κρουνός: Difference between revisions
οὕτω τι βαθὺ καὶ μυστηριῶδες ἡ σιγὴ καὶ νηφάλιον, ἡ δὲ μέθη λάλον → silence is something profound and mysterious and sober, but drunkenness chatters
m (Text replacement - "ὕδατος νοτίς, πηγή" to "ὕδατος νοτίς, παγά, πηγή") |
|||
| (29 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=krounos | |Transliteration C=krounos | ||
|Beta Code=krouno/s | |Beta Code=krouno/s | ||
|Definition=ὁ, < | |Definition=ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[spring]], [[well head]], whence [[stream]]s ([[πηγή|πηγαί]]) [[issue]], Il.22.147, 208; χείμαρροι ποταμοὶ… κρουνῶν ἐκ μεγάλων 4.454, cf. Pi.''O.''13.63, Men. 530.22, ''PLond.''3.1177.290 (ii A. D.), etc.; κρουνοὶ κρηναίου ποτοῦ S. ''Tr.''14.<br><span class="bld">2</span> metaph., [[κρουνὸς αἵματος]] = [[stream of blood]] E.''Rh.''790, cf. ''Hec.''568; [[κρουνοὶ Ἁφαίστοιο]] = [[stream]]s of [[lava]] from [[Etna]], Pi.''P.''1.25; of [[streaming]] [[perspiration]], Hp.''Aph.''7.85, Lib.''Ep.''316.3: metaph., [[torrent of words]], θαρρῶν τὸν κρουνὸν ἀφίει Ar.''Ra.''1005.<br><span class="bld">3</span> [[watercourse]], Str.5.3.8.<br><span class="bld">4</span> [[spout]], [[nozzle]], Hero ''Spir.''2.25, al. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1514.png Seite 1514]] ὁ, (verwandt mit [[κρήνη]] u. mit [[κρούω]]), der Spring, [[Quell]], [[Springbrunnen]], wo das Wasser stark u. mit Geräusch hervordringt; [[καλλίῤῥοος]] Il. 22, 147; Quelle der Giesbäche, 4, 452; Pind. Ol. 13, 61, der auch κρουνοὺς Ἡφαίστου δεινοτάτους ἀναπέμπει von Feuerströmen des Aetna sagt, P. 1, 25; αἵαατος Eur. Rhes. 790; auch vom Strom der Rede, θαῤῥῶν τὸν κρουνὸν ἀφίει Ar. Ran. 1005. – Canal od. Brunnen, Strab. VIII, 343. – Auch der [[Hahn]] an einem Gefäße, Sp. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1514.png Seite 1514]] ὁ, (verwandt mit [[κρήνη]] u. mit [[κρούω]]), der Spring, [[Quell]], [[Springbrunnen]], wo das Wasser stark u. mit Geräusch hervordringt; [[καλλίῤῥοος]] Il. 22, 147; Quelle der Giesbäche, 4, 452; Pind. Ol. 13, 61, der auch κρουνοὺς Ἡφαίστου δεινοτάτους ἀναπέμπει von Feuerströmen des Aetna sagt, P. 1, 25; αἵαατος Eur. Rhes. 790; auch vom Strom der Rede, θαῤῥῶν τὸν κρουνὸν ἀφίει Ar. Ran. 1005. – Canal od. Brunnen, Strab. VIII, 343. – Auch der [[Hahn]] an einem Gefäße, Sp. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=οῦ (ὁ) :<br />jet d'une source ; source, fontaine.<br />'''Étymologie:''' cf. [[κρήνη]]. | |||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=κρουνός -οῦ, ὁ bron, fontein:; Ἁφαίστοιο κρουνοὺς δεινοτάτους de meest verschrikkelijke fonteinen van Hephaestus Pind. P. 1.25; κρουνοὶ διερραίνοντο κρηναίου ποτοῦ fonteinen van bronwater stroomden overal Soph. Tr. 14; overdr.: θαρρῶν τὸν κρουνὸν ἀφίει laat je fontein (van woorden) maar rustig spuiten Aristoph. Ran. 1005. