τόρμος

English (LSJ)

ὁ, A hole or socket, in which a pin or peg is stuck, Hdt.4.72, D.S. 2.8; mortise, Inscr.Délos 504 A7 (iii B. C.), IG22.1672.175; nave of a wheel, like πλήμνη, Hsch., Phot. II tenon, Ph.Bel. 55.11, 64.15, Hero Bel.95.5, Apollod.Poliorc.178.2. 2 projecting peg or pivot, Hero Bel.88.4.—Dim. τορμίον, τό, small projecting peg, Ph.Bel.75.42.

German (Pape)

[Seite 1130] ὁ, 1) ein jedes Loch, worin ein Zapfen gesteckt wird, Her. 4, 72; vgl. Wessel. D. Sic. 2, 8; bes. die Büchse im Rade, πλήμνη; auch die Thürangeln, VLL. – 2) = τέρμα, das Ziel, in der Rennbahn die Stelle, wo die Pferde umbiegen, καμπή, die Kehre, ἱππικοὶ τόρμοι Lycophr. 487.

Greek (Liddell-Scott)

τόρμος: ὁ, ὀπή, ἢ κοιλότης εἰς ἣν προσαρμόζεται γόμφος ἢ πάσσαλος, Ἡρόδ. 4. 72, πρβλ. Wessel. εἰς Διόδ. 2. 8· «τόρμος, ἡ πλήμ(ν)η εἰς ἣν ὁ ἄξων ἐνήρμοσται» Φώτ., Ἡσύχ.· τὸ τρῆμα ἐν ᾧ στρέφονται οἱ στροφεῖς θύρας, Βιτρούβ.· - ὑποκορ. τόρμιον, τό, Φίλων ἐν τοῖς Ἀρχ. Μαθ. σ. 75.

French (Bailly abrégé)

ου (ὁ) :
trou pour un pivot (écrou, moyeu, etc.).
Étymologie: DELG terme techn. pê apparenté à τείρω, τετραίνω, τορέω.

Greek Monolingual

ο, ΝΑ
κοίλωμα στο άκρο ενός ξύλινου ή μεταλλικού τεμαχίου μέσα στο οποίο μπορεί να εφαρμόσει άλλο τεμάχιο έτσι ώστε τα δύο σώματα να συνδεθούν ισχυρά και να συμπεριφέρονται μηχανικά ως ενιαίο σώμα
νεοελλ.
μικρή προεξοχή μεταλλικού, ξύλινου ή πλαστικού εξαρτήματος που μπορεί να μπει σε αντίστοιχη υποδοχή ή εγκοπή άλλου εξαρτήματος ώστε να πραγματοποιείται η σύνδεση τών δύο ή να επιβραδύνεται η κίνηση του ενός από αυτά, κν. δόντι
αρχ.
1. αυλάκωμα
2. σφήνα
3. καρφί, γόμφος που προεξέχει
4. (κατά τον Φώτ.) «ἡ πλήμ(ν)η [τοῦ τροχοῦ] εἰς ἣν ὁ ἄξων ἐνήρμοσται».
[ΕΤΥΜΟΛ. Τεχνικός όρος, αβέβαιης ετυμολ., που εμφανίζει ποικιλία σημ. (βλ. και λ. τόρμη). Η σημ. «οπή, κοιλότητα» θα επέτρεπε τη σύνδεση της λ. με το ρ. τείρω «διατρυπώ». Έχει, όμως, προταθεί από άλλους μελετητές και η σύνδεση με διάφορους τ. γερμανικής προέλευσης με σημ. «έντερο» (πρβλ. αρχ. νορβ. parmr, γερμ. Darm)) ή, τέλος, με το χεττ. tarma- «καρφί, αστράγαλος»].

Greek Monotonic

τόρμος: ὁ, οποιαδήποτε οπή ή κοιλότητα, στην οποία μπήγεται καρφί ή πάσσαλος, σε Ηρόδ. (αμφίβ. προέλ.).

Russian (Dvoretsky)

τόρμος: ὁ
1) просверленное отверстие Her.;
2) стержень, колышек, шип, Diod.

Middle Liddell

τόρμος, ὁ,
any hole or socket, in which a pin or peg is stuck, Hdt. [deriv. uncertain]

Frisk Etymology German

τόρμος: {tórmos}
Grammar: m.
Meaning: Zapfenloch, Radnabe, Radbüchse, Zapfen (Hdt., Ph. Bel., Hero Bel., hell. Inschr. u.a.)
Derivative: mit τορμίον n. kleiner Zapfen (Ph. Bel.), -ικά n. pl. Verzapfungen (Hero Bel.). Daneben τόρμη f. = πλήμνη, καμπή, καμπτήρ, νύσσα, ὕσπληξ, δρόμος (Ael. Dion., H., Suid.), auch (wie τόλμη: -μα) τόρμα f. (Lyk. 262) Bed. unklar: = πλήμνη od. νύσσα? (nach Sch. = τὸ χάραγμα τὸ ἀπὸ τοῦ τροχοῦ; vgl. Solmsen Beitr. 266 f. ); βουβῶνος ἐν τόρμαισι (ebd. 487) Bed.? Aus H. noch ἐκ τορμῶν· ἀπὸ τοῦ καμπτῆρος ἢ τοῦ σύμπαντος δρόμου und ἐκτορμεῖν· ἐκτετράφθαι τοῦ δρόμου. Technisches Wort für Zapfenloch, Büchse, Zapfen. Daraus anscheinend nach den Zeugnissen der Lexikographen Zapfen am Ende der Laufbahn, Umbiegung, Laufbahn.
Etymology: Kann mit dem german. Wort für ’Darm’, awno. þarmr m. unmittelbar gleichgesetzt werden, urg. *þarma-z; eig. "Bohrung, aufgebohrter Durchgang", zu τείρω, τετραίνω, τορεῖν; vgl. noch τράμις, auch τέρμα, das sich mit τόρμη = καμπή, νύσσα auch inhaltlich berührt; daselbst auch über heth. tarma- Nagel, Pflock.
Page 2,913