temere

Latin > English (Lewis & Short)

tĕmĕrē: (ante-class. collat. form tĕ-mĕrĭter, Enn. ap. Prisc. p. 1010 p.; Att. ap. Non. 516, 5; Trag. Fragm. v. 96 Rib.), adv. Sanscr. tamra, darkening; timira, dark; hence, blindly; cf.: timor, temeritas,
I by chance, by accident, at random, without design, intent, or purpose, casually, fortuitously, rashly, heedlessly, thoughtlessly, inconsiderately, indiscreetly, etc. (cf.: forte, fortuito).
I In gen.
   A With forte (cf. Hand, Turs. II. p. 731 sq.): quam saepe forte temere Eveniunt, quae non audeas optare, Ter. Phorm. 5, 1, 30; cf. Liv. 41, 2, 7: pepulere ut forte temere in adversos montes agmen erigeret, id. 2, 31, 5: rideant licet quibus forte temere humana negotia agi persuasum est, Curt. 5, 11, 10: nisi ista casu nonnumquam forte temere concurrerent, Cic. Div. 2, 68, 141; Liv. 23, 3, 3; 39, 15, 11: forte, temere, casu aut pleraque fierent aut omnia, etc., Cic. Fat. 3, 6.—
   B With casu, fortuito, etc.: ex corporibus huc et illuc casu et temere cursitantibus, Cic. N. D. 2, 44, 115; cf.: id evenit non temere nec casu, id. ib. 2, 2, 6: non enim temere nec fortuito sati et creati sumus, id. Tusc. 1, 49, 118: temere ac fortuito, id. Or. 55, 186: ne quid temere ac fortuito, inconsiderate neglegenterque agamus, id. Off. 1, 29, 103; cf.: omnia temere ac fortuito agere, Liv. 2, 28, 1; Tac. G 10: te nihil temere, nihil imprudenter facturum judicaram, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B, 1 inconsulte ac temere dicere, Cic. N D. 1, 16, 43. temere ac nullā ratione causas dicere, id. de Or. 2, 8, 32; cf.: domus, quae temere et nullo consilio administratur (opp. quae ratione regitur), id. Inv. 1, 34, 58.—
   C Alone: non temere confirmare, Cic. Font. 1, 1: non temere scribere, id. Fam. 4, 13, 5: (oracula) partim effutita temere, id. Div 2, 55, 113; ne quid de se temere crederent, Sall. C. 31, 7: numquam temere tinniit tintinnabulum, Plaut. Trin 4, 2, 162. sub pinu jacentes sic temere, Hor. C. 2, 11, 14, cf.: temere insecutae Orphea silvae, id. ib. 1, 12, 7: temere errare in vallibus, at random, Ov. F 6, 327: saxa temere jacentia, Liv 9, 24, 6.—Comp.: temerius, Att. ap. Non 178, 23. —
II In partic.
   A Non or haud temere est, it is not mere chance, it is not for nothing, there is a meaning in it: non temere est, quod corvus cantat mihi nunc ab laevā manu, Plaut. Aul. 4, 3, 1; so, non temere est, Ter. Heaut. 4, 1, 7; id. Eun. 2, 2, 59; id. Phorm. 5, 8 (9), 9: haud temere est, Enn. ap. Serv ad Verg. A. 9, 329 (Ann. v. 473); Verg. A. 9, 375; Liv. 1, 59, 6.—
   B Non temere, not easily, = non facile: rapidus fluvius est hic, non hac temere transiri potest, Plaut. Bacch. 1, 1, 52; hoc temere numquam amittam ego a me, Ter Phorm. 4, 5, 2: an temere quicquam Parmeno praetereat, quod facto usus sit? id. Hec. 5, 4, 38. qui hoc non temere nisi libertis suis deferebant, Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13 non temere adire, Caes. B. G. 4, 20 patres quoque non temere pro ullo aeque adnisi sunt, Liv. 2, 61, 4; non temere incerta casuum reputat, quem fortuna numquam decepit, id. 30, 30, 11; Quint. 1, 3, 3: si negabimus temere famam nasci solere, Auct. Her. 2, 8, 12: non temere a me Quivis ferret idem, Hor. Ep. 2, 2, 13; vatis avarus Non temere est animus, id. ib. 2, 1, 120: nec sibi quivis temere arroget artem, id. S. 2, 4, 35; Suet. Tit. 6; 8; Dig. 50, 17, 64; so also: nullus dies temere intercessit, quo non ad eum scriberet, Nep. Att. 20, 2.

Latin > French (Gaffiot 2016)

tĕmĕrĕ⁸ (abl. instrumental de l’inusité temus, eris = dans les ténèbres),
1 au hasard, à l’aventure, au petit bonheur, à la légère, sans réflexion : forte temere Cic. Div. 2, 141, par hasard, sans calcul, sans intention, cf. Liv. 23, 3, 3, etc. ; casu et temere Cic. Nat. 2, 115, accidentellement et à l’aventure ; temere ac fortuito Cic. Or. 186, au hasard et fortuitement, cf. Cic. Off. 1, 103 ; Liv. 2, 28, 1 ; inconsulte ac temere Cic. Nat. 1, 43, sans réflexion et à la légère ; non scribo hoc temere Cic. Fam. 4, 13, 5, je n’écris pas cela au hasard, cf. Cic. Div. 2, 113 ; Font. 1 || [arch.] non temere est Ter. Eun. 291, ce n’est pas au hasard, ce n’est pas pour rien, cf. Liv. 1, 59, 6 ; non temerest, quod Pl. Aul. 624 ; Ter. Phorm. 998, ce n’est pas pour rien que
2 non temere, non pas sans de sérieuses raisons, non aisément, rarement : hoc non temere nisi libertis suis deferebant Cic. Q. 1, 1, 13, ils le donnaient malaisément (ils ne le donnaient guère) sauf à leurs affranchis, cf. Cæs. G. 4, 20, 3 ; Nep. Att. 20, 2 ; Lucr. 5, 1177 ; Liv. 2, 61, 4 ; 30, 30, 11. compar. temerius Acc. d. Non. 178, 22.