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''κρουνός:''' ὁ<br /><b class="num">1</b> [[родник]], [[источник]], [[ключ]] (καλλιρροος Hom.);<br /><b class="num">2</b> [[обильная струя]], [[поток]] (κρηναίου ποτοῦ Soph.; αἵματος Eur.; [[ὕδατος]] Arst.): κρουνοὶ Ἁφαίστοιο Pind. потоки Гефеста, т. е. огненной лавы; τὸν κρουνὸν ἀφιέναι Arph. давать волю потоку (красноречия). | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''κρουνός''': -οῦ, ὡς τὸ [[κρήνη]], ἡ πρώτη [[πηγή]], ἐξ ἧς λαμβάνουσι τὴν ἀρχὴν αἱ πηγαί, Ἰλ. Χ. 147, 208 (πρβλ. [[πηγή]])· χείμαρροι ποταμοί... κρουνῶν ἐκ μεγάλων Δ. 454, πρβλ. Πινδ. Ο. 13. 90· κρουνοὶ κρηναίου ποτοῦ Σοφ. Τρ. 14· κρουνὸς αἵματος Εὐρ. Ρῆσ. 790, πρβλ. Ἑκ. 568· οὕτω, κρουνοὶ Ἡφαίστου, ῥεύματα «λάβας» ἐκ τῆς Αἴτνης, Πινδ. Π. 1. 48· ἐπὶ ἀφθόνως ῥέοντος ἱδρῶτος, Ἱππ. Ἀφ. 1261· ― χείμαρρος λόγων, θαρρῶν τὸν κρ. ἀφίει Ἀριστοφ. Βάτρ. 1005. 2) ὀχετὸς ὕδατος, Στράβ. 235, 343. | |lstext='''κρουνός''': -οῦ, ὡς τὸ [[κρήνη]], ἡ πρώτη [[πηγή]], ἐξ ἧς λαμβάνουσι τὴν ἀρχὴν αἱ πηγαί, Ἰλ. Χ. 147, 208 (πρβλ. [[πηγή]])· χείμαρροι ποταμοί... κρουνῶν ἐκ μεγάλων Δ. 454, πρβλ. Πινδ. Ο. 13. 90· κρουνοὶ κρηναίου ποτοῦ Σοφ. Τρ. 14· κρουνὸς αἵματος Εὐρ. Ρῆσ. 790, πρβλ. Ἑκ. 568· οὕτω, κρουνοὶ Ἡφαίστου, ῥεύματα «λάβας» ἐκ τῆς Αἴτνης, Πινδ. Π. 1. 48· ἐπὶ ἀφθόνως ῥέοντος ἱδρῶτος, Ἱππ. Ἀφ. 1261· ― χείμαρρος λόγων, θαρρῶν τὸν κρ. ἀφίει Ἀριστοφ. Βάτρ. 1005. 2) ὀχετὸς ὕδατος, Στράβ. 235, 343. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 23: | Line 29: | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[κρουνός]] | |sltr=[[κρουνός]] [[spring]] ἦ πόλλ' ἀμφὶ κρουνοῖς Πάγασον ζεῦξαι ποθέων ἔπαθεν (i. e. τοῖς ῥεύμασι τῆς Πειρήνης. Σ.) (O. 13.63) met., κεῖνο δ' Ἁφαίστοιο κρουνοὺς ἑρπετὸν δεινοτάτους ἀναπέμπει (P. 1.25) | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=ο (AM [[κρουνός]])<br /><b>1.</b> [[κάνουλα]] ή [[ειδικός]] [[σωλήνας]] που τοποθετείται σε [[βρύση]] για να ρέει το [[νερό]] με μεγαλύτερη [[πίεση]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[αφθονία]], [[συνήθως]] υγρού (α. «άνοιξαν οι κρουνοί τ' ουρανού» β. «κρουνοί δακρύων» γ. | |mltxt=ο (AM [[κρουνός]])<br /><b>1.</b> [[κάνουλα]] ή [[ειδικός]] [[σωλήνας]] που τοποθετείται σε [[βρύση]] για να ρέει το [[νερό]] με μεγαλύτερη [[πίεση]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[αφθονία]], [[συνήθως]] υγρού (α. «άνοιξαν οι κρουνοί τ' ουρανού» β. «κρουνοί δακρύων» γ. κεῖνο δ' Ἁφαίστειο κρουνοὺς [[ἑρπετόν]]», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[βρύση]], [[κρήνη]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κεφαλόβρυσο]], κύρια [[πηγή]]<br /><b>2.</b> [[ρεύμα]] νερού.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[κρουνός]] <span style="color: red;"><</span> IE <i>krosno</i>-, με σίγηση του -<i>s</i>- και [[αντέκταση]]<br />συνδέεται με γερμανικές λ. που σημαίνουν «[[κύμα]], [[κρουνός]]» ([[πρβλ]]. αρχ. νορβ. <i>hronn</i>, αγγλοσαξ. <i>hroen</i>, <i>hoern</i>). Για την πιθανή [[σύνδεση]] της λ. [[κρουνός]] με τον τ. [[κρήνη]] <b>βλ. λ.