ἐλάτη

English (LSJ)

[ᾰ], ἡ, A silver fir, Abies cephalonica, ὑψηλή Il.5.560; περιμήκετος κετος 14.287; οὐρανομήκης Od.5.239, cf. Thphr.HP3.9.6, etc.; also, Abies pectinata, ib.5.8.3. II oar, as made of pine-wood, λεύκαινον ὕδωρ ξεστῇς ἐλάτῃσιν Od.12.172, cf. Il.7.5; later, ship or boat, E.Ph.208 (lyr.), Alc.444 (lyr.). III the spathe of the date inflorescence, Dsc.1.109.4 (but, = βόρασσος (q.v.), ib.5), cf. Epich.160, Gal.12.151. IV sea-weed supposed to resemble the fir, Cystoseira Abies-marina, Thphr.HP4.6.2.

German (Pape)

[Seite 790] ἡ (nach den Alten schon von ἐλᾶν, ἐς ὕψος ἀνατετάσθαι, also die hoch aufschießende), Fichte, Rothtanne, pinus abies; οὐρανομήκης Od. 5, 239; öfter ὑψηλή, wie bei den Folgdn; von πεύκη unterschieden, Plat. Legg. VI, 735 c. – Übertr., das Ruder, aus Tannenholz; ξεσταί Od. 12, 172 u. öfter; Eur. Alc. 444 δίκωπος, Kahn, u. öfter bei ihm von Schiffen. – Nach Hesych. u. Epicharm. bei Ath. II, 70 f eine Gemüseart; auch, nach Diosc., der junge Trieb der Palme.

Greek (Liddell-Scott)

ἐλάτη: ᾰ, ἡ, κοινῶς ὁ «ἔλατος», Λατ. pinus picea, περιγραφομένη ὡς ὑψηλὴ Ἰλ. Ε. 560·Ϗ περιμήκετος Ξ. 286˙ οὐρανομήκης Ὀδ. Ε. 239˙ χρησιμεύουσα ὡς ἱστὸς (ἴδε ἐλάτινος): - διακρινομένη ὑπὸ Θεοφρ. εἰς δύο εἴδη, ἐλ. ἄρρην καὶ θήλεια, ἴσως ἡ τῶν βοτανολόγων, pinus abies καὶ p. picea, π. τὰ Φυτ. Ἱστ. 3. 9, 6˙ ἀλλ’ ὅρα Daubeny «Δένδρα τῶν Ἀρχαίων» σ. 26 κἑξ. ΙΙ. κώπη, ὡς κατασκευασθεῖσα ἐξ ἐλάτης, λεύκαινον ὕδωρ ξεστῇς ἐλάτῃσιν Ὀδ. Μ. 172, πρβλ. Ἰλ. Η. 5˙ μεταγεν. ὡσαύτως, πλοῖον ἢ λέμβος, ὡς το Λατ. abies, Εὐρ. Φοίν. 208, Ἄλκ. 444. ΙΙΙ. περικάλυμμα τοῦ καρποῦ τῶν φοινίκων εἰσέτι ἀνθούντων, ὃ καὶ σπάθην καλοῦσι, Διοσκ. 1. 150˙ πρβλ. Ἐπίχ. 112 Ahr. (Ἴσως «παρὰ τὸ ἐλᾶν, ὅ ἐστιν ἐς ὕψος ἀνατετάσθαι» Εὐστ.).

French (Bailly abrégé)

ης (ἡ) :
I. sapin, arbre ou bois de sapin;
II. objet en bois de sapin;
1 rame;
2 navire ; flotte.
Étymologie: ἐλάω.

English (Autenrieth)

pine or fir; pl., ‘oars of pine,’ Il. 7.5, Od. 12.172.

Spanish (DGE)

-ης, ἡ

• Alolema(s): dór. -α Epich.158.5, E.Alc.586

• Prosodia: [-ᾰ-]
I bot.
1 abeto apreciado por su altura y robustez ἐ. περιμήκετος Il.14.287, ἐλάτῃσιν ἐοικότες ὑψηλῇσι semejantes a altos abetos de dos guerreros muertos por Eneas Il.5.560, ἐ. ... οὐρανομήκης Od.5.239, ἐλάτας ... παχείας ... πιλνᾷ χθονὶ el viento derriba en tierra gruesos abetos Hes.Op.509, ὑψικώμων πέραν ... ἐλατᾶν más allá de los abetos de altas frondas E.l.c., del que se saca excelente madera δοῦρ' ἐλάτης vigas de abeto, Il.24.450, cf. Ps.Dicaearch.2.2, junto a otros árboles ἐλάται ἠὲ δρύες ὑψικάρηνοι h.Ven.264, cf. E.Ph.1516, οὔτε τις ἐλάτη ... οὔτ' αὖ πεύκη Pl.Lg.705c, cf. Thphr.HP 3.1.2, 4.1.2, CP 2.17.1, Ph.2.494
•en plu. ramas de abeto E.IA 1058, usadas como arma por los Centauros χρυσέας ἐλάτας ἐν χερσὶν ἔχοντες Hes.Sc.188, Orph.A.172, rel. c. el culto de Baco ἐλάτης <βάκχοι> los ramos báquicos de abeto Xenoph.B 17, καταβακχιοῦσθε δρυὸς ἢ ἐλάτας κλάδοισι celebrad a Baco entre ramas de roble o de abeto E.Ba.110, cf. 38, 816, 954
•clasificado como ἐ. ἄρρην abeto macho, Abies cephalonica y ἐ. θήλεια abeto hembra, Abies alba (= pectinata Lam.), Thphr.HP 3.9.6.
2 plátano καὶ ἐλάται οὐκ ἐγένοντο ὅμοιαι τοῖς κλάδοις αὐτοῦ y los plátanos no igualaban su ramaje LXX Ez.31.8.
3 en la palmera renuevo, retoño Gal.12.151, Hsch.
•espata o envoltura del dátil en flor Epich.l.c., empleada en medicina, Dsc.1.109.4, Androm. en Gal.13.133, Crit.Hist. en Gal.13.1041
•dátil encerrado en la espata Dsc.1.109.5
•racimo de dátiles βόστρυχοι αὐτοῦ ἐλάται sus rizos, como racimos de dátiles LXX Ca.5.11, cf. Origenes M.17.273D, Gr.Nyss.Hom.in Cant.384.4, dud. PHarris 108.8 (III d.C.).
4 n. de una planta marina abeto marino quizá la Cystoseira abies-marina (S.G. Gmelin) Agardh, Thphr.HP 4.6.2, 7.
II náut.
1 remo ἐϋξέστης ἐλάτῃσι πόντον ἐλαύνοντες Il.7.5, Od.12.172, cf. Opp.H.3.240, Hsch.
2 barco, nave ἐπὶ Τροίαν ἐλάταις χιλιόναυσιν ... στέλλειν E.IA 174, ἐλάτᾳ πλεύσασα E.Ph.208, λίμναν Ἀχεροντίαν πορεύσας ἐλάτᾳ δικώπῳ E.Alc.444
•sg. colect. flota δέξασθαι τούσδ' εἰς ὅρμους ... εἰς Τροίαν ἐλάταν πομπαίαν acoger en estos fondeaderos la flota que marcha a Troya E.IA 1322.

