σάπφειρος

English (LSJ)

(proparox.), ἡ, lapis lazuli, sapphire of which two chief kinds, κυανῆ and χρυσῆ, are mentioned by Thphr.Lap.23,37, D.P.1105; cf. LXX Ex.24.10, al., J.AJ3.7.5, Peripl. M.Rubr.39. (Cf. Hebr. sappīr, perhaps not Semitic.)

German (Pape)

[Seite 862] ἡ, auch σάμφειρος, der Sapphir, ein Edelstein, von dem es 2 Hauptarten gab, κυανῆ u. χρυσῆ, D. Per. 1105; Diosc.

French (Bailly abrégé)

ου (ἡ) :
lapis-lazuli ou saphir.
Étymologie: cf. hébr. sappir, lui-même emprunté à ?

Russian (Dvoretsky)

σάπφειρος: ἡ (евр.) сапфир NT.

Greek (Liddell-Scott)

σάπφειρος: ἡ, κατὰ τὸν Beckmann ἐν Hist. of Invent., καὶ τὸν King ἐν Antique Gems, οὐχὶ ὁ νῦν σάπφειρος ἀλλ’ ὁ lapis lazuli, λίθος τῆς ὁποίας ὑπῆρχον δύο εἴδη, κυανῆ καὶ χρυσῆ, εἶναι ὁ ὑπὸ τοῦ Θεοφράστου μνημονευόμενος ἐν τοῖς π. Λίθ. 23 καὶ 37, Διον. Π. 1104. (Πιθαν. ἡ λέξις παρελήφθη ἐκ τῶν Φοινίκων, πρβλ. τὸ Ἑβρ. sappir).

English (Strong)

of Hebrew origin (סַפִּיר); a "sapphire" or lapis-lazuli gem: sapphire.

English (Thayer)

σαπφείρου, ἡ, Hebrew סַפִיר, sapphire, a precious stone (perhaps our lapis lazuli, cf. B. D., under the word Smith's Bible Dictionary, Sapphire; Riehm, HWB, under the word Edelsteine, 14): Theophrastus, Dioscorides (100 A.D.>?), others; the Sept..)

Greek Monolingual

ο / σάπφειρος, η, ΝΜΑ, και σάμφειρος Α
το ζαφείρι, διαφανής ως ημιδιαφανής ποικιλία του κορουνδίου, φυσική ή συνθετική, σήμερα, που έχει θεωρηθεί πολύτιμος λίθος ακόμη από το 800 π.Χ. και έχει χρώμα το οποίο κυμαίνεται από ανοιχτό ώς βαθύ κυανό ή ιώδες
νεοελλ.
συν. στον πληθ. οι σάπφειροι
διάφορες άχρωμες, γκρίζες, κίτρινες, ροδόχροες, πορτοκαλόχρωμες, πράσινες ιώδεις και καστανές πολύτιμες ποικιλίες του κορουνδίου
αρχ.
ο ημιπολύτιμος λίθος λάπις λάζουλι.
[ΕΤΥΜΟΛ. Δάνεια λ., η οποία απαντά και στην Σημιτική (πρβλ. εβρ. sappīr). Η σύνδεση με το αρχ. ινδ. sani-priya-, ονομ. ενός σκουρόχρωμου λίθου, δεν θεωρείται πιθανή].

Greek Monotonic

σάπφειρος: ἡ, πολύτιμος λίθος σε κυανή απόχρωση, σάπφειρος, ζαφείρι, ή (όπως κάποιοι θεωρούν) το πετράδι lapis lazulis. (πιθ. Φοιν. λέξη).

Frisk Etymological English

Grammatical information: f.
Meaning: lazurite, "sapphire" (Thphr., LXX etc.; on the meaning Schrader-Nehring Reallex. 1, 212).
Derivatives: σαπφείρ-ιον (-ππ-) n. colouring made of σ. (pap.), -ινος made of σ. (pap., Philostr. a.o.).
Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Semit.?
Etymology: Semit. LW [loanword]; cf. Hebr. sappīr. Further connection with OInd. (lex.) śani-priya- n. name of a dark stone (since A. Müller BB 1, 281) seems quite doubtful. However, in Semit. the word is rather a loanword (Masson, Emprunts sémit. 66 n. 2). --The word looks Pre-Greek (-πφ-, -ειρ-ος). Through Lat. sapphirus the word came in the European languages, Eng. sapphire etc.

Middle Liddell

σάπφειρος, ἡ,
a blue gem, the sapphire, or (as others think) lapis lazuli. [Prob. a Phoenician word.]