</b><br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κρουνηδόν]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κρουναίος]], [[κρουνείον]], [[κρουνία]], [[κρουνίζω]], [[κρουνίσκος]], [[κρουνίτης]], [[κρούνωμα]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[κρουνίον]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[κρουνιά]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[κρουνοχυτρολήραιος]]. (Β συνθετικό) [[δίκρουνος]], [[εννεάκρουνος]], [[πολύκρουνος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[μονόκρουνος]]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''κρουνός:''' -οῦ, ὁ, [[βρύση]], [[πηγή]], [[στόμιο]] πηγαδιού, απ' όπου εκρέουν οι πηγές (<i>πηγαί</i>), σε Ομήρ. Ιλ., Σοφ.· ομοίως, <i>κρουνοὶ Ἡφαίστου</i>, ποτάμια λάβας από την Έτνα, σε Πίνδ.· μεταφ., [[χείμαρρος]] λόγων, σε Αριστοφ. | |lsmtext='''κρουνός:''' -οῦ, ὁ, [[βρύση]], [[πηγή]], [[στόμιο]] πηγαδιού, απ' όπου εκρέουν οι πηγές (<i>πηγαί</i>), σε Ομήρ. Ιλ., Σοφ.· ομοίως, <i>κρουνοὶ Ἡφαίστου</i>, ποτάμια λάβας από την Έτνα, σε Πίνδ.· μεταφ., [[χείμαρρος]] λόγων, σε Αριστοφ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: | |etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: [[source]], [[well head]], [[stream]], [[torrent]], also as GN (Il.).<br />Compounds: Compp., e.g. <b class="b3">Ἐννεά-κρουνος</b> name of a source on the Hymettos (Hdt., Th.).<br />Derivatives: Diminut. [[κρουνίον]] (Hdn.), <b class="b3">-ίσκος</b> (sch.); further <b class="b3">κρουν-εῖον</b> a cup (Kom.), <b class="b3">-ωμα</b> [[flood]] (Emp. 6, 3), <b class="b3">-ίτιδες</b> ([[νύμφαι]], Orph.), <b class="b3">-ηδόν</b> [[source-like]] (LXX, Ph.); [[κρουνίζω]], <b class="b3">-ομαι</b> [[issue a stream]], [[resp. catch]] (com.) with <b class="b3">-ισμός</b> [[flood]], [[douche]] (Aq., medic.), <b class="b3">-ισμα</b> [[stream]], <b class="b3">-ισμάτιον</b> [[small gushing]], [[small spout]] (Hero). - <b class="b3">κροῦναι κρῆναι τέλειαι</b> [[H]].<br />Origin: IE [Indo-European] [??] <b class="b2">*kros-</b> [[wave]], [[flood]]<br />Etymology: Prob. from <b class="b3">*κροσνός</b> to [[κρήνη]], s. v. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 44: | Line 44: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''κρουνός''': {krounós}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Quell]], [[Springquell]], [[Flut]], [[Strom]], auch als ON (vorw. poet. seit Il.).<br />'''Composita''' : Kompp., z.B. Ἐννεάκρους N. einer Quelle am Hymettos (Hdt., Th. u. a.).<br />'''Derivative''': Davon die Deminutiva [[κρουνίον]] (Hdn.), -ίσκος (Sch.); ferner [[κρουνεῖον]] Art Trinkgefäß (Kom.), -ωμα [[Flut]] (Emp. 6, 3), -ίτιδες (νύμφαι, Orph.), -ηδόν [[quellenartig]] (LXX, Ph.u.a.); [[κρουνίζω]], -ομαι ‘einen Strom entlassen, bzw. auffangen’ (Kom. u. a.) nnt -ισμός [[Flut]], [[Brause]] (Aq., Mediz.), -ισμα [[Strom]], -ισμάτιον [[kleiner Ausguß]], [[schmale Tülle]] (Hero). — [[κροῦναι]] [[κρῆναι]] τέλειαι H.