χάρις

English (LSJ)

[ᾰ], ἡ, gen. χάρῐτος: acc. χάριν [ῑ in arsi, Il.5.874], etc.; also

   A χάριτα Hdt.6.41, 9.107, E.El.61, Hel.1378, X.HG3.5.16, Phylarch. 24 J., PGen.47.17 (iv A.D.), etc. (un-Attic, acc. to Moer.p.414P.): χάριταν Gloss.: pl. χάριτες; dat. χάρισι, χαρίτεσσι, Od.6.237, Il. 17.51, Pi.O.7.93: (χαίρω):—grace:    I in objective sense, outward grace or fauour, beauty, prop. of persons or their portraits, θεσπεσίην δ' ἄρα τῷ γε χάριν κατεχεύατ' Ἀθήνη Od.2.12, etc.; χάριν ἀμφιχέαι κεφαλῇ Hes.Op.65; εὐμόρφων δὲ κολοσσῶν ἔχθεται χ. ἀνδρί A.Ag. 417 (lyr.): pl., graces, κάλλεϊ καὶ χάρισι στίλβων Od.6.237; ὄσσοις χάριτας Ἀφροδίτης ἔχων E.Ba.236; μετὰ χαρίτων gracefully, Th.2.41: less freq. of things, χ. δ' ἀπελάμπετο πολλή, of ear-rings, Il.14.183; of works, ἔργοισι χάριν καὶ κῦδος ὀπάζει Od.15.320; of words, οὔ οἱ χ. ἀμφιπεριστέφεται ἐπέεσσιν 8.175; πλείστη δὲ χ. κατὰ μέτρον ἰούσης [γλώσσης] Hes.Op.720; ταὶ Διωνύσου σὺν βοηλάτα χάριτες διθυράμβῳ Pi.O.13.19; ἡ τῶν λόγων χ. D.4.38, cf. D.H. Comp.23; μῦθοι πληθόμενοι χαρίτων AP9.186 (Antip.Thess.).    2 glory, Φερενίκου χ. Pi.O.1.18, cf. 8.57,80.    II in subjective sense, grace or favour felt, whether on the part of the doer or the receiver (both senses appear in such phrases as ὅτ' . . ἡ χάρις χάριν φέροι S.OC779; χάρις χάριν γάρ ἐστιν ἡ τίκτουσ' ἀεί Id.Aj.522, cf. E.Hel.1234, Arist.Rh.1385a16):    1 on the part of the doer, grace, kindness, goodwill, τινος for or towards one, Hes.Op.190; τῶν Μεσσηνίων χάριτι πεισθείς Th.3.95; οὐ χάριτι τῇ ἐμῇ not for any kind feeling towards me, Antipho 5.41: abs., εἰ δέ τις μείζων χ. A. Supp.960; τῆς παλαιᾶς χ. ἐκβεβλημένη S.Aj.808; ἦ μεγάλα χ. δώρῳ σύν ὀλίγῳ Theoc.28.24; χ. εὑρεῖν ἐναντίον τοῦ θεοῦ LXX Ge.6.8, al.; χάριν ἔχειν πρὸς τὸν δῆμον Plu.Dem.7; partiality, favour, μήτε ἔλεον μήτε συγγνώμην μήτε χ. μηδεμίαν περὶ πλείονος ποιήσασθαι τῶν νόμων Lys.14.40; οὐ συμφωνοῦσιν ὀργαὶ καὶ χάριτες μακαριότητι Epicur. Ep.ip.28 U., cf. Pl.Lg.740c.    2 more freq. on the part of the receiver, sense of favour received, thankfulness, gratitude, χάριν καὶ κῦδος ἄροιο Il.4.95; ἀρέομαι πὰρ Σαλαμῖνος Ἀθαναίων χ. Pi.P.1.76; τινος for a thing, οὐδέ τίς ἐστι χάρις μετόπισθ' εὐεργέων Od.4.695, cf. 22.319; ἀντὶ πόνων χ. Th.4.86: less freq. c. inf., οὐκ ἄρα τις χάρις ἦεν μάρνασθαι one has, it seems, no thanks for fighting, Il.9.316, 17.147; οἵ οἱ ἀπεμνήσαντο χ. εὐεργεσιάων Hes.Th.503, cf. Th.1.137; χάριν φέρειν τινί Pi.O.10(11).17; χ. τροφεῦσιν ἀμείβων A.Ag.728 (lyr.); φιλότητος ἀμειβόμεναι χ. S.El.134 (lyr.); χάριν εἰδέναι τινί to acknowledge a sense of favour, feel grateful, once in Hom., ἐγὼ δέ κέ τοι ἰδέω χ. ἤματα πάντα Il.14.235; freq. in Prose, Hdt.3.21, Lys.2.23, Isoc.4.175, etc.; τούτων for