χαυνόω: Difference between revisions
Ξίφος τιτρώσκει σῶμα, τὸν δὲ νοῦν λόγος → Ut corpus ensis, verba mentem sauciant → Das Schwert verletzt den Körper, doch den Sinn das Wort
(Bailly1_5) |
m (Text replacement - "ἐπί τινι" to "ἐπί τινι") |
||
| (26 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=chavnoo | |Transliteration C=chavnoo | ||
|Beta Code=xauno/w | |Beta Code=xauno/w | ||
|Definition= | |Definition=<span class="bld">A</span> [[make flaccid]], [[relax]]:—Pass., [[χαυνοῦμαι]], [[χαυνόομαι]] = to [[become flaccid]], Heliod. ap.Orib.46.22.1, Ael.NA12.17; ἡ γῆ χαυνομένη εἰς ῥαγάδας = [[earth]] [[crumble|crumbling]] from [[crack]]s Gp.5.2.2.<br><span class="bld">b</span> Pass., of [[inflammation]], [[χαυνοῦμαι]], [[χαυνόομαι]] = [[subside]], Alex.Trall.3.3.<br><span class="bld">2</span> [[χαυνοῦσα]] (codd.Ath.) is [[falsa lectio|f.l.]] for [[χανοῦσα]], [[opening the mouth in kissing]], in Ephipp.6.5.<br><span class="bld">II</span> metaph., [[puff up]], [[fill with conceit]], E.Andr.931, Pl.Ly.210e:—Pass., [[χαυνοῦμαι]], [[χαυνόομαι]] = [[be weakened]], [[become vain]], [[be filled with pride]], [[be filled with arrogance]], [[become proud]], [[become porous]], Arist.VV1251b18, Plb.6.57.7; ταῖς πράξεσι Phld.Hom.p.55 O.; ἐπὶ τούτοις Plu.Caes. 29; ὁ [[νοῦς]] ἐχαυνώθη = the [[head]] was [[fill]]ed with [[arrogance]] Babr.95.36; [[κόραξ]] δ' ἐπαίνῳ καρδίην ἐχαυνώθη = the [[flattered]] [[crow]] became [[elate]] in [[heart]] Id.77.8; χαυνοῦμαι ὑπὸ τῆς δυνάμεως = [[be filled with pride]] in [[power]] D.C.Fr.49.3.<br><span class="bld">2</span> [[relax]], [[weaken]], [[εἰρήνη]] χαυνοῖ τὴν [[πολιτεία]]ν Lyd.Mag.3.51:—Pass., of character, Heliod. in EN149.13. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1341.png Seite 1341]] schlaff, lose, schwammig machen, u. übtr. = aufblähen; χαυνοῦσα τὸ [[στόμα]] τοῖς στρουθίοις ὁμοίως Ephipp. bei Ath. VIII, 363, vgl. 572 f, von einem weichen Kusse; – stolz u. aufgeblasen machen, pass. sich aufblähen, stolz sein; αἵ μοι λέγουσαι τούσδ' ἐχαύνωσαν λόγους Eur. Andr. 932; pass. bei Arist. virt et vit. 7, 5; Pol. 6, 57, 7. 16, 21, 12 u. Sp., wie Plut.; ἐχαυνώθη καρδίην Babr. 77, 8. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1341.png Seite 1341]] [[schlaff machen]], [[lose machen]], [[schwammig machen]], u. übtr. = [[aufblähen]]; χαυνοῦσα τὸ [[στόμα]] τοῖς στρουθίοις ὁμοίως Ephipp. bei Ath. VIII, 363, vgl. 572 f, von einem weichen Kusse; – stolz u. aufgeblasen machen, pass. sich aufblähen, stolz sein; αἵ μοι λέγουσαι τούσδ' ἐχαύνωσαν λόγους Eur. Andr. 932; pass. bei Arist. virt et vit. 7, 5; Pol. 6, 57, 7. 