<br />'''Etymology''' : Wohl aus *κροσνός zu [[κρήνη]], s. d.<br />'''Page''' 2,27 | |ftr='''κρουνός''': {krounós}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Quell]], [[Springquell]], [[Flut]], [[Strom]], auch als ON (vorw. poet. seit Il.).<br />'''Composita''': Kompp., z.B. Ἐννεάκρους N. einer Quelle am Hymettos (Hdt., Th. u. a.).<br />'''Derivative''': Davon die Deminutiva [[κρουνίον]] (Hdn.), -ίσκος (Sch.); ferner [[κρουνεῖον]] Art Trinkgefäß (Kom.), -ωμα [[Flut]] (Emp. 6, 3), -ίτιδες (νύμφαι, Orph.), -ηδόν [[quellenartig]] (LXX, Ph.u.a.); [[κρουνίζω]], -ομαι ‘einen Strom entlassen, bzw. auffangen’ (Kom. u. a.) nnt -ισμός [[Flut]], [[Brause]] (Aq., Mediz.), -ισμα [[Strom]], -ισμάτιον [[kleiner Ausguß]], [[schmale Tülle]] (Hero). — [[κροῦναι]] [[κρῆναι]] τέλειαι H.<br />'''Etymology''': Wohl aus *κροσνός zu [[κρήνη]], s. d.<br />'''Page''' 2,27 | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=[[πηγή]]). Συνώνυμο μέ τό [[κρήνη]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[κρουναῖος]], [[κρουνηδόν]], [[κρουνίζω]] (=[[χύνω]] νερό), [[κρουνίσκος]], [[κρούνισμα]], [[κρουνισμός]]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[spring]]=== | |||
Afrikaans: bron; Albanian: burim; Arabic: عَيْن, يَنْبُوع; Moroccan Arabic: عْيْن; Aragonese: fuent; Armenian: աղբյուր, ակ, ակունք, ակունք; Assamese: উঁহ, পুং; Assyrian Neo-Aramaic: ܢܸܒ݂ܥܵܐ; Asturian: fonte, fuente; Atong: tyimuk; Avar: ицц; Azerbaijani: bulaq; Baluchi: چمگ; Bashkir: шишмә; Basque: iturri; Belarusian: жарало, крыні́ца; Bikol Central: burabod; Breton: eienenn eien, andon, mammenn; Bulgarian: извор; Catalan: font, deu; Cebuano: tubod; Chinese Eastern Min: 泉; Mandarin: 泉, 源泉; Classical Nahuatl: āmēyalli; Czech: zřídlo, pramen; Danish: kilde; Dutch: [[bron]], [[wel]]; Eastern Bontoc: fofon, ogwor; Esperanto: fonto; Estonian: allikas, läte, veesilm; Finnish: lähde; Franco-Provençal: font; French: [[source]]; Galician: fonte, manancial, manadeiro, gorgolo, xurre, rieiro, corga, troa, olleiro; Garo: chimik; Georgian: წყარო; German: [[Quelle]]; Greek: [[πηγή]]; Ancient Greek: [[κράνα]], [[κρανίς]], [[κράννα]], [[κρηναῖον γάνος]], [[κρήνη]], [[κρηνίς]], [[κρουνός]], [[νᾶμα]], [[νασμός]], [[ὕδατος νοτίς]], [[παγά]], [[πηγή]], [[πηγίον]], [[πῖδαξ]]; Hawaiian: puna; Hebrew: מַעְיָן, עַיִן; Higaonon: tubod; Hindi: चश्मा; Hungarian: forrás; Icelandic: lind, uppspretta, brunnur, vatnsrás; Ido: fonto; Ilocano: ubbug; Indonesian: mata air; Interlingua: fonte; Irish: foinse; Italian: [[fonte]], [[sorgente]]; Japanese: 泉, 温泉; Kashaya: ʔahqʰa; Kazakh: бұлақ; Korean: 샘; Kurdish Central Kurdish: کانی; Laki: کەنی; Northern Kurdish: kanî, kehnî; Southern Kurdish: کیەنی; Kyrgyz: булак; Lao: ນ້ຳພຸ; Latgalian: olūts; Latin: [[fons]], [[scatebra]], [[scaturgo]]; Latvian: avots; Lithuanian: šaltinis, versmė, verdenė; Lubuagan Kalinga: uud; Luxembourgish: Quell; Macedonian: