Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

ulciscor: Difference between revisions

From LSJ
Sophocles, Antigone, 781
(6_17)
 
(D_9)
Line 1: Line 1:
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>ulciscor</b>: [[ultus]], 3,<br /><b>I</b> v. [[inch]]. dep. [etym. dub.].<br /><b>I</b> To [[avenge]] one's [[self]] on, [[take]] [[vengeance]] on, or [[punish]] for [[wrong]] done ([[very]] freq. and [[class]].; cf.: [[vindico]], [[punio]], [[persequor]]).<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> With a [[personal]] [[object]]: ego pol illum ulciscar [[hodie]] Thessalum veneficum, Qui, etc., Plaut. Am. 4, 5, 9: ego illum [[fame]], ego illum Siti, maledictis, malefactis, amatorem Ulciscar, id. Cas. 2, 1, 10: inimicos, id. Trin. 3, 1, 18: aliquem pro scelere, Caes. B. G. 1, 14: ulciscendi Romanos pro iis, quas acceperant, injuriis [[occasio]], id. ib. 5, 38: odi hominem et odero: [[utinam]] ulcisci possem! sed illum ulciscentur [[mores]] sui, Cic. Att. 9, 12, 2: [[numquam]] illum res publica suo jure esset ulta, id. Mil. 33, 88: quos ego non tam ulcisci [[studeo]], [[quam]] sanare, id. Cat. 2, 8, 17: quos intellegis non, ut per te [[alium]], sed ut per [[alium]] aliquem te ipsum ulciscantur, laborare, id. Div. in Caecil. 6, 22: victos acerbius, Sall. J. 42, 4: [[Alphesiboea]] suos ulta est pro conjuge fratres, Prop. 1, 15, 15 (19): ulta pellicem, Hor. Epod. 3, 13; 5, 63; cf.: inimici ulciscendi causā, Cic. Inv. 2, 5, 18: ejus casūs, quem ulciscitur, Quint. 6, 1, 18.—Absol.: has [[tris]] ulciscendi rationes [[Taurus]] scriptas reliquit, Gell. 7, 14, 5.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> To [[take]] [[revenge]] for, to [[avenge]], [[punish]] [[injustice]], wrongs, etc.; [[with]] a non-[[personal]] [[object]]: quā in re [[Caesar]] non [[solum]] publicas sed [[etiam]] privatas injurias [[ultus]] est, Caes. B. G. 1, 12: statuerunt, istius injurias per vos ulcisci, Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9; id. Fam. 12, 1, 2: injurias rei publicae, id. Phil. 6, 1, 2: Etruscorum injurias [[bello]], id. Rep. 2, 21, 38: cum alii ulcisci dolorem aliquem suum vellent, id. Sest. 20, 46: injuriam, id. Verr. 2, 1, 28, § 72: peccata peccatis et injurias injuriis, id. Inv. 2, 27, 81 al.; cf.: ultum [[ire]] injurias festinare, to [[proceed]] to [[revenge]], to [[revenge]], Sall. J. 68, 1: ultum [[ire]] scelera et injurias, Quint. 11, 1, 42: istius nefarium [[scelus]], Cic. Verr. 2, 1, 27, § 68: patrui mortem, id. Rab. Perd. 5, 14: senis iracundiam, Ter. Phorm. 1, 4, 12: offensas tuas, Ov. Tr. 2, 134: barbaras Regum libidines, Hor. C. 4, 12, 8: illatum a [[Persis]] Graeciae [[bellum]], Just. 2, 15, 13.—<br /><b>II</b> Transf., [[with]] the [[person]] to whom [[wrong]] has been done as the [[object]], to [[take]] [[vengeance]] for, to [[avenge]] a [[person]] ([[much]] [[less]] freq. [[but]] [[class]].): quos nobis poëtae tradiderunt patris ulciscendi causā [[supplicium]] de matre sumpsisse, Cic. Rosc. Am. 24, 66; Auct. Her. 1, 16, 26: caesos fratres, Ov. M. 12, 603: fratrem, id. ib. 8, 442: patrem justa per [[arma]], id. F. 3, 710: [[numen]] utrumque, id. ib. 5, 574: cadentem patriam, Verg. A. 2, 576: quibus (armis) possis te ulcisci [[lacessitus]], Cic. de Or. 1, 8, 32: se, id. Mil. 14, 38; id. Verr. 2, 4, 40, § 87; Plin. Ep. 8, 7, 2; Ov. M. 7, 397; id. P. 1, 8, 20: [[Hannibal]] se a transfugis [[ultus]] est, Front. Strat. 