a thing, X.Cyr.1.6.11, etc.; τοῖς διαπεπραγμένοις Plu.Alex.62; μοι χ. οἶδεν ἐπὶ τούτοις Luc. Bis Acc.17; χ. προσειδέναι Pl.Ap.20a; ἀποδιδόναι Id.R.338a; τινὰ ἀποστερῆσαι χάριτος Id.Hp.Mi.372c; later χ. γνῶναι Philostr.VA2.17; πολλὴν γνοῦσα χ. X.Eph.3.5; χ. ἐπίσταμαι πᾶσι Charito 3.4, cf. 8.5, Poll.5.142, Jul.Or.8.246c; also τῶν παροιχομένων ἔχειν σφι μεγάλην χ. Hdt.7.120, cf. 1.71, E.Heracl.767 (lyr.), IT847 (lyr.), Lys.16.1, Hyp.Ath.5: c. part., χ. ἔχειν σωθέντες X.An.2.5.14; also χάριτας ἔχων πατρός owing him a debt of gratitude, E.Or.244: but ἀσπασμάτων χάριν τίν' ἕξει; what thanks will she have for . . ? Id.Hec. 830; χ. ἂν ἐν τούτῳ μείζω ἔτι ἔσχεν Th.8.87; χ. ὀφείλειν to owe gratitude, be beholden, τοῖς θεοῖς S.Ant.331, cf. X.Cyr.3.2.30; προσοφείλειν D.3.31; χ. οὐδεμία ἐφαίνετο πρὸς Ἀθηναίων Hdt.5.90; χάριν ἀθάνατον καταθέσθαι to lay up a store of undying gratitude, Id.7.178, cf. 6.41; τῇ πόλει χ. καταθέσθαι Antipho 5.61, cf. Th.1.33; χάριν λαβεῖν τινος receive thanks from one, S.OT1004, etc.; ἀπολαβεῖν παρά τινων Lys.20.31; τινος for a thing, X.Mem.2.2.5, Aeschin.2.4; διπλῆν ἐξ ἐμοῦ κτήσει χάριν S.Ph.1370; κἀπ' ἐμοῦ κτήσει χ. Id.Tr.471; κομίσασθαι χ. Th.3.58; χάριτος τυχεῖν Lycurg. 135; ἀπέχειν χάριτας Call.Epigr.51.4, etc.; τοῖς θεοῖς χάρις (sc. ἐστί) ὅτι... thank the gods that... X.An.3.3.14, Cyr.7.5.72; χ. τινί τινος Luc.Tim.36; τινὶ ὑπέρ τινος Plu.2.1122a.    3 favour, influence, opp. force, χάριτι τὸ πλέον ἢ φόβῳ Th.1.9; χ. καὶ δεήσει, opp. ἀπειλῇ, Plu.Sull.38.    4 love-charm, philtre, Luc. Alex.5, Merc.Cond.40.    III in concrete sense, a favour done or returned, boon, χάριν φέρειν τινί confer a favour on one, do a thing to oblige him, Il.5.211,874, 9.613, Od.5.307, E.IT14, Or.239, And.2.24 (so in Med., of the recipient, ib.9); ἄλλοις χ. φέροντες Th.3.54; χάριν θέσθαι or τίθεσθαί τινι, Hdt.9.60,107, A. Pr.782, E.Hec.1211, etc.; προσθέσθαι S.OC767; χ. ὑπουργῆσαί τινι A.Pr.635; παρασχεῖν S.OC1183; πράσσειν E.Ion36, 896 (lyr.); δράσας Th.2.40; ἀνύσαι prob. in S.Tr.995 (anap.); νέμειν Id.Aj.1371; χ. δοῦναί τινι A.Pr.821, S.OC1489 (but χ. δοῦναι, = χαρίζεσθαι (1.2), indulge, humour, ὀργῇ ib.855; γαστρί Cratin.317); χ. χαρίζεσθαι, v. χαρίζομαι 1.1: χ. ἀνθυπουργεῖν return a favour, S.Fr.339; τίνειν A.Pr.985, Ag.821; χάριτας πατρῴας ἐκτίνων E.Or.453, cf. Pl. Mx.242c, etc.; χ. ἀποδιδόναι τινί Lys.12.60, 28.17; ἀντί τινος X.Ages.2.29; ὑπέρ τινος Isoc.4.56; τῶν ἔργων τὰς χάριτας ἀποδ. τινί Lys.31.24; χάριτας ἀντιδιδόναι Th.3.63; opp. χάριν ἀπαιτεῖν to ask the repayment of a boon, E.Hec.276, cf. Lys.18.23, D.20.156; χάριτας ἀπ. Lycurg.139; χάριν ἐξαιτεῖσθαι S.OC586; χ. ἀποστερεῖν withhold a return for what one has received, Pl.Grg. 520c; τὰς αὑτοῦ εἰς τοὺς φίλους χ. the favours one has done them, Id.Lg.729d; χ. ἄχαρις α thankless favour, one which receives, or deserves, no thanks, A.Pr.545 (lyr.); χ. ἀχάριτος Id.Ch.42 (lyr.), E.Ph.1757 (lyr.).    