16, 21, 12 u. Sp., wie Plut.; ἐχαυνώθη καρδίην Babr. 77, 8. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=[[χαυνῶ]] :<br /><i>f.</i> χαυνώσω;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐχαυνώθην, <i>pf.</i> κεχαύνωμαι;<br /><b>1</b> [[rendre lâche]] ; <i>Pass.</i> devenir lâche, mou, flasque;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> gonfler de vanité, de présomption, <i>etc. ; Pass.</i> s'enfler d'un vain orgueil : ἐπί τινι, au sujet de qch.<br />'''Étymologie:''' [[χαῦνος]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''χαυνόω:''' досл. [[разрыхлять]], перен. [[наполнять самомнением]] (τινα Eur., Plat.): χαυνοῦσθαι ταῖς ὑπερβολαῖς τῶν ἐπαίνων Plut. зазнаться от чрезмерных похвал; ἐπὶ τούτοις ἐχαυνοῦτο Plut. это вскружило ему голову. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''χαυνόω''': μέλλ. -ώσω. [[κάμνω]] τι πορῶδες ἢ πλαδαρόν, χαλαρώνω, Φιλῆς 35. 8. - Παθ., [[γίνομαι]] [[χαῦνος]], χαλαροῦμαι, Αἰλ. π. Ζῴων 12. 17· ἡ γῆ χ. εἰς ῥαγάδας Γεωπον. 5. 2, 2. 2) παρ’ Ἐφίππῳ ἐν «Ἐμπολῇ» 1.5, χαυνοῦσα πρέπει νὰ [[εἶναι]] = χάσκουσα, ἀνοίγουσα τὸ [[στόμα]] κατὰ τὸ [[φίλημα]]· ἀλλ’ ὁ Meineke θεωρεῖ ὕποπτον τὴν λέξιν ΙΙ. μεταφορ., φυσιῶ, φουσκώνω, πληρῶ ματαιοφροσύνης, ἢ ἀλαζονείας, Εὐρ. Ἀνδρ. 931, Πλάτ. Λῦσ. 210Ε· - Παθ., [[γίνομαι]] [[μάταιος]], [[ματαιόφρων]], ἀλαζών, Ἀριστ. π. Ἀρετ. κ. Κακίας 7, 5· ἐπί τινι Πλουτ. Καῖσ. 29· ὁ [[νοῦς]] ἐχαυνώθη Βαβρ. 95. 36· [[κόραξ]] καρδίην ἐχαυνώθη ὁ αὐτ. 77. | |lstext='''χαυνόω''': μέλλ. -ώσω. [[κάμνω]] τι πορῶδες ἢ πλαδαρόν, χαλαρώνω, Φιλῆς 35. 8. - Παθ., [[γίνομαι]] [[χαῦνος]], χαλαροῦμαι, Αἰλ. π. Ζῴων 12. 17· ἡ γῆ χ. εἰς ῥαγάδας Γεωπον. 5. 2, 2. 2) παρ’ Ἐφίππῳ ἐν «Ἐμπολῇ» 1.5, χαυνοῦσα πρέπει νὰ [[εἶναι]] = χάσκουσα, ἀνοίγουσα τὸ [[στόμα]] κατὰ τὸ [[φίλημα]]· ἀλλ’ ὁ Meineke θεωρεῖ ὕποπτον τὴν λέξιν ΙΙ. μεταφορ., φυσιῶ, φουσκώνω, πληρῶ ματαιοφροσύνης, ἢ ἀλαζονείας, Εὐρ. Ἀνδρ. 931, Πλάτ. Λῦσ. 210Ε· - Παθ., [[γίνομαι]] [[μάταιος]], [[ματαιόφρων]], ἀλαζών, Ἀριστ. π. Ἀρετ. κ. Κακίας 7, 5· ἐπί τινι Πλουτ. Καῖσ. 29· ὁ [[νοῦς]] ἐχαυνώθη Βαβρ. 95. 36· [[κόραξ]] καρδίην ἐχαυνώθη ὁ αὐτ. 77. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{grml | ||