извор, вруток; Malay: mata air; Maltese: nixxiegħa, għajn; Manchu: ᡧᡝᡵᡳ; Mansaka: tobod; Maori: puna, kōmanawa; Meänkieli: kaltio; Middle English: spryng; Minangkabau: mato aia; Mòcheno: prunn; Mongolian Cyrillic: булаг; Mongolian: ᠪᠤᠯᠠᠭ; Ngazidja Comorian: dzitso la madji; Norman: r'source; Norwegian Bokmål: kilde; Occitan: font; Ojibwe: dakib; Old French: fontaine; Ottoman Turkish: قایناق, چشمه; Persian: چشمه, خانی; Polish: źródło, zdrój, krynica; Portuguese: [[fonte]], [[manancial]]; Quechua: pukyu; Romani: zvoro; Romanian: izvor; Russian: [[источник]], [[ключ]], [[родник]], [[студенец]]; Samoan: puna; Sanskrit: उत्स; Sardinian: mitza; Scottish Gaelic: fuaran; Serbo-Croatian Cyrillic: ѝзвор; Roman: ìzvor; Shan: ႁူးၼမ်ႉၸိုမ်း; Sicilian: fonti, funti; Slovak: žriedlo, prameň; Slovene: izvír; Southern Kalinga: chagsi; Spanish: [[fuente]], [[manantial]], [[vertiente]]; Swahili: kisima; Swedish: källa; Tagalog: bukal, batis; Tajik: чашма; Tarifit: tara; Tatar: чишмә; Thai: น้ำพุ; Tibetan: ཆུ་མིག; Tocharian B: ālme; Turkish: kaynak, pınar, bulak, memba; Turkmen: çeşme; Tuwali Ifugao: ob-ob, hobwak, otbol; Ugaritic: 𐎐𐎁𐎋; Ukrainian: джерело, криниця; Urdu: چشمہ; Uyghur: بۇلاق; Uzbek: buloq, chashma; Venetian: fontego, fóntego; Walloon: sourdant, sourdon, sourd, fontinne; Waray-Waray: burabod; Welsh: ffynnon; West Frisian: welle; Yagnobi: чишма; Yakut: дьүүктэ; Yiddish: קוואַל, קרעניצע; Zazaki: çıme, çem | |||
===[[watercourse]]=== | |||
Bulgarian: течение; Chinese Mandarin: [[水道]], [[河道]], [[水路]]; Danish: løb; Dutch: [[waterloop]], [[loop]]; Finnish: uoma; French: [[cours d'eau]], [[cours]]; Galician: canle; Georgian: წყალსადინარი, წყალსადენი არხი; German: [[Wasserlauf]], [[Flußlauf]], [[Lauf]]; Greek: [[υδρορροή]]; Ancient Greek: [[κρουνός]], [[ὑδραγωγός]], [[ὑδρορρόα]], [[ὑδρορρόη]], [[ὑδρόρροια]], [[χύτλον]]; Hungarian: folyómeder, folyás, vízfolyás, folyóvíz; Italian: [[corso d'acqua]], [[corso]]; Japanese: 水路; Korean: 수로; Luxembourgish: Waasserlaf; Macedonian: тек, водотек, течење; Malayalam: ചാൽ; Manx: stroo; Maori: koawa; Middle English: cours; Norwegian Bokmål: vannløp, løp; Polish: koryto, bieg; Portuguese: [[igarapé]], [[curso de água]], [[curso d'água]], [[curso]]; Russian: [[русло]]; Spanish: [[curso de agua]], [[corriente de agua]]; Swedish: vattendrag; Thai: คลอง | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 14:55, 20 November 2024
English (LSJ)
ὁ,
A spring, well head, whence streams (πηγαί) issue, Il.22.147, 208; χείμαρροι ποταμοὶ… κρουνῶν ἐκ μεγάλων 4.454, cf. Pi.O.13.63, Men. 530.22, PLond.3.1177.290 (ii A. D.), etc.; κρουνοὶ κρηναίου ποτοῦ S. Tr.14.
2 metaph., κρουνὸς αἵματος = stream of blood E.Rh.790, cf. Hec.568; κρουνοὶ Ἁφαίστοιο = streams of lava from Etna, Pi.P.1.25; of streaming perspiration, Hp.Aph.7.85, Lib.Ep.316.3: metaph., torrent of words, θαρρῶν τὸν κρουνὸν ἀφίει Ar.Ra.1005.
3 watercourse, Str.5.3.8.
4 spout, nozzle, Hero Spir.2.25, al.
