Ἀπατούρια

English (LSJ)

τά, The Apaturia, a festival celebrated by the members of φρατρίαι at Athens and most Ionic cities, Hdt.1.147, And. 1.126, X.HG1.7.8, D.39.4, Thphr. Char.35, etc.

Spanish (DGE)

(Ἀπᾰτούρια) -ων, τά
• Prosodia: [ᾰ-]
Apaturias fiestas atenienses y jónicas, durante las cuales los jóvenes eran admitidos en las fratrías, Hdt.1.147, Ar.Ach.146, Th.558, X.HG 1.7.8, D.39.4, And.Myst.126, Thphr.Char.3.4, Apostol.3.31.
• Etimología: De ἀ- < *sm̥- (c. psilosis jónica) y πατορϝ-, cf. ai. pitr̥vya-, lat. patruus.

French (Bailly abrégé)

ων (τά) :
les Apaturies, fête athénienne durant laquelle les jeunes hommes étaient admis dans les phratries.
Étymologie: ἀ- cop., πατήρ.

Russian (Dvoretsky)

Ἀπατούρια: τά Апатурии (атт.-ион. трехдневный, впосл. четырехдневный праздник в месяце панепсионе, к которому приурочивалось внесение в списки фратрий тех, кто родился в предыдущем году) Her., Xen., Arph.

Greek (Liddell-Scott)

Ἀπᾰτούρια: -ων, τά, ἑορτὴ ἀγομένη ἐν Ἀθήναις ὑπὸ τῶν μελῶν ἑκάστης φρατρίας κατὰ τὸν μῆνα Πυανεψιῶνα καὶ διαρκοῦσα τρεῖς ἡμέρας, αἵτινες ἐκαλοῦντο κατὰ σειρὰν δορπία, καθ' ἣν ἐγίνετο συμπόσιον, Φιλύλλ. ἐν «Ἡρακλεῖ» 1, (ἔνθα ἴδε Meineke)· ἀνάρρυσις, καθ’ ἣν θυσίαι καὶ προσφοραὶ ἐγίνοντο εἰς Δία τὸν Φράτριον καὶ Ἀθηνᾶν τὴν Ἀπατουρίαν· καὶ κουρεῶτις, καθ’ ἣν «τοὺς γεννωμένους ἐν τῷ ἐνιαυτῷ ἐκείνῳ παῖδας… ἐνέγραφον ὀμνύντες οἱ πατέρες ἧ μὴν εἶναι Ἀθηναίους ἐξ αὐτῶν Ἀθηναίων» Ἐτυμ. Μ. σ. 118, 54 ἐν λέξ. ἀπατούρια· ἐνέγραφον δὲ τοὺς παῖδας εἰς τοὺς φράτορας ἢ ὀρθότερον φράτερας, ἐγγράφει τοῖς Ἀπατουρίοις τουτονὶ μὲν Βοιωτὸν εἰς τοὺς φράτερας, τὸν δ’ ἕτερον, κτλ. Δημ. 995 περὶ τὸ τέλος· κατὰ τὴν τελετὴν ταύτην τῆς ἐγγραφῆς ἐθυσιάζετο πρόβατον ἢ τράγος· λαβόντες οἱ προσήκοντες τῇ γυναικὶ τὸ παιδίον ᾗκον ἐπὶ τὸν βωμὸν Ἀνδοκ. 16. 31, Θεοφρ. Χαρ. 3, Σχόλ. εἰς Ἀριστοφ. Εἰρ. 890. Παρομοία ἑορτὴ ἤγετο ἐν ἁπάσαις ταῖς Ἰωνικαῖς πόλεσι, πλὴν τῆς Ἐφέσου καὶ Κολοφῶνος, Ἡρόδ. 1.147. ― Πρβλ. Α. Β. 273, Ἐτυμ. Μ. 533. 35. Ἐν Τροιζῆνι ἦν ναὸς Ἀθηνᾶς ἀπατουρίας, ὃν ἵδρυσεν ἡ Αἴθρα ἕνεκεν ὀνείρου τινός, ὅπερ ἔπεμψεν αὐτῇ ἡ Ἀθηνᾶ, Παυσ. 2. 33, 1· ὡσαύτως, Ἀπάτουρος, Ἀπατούρη, ἢ Ἀπατουρίας, ἔν τισι τῶν πόλεων τῆς Ταυρικῆς Χερσονήσου, Στράβ. 495, Συλλ. Ἐπιγρ. 2109b, 2125. (Πιθαν. ἑπομένως νὰ παράγηται ἡ λέξις ἐκ τοῦ πατριὰ = φρατρία μετὰ α εὐφωνικοῦ, ἴδε Λεξ. Ἀρχαιολογ.).