3, 16, 4.— Transf., of things: a ferro [[sanguis]] [[humanus]] se ulciscitur: contactum [[namque]] eo celerius [[subinde]] rubiginem trahit, Plin. 34, 14, 41, § 146.—With the [[two]] constructions combined: non [[hercle]] ego is [[sum]], qui [[sum]], ni hanc injuriam meque [[ultus]] [[pulcre]] fuero, Plaut. Men. 3, 2, 7.!*?<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Act. collat. form [[ulcisco]], ĕre: [[nisi]] patrem materno [[sanguine]] exanclando ulciscerem, Enn. ap. Non. 292, 16 (Trag. v. 184 Vahl.).—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; [[ulciscor]], ci, in a [[passive]] signif.: [[quicquid]] [[sine]] [[sanguine]] civium ulcisci nequitur, jure [[factum]] [[sit]], Sall. J. 31, 8: ob iras [[graviter]] ultas, [[graviter]] ultae, Liv 2, 17, 7; so, [[ultus]], avenged, Val. Fl. 4, 753: ulta ossa patris, Ov. H. 8, 120.
|lshtext=<b>ulciscor</b>: [[ultus]], 3,<br /><b>I</b> v. [[inch]]. dep. [etym. dub.].<br /><b>I</b> To [[avenge]] one's [[self]] on, [[take]] [[vengeance]] on, or [[punish]] for [[wrong]] done ([[very]] freq. and [[class]].; cf.: [[vindico]], [[punio]], [[persequor]]).<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> With a [[personal]] [[object]]: ego pol illum ulciscar [[hodie]] Thessalum veneficum, Qui, etc., Plaut. Am. 4, 5, 9: ego illum [[fame]], ego illum Siti, maledictis, malefactis, amatorem Ulciscar, id. Cas. 2, 1, 10: inimicos, id. Trin. 3, 1, 18: aliquem pro scelere, Caes. B. G. 1, 14: ulciscendi Romanos pro iis, quas acceperant, injuriis [[occasio]], id. ib. 5, 38: odi hominem et odero: [[utinam]] ulcisci possem! sed illum ulciscentur [[mores]] sui, Cic. Att. 9, 12, 2: [[numquam]] illum res publica suo jure esset ulta, id. Mil. 33, 88: quos ego non tam ulcisci [[studeo]], [[quam]] sanare, id. Cat. 2, 8, 17: quos intellegis non, ut per te [[alium]], sed ut per [[alium]] aliquem te ipsum ulciscantur, laborare, id. Div. in Caecil. 6, 22: victos acerbius, Sall. J. 42, 4: [[Alphesiboea]] suos ulta est pro conjuge fratres, Prop. 1, 15, 15 (19): ulta pellicem, Hor. Epod. 3, 13; 5, 63; cf.: inimici ulciscendi causā, Cic. Inv. 2, 5, 18: ejus casūs, quem ulciscitur, Quint. 6, 1, 18.—Absol.: has [[tris]] ulciscendi rationes [[Taurus]] scriptas reliquit, Gell. 7, 14, 5.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> To [[take]] [[revenge]] for, to [[avenge]], [[punish]] [[injustice]], wrongs, etc.; [[with]] a non-[[personal]] [[object]]: quā in re [[Caesar]] non [[solum]] publicas sed [[etiam]] privatas injurias [[ultus]] est, Caes. B. G. 1, 12: statuerunt, istius injurias per vos ulcisci, Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9; id. Fam. 12, 1, 2: injurias rei publicae, id. Phil. 6, 1, 2: Etruscorum injurias [[bello]], id. Rep. 2, 21, 38: cum alii ulcisci dolorem aliquem suum vellent, id. Sest. 20, 46: injuriam, id. Verr. 2, 1, 28, § 72: peccata peccatis et injurias injuriis, id. Inv. 2, 27, 81 al.; cf.: ultum [[ire]] injurias festinare, to [[proceed]] to [[revenge]], to [[revenge]], Sall. J. 68, 1: ultum [[ire]] scelera et injurias, Quint. 