• Etimología: Quizá rel. c. árabe talat, hebr. taltalim y rehecho por influencia de ἐλαύνω.

Greek Monolingual

η (AM ἐλάτη)
το έλατο
μσν.
(για πτηνό) φτερούγα
αρχ.
ονομασία φυκιού.

Greek Monotonic

ἐλάτη: [ᾰ], ἡ,
I. έλατο, Λατ. pinus picea, σε Ομήρ. Ιλ.
II. κουπί, σε Όμηρ.· επίσης, πλοίο, λέμβος, βάρκα, όπως το Λατ. abies, σε Ευρ.

Russian (Dvoretsky)

ἐλάτη: ион. ἐλάτᾱ (ᾰ) ἡ
1) ель (Pinus abies), по др. (= πεύκη) сосна (Pinus picea) Hom., Plat. etc.;
2) весло (λευκαίνειν ὕδωρ ἐλάτῃσιν Hom.);
3) судно (Ἰόνιον κατὰ πόντον ἐλάτᾳ πλεῦσαι Eur.).

Frisk Etymological English

1.
Grammatical information: f.
Meaning: (spruce-)fir, meton. rudder, ship etc. (Il.).
Derivatives: ἐλάτινός (metr. length. εἰλ-) of fir (Il.), ἐλατηΐς adj. f. like fir (Nic.; on the formation Chantr. Form. 345f.).
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: No etym.. Semantically near comes Arm. eɫew-in cedar, with Russ. jálov-ec juniper; formally fit better (if ἐλάτη < IE *h₁e-ln̥-tā) Russ. jelén-ec juniper (unless from jálovec with suffix-change). Lidén IF 18, 491ff., Vasmer Russ. et. Wb. 1, 395, Specht Ursprung 62. - A basis *h₁e-ln̥-tā might be connected with OHG linta lime etc. (Bezzenberger BB 6, 240, but see also W.-Hofmann s. lentus). Diff. Mann Lang. 17, 20 (Alb. lândë, lëndë wood, material), Machek Lingua Posnan. 2, 148.
2.
Grammatical information: f.
Meaning: the fruit enclosed by the spathe of the palm (Dsc.1,109,5)
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: Unknown.

Middle Liddell

ἐλᾰ́τη, ἡ,
I. the silver fir, pinus picea, Il.
II. an oar, Hom.: also a ship or boat, like Lat. abies, Eur.

Frisk Etymology German

ἐλάτη: {elátē}
Grammar: f.
Meaning: Fichte, Tanne, meton. Ruder, Kahn usw. (seit Il.).
Derivative: Davon ἐλάτινός (metr. gedehnt εἰλ-) ‘fichten-, tannen-, aus Fichten-, Tannenholz’ (seit Il.), ἐλατηΐς Adj. f. fichtenähnlich (Nik.; zur Bildung Chantraine Formation 345f.).
Etymology : Ohne überzeugende Etymologie. Semantisch am nächsten kommt das lautlich stark abweichende arm. eɫew-in Zeder, wozu russ. jálov-ec Wacholder, Juniperus; lautlich etwas besser stimmt dazu (wenn ἐλάτη aus idg. *e-ln̥-tā) russ. jelén-ec Wacholder, Juniperus, falls nicht aus jálovec durch Suffixübertragung entstanden. Lidén IF 18, 491ff., Vasmer Russ. et. Wb. 1, 395, Specht Ursprung 62. — Eine Grundform *e-ln̥-tā ließe sich auch mit ahd. linta Linde usw. vereinigen (Bezzenberger BB 6, 240), das indessen auch ganz anders gedeutet werden kann (vgl. W.-Hofmann s. lentus). Noch anders >Mann Lang. 17, 20 (alb. lândë, lëndë Holz, Material), Machek Lingua Posnan. 2, 148; s. auch v. Windekens Le Pélasgique 63. Ältere Lit. bei Bq s. v., WP. 1, 152; 2, 437.
Page 1,481-482