b grant made in legal form, POxy.273.14 (i A.D.), PGrenf.2.70.5 (iii A.D.), etc.; αἱ τῶν Σεβαστῶν χ. imperial grants, OGI669.44 (Egypt, i A.D.).    2 esp. in erotic sense, of favours granted (v. χαρίζομαι 1.3), ἀλόχου χάριν ἰδεῖν Il.11.243, cf. A.Ag.1206: more freq. in pl., X.Hier.1.34, 7.6, etc.; βίᾳ δ' ἔπραξας χάριτας ἢ πείσας κόρην; Trag.Adesp.402; in full, χάριτες ἀφροδισίων ἐρώτων Pi.Fr.128, cf. Pl.Phdr.254a, al.    IV gratification, delight, τινος in or from a thing, συμποσίου Pi. O.7.5; νίκας Id.O.10(11).78; ὕπνου χ. E.Or.159 (lyr.); even χ. γόων Id.Supp.79 (lyr.); also concrete, of things, a delight, Pi.I.2.19 (pl.); τὰν βοτρυώδη Διονύσου χ. οἴνας E.Ba.535 (lyr.), cf. Ar.Nu.311 (lyr.), Jul.Or.3.125b; ἔνοπτρα, παρθένων χάριτας E.Tr.1108 (lyr.): abs., Ἔρως . . εἰσάγων γλυκεῖαν χ. Id.Hipp.527 (lyr.); opp. λύπη, S.El.821, E.Hel.655 (lyr.); opp. πόνος, S.OC232 (lyr.); θανεῖν πολλὴ χάρις A.Ag.550, cf. 1304; βίου χ. μεθεῖσα E.Med.227; οὐδεμίαν ἔχω τῷ βίῳ χάριν Ar.Lys.865; τοῖς δὲ σιτίοις χ. οὐδεμίαν οἶδ' ἐσθίων ib.869; less freq. in Prose, χ. καὶ ἡδονή Pl.Grg.462c, cf. D.20.26; τοσαύτην ἔχει χ. Isoc.9.10.    V δαιμόνων χάρις homage due to them, their worship, majesty, A.Ag. 182 (lyr.); ἀθίκτων χ. ib.371 (lyr.); ὅρκων E.Med.439 (lyr.).    2 thank-offering, εὐκταία χ. τινός, opp. a common gift, A.Ag.1387, cf. X.Hier.8.4; ἔπεμψε χαίτην κουρίμην χ. πατρός A.Ch.180, cf. 517; τιμὴ καὶ γέρα καὶ χ. Pl.Euthphr.15a, cf. La.187a.    VI Special usages:    1 acc. sg. as Adv., χ. τινός in any one's favour, for his pleasure, for his sake, χ. Ἕκτορος Il.15.744; ψεύδεσθαι γλώσσης χ. for one's tongue's pleasure, i.e. for talking's sake, Hes.Op.709, cf. A.Ch.266; rarely with Art., τὴν Ἀθηναίων χάριν ἐστρατεύοντο Hdt.5.99.    b as Prep., sts. before its case (once in Pi., P.2.70; χάριν πλησμονῆς Pl.Phdr.241c; χ. φιλίας Epicur.Sent.Vat.28; χ. τίνος; LXX 2 Ch.7.21, cf. POxy.743.29 (i B. C.), etc.), but mostly after, for the sake of, on behalf of, on account of, κακά νιν ἕλοιτο μοῖρα δυσπότμου χάριν χλιδᾶς S.OT888 (lyr.); τοῦ χάριν; for what reason? Ar.Pl.53; συγχωρῶ τοῦ λόγου χ. Pl.R.475a; so ἐμὴν χάριν, χάριν σήν, for my, thy pleasure or sake, A.Pers.1046 (lyr.), E.HF1238, etc.; κείνου τε καὶ σὴν ἐξ ἴσου κοινὴν χ. S.Tr.485: less freq. with the Art., τὴν σὴν δ' ἥκω χ. Id.Ph.1413 (anap.); σοῦ τε τήν τ' ἐμὴν χ. E.Ph.762:—pleon., τίνος χάριν ἕνεκα; Pl.Lg.701d; also χάριν τινός as far as regards... as to... ἔπους σμικροῦ χ. S.OC443; δακρύων χάριν if tears would serve, Id.Fr.557.6; χ. θανάτου πόλιν ἀτείχιστον οἰκοῦμεν Epicur.Sent.Vat.31; also, about, ἔπεμφεν ἐπὶ τὴν πενθεράν σου χ. τοῦ κτήματος about the farm, PFay.126.5 (ii/iii A. D.).