλοιο θανόντος, φονεύων [τοὺς ἄνδρας] …, Σ. 195· ἀπολ., δῄουν, ἐφόνευον, ΙΙ. 771· δηϊόωντο, ἐφονεύοντο, Ν. 675· Ἕκτορα δῃώσαντε Χ. 218· Κικόνων ὑπὸ δῃωθέντες Ὀδ. Ι. 66· ― δῄουν... βοείας, κατέκοπτον ἀσπίδας, Ἰλ. Ε. 452, κτλ.· ὡσαύτως ἐπὶ λόγχης, κόπτω εἰς δύο, Ξ. 518· ― ἐπὶ ἀγρίου θηρίου, σχίζω, σπαράττω, ἔγκατα πάντα λαφύσσει δῃῶν Ρ. 65, πρβλ. Π. 158· τὸν πώγωνα δεδῃωμένος, ἔχων ἀποκεκομμένων τὸν πώγωνα, Λουκ. Νεκρ. Διαλόγ. 10. 11. ΙΙ. μεθ’ Ὅμηρ., καταστρέφω, ἐρημῶ, διαρπάζω χώραν, Ἡρόδ. 5. 89., 7. 133, κτλ.· δ. χώραν Ἀριστοφ. Λυσ. 1146, Θουκ. 1. 81, κτλ.· ἄστυ δῃώσειν πυρὶ Σοφ. Ο. Κ. 1319.
Greek Monotonic
δηϊόω: Επικ. γʹ πληθ. ευκτ. δηϊόῳεν, μτχ. δηϊόων, Αττ. ενεστ., δῃῶ, δῃοῦμεν, -οῦτε, παρατ. ἐδῄουν, Ιων. ἐδηΐουν ή ἐδῄευν, Επικ. δῄουν, μέλ. δῃώσω, αόρ. αʹ ἐδῄωσα — Παθ. αόρ. αʹ ἐδηϊώθην, παρακ. δεδῄωμαι (δήϊος),·
I. κόβω, σφαγιάζω, σκοτώνω, σε Ομήρ. Ιλ.· τεμαχίζω, στο ίδ.· λέγεται για άγρια θηρία, κατασπαράζω, ξεσχίζω, στο ίδ.· τὸν πώγωνα δεδῃωμένος, έχοντας αποκομμένο το σαγόνι του, σε Λουκ.
II. ερημώνω ή καταστρέφω μια περιοχή, ερειπώνω, σε Ηρόδ., Θουκ.· ἄστυ δῃώσειν πυρί, σε Σοφ.