Greek Monotonic

Ἀπᾰτούρια: -ων, τά, τα Απατούρια, γιορτή που τελείτο στην Αθήνα κατά τον μήνα Πυανεψιώνα, στη διάρκεια της οποίας οι νεαροί που βρίσκονταν στο κατώφλι της εφηβείας (κοῦροι), εγγράφονταν από τους πατέρες τους στους καταλόγους της φυλής (φρατρίαι), σε Ρήτ. (πιθ. από πατριά = φρατρία, με α ευφωνικό).

Frisk Etymological English

Grammatical information: n.pl.
Meaning: the feast Apatouria. As name of Aphrodite Ἀπατουρία, Ἀπατουριάς, also (retrogr.) Ἀπατούρη (Troizen, Pantikapaion, Phanagoria); further Ἀπάτουρον τὸ τῆς Ἀφροδίτης ἱερόν (Str. 11, 2, 10). Ferner the month name Ἀπατουριών, -εών, also Ἀπατοριών (Amorgos).
Etymology: Old celebration of the Ionians, where the new members were accepted in the phratries. On the epithets of Aphrodite s. above. From α copulativum and πατήρ, through an adjective *ἀπάτουρος; Kretschmer Glotta 2, 210; 4, 336. The adj from *ἀπατορϜος = ὁμοπάτωρ of the same father. The F connected with Skt. pítr̥vya- fathers brother, Lat. patruus id. etc.; s. μητρυια. - Differently Szemerényi Gnomon 43 (1971) 656.

Middle Liddell

the Apatouria, a festival at Athens in the month Pyanepsion, at which the grown-up youths (κοῦροι) were enrolled in the φρατρίαι, Oratt. [Prob. from πατρία, = φρατρία, with a_euphon] {{FriskDe |ftr=Ἀπατούρια: {Apatoúria}
Grammar: n. pl.
Meaning: Apaturienfest, altes Nationalfest der Ionier, bei dem die neuen Geschlechtsmitglieder in die Phratrien eingeführt wurden (ion. att.).
Derivative: Daneben, als Namen der Aphrodite, Ἀπατουρία, Ἀπατουριάς, auch (retrogr.) Ἀπατούρη (Troizen, Pantikapaion, Phanagoria), außerdem Ἀπάτουρον [[τὸ τῆς Ἀφροδίτης ἱερόν (Str. 11, 2, 10). Ferner als Monatsname an verschiedenen Orten Ἀπατουριών, -εών, auch Ἀπατοριών (Amorgos).
Etymology: In letzter Instanz aus α copulativum und πατήρ, zunächst wohl als Ableitung eines adj. Kompositums ἀπάτουρος gebildet, vgl. Kretschmer Glotta 2, 210; 4, 336. Wenn, wie wahrscheinlich, ἀπάτουρος eine ionische Form ist, liegt es nahe, eine Grundform *ἀπατορϝος = ὁμοπάτωρ von demselben Vater anzusetzen. Aber die Funktion des ϝ ist dunkel; zum lautlichen Vergleich melden sich indessen aind. pítr̥vya- Vatersbruder (Schulze Q. 79 A. 3), lat. patruus ib. und andere Formen mit u̯-Suffix; s. μητρυιά und W.-Hofmann s. pater.
Page 1,118-119 }}

Wikipedia EN

Apaturia (Greek: Ἀπατούρια) were ancient Greek festivals held annually by all the Ionian towns, except Ephesus and Colophon. At Athens the Apaturia took place on the 11th, 12th and 13th days of the month of Pyanepsion (mid-October to mid-November), on which occasion the various phratries, or clans, of Attica met to discuss their affairs.

