εξίσταμαι: Difference between revisions
Ἐξ ἡδονῆς γὰρ φύεται τὸ δυστυχεῖν → Nempe est voluptas mater infortunii → Denn aus der Lust erwächst des Unheils Missgeschick
(12) |
m (Text replacement - "τοῡ" to "τοῦ") |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=(AM [[ἐξίστημι]], μέσ. [[εξίσταμαι]] και [[ἐξιστάνω]] και ἐξιστῶ, -άω) [[ίστημι]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[μένω]] [[έκθαμβος]], [[σαστίζω]] («ἀπορῶ καὶ ἐξίσταμαι»)<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> <b>μέσ.</b> ταράζομαι, [[τρομάζω]]<br /><b>2.</b> (το θηλ. της μτχ. παρακμ. ως επίθ.) <i>ἐξεστηκυῑα</i><br />έξαλλη, [[αλλόφρων]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[μετακινώ]] από τη [[θέση]] του, [[μεταβάλλω]], [[αλλοιώνω]] («ἡ μὲν [[λύπη]] ἐξίστησι καὶ φθείρει τὴν | |mltxt=(AM [[ἐξίστημι]], μέσ. [[εξίσταμαι]] και [[ἐξιστάνω]] και ἐξιστῶ, -άω) [[ίστημι]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[μένω]] [[έκθαμβος]], [[σαστίζω]] («ἀπορῶ καὶ ἐξίσταμαι»)<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> <b>μέσ.</b> ταράζομαι, [[τρομάζω]]<br /><b>2.</b> (το θηλ. της μτχ. παρακμ. ως επίθ.) <i>ἐξεστηκυῑα</i><br />έξαλλη, [[αλλόφρων]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[μετακινώ]] από τη [[θέση]] του, [[μεταβάλλω]], [[αλλοιώνω]] («ἡ μὲν [[λύπη]] ἐξίστησι καὶ φθείρει τὴν τοῦ ἔχοντος φύσιν», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>απρόσ.</b> <i>ἐξίστησι</i><br />τραβά την [[προσοχή]]<br /><b>3.</b> [[ερεθίζω]], συνταράζω («γυναῑκες τινες ἐξ ἡμῶν ἐξέστησαν ἡμᾱς γενόμεναι ὄρθριαι ἐπὶ τὸ μνημεῑον», ΚΔ)<br /><b>4.</b> [[παρακινώ]] («ἀρετῆς [[ὕψος]] εἰς ἀπάθειαν ἐξέστησε τὴν ψυχήν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>5.</b> [[διευθετώ]], [[κανονίζω]] («τὸν ἀντιποιησόμενον ἐκστήσω»)<br /><b>6.</b> [[σταθμίζω]] («[[πολλάκις]] ἐξέστησα τὴν φιλότητα»)<br /><b>7.</b> (παθ. και μέσ.) [[αποχωρώ]], απομακρύνομαι («ἐκέλευσέ τε αὐτὸν ἐκ τοῦ μέσου ἐξίστασθαι», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>8.</b> [[βγαίνω]] από τον αρμό<br /><b>9.</b> [[παραιτούμαι]] από την [[κατοχή]] ενός πράγματος («ἧς [ἀρχῆς] οὐδ' ἐκστῆναι ἔτι ὑμῑν ἔστιν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>10.</b> [[εγκαταλείπω]], [[παρατώ]] («ἑκὼν ὑμῑν ἐξίσταμαι τῆς φιλίας», Λυσ.)<br /><b>11.</b> <b>μέσ.</b> [[αλλάζω]] [[γνώμη]] («ἐγὼ μὼν ὁ [[αὐτός]] εἰμι καὶ οὐκ ἐξίσταμαι», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>12.</b> [[εξέχω]], [[υπερβάλλω]]<br /><b>13.</b> (για [[γλώσσα]]) [[διαφέρω]] από την [[κοινή]] [[χρήση]]·,<br /><b>14.</b> <b>φρ.</b> «ἐξιστάναι τινὰ φρενῶν τῶν λογισμῶν» — [[κάνω]] κάποιον έξω φρενών<br /><b>15.</b> (μτχ. παρακμ. ως επίθ.) <i>ἐξεστηκὸς</i> και <i>ξεστηκός</i>, <i>ο</i> (Μ ἐξεστηκός)<br />ο [[εμβρόντητος]]. | ||
}} | }} | ||
Revision as of 12:25, 15 February 2019
Greek Monolingual
(AM ἐξίστημι, μέσ. εξίσταμαι και ἐξιστάνω και ἐξιστῶ, -άω) ίστημι
μσν.- νεοελλ.
μένω έκθαμβος, σαστίζω («ἀπορῶ καὶ ἐξίσταμαι»)
μσν.
1. μέσ. ταράζομαι, τρομάζω
2. (το θηλ. της μτχ. παρακμ. ως επίθ.) ἐξεστηκυῑα
έξαλλη, αλλόφρων
αρχ.
1. μετακινώ από τη θέση του, μεταβάλλω, αλλοιώνω («ἡ μὲν λύπη ἐξίστησι καὶ φθείρει τὴν τοῦ ἔχοντος φύσιν», Αριστοτ.)
2. απρόσ. ἐξίστησι
τραβά την προσοχή
3. ερεθίζω, συνταράζω («γυναῑκες τινες ἐξ ἡμῶν ἐξέστησαν ἡμᾱς γενόμεναι ὄρθριαι ἐπὶ τὸ μνημεῑον», ΚΔ)
4. παρακινώ («ἀρετῆς ὕψος εἰς ἀπάθειαν ἐξέστησε τὴν ψυχήν», Πλούτ.)
5. διευθετώ, κανονίζω («τὸν ἀντιποιησόμενον ἐκστήσω»)
6. σταθμίζω («πολλάκις ἐξέστησα τὴν φιλότητα»)
7. (παθ. και μέσ.) αποχωρώ, απομακρύνομαι («ἐκέλευσέ τε αὐτὸν ἐκ τοῦ μέσου ἐξίστασθαι», Ξεν.)
8. βγαίνω από τον αρμό
9. παραιτούμαι από την κατοχή ενός πράγματος («ἧς [ἀρχῆς] οὐδ' ἐκστῆναι ἔτι ὑμῑν ἔστιν», Θουκ.)
10. εγκαταλείπω, παρατώ («ἑκὼν ὑμῑν ἐξίσταμαι τῆς φιλίας», Λυσ.)
11. μέσ. αλλάζω γνώμη («ἐγὼ μὼν ὁ αὐτός εἰμι καὶ οὐκ ἐξίσταμαι», Θουκ.)
12. εξέχω, υπερβάλλω
13. (για γλώσσα) διαφέρω από την κοινή χρήση·,
14. φρ. «ἐξιστάναι τινὰ φρενῶν τῶν λογισμῶν» — κάνω κάποιον έξω φρενών
15. (μτχ. παρακμ. ως επίθ.) ἐξεστηκὸς και ξεστηκός, ο (Μ ἐξεστηκός)
ο εμβρόντητος.