—Orig. an acc. in apposition with the sentence, as in Il.15.744, etc., being a favour, since it is (was) a favour, as is evident in κακῆς γυναικὸς χάριν ἄχαριν ἀπώλετο E.IT566; τινὸς νίκας ἀκάρπωτον χ. S.Aj.176 (lyr.).    2 with Preps.:    a εἰς χάριν to do a pleasure, οὐδὲν ἐς χ. πράσσων Id.OT1353 (lyr.); ἐς χ. τίθεσθαί τι Plu.Mar.46; μηδὲ κρίσιν εἰς χ. ἕλκε Ps.-Phoc.9 (but ἐς τὴν τῶν ξυμμάχων χ. in such a way as to earn thanks . . Th.3.37); also κατὰ χάριν Pl.Lg.740c; χάριτος ἕνεκα ib.771d.    b πράσσειν τί τινι πρὸς χάριν S.OC1776 (anap.); δρᾶσαι E.Hel.1281; τοῖσι πολλοῖς πρὸς χάριν λέγειν τι Id.Hec.257, cf. X.Mem.4.4.4, HG6.3.7, Isoc.2.18, D.8.1 (but πρὸς χ. βορᾶς for the sake of it, S.Ant.30); πρὸς χ., opp. κλαίων, Id.OT1152:—but πρὸς χ. εὐσεβίας, just like χάριν, Pi.O.8.8; τίνος νόμου ταῦτα πρὸς χ. λέγω; S.Ant.908; πρὸς ἰσχύος χ. E.Med.538; πρὸς χ. alone, as a favour, freely, πρὸς χ. τε κοὐ βίᾳ S.Fr.28; but κορέσαι στόμα πρὸς χ. to their heart's content, Id.Ph.1156 (lyr.).    c ἐν χάριτι κρίνειν τινά to decide from partiality to one, Theoc.5.69; but also, for one's gratification, pleasure, ἐν χάριτι διδόναι or ποιεῖν τινί τι, X.Oec.8.10, Pl.Phd.115b: παραλαμβάνειν ἐν χάρισιν gratefully, Id.Lg.796b.    d διὰ χαρίτων εἶναι or γίγνεσθαί [τινι] to be pleasing to one, X.Hier.9.1,2.    e ἐθελοντὶ καὶ μετὰ χάριτος of pure good will, Plb.2.22.5, etc.; ἐθελούσιοι καὶ χάριτος ἕνεκα ἐξιόντες X.Cyr.4.2.11.    VII metaph. of the cypress, Gp.11.4.1; of some kind of myrtle, Sch.Il.17.51; of salt, ὅτι τὸ ἀναγκαῖον ἡδὺ ποιοῦσιν (sc. ἅλες) Plu.2.685a.    B Χάρις, ἡ, as a mythological pr. n. declined like χάρις, save that the acc. is generally Χάριτα (exc. AP5.148 (Mel.), Luc.DDeor. 15.1, Paus.9.35.4): poet. dat. pl. Χαρίτεσσι Il.17.51, Pi.N.9.54; Χάρισσιν ib.5.54:—Charis, wife of Hephaestus, Il.18.382; mostly in pl. Χάριτες, αἱ, the Graces, 14.267,275, Od.6.18, Pi.O.2.50, etc.; three in number, Hes.Th.907, etc. (τέσσαρες αἱ X., as a compliment, Call.Epigr.52.1); attendants of Aphrodite, Il.5.338, Hes. Op.73, h.Ven.61, Paus.6.24.7; coupled with Μοῦσαι, Hes.Th.64; κόμαι Χαρίτεσσιν ὁμοῖαι, i.e. like that of the Graces, Il.17.51; worshipped at Orchomenus in Boeotia, Ἐτεόκλειοι Χάριτες θεαί Theoc. 16.104, cf. Sch. ad loc., Str.9.2.40, Paus.9.35.3, 9.38.1: but at Lacedaemon and Athens only two were orig. worshipped, Id.3.18.6, 9.35.2; Χαρίτων ἱερὸν ἐμποδὼν ποιοῦνται Arist.EN1133a3; θύειν ταῖς X. Plu.2.141f; in adjurations, πρὸς τῶν Χαρίτων Pl.Tht. 152c; νὴ τὰς X. Luc.Hist.Conscr.26; ὦ φίλαι X. Plu.2.710d.— Rarely in sg., X. ζωθάλμιος Pi.O.7.11; Χάριτος ἡδίστης θεῶν Antiph. 228.4.