11, 1, 42: istius nefarium [[scelus]], Cic. Verr. 2, 1, 27, § 68: patrui mortem, id. Rab. Perd. 5, 14: senis iracundiam, Ter. Phorm. 1, 4, 12: offensas tuas, Ov. Tr. 2, 134: barbaras Regum libidines, Hor. C. 4, 12, 8: illatum a [[Persis]] Graeciae [[bellum]], Just. 2, 15, 13.—<br /><b>II</b> Transf., [[with]] the [[person]] to whom [[wrong]] has been done as the [[object]], to [[take]] [[vengeance]] for, to [[avenge]] a [[person]] ([[much]] [[less]] freq. [[but]] [[class]].): quos nobis poëtae tradiderunt patris ulciscendi causā [[supplicium]] de matre sumpsisse, Cic. Rosc. Am. 24, 66; Auct. Her. 1, 16, 26: caesos fratres, Ov. M. 12, 603: fratrem, id. ib. 8, 442: patrem justa per [[arma]], id. F. 3, 710: [[numen]] utrumque, id. ib. 5, 574: cadentem patriam, Verg. A. 2, 576: quibus (armis) possis te ulcisci [[lacessitus]], Cic. de Or. 1, 8, 32: se, id. Mil. 14, 38; id. Verr. 2, 4, 40, § 87; Plin. Ep. 8, 7, 2; Ov. M. 7, 397; id. P. 1, 8, 20: [[Hannibal]] se a transfugis [[ultus]] est, Front. Strat. 3, 16, 4.— Transf., of things: a ferro [[sanguis]] [[humanus]] se ulciscitur: contactum [[namque]] eo celerius [[subinde]] rubiginem trahit, Plin. 34, 14, 41, § 146.—With the [[two]] constructions combined: non [[hercle]] ego is [[sum]], qui [[sum]], ni hanc injuriam meque [[ultus]] [[pulcre]] fuero, Plaut. Men. 3, 2, 7.!*?<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Act. collat. form [[ulcisco]], ĕre: [[nisi]] patrem materno [[sanguine]] exanclando ulciscerem, Enn. ap. Non. 292, 16 (Trag. v. 184 Vahl.).—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; [[ulciscor]], ci, in a [[passive]] signif.: [[quicquid]] [[sine]] [[sanguine]] civium ulcisci nequitur, jure [[factum]] [[sit]], Sall. J. 31, 8: ob iras [[graviter]] ultas, [[graviter]] ultae, Liv 2, 17, 7; so, [[ultus]], avenged, Val. Fl. 4, 753: ulta ossa patris, Ov. H. 8, 120.
}}
{{Gaffiot
|gf=<b>ulcīscor</b>,⁸ [[ultus]] sum, ulcīscī, tr..,<br /><b>1</b> venger [= venger sur autrui] : patrem Cic. Amer. 66, venger son père, cf. Cic. Mil. 8 ; se ulcisci Cic. Mil. 38 ; Verr. 2, 4, 87, se venger ; Cæsaris mortem Cic. Phil. 13, 33, venger la mort de César<br /><b>2</b> se venger de, punir en tirant vengeance : <b> a)</b> aliquem [[pro]] scelere Cæs. G. 1, 14, 5, tirer vengeance de qqn pour un crime, cf. Cæs. G. 5, 38 ; illum ulciscentur [[mores]] [[sui]] Cic. Att. 9, 12, 2, il [[sera]] puni par son propre caractère, cf. Cic. Mil. 88 ; Cat. 2, 17, etc. ; <b> b)</b> injurias alicujus Cic. Verr. 2, 2, 9, se venger des injustices qu’on a subies de la part de qqn, cf. Cic. Rep. 2, 38, etc. ; [[scelus]] alicujus Cic. Verr. 2, 1, 68, tirer vengeance du crime de qqn. les ex. qu’on [[cite]] de l’emploi passif sont tous contestables : Sall. J. 31, 8 ; Liv. 2, 17, 7 ; Ov. H. 8, 120.
}}
}}