German (Pape)
[Seite 1514] ὁ, (verwandt mit κρήνη u. mit κρούω), der Spring, Quell, Springbrunnen, wo das Wasser stark u. mit Geräusch hervordringt; καλλίῤῥοος Il. 22, 147; Quelle der Giesbäche, 4, 452; Pind. Ol. 13, 61, der auch κρουνοὺς Ἡφαίστου δεινοτάτους ἀναπέμπει von Feuerströmen des Aetna sagt, P. 1, 25; αἵαατος Eur. Rhes. 790; auch vom Strom der Rede, θαῤῥῶν τὸν κρουνὸν ἀφίει Ar. Ran. 1005. – Canal od. Brunnen, Strab. VIII, 343. – Auch der Hahn an einem Gefäße, Sp.
French (Bailly abrégé)
οῦ (ὁ) :
jet d'une source ; source, fontaine.
Étymologie: cf. κρήνη.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
κρουνός -οῦ, ὁ bron, fontein:; Ἁφαίστοιο κρουνοὺς δεινοτάτους de meest verschrikkelijke fonteinen van Hephaestus Pind. P. 1.25; κρουνοὶ διερραίνοντο κρηναίου ποτοῦ fonteinen van bronwater stroomden overal Soph. Tr. 14; overdr.: θαρρῶν τὸν κρουνὸν ἀφίει laat je fontein (van woorden) maar rustig spuiten Aristoph. Ran. 1005.
Russian (Dvoretsky)
κρουνός: ὁ
1 родник, источник, ключ (καλλιρροος Hom.);
2 обильная струя, поток (κρηναίου ποτοῦ Soph.; αἵματος Eur.; ὕδατος Arst.): κρουνοὶ Ἁφαίστοιο Pind. потоки Гефеста, т. е. огненной лавы; τὸν κρουνὸν ἀφιέναι Arph. давать волю потоку (красноречия).
Greek (Liddell-Scott)
κρουνός: -οῦ, ὡς τὸ κρήνη, ἡ πρώτη πηγή, ἐξ ἧς λαμβάνουσι τὴν ἀρχὴν αἱ πηγαί, Ἰλ. Χ. 147, 208 (πρβλ. πηγή)· χείμαρροι ποταμοί... κρουνῶν ἐκ μεγάλων Δ. 454, πρβλ. Πινδ. Ο. 13. 90· κρουνοὶ κρηναίου ποτοῦ Σοφ. Τρ. 14· κρουνὸς αἵματος Εὐρ. Ρῆσ. 790, πρβλ. Ἑκ. 568· οὕτω, κρουνοὶ Ἡφαίστου, ῥεύματα «λάβας» ἐκ τῆς Αἴτνης, Πινδ. Π. 1. 48· ἐπὶ ἀφθόνως ῥέοντος ἱδρῶτος, Ἱππ. Ἀφ. 1261· ― χείμαρρος λόγων, θαρρῶν τὸν κρ. ἀφίει Ἀριστοφ. Βάτρ. 1005. 2) ὀχετὸς ὕδατος, Στράβ. 235, 343.
English (Autenrieth)
English (Slater)
κρουνός spring ἦ πόλλ' ἀμφὶ κρουνοῖς Πάγασον ζεῦξαι ποθέων ἔπαθεν (i. e. τοῖς ῥεύμασι τῆς Πειρήνης. Σ.) (O. 13.63) met., κεῖνο δ' Ἁφαίστοιο κρουνοὺς ἑρπετὸν δεινοτάτους ἀναπέμπει (P. 1.25)
Greek Monolingual
ο (AM κρουνός)
1. κάνουλα ή ειδικός σωλήνας που τοποθετείται σε βρύση για να ρέει το νερό με μεγαλύτερη πίεση
2. μτφ. αφθονία, συνήθως υγρού (α. «άνοιξαν οι κρουνοί τ' ουρανού» β. «κρουνοί δακρύων» γ. κεῖνο δ' Ἁφαίστειο κρουνοὺς ἑρπετόν», Πίνδ.)
νεοελλ.
βρύση, κρήνη
αρχ.
1. κεφαλόβρυσο, κύρια πηγή
2. ρεύμα νερού.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. κρουνός < IE krosno-, με σίγηση του -s- και αντέκταση
συνδέεται με γερμανικές λ. που σημαίνουν «κύμα, κρουνός» (πρβλ. αρχ. νορβ. hronn, αγγλοσαξ. hroen, hoern). Για την πιθανή σύνδεση της λ. κρουνός με τον τ. κρήνη βλ. λ.
ΠΑΡ. κρουνηδόν
αρχ.
κρουναίος, κρουνείον, κρουνία, κρουνίζω, κρουνίσκος, κρουνίτης, κρούνωμα
αρχ.-μσν.
κρουνίον
νεοελλ.
κρουνιά.