German (Pape)

[Seite 1337] ἡ, gen. χάριτος, acc. χάριν, bei sp. D. auch χάριτα, Mel. 85 u. Philp. Thess. 65. 73 (V, 149. IX, 254. 438), wie Her. 6, 41; vgl. χαίρω, eigtl. Alles, worüber man sich freu't, bes. – Anmuth, Liebreiz, Liebenswürdigkeit, liebliches, einnehmendes Wesen; zunächst – 1) von körperlicher Schönheit; Hom. θεσπεσίην δ' ἄρα τῷ γε χάριν κατέχευεν Ἀθήνη, Od. 2, 12, u. sonst; κάλλεϊ καὶ χάρισι στίλβων Od. 6, 237; χάριν ἀμφιχέαι τινί Hes. O. 65; – auch von anmuthiger Redegabe, οὔ οἱ χάρις ἀμφιπεριστέφεται ἐπέεσσιν Od. 8, 175; und von schöner, kunstvoller Arbeit, χάρις δ' ἀπελάμπετο πολλή Il. 14, 183 Od. 18, 298; ἔργοισι χάριν καὶ κῦδος ὀπάζειν 15, 320; εὐμόρφων δὲ κολοσσῶν ἔχθεται χάρις ἀνδρί Aesch. Ag. 406; einzeln auch bei Folgdn; μετὰ χαρίτων, mit Anmuth, Thuc. 2, 41. – Vgl. nom. pr. – 2) von der Gesinnung, Wohlwollen, Geneigtheit, Gunst, Huld; τινός, gegen Einen, Hes. O. 192; χάριν ἔχειν, in Gunst stehen, beliebt, angenehm sein; διπλῆν μὲν ἐξ ἐμοῦ κτήσει χάριν Soph. Phil. 1356; ἔγνωκα γὰρ τῆς παλαιᾶς χάριτος ἐκβεβλημένη Ai. 795; – bes. Erkenntlichkeit und Verpflichtung für genossenes Gutes, Dank; πᾶσι δέ κε Τρώεσσι χάριν καὶ κῦδος ἄροιο Il. 4, 95, Dank u. Ruhm von den Troern erndten; οὐδέ τίς ἐστι χάρις μετόπισθ' εὐεργέων Od. 4, 695. 22, 319, Hes. Th. 503, Dank für Wohlthaten; seltner c. inf., οὐκ ἄρα τις χάρις ἦεν μάρνασθαι δηΐοισιν ἐπ' ἀνδράσι Il. 9, 316. 17, 147, Dank dafür, daß Einer kämpft; ἄγει δὲ χάρις φίλων ποίνιμος ἀντὶ ἔργων ὀπιζομένα Pind. P. 2, 17; δοῦναι χάριν ἀντί τινος, seinen Dank wofür durch die That bezeigen, sich dankbar bezeigen, Il. 23, 650; u. so bei den Att. gew. χάριν ἀποδοῦναι, χάριτας ἀποδ., Is. 7, 10; ἀπονἔμειν, ἐκτίνειν, Aesch. Prom. 987 Ag. 795; ἄχαριν χάριν ἀντ' ἔργων μεγάλων ἀδίκως ἐπικρᾶναι Ag. 1524; ταῖς δ' ὑπουργῆσαι χάριν Prom. 638; ἡμῖν αὖ δὸς ἥντιν' αἰτούμεσθα 823; χάριν ἀμεί. βειν τινός, Dank wofür abstatten, Ag. 711; χἠ χάρις προσκείσεται Soph. O. R. 232; χάριτας πατρῴας ἐκτίνων Eur. Or. 453; διπλῆ ἂν εἴη ἡ χάρις Plat. Prot. 310 a; χάριν διδόναι Legg. III, 702 a; ἀποδιδόναι Phaedr. 231 b, u. öfter, wie Xen. An. 1, 4,15 Cyr. 1, 2, 7 u. sonst. – Dagegen ἐγὼ δέ κέ τοι ἰδέω χάριν ἤματα πάντα, ich würde es dir Dank wissen immerdar, Il. 14, 235, wie χάριν ἀπομνήσασθαί τινι Hes. Th. 503. In Prosa gew. χάριν εἰδέναι, γιγνώσκειν, ἐπίστασθαί τινι, Einem Dank wissen, Plat. Prot. 310 a Apol. 20 a Xen. Cyr. 1, 3,14 u. öfter; χάριν προσείσομαι Ar. Vesp. 1420, wie Plat. Apol. 20 a; χάριν φέρειν τινί, Dank gegen Einen im Herzen tragen, Pind. OI. 11, 17; Eur. Or. 239 Med. 508; ἔχειν Plat. Prot. 328 d Gorg. 479 c; χάριν ὁμολογεῖν, seinen Dank bekennen, Dank sagen, χάριν ὀφεῖλαι, Dank schuldig sein, τοῖς θεοῖς Soph. Aut. 331; Plat. u. A.; χάριν καταθέσθαι τινί, sich bei Einem Dank verdienen, Her. 6, 41; vgl. Xen. Cyr. 8, 3,26; χάριν νικῶντι καταθέμεν Pind. N. 7, 75; einfach θέσθαι χάριν τινί Aesch. Prom. 784, wie Eur. Hec. 1211 Bacch. 