Frisk Etymology German

σάπφειρος: {sáppheiros}
Grammar: f.
Meaning: Lasurstein, "Saphir" (Thphr., LXX usw.; zur Bod. Schrader-Nehring Reallex. 1, 212).
Derivative: Davon σαπφείριον (-ππ-) n. ‘aus σ. gemachter Farbstoff’ (Pap.), -ινος ‘aus σ.’ (Pap., Philostr. u.a.).
Etymology: Semit. LW; vgl. hebr. sappīr. Weitere Anknüpfung an aind. (Lex.) śani-priya- n. N. eines dunkelfarbigen Steins (seit A. Müller BB 1, 281) scheint sehr fraglich.
Page 2,677

Mantoulidis Etymological

(=πολύτιμος λίθος, ζαφείρι). Ἡ λέξη εἶναι φοινικική.

Translations

lapis lazuli

Arabic: لَازَوَرْد‎; Armenian: լաջվարդ; Catalan: lapislàtzuli; Chinese Mandarin: 青金石; Czech: lazurit; Dutch: lapis lazuli, lazuriet; Esperanto: lazurito; Finnish: lapis lazuli, lapislatsuli; French: lapis-lazuli; Galician: asur; Georgian: ლაჟვარდი; German: Lapislazuli, Lapis Lazuli, Lasurstein, Lazurit; Greek: λαζουρίτης; Hindi: लाजवर्द, रावटी, वैडूर्य, वैदूर्य; Ido: lapislazulo; Indonesian: lazuardi; Irish: lapis lazuli; Italian: lapislazzuli; Japanese: 瑠璃, 琉璃, 青金石, ラピスラズリ; Malay: lazuardi; Pali: veḷuriya; Persian: لاجورد‎; Polish: lapis lazuli, lazuryt; Portuguese: lápis-lazúli; Romanian: lapislazuli, lazurit; Russian: лазури́т, ля́пис-лазу́рь; Sanskrit: वैडूर्य; Scottish Gaelic: clach-chopair; Spanish: lapislázuli; Swedish: lapis lazuli, lasursten; Turkish: lazur taşı; Ugaritic: 𐎛𐎖𐎐𐎜; Ukrainian: лазури́т, ля́піс-лазу́р; Urdu: لاجورد‎; Vietnamese: đá da trời, ngọc lưu ly; Welsh: asur

sapphire

Afrikaans: saffier; Arabic: يَاقُوت‎; Egyptian Arabic: ياقوت‎; Aragonese: zafir; Armenian: շափյուղա; Bulgarian: сапфир; Burmese: နီလာ; Catalan: safir; Cherokee: ᏌᏆᏯ; Chinese Mandarin: 藍寶石, 蓝宝石; Czech: safír; Danish: safir; Dutch: saffier; Esperanto: safiro; Estonian: safiir; Finnish: safiiri; French: saphir; Friulian: zafîr; Galician: zafiro; Georgian: საფირონი; German: Saphir; Greek: ζαφείρι; Ancient Greek: σάπφειρος; Hebrew: סַפִּיר‎; Hindi: नीलम, इंद्रनील, नीलमणि, याकूत, याक़ूत; Hungarian: zafír; Icelandic: safír; Indonesian: batu nilam, safir; Interlingua: sapphiro; Irish: saifír; Italian: zaffiro; Japanese: サファイア; Jingpho: nila; Kazakh: жақұт; Khmer: កណ្ដៀង; Korean: 사파이어; Lao: ນິນ, ນິລະ; Latin: sapphirus; Latvian: safīrs; Lithuanian: safyras; Macedonian: сафир; Malay: batu nilam, nilakandi; Maori: hāpira; Middle English: jacynct, saphir; Mon: နဳလာ; Mongolian: индранил; Norwegian: safir; Occitan: safir; Persian: یاقوت کبود‎, آسمانگونی‎, آسمانجونی‎; Piedmontese: zàfir; Polish: szafir; Portuguese: safira; Romanian: safir; Russian: сапфи́р; Samoan: safaira; Sanskrit: इन्द्रनील; Serbo-Croatian Cyrillic: са̀фӣр; Roman: sàfīr; Shan: ၼီႇလႃႇ, သႅင်ၵႃၶၢပ်ႇ, သႅင်သွမ်ႇ; Slovak: zafír; Slovene: safir; Spanish: zafiro; Swahili: yakuti samawi; Swedish: safir; Tagalog: sapiro; Thai: ไพลิน; Turkish: safir; Ukrainian: сапфі́р; Urdu: نیلم‎; Uyghur: كۆك ياقۇت‎; Vietnamese: xa-phia; Welsh: saffir, glasem