The name is a slightly modified form of ἁπατόρια or ἁμαπατόρια, ὁμοπατόρια, the festival of "common relationship". The ancient folk etymology associated it with ἀπάτη ("deceit"), a legend claiming that the festival originated in 1100 BC as a commemoration of a single combat between a certain Melanthus, representing King Thymoetes of Attica, and King Xanthus of Boeotia, in which Melanthus successfully threw his adversary off his guard by crying that a man in a black goat skin (identified with Dionysus) was helping him.

On the first day of the festival, called Dorpia or Dorpeia (Δορπεία), banquets were held towards evening at the meeting-place of the phratries or in the private houses of members. On the second, Anarrhysis (from ἀναρρύειν, "to draw back the victim's head"), a sacrifice of oxen was offered at the public cost to Zeus Phratrius and Athena.

On the third day, Kureōtis (κουρεῶτις), children born since the last festival were presented by their fathers or guardians to the assembled phratores, and, after an oath had been taken as to their legitimacy and the sacrifice of a goat or a sheep, their names were inscribed in the register. The name κουρεῶτις is derived either from κοῦρος, "young man", i.e., the day of the young, or less probably from κείρω, "to shear", because on this occasion young people cut their hair and offered it to the gods. The sacrificial animal was called μείον. The children who entered puberty also made offerings of wine to Hercules. On this day also it was the custom for boys still at school to declaim pieces of poetry, and to receive prizes.

According to Hesychius, these three days of the festival were followed by a fourth, called ἐπίβδα, but this is merely a general term for the day after any festival.

Wikipedia EL

Τα Απατούρια ήταν πολιτική γιορτή τελούμενη από τους Αθηναίους και όλους γενικά τους Ίωνες εκτός των Κολοφωνίων και των Εφεσίων. Γίνονταν τον μήνα Πυανεψιώνα και διαρκούσαν τρεις ημέρες. Σύμφωνα με μία παράδοση συνδέονταν με τον μύθο του Αιγέα και της Αίθρας.

Η πρώτη μέρα συνέπιπτε με την 11η του μήνα Πυανεψιώνος. Ονομαζόταν δορπία ή δόρπεια[εκκρεμεί παραπομπή]. Την ημέρα αυτή, κάθε πολίτης ερχόταν τις απογευματινές ώρες στο Φρατρείο, ή το σπίτι κάποιου πλούσιου μέλους της φρατρείας του και δειπνούσε.

Η δεύτερη μέρα ήταν αφιερωμένη στους θεούς, και ονομάζονταν ανάρρυσις, διότι την ημέρα αυτή γίνονταν θυσίες προς τον Φράτριο Δία και την Αθηνά, μερικές φορές και στον Διόνυσο τον Μαιλαναιγίδα. Οι θυσίες αυτές ήταν δημοφιλείς και όλοι οι πολίτες της Αθήνας συμμετείχαν, φορώντας τα καλύτερα ενδύματά τους, και κρατώντας αναμμένες λαμπάδες στα χέρια.

Η τρίτη ημέρα ονομαζόταν κουρεώτις, ήταν αφιερωμένη στ' αγοράκια που γεννήθηκαν κατά τον ίδιο χρόνο και θυσίαζαν μια γίδα ή ένα πρόβατο για κάθε αγόρι. Το θύμα ονομαζόταν μείον και ο θύτης μειαγωγός.

Σύμφωνα με μερικούς συγγραφείς ακολουθούσε και τέταρτη ημέρα, η οποία ονομαζόταν η των επίβδα. Αυτή όμως δεν ήταν ημέρα γιορτής, απλώς έτσι λεγόταν η επόμενη μέρα κάθε γιορτής.