770 El. 61; ἀνύσαι Soph. Trach. 991; παρέχειν O. C. 1494; χάριν ἀπαιτεῖν Eur. Hec. 276; χάριν λαμβάνειν, Dank empfangen, erndten, χάριν ἀπέχειν, auch κομίσασθαι, seinen Dank weg haben, Dank geerndtet haben, Thuc. 3, 58; χάριτας ἀπολήψονται παρὰ τῶν δημοτῶν ἀξίας Inscr. 100; – χάρις τοῖς θεοῖς, ὅτι Xen. An. 3, 3,14. – 3) die Handlung der Gunst oder des Wohlwollens, Gunstbezeugung, Gefälligkeit, Wohlthat, übh. was Einem angenehm, erwünscht ist; χάριν φέρειν τινί, wie ἦρα u. ἐπίηρα φέρειν τινί, Einem etwas Angenehmes erzeigen, Il. 5, 211. 874. 9, 613. 21, 458; Ἀθηναίων χάρις Pind. P. 1, 76; χάριν Διός, durch Zeus' Gnade und Gunst, 3, 95; προπράσσων χάριτος ὀργὰς λυπράς Aesch. Ch. 822; χάρις τιμήσεται Διὸς τόδ' ἐκπράξασα Ag. 567; u. so oft bei Her.; – χάριν δοῦναι, νέμειν, δρᾶσαι, eine Gnade, Gunst, Wohlthat erweisen, Soph. Ai. 1333 Ar. Av. 384 Thuc. 2, 40, Plut. Thes. 34; προσθέσθαι χάριν Soph. O. C 771; χάριν τίθεσθαί τινι = χαρίζεσθαι, Lycurg. 148; τῶν Μεσσηνίων χάριτι πεισθείς, aus Gefälligkeit gegen die Messenier, Thuc. 3, 95, wie χάριτι πείθοντες ἢ μισθῷ τοὺς κυρίους Plut. Lyc. 15; μὴ ἡμῶν τήν γε πρώτην αἰτησάντων χάριν ἀπαρνηθεὶς γένῃ Plat. Soph. 217 c; ἐν χάριτι καὶ δωρεᾷ λαμβάνειν Pol. 1, 31, 6. – Bes. auch der Liebesgenuß, χάριν μνηστῆς ἰδεῖν, die Liebesgunst der Vermählten erfahren, kennen lernen, Il. 11, 243; u. so auch bei den Att., bes. im plur., z. B. Xen. Hier. 1, 34. 7, 6; χάριτας πράττειν, des Liebesgenusses pflegen, διὰ χαρίτων τῇ ὥρᾳ χρῆσθαι, durch Liebesfreuden der Jugend genießen, Xen. Lac. 2, 12; auch χάριτες ἀφροδισίων ἐρώτων, Pind.; vgl. Plut. amat. p. 751, der aus Pind. P. 2, 43 anführt Κένταυρον ἄνευ χαρίτων ἐκ τῆς Ἥρας γενέσθαι; so Plat. Phaedr. 254 a Legg. VIII, 840 d, χάριν ἔχειν τινί, sich Einem zum Liebesgenuß hingeben. – Uebh. 4) Genuß, Freude, Vergnügen, Wonne; so Pind. oft von der Siegesfreude; daher als Gegensatz von λύπη, Soph. El. 811; Eur. Hel. 661; οὐδεμίαν τῷ βίῳ χάριν ἔχω, ich habe keine Freude am Leben, Ar. Lys. 865; οὐδεμίαν σιτίοις χάριν οἶδ' ἐσθίων Vesp. 869; u. in Prosa, χάριτός τινος καὶ ἡδονῆς ἀπεργασίας Plat. Gorg. 462 c, διὰ χάριτος καὶ παντάπασι δι' ἡδονῆς Soph. 222 e. – Verehrung, Huldigung, δαιμόνων δέ που χάρις, βιαίως σέλμα σεμνὸν ἡμένων Aesch. Ag. 175, vgl. 362. 761 Spt. 685; τιμή τε καὶ γέρα καὶ χάρις Plat. Euthyphr. 15 a. – 5) Absolut wird der acc. χάριν gebraucht, τινός, zu Jemandes Gunsten oder Vortheil, Einem zu Gefallen, χάριν Ἕκτορος, zu Hektors Gunsten, Il. 15, 744; ψεύδεσθαι γλώσσης χάριν, lügen zu Gunsten der Zunge, ihr freien Spielraum gebend, Hes. O. 711; auch mit dem Artikel, τὴν Ἀθηναίων χάριν, zu Gunsten der Athener, Her. 5, 99. – Bei den Att. nimmt es dann den Charakter einer Präposition mit dem gen. in der Bdtg um – willen, wegen, = ἕνεκα an u. steht dem gen. gewöhnlich nach, τοῦ χάριν, weswegen? Ar. Plut. 53; χάριν πλησμονῆς Plat. Phaedr. 