| | |mltxt=[[χαυνῶ]], [[χαυνόω]], ΝΜΑ [[χαῡνος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>(μτβ.)</b> [[επιφέρω]] [[χαύνωση]], [[προξενώ]] πνευματική ή σωματική [[νωθρότητα]] («η [[τηλεόραση]] τον χαυνώνει»)<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> [[εξασθενίζω]] [[κάτι]] («[[εἰρήνη]] χαυνοῖ τὴν πολιτείαν», Ιω. Λυδ.)<br /><b>2.</b> <b>παθ.</b> [[χαυνοῦμαι]], [[χαυνόομαι]]<br />[[γίνομαι]] [[μαλακός]] («ἡ γῆ χαυνοῦται εἰς ῥαγάδας», Γεωπ.)<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>παθ.</b> [[γίνομαι]] [[πλαδαρός]] («χαυνοῦσθαι ὑπὸ τοῦ νότου τὰ σώματα ταῖς κυούσαις», Αιλ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (σχετικά με [[ενέργεια]]) [[χαλαρώνω]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[κάνω]] κάποιον αλαζόνα<br /><b>3.</b> <b>παθ.</b> (για [[φλόγωση]]) [[παρέρχομαι]], θεραπεύομαι. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''χαυνόω:''' μέλ. <i>-ήσω</i>,<br /><b class="num">I.</b> κάνω [[κάτι]] πορώδες ή χαλαρό.<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., [[φουσκώνω]], [[γεμίζω]] με κούφια [[έπαρση]], σε Ευρ., Πλάτ. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[χαυνόω]], fut. -ώσω<br /><b class="num">I.</b> to make [[porous]] or [[flaccid]].<br /><b class="num">II.</b> metaph. to [[puff]] up, [[fill]] with [[conceit]], Eur., Plat. | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 06:20, 28 June 2024
English (LSJ)
A make flaccid, relax:—Pass., χαυνοῦμαι, χαυνόομαι = to become flaccid, Heliod. ap.Orib.46.22.1, Ael.NA12.17; ἡ γῆ χαυνομένη εἰς ῥαγάδας = earth crumbling from cracks Gp.5.2.2.
b Pass., of inflammation, χαυνοῦμαι, χαυνόομαι = subside, Alex.Trall.3.3.
2 χαυνοῦσα (codd.Ath.) is f.l. for χανοῦσα, opening the mouth in kissing, in Ephipp.6.5.
II metaph., puff up, fill with conceit, E.Andr.931, Pl.Ly.210e:—Pass., χαυνοῦμαι, χαυνόομαι = be weakened, become vain, be filled with pride, be filled with arrogance, become proud, become porous, Arist.VV1251b18, Plb.6.57.7; ταῖς πράξεσι Phld.Hom.p.55 O.; ἐπὶ τούτοις Plu.Caes. 29; ὁ νοῦς ἐχαυνώθη = the head was filled with arrogance Babr.95.36; κόραξ δ' ἐπαίνῳ καρδίην ἐχαυνώθη = the flattered crow became elate in heart Id.77.8; χαυνοῦμαι ὑπὸ τῆς δυνάμεως = be filled with pride in power D.C.Fr.49.3.
2 relax, weaken, εἰρήνη χαυνοῖ τὴν πολιτείαν Lyd.Mag.3.51:—Pass., of character, Heliod. in EN149.13.
German (Pape)
[Seite 1341] schlaff machen, lose machen, schwammig machen, u. übtr. = aufblähen; χαυνοῦσα τὸ στόμα τοῖς στρουθίοις ὁμοίως Ephipp. bei Ath. VIII, 363, vgl. 572 f, von einem weichen Kusse; – stolz u. aufgeblasen machen, pass. sich aufblähen, stolz sein; αἵ μοι λέγουσαι τούσδ' ἐχαύνωσαν λόγους Eur. Andr. 932; pass. bei Arist. virt et vit. 7, 5; Pol. 6, 57, 7. 16, 21, 12 u. Sp., wie Plut.; ἐχαυνώθη καρδίην Babr. 77, 8.