ΣΥΝΘ. (Α' συνθετικό) αρχ. κρουνοχυτρολήραιος. (Β συνθετικό) δίκρουνος, εννεάκρουνος, πολύκρουνος
νεοελλ.
μονόκρουνος].
Greek Monotonic
κρουνός: -οῦ, ὁ, βρύση, πηγή, στόμιο πηγαδιού, απ' όπου εκρέουν οι πηγές (πηγαί), σε Ομήρ. Ιλ., Σοφ.· ομοίως, κρουνοὶ Ἡφαίστου, ποτάμια λάβας από την Έτνα, σε Πίνδ.· μεταφ., χείμαρρος λόγων, σε Αριστοφ.
Frisk Etymological English
Grammatical information: m.
Meaning: source, well head, stream, torrent, also as GN (Il.).
Compounds: Compp., e.g. Ἐννεά-κρουνος name of a source on the Hymettos (Hdt., Th.).
Derivatives: Diminut. κρουνίον (Hdn.), -ίσκος (sch.); further κρουν-εῖον a cup (Kom.), -ωμα flood (Emp. 6, 3), -ίτιδες (νύμφαι, Orph.), -ηδόν source-like (LXX, Ph.); κρουνίζω, -ομαι issue a stream, resp. catch (com.) with -ισμός flood, douche (Aq., medic.), -ισμα stream, -ισμάτιον small gushing, small spout (Hero). - κροῦναι κρῆναι τέλειαι H.
Origin: IE [Indo-European] [??] *kros- wave, flood
Etymology: Prob. from *κροσνός to κρήνη, s. v.
Middle Liddell
κρουνός, οῦ,
a spring, well-head, whence the streams (πηγαί) issue, Il., Soph.; so, κρουνοὶ Ἡφαίστου streams of lava from Etna, Pind.: metaph. a torrent of words, Ar.
Frisk Etymology German
κρουνός: {krounós}
Grammar: m.
Meaning: Quell, Springquell, Flut, Strom, auch als ON (vorw. poet. seit Il.).
Composita: Kompp., z.B. Ἐννεάκρους N. einer Quelle am Hymettos (Hdt., Th. u. a.).
Derivative: Davon die Deminutiva κρουνίον (Hdn.), -ίσκος (Sch.); ferner κρουνεῖον Art Trinkgefäß (Kom.), -ωμα Flut (Emp. 6, 3), -ίτιδες (νύμφαι, Orph.), -ηδόν quellenartig (LXX, Ph.u.a.); κρουνίζω, -ομαι ‘einen Strom entlassen, bzw. auffangen’ (Kom. u. a.) nnt -ισμός Flut, Brause (Aq., Mediz.), -ισμα Strom, -ισμάτιον kleiner Ausguß, schmale Tülle (Hero). — κροῦναι κρῆναι τέλειαι H.
Etymology: Wohl aus *κροσνός zu κρήνη, s. d.
Page 2,27
Mantoulidis Etymological
(=πηγή). Συνώνυμο μέ τό κρήνη.
Παράγωγα: κρουναῖος, κρουνηδόν, κρουνίζω (=χύνω νερό), κρουνίσκος, κρούνισμα, κρουνισμός.