241 c; οὗ χάριν εἴρηται Theaet. 208 d; συγχωρῶ τοῦ λόγου χάριν Rep. III, 475 a; Xen. u. Folgde; χάριν τῶν συγγεγραφότων Pol. 1, 64, 3; ἐμὴν χάριν, σὴν χάριν, wie mea, tua gratia, mir, dir zu Gefallen, meinetwegen, deinetwegen, Aesch. Pers. 1083; τὰν ἐμὰν χάριν Eum. 899; τὴν σὴν χάριν Soph. Ai. 1399, vgl. Ai. 176 Trach. 485; συγχωρητέον χάριν σήν Plat. Phaedr. 234 e; Soph. 242 b. – Pleonastisch steht τίνος χάριν ἕνεκα Legg. III, 701 d; vgl. Herm. de pleon. p. 202; Jac. Ach. Tat. p. 832. – Ἐν χάριτι, τινός u. τινί, zu Gunsten Jemandes, ἐν χάριτι κρίνειν τινά, aus Gunst, Vorliebe für Einen entscheiden, aus Parteilichkeit ihm den Sieg zuerkennen, Theocr. 5, 69; auch ποιῆσαί τινί τι ἐν χάριτι, Einem Etwas zu Gefallen od. zu Dank thun, ὅ τι ἄν σοι ποιοῦντες ἡμεῖς ἐν χάριτι μάλιστα ποιοῖμεν Plat. Phaedr. 115 b; – πρὸς χάριν, τινός, Jem. zu Gunst, zu Liebe, Pind. Ol. 8, 8, Soph. O. C. 1773; πρὸς χάριν διαλέγεσθαι, oder ὁμιλεῖν τινι, Einem zu Gefallen, nach dem Munde reden, ihm Schmeicheleien sagen, ἢν τοῖσι πολλοῖς πρὸς χάριν λέγητέ τι Eur. Hec. 257; πρὸς χάριν λέγων Plat. Gorg. 521 d; πρὸς χάριν τινὸς πολιτεύεσθαι Plut.; πρὸς χάριν ἀκούειν, Schmeicheleien hören, Pol. 2, 5; so οὐδὲν εἰς χάριν πράσσων Soph. O. R. 1353; ἐς σὴν χάριν Longin. subl. 1; – πρὸς χάριν μὲν οὐκ ἐρεῖς, κλάων δ' ἐρεῖς, mit Gutem, Soph. O. R. 1152, vgl. frg. 26; auch χάριτος ἕνεκα, Xen. Cyr. 4, 2,11; – auch πρὸς χάριν τινός = um Genuß od. Vergnügen wovon zu haben, πρὸς χάριν βορᾶς, πρὸς χάριν σαρκός, Soph. Ant. 30 Phil. 1141; u. fast ganz wie das einfache χάριν, um einer Sache willen, μὴ πρὸς ἰσχύος χάριν Eur. Med. 538; πρὸς χάριν ἢ ἀπέχθειαν Luc. hist. conscr. 47; – διὰ χαρίτων εἶναι, γίγνεσθαί τινι, mit Einem in wechselseitigem freundschaftlichem Verhältnisse stehen, wohlwollend od. liebreich gegen einander gesinnt sein, Xen. Hier. 9, 1. 2, der πρὸς ἔχθραν ἄγειν u. δι' ἀπεχθείας γίγνεσθαι entggstzt; – μετὰ χάριτος, mit Gunst, καὶ ἐθελοντὶ παραδόντες τὴν πόλιν Pol. 2, 22, 5 u. öfter. – Vgl. übrigens nom. pr. – [Hom. braucht im accus. χάριν die letzte Sylbe in der Vershebung zuweilen lang, wie Il. 5, 874. 11, 293.]

Greek (Liddell-Scott)

χάρις: [ᾰ], ἡ, γενικ. χάρῐτος· αἰτ. χάριν [[[μετὰ]] ῑ ἐν ἄρσει, Ἰλ. ε. 874, Λ. 243], ὡσαύτως χάριτα Ἡρόδ. 6. 41., 9. 107, Εὐρ. Ἠλ. 61, Ἑλ. 1378, Ξεν., κλπ., (ὥστε ὁ Μοῖρις 414 οὐδόλως δικαιοῦται λέγων ὅτι τὸ χάριτα δὲν εἶναι Ἀττικόν, ἴδε κατωτ. Β)· πληθ. χάριτες· δοτ. χάρισι, ποιητικ. χάρισσι Πινδ. Ν. 5 ἐν τέλ., ἢ χαρίτεσσι, Ἰλ. καὶ Πίνδ.· (√ΧΑΡ, χαίρω).