Revision as of 07:04, 14 August 2017

Latin > English (Lewis & Short)

ulciscor: ultus, 3,
I v. inch. dep. [etym. dub.].
I To avenge one's self on, take vengeance on, or punish for wrong done (very freq. and class.; cf.: vindico, punio, persequor).
   A With a personal object: ego pol illum ulciscar hodie Thessalum veneficum, Qui, etc., Plaut. Am. 4, 5, 9: ego illum fame, ego illum Siti, maledictis, malefactis, amatorem Ulciscar, id. Cas. 2, 1, 10: inimicos, id. Trin. 3, 1, 18: aliquem pro scelere, Caes. B. G. 1, 14: ulciscendi Romanos pro iis, quas acceperant, injuriis occasio, id. ib. 5, 38: odi hominem et odero: utinam ulcisci possem! sed illum ulciscentur mores sui, Cic. Att. 9, 12, 2: numquam illum res publica suo jure esset ulta, id. Mil. 33, 88: quos ego non tam ulcisci studeo, quam sanare, id. Cat. 2, 8, 17: quos intellegis non, ut per te alium, sed ut per alium aliquem te ipsum ulciscantur, laborare, id. Div. in Caecil. 6, 22: victos acerbius, Sall. J. 42, 4: Alphesiboea suos ulta est pro conjuge fratres, Prop. 1, 15, 15 (19): ulta pellicem, Hor. Epod. 3, 13; 5, 63; cf.: inimici ulciscendi causā, Cic. Inv. 2, 5, 18: ejus casūs, quem ulciscitur, Quint. 6, 1, 18.—Absol.: has tris ulciscendi rationes Taurus scriptas reliquit, Gell. 7, 14, 5.—
   B To take revenge for, to avenge, punish injustice, wrongs, etc.; with a non-personal object: quā in re Caesar non solum publicas sed etiam privatas injurias ultus est, Caes. B. G. 1, 12: statuerunt, istius injurias per vos ulcisci, Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9; id. Fam. 12, 1, 2: injurias rei publicae, id. Phil. 6, 1, 2: Etruscorum injurias bello, id. Rep. 2, 21, 38: cum alii ulcisci dolorem aliquem suum vellent, id. Sest. 20, 46: injuriam, id. Verr. 2, 1, 28, § 72: peccata peccatis et injurias injuriis, id. Inv. 2, 27, 81 al.; cf.: ultum ire injurias festinare, to proceed to revenge, to revenge, Sall. J. 68, 1: ultum ire scelera et injurias, Quint. 11, 1, 42: istius nefarium scelus, Cic. Verr. 2, 1, 27, § 68: patrui mortem, id. Rab. Perd. 5, 14: senis iracundiam, Ter. Phorm. 1, 4, 12: offensas tuas, Ov. Tr. 2, 134: barbaras Regum libidines, Hor. C. 4, 12, 8: illatum a Persis Graeciae bellum, Just. 2, 15, 13.—
II Transf., with the person to whom wrong has been done as the object, to take vengeance for, to avenge a person (much less freq. but class.): quos nobis poëtae tradiderunt patris ulciscendi causā supplicium de matre sumpsisse, Cic. Rosc. Am. 24, 66; Auct. Her. 1, 16, 26: caesos fratres, Ov. M. 12, 603: fratrem, id. ib. 8, 442: patrem justa per arma, id. F. 3, 710: numen utrumque, id. ib. 5, 574: cadentem patriam, Verg. A. 2, 576: quibus (armis) possis te ulcisci lacessitus, Cic. de Or. 1, 8, 32: se, id. Mil. 14, 38; id. Verr. 2, 4, 40, § 87; Plin. Ep. 8, 7, 2; Ov. M. 7, 397; id. P. 1, 8, 20: Hannibal se a transfugis ultus est, Front. Strat. 3, 16, 4.— Transf., of things: a ferro sanguis humanus se ulciscitur: contactum namque eo celerius subinde rubiginem trahit, Plin. 34, 14, 41, § 146.—With the two constructions combined: non hercle ego is sum, qui sum, ni hanc injuriam meque ultus pulcre fuero, Plaut. Men. 3, 2, 7.!*?
   1    Act. collat. form ulcisco, ĕre: nisi patrem materno sanguine exanclando ulciscerem, Enn. ap. Non. 292, 16 (Trag. v. 184 Vahl.).—
   2    ulciscor, ci, in a passive signif.: quicquid sine sanguine civium ulcisci nequitur, jure factum sit, Sall. J. 31, 8: ob iras graviter ultas, graviter ultae, Liv 2, 17, 7; so, ultus, avenged, Val. Fl. 4, 753: ulta ossa patris, Ov. H. 8, 120.

Latin > French (Gaffiot 2016)

ulcīscor,⁸ ultus sum, ulcīscī, tr..,
1 venger [= venger sur autrui] : patrem Cic. Amer. 66, venger son père, cf. Cic. Mil. 8 ; se ulcisci Cic. Mil. 38 ; Verr. 2, 4, 87, se venger ; Cæsaris mortem Cic. Phil. 13, 33, venger la mort de César
2 se venger de, punir en tirant vengeance : a) aliquem pro scelere Cæs. G. 1, 14, 5, tirer vengeance de qqn pour un crime, cf. Cæs. G. 5, 38 ; illum ulciscentur mores sui Cic. Att. 9, 12, 2, il sera puni par son propre caractère, cf. Cic. Mil. 88 ; Cat. 2, 17, etc. ; b) injurias alicujus Cic. Verr. 2, 2, 9, se venger des injustices qu’on a subies de la part de qqn, cf. Cic. Rep. 2, 38, etc. ; scelus alicujus Cic. Verr. 2, 1, 68, tirer vengeance du crime de qqn. les ex. qu’on cite de l’emploi passif sont tous contestables : Sall. J. 31, 8 ; Liv. 2, 17, 7 ; Ov. H. 8, 120.