Translations
spring
Afrikaans: bron; Albanian: burim; Arabic: عَيْن, يَنْبُوع; Moroccan Arabic: عْيْن; Aragonese: fuent; Armenian: աղբյուր, ակ, ակունք, ակունք; Assamese: উঁহ, পুং; Assyrian Neo-Aramaic: ܢܸܒ݂ܥܵܐ; Asturian: fonte, fuente; Atong: tyimuk; Avar: ицц; Azerbaijani: bulaq; Baluchi: چمگ; Bashkir: шишмә; Basque: iturri; Belarusian: жарало, крыні́ца; Bikol Central: burabod; Breton: eienenn eien, andon, mammenn; Bulgarian: извор; Catalan: font, deu; Cebuano: tubod; Chinese Eastern Min: 泉; Mandarin: 泉, 源泉; Classical Nahuatl: āmēyalli; Czech: zřídlo, pramen; Danish: kilde; Dutch: bron, wel; Eastern Bontoc: fofon, ogwor; Esperanto: fonto; Estonian: allikas, läte, veesilm; Finnish: lähde; Franco-Provençal: font; French: source; Galician: fonte, manancial, manadeiro, gorgolo, xurre, rieiro, corga, troa, olleiro; Garo: chimik; Georgian: წყარო; German: Quelle; Greek: πηγή; Ancient Greek: κράνα, κρανίς, κράννα, κρηναῖον γάνος, κρήνη, κρηνίς, κρουνός, νᾶμα, νασμός, ὕδατος νοτίς, παγά, πηγή, πηγίον, πῖδαξ; Hawaiian: puna; Hebrew: מַעְיָן, עַיִן; Higaonon: tubod; Hindi: चश्मा; Hungarian: forrás; Icelandic: lind, uppspretta, brunnur, vatnsrás; Ido: fonto; Ilocano: ubbug; Indonesian: mata air; Interlingua: fonte; Irish: foinse; Italian: fonte, sorgente; Japanese: 泉, 温泉; Kashaya: ʔahqʰa; Kazakh: бұлақ; Korean: 샘; Kurdish Central Kurdish: کانی; Laki: کەنی; Northern Kurdish: kanî, kehnî; Southern Kurdish: کیەنی; Kyrgyz: булак; Lao: ນ້ຳພຸ; Latgalian: olūts; Latin: fons, scatebra, scaturgo; Latvian: avots; Lithuanian: šaltinis, versmė, verdenė; Lubuagan Kalinga: uud; Luxembourgish: Quell; Macedonian: извор, вруток; Malay: mata air; Maltese: nixxiegħa, għajn; Manchu: ᡧᡝᡵᡳ; Mansaka: tobod; Maori: puna, kōmanawa; Meänkieli: kaltio; Middle English: spryng; Minangkabau: mato aia; Mòcheno: prunn; Mongolian Cyrillic: булаг; Mongolian: ᠪᠤᠯᠠᠭ; Ngazidja Comorian: dzitso la madji; Norman: r'source; Norwegian Bokmål: kilde; Occitan: font; Ojibwe: dakib; Old French: fontaine; Ottoman Turkish: قایناق, چشمه; Persian: چشمه, خانی; Polish: źródło, zdrój, krynica; Portuguese: fonte, manancial; Quechua: pukyu; Romani: zvoro; Romanian: izvor; Russian: источник, ключ, родник, студенец; Samoan: puna; Sanskrit: उत्स; Sardinian: mitza; Scottish Gaelic: fuaran; Serbo-Croatian Cyrillic: ѝзвор; Roman: ìzvor; Shan: ႁူးၼမ်ႉၸိုမ်း; Sicilian: fonti, funti; Slovak: žriedlo, prameň; Slovene: izvír; Southern Kalinga: chagsi; Spanish: fuente, manantial, vertiente; Swahili: kisima; Swedish: källa; Tagalog: bukal, batis; Tajik: чашма; Tarifit: tara; Tatar: чишмә; Thai: น้ำพุ; Tibetan: ཆུ་མིག; Tocharian B: ālme; Turkish: kaynak, pınar, bulak, memba; Turkmen: çeşme; Tuwali Ifugao: ob-ob, hobwak, otbol; Ugaritic: 𐎐𐎁𐎋; Ukrainian: джерело, криниця; Urdu: چشمہ; Uyghur: بۇلاق; Uzbek: buloq, chashma; Venetian: fontego, fóntego; Walloon: sourdant, sourdon, sourd, fontinne; Waray-Waray: burabod; Welsh: ffynnon; West Frisian: welle; Yagnobi: чишма; Yakut: дьүүктэ; Yiddish: קוואַל, קרעניצע; Zazaki: çıme, çem
watercourse
Bulgarian: течение; Chinese Mandarin: 水道, 河道, 水路; Danish: løb; Dutch: waterloop, loop; Finnish: uoma; French: cours d'eau, cours; Galician: canle; Georgian: წყალსადინარი, წყალსადენი არხი; German: Wasserlauf, Flußlauf, Lauf; Greek: υδρορροή; Ancient Greek: κρουνός, ὑδραγωγός, ὑδρορρόα, ὑδρορρόη, ὑδρόρροια, χύτλον; Hungarian: folyómeder, folyás, vízfolyás, folyóvíz; Italian: corso d'acqua, corso; Japanese: 水路; Korean: 수로; Luxembourgish: Waasserlaf; Macedonian: тек, водотек, течење; Malayalam: ചാൽ; Manx: stroo; Maori: koawa; Middle English: cours; Norwegian Bokmål: vannløp, løp; Polish: koryto, bieg; Portuguese: igarapé, curso de água, curso d'água, curso; Russian: русло; Spanish: curso de agua, corriente de agua; Swedish: vattendrag; Thai: คลอง