French (Bailly abrégé)
χαυνῶ :
f. χαυνώσω;
Pass. ao. ἐχαυνώθην, pf. κεχαύνωμαι;
1 rendre lâche ; Pass. devenir lâche, mou, flasque;
2 fig. gonfler de vanité, de présomption, etc. ; Pass. s'enfler d'un vain orgueil : ἐπί τινι, au sujet de qch.
Étymologie: χαῦνος.
Russian (Dvoretsky)
χαυνόω: досл. разрыхлять, перен. наполнять самомнением (τινα Eur., Plat.): χαυνοῦσθαι ταῖς ὑπερβολαῖς τῶν ἐπαίνων Plut. зазнаться от чрезмерных похвал; ἐπὶ τούτοις ἐχαυνοῦτο Plut. это вскружило ему голову.
Greek (Liddell-Scott)
χαυνόω: μέλλ. -ώσω. κάμνω τι πορῶδες ἢ πλαδαρόν, χαλαρώνω, Φιλῆς 35. 8. - Παθ., γίνομαι χαῦνος, χαλαροῦμαι, Αἰλ. π. Ζῴων 12. 17· ἡ γῆ χ. εἰς ῥαγάδας Γεωπον. 5. 2, 2. 2) παρ’ Ἐφίππῳ ἐν «Ἐμπολῇ» 1.5, χαυνοῦσα πρέπει νὰ εἶναι = χάσκουσα, ἀνοίγουσα τὸ στόμα κατὰ τὸ φίλημα· ἀλλ’ ὁ Meineke θεωρεῖ ὕποπτον τὴν λέξιν ΙΙ. μεταφορ., φυσιῶ, φουσκώνω, πληρῶ ματαιοφροσύνης, ἢ ἀλαζονείας, Εὐρ. Ἀνδρ. 931, Πλάτ. Λῦσ. 210Ε· - Παθ., γίνομαι μάταιος, ματαιόφρων, ἀλαζών, Ἀριστ. π. Ἀρετ. κ. Κακίας 7, 5· ἐπί τινι Πλουτ. Καῖσ. 29· ὁ νοῦς ἐχαυνώθη Βαβρ. 95. 36· κόραξ καρδίην ἐχαυνώθη ὁ αὐτ. 77.
Greek Monolingual
χαυνῶ, χαυνόω, ΝΜΑ χαῡνος
νεοελλ.
(μτβ.) επιφέρω χαύνωση, προξενώ πνευματική ή σωματική νωθρότητα («η τηλεόραση τον χαυνώνει»)
μσν.
1. μτφ. εξασθενίζω κάτι («εἰρήνη χαυνοῖ τὴν πολιτείαν», Ιω. Λυδ.)
2. παθ. χαυνοῦμαι, χαυνόομαι
γίνομαι μαλακός («ἡ γῆ χαυνοῦται εἰς ῥαγάδας», Γεωπ.)
μσν.-αρχ.
παθ. γίνομαι πλαδαρός («χαυνοῦσθαι ὑπὸ τοῦ νότου τὰ σώματα ταῖς κυούσαις», Αιλ.)
αρχ.
1. (σχετικά με ενέργεια) χαλαρώνω
2. μτφ. κάνω κάποιον αλαζόνα
3. παθ. (για φλόγωση) παρέρχομαι, θεραπεύομαι.
Greek Monotonic
χαυνόω: μέλ. -ήσω,
I. κάνω κάτι πορώδες ή χαλαρό.
II. μεταφ., φουσκώνω, γεμίζω με κούφια έπαρση, σε Ευρ., Πλάτ.
Middle Liddell
χαυνόω, fut. -ώσω
I. to make porous or flaccid.
II. metaph. to puff up, fill with conceit, Eur., Plat.