French (Bailly abrégé)

ιτος (ἡ) :
acc. ιν ou ιτα;
A. grâce :
1 grâce extérieure, charme de la beauté : μετὰ χαρίτων THC avec grâce, avec élégance;
2 joie, plaisir : οὺδεμίαν τινὶ χάριν ἔχειν AR ne trouver aucun plaisir dans une chose ; la réjouissance, la fête ; particul. jouissance sensuelle, plaisirs de l’amour;
B. grâce :
I. faveur, bienveillance : τινος à l’égard de qqn ; marque de faveur ou de bienveillance, service, bienfait : τῶν Μεσσηνίων χάριτι THC pour complaire aux Messéniens ; χάρις πρός τινα, bienveillance pour qqn ; χάριν φέρειν τινί IL donner à qqn une marque de faveur, lui accorder un bienfait : τινός pour qch ; χάριν δοῦναι SOPH, δρᾶσαι THC accorder une faveur, témoigner sa bienveillance, rendre un service à qqn ; χάριν θέσθαι (non θεῖναι) τινί HDT, προσθέσθαι SOPH, παρασχεῖν SOPH accorder ses bonnes grâces à qqn ; adv. :
1 • ἐν χάριτι ATT par faveur ; ἐν χάριτί τινί τι ποιεῖν PLAT faire qch en faveur de qqn ; ἐν χάριτί τι διδόναι XÉN donner qch pour faire plaisir;
2 • χάριν τινός en faveur de, pour plaire à : Ἕκτορος IL en faveur d’Hector ; rar. avec l’art. : τὴν Ἀθηναίων χάριν HDT par amitié pour les Athéniens ; τοῦ χάριν ; dans quel but ? ; τίνων χάριν ; dans l’intérêt de qui ? ; p. ext. à cause de, pour (cf. lat. gratia) : τοῦ χάριν ; AR à cause de quoi ? τούτου χάριν à cause de cela ; avec un pron. possess. ἐμὴν χάριν ESCHL, τὰν ἐμὰν χάριν ESCHL à cause de moi (lat. mea gratia) ; τὴν σὴν χάριν SOPH à cause de toi (lat. tua gratia) ; πρὸς χάριν τινός SOPH pour l’amour de qch;
II. égards, marque de respect;
III. désir de plaire, d’où
1 condescendance : εἰς τὴν ἐκείνου χάριν PLUT pour lui complaire, par amour pour lui ; οὐδὲν ἐς χάριν πράσσων SOPH ne faisant rien pour m’être utile ; πρὸς χάριν διαλέγεσθαι, δημηγόρειν ou ὁμιλεῖν τινι EUR, XÉN parler ou converser de manière à plaire à qqn ou à flatter qqn;
2 bonne grâce, bon gré, acquiescement : χάριτος ἕνεκα XÉN de bon gré;
C. 1 grâce, reconnaissance : εὐεργέων OD pour des bienfaits ; χάριν ὁφείλειν XÉN, ὁφεῖλαι τινι SOPH devoir de la reconnaissance à qqn ; δοῦναι χάριν ἀντί τινος IL, ἀποδιδόναι XÉN, χάριν ἀποδιδόναι τινός PLAT, ἀντί τινος XÉN, ὑπέρ τινος, témoigner sa reconnaissance pour qch, en échange de qch ; χάριν ἀμείβειν τινός ESCHL témoigner sa reconnaissance en échange d’un bienfait ; χάριν εἰδέναι τινί IL ou προσειδέναι PLAT savoir gré à qqn ; χάριν λαμβάνειν τινός SOPH recueillir de la reconnaissance de qqn ou pour qch ; avec omiss. du verbe : χάρις τοῖς θεοῖς ὅτι XÉN grâces soient rendues aux dieux de ce que, etc.
2 récompense, rémunération, salaire.
Étymologie: R. Χαρ, briller, d’où réjouir ; cf. χαίρω.

English (Autenrieth)

ιτος (χαίρω, cf. gratia): quality of pleasing, grace, charm, charms, pl., Od. 6.237; then favor, thanks, gratitude; φέρειν τινι, ‘confer,’ Il. 5.211 ; ἀρέσθαι, ‘earn’; δοῦναι, ἴδμεναι, ‘thank,’ ‘be grateful,’ Il. 14.235.—Acc. as adv., χάριν, for the sake of, τινός, i. e. to please him, Il. 15.744.