vultus: Difference between revisions
Κάλλιστόν ἐστι κτῆμα παιδεία βροτοῖς → Doctrina hominibus optima est possessio → für Sterbliche ist Bildung das wertvollste Gut
(3) |
m (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2") |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LaEn | |||
|lnetxt=vultus vultus N M :: face, expression; looks | |||
}} | |||
{{Lewis | {{Lewis | ||
|lshtext=<b>vultus</b>: ([[volt]]-), ūs, m. (<br /><b>I</b> neutr. collat. form, plur. volta, Enn. ap. Non. p. 230, 15, or Ann. v. 536 Vahl.; Lucr. 4, 1213) [etym. dub.; cf. Goth. vulthus, [[glory]], an [[expression]] of [[countenance]], the [[countenance]], [[visage]], as to features and [[expression]]; [[hence]], [[often]] to be translated by features, looks, [[air]], [[mien]], [[expression]], [[aspect]] (syn. [[aspectus]]).<br /><b>I</b> Lit.<br /> <b>A</b> In gen., sing.: nam et oculi [[nimis]] arguti, [[quemadmodum]] [[animo]] affecti sumus, loquuntur, et is qui appellatur [[vultus]], qui nullo in animante esse [[praeter]] hominem potest, indicat: cujus vim [[Graeci]] norunt. [[nomen]] [[omnino]] non habent, Cic. Leg. 1, 9, 27: [[imago]] animi [[vultus]] est, indices oculi, id. de Or. 3, 59, 221: ea, quae nobis non possumus fingere, [[facies]], [[voltus]], [[sonus]], id. ib. 1, 28, 127: oculi, supercilia, [[frons]], [[vultus]] [[denique]] [[totus]], qui [[sermo]] [[quidam]] [[tacitus]] mentis est, hic in fraudem homines impulit, id. Pis. 1, 1: [[vultus]] [[atque]] [[nutus]], id. Lael. 25, 93: [[acer]] in hostem, Hor. C. 1, 2, 40: [[torvus]], id. Ep. 1, 19, 12: [[maestus]], id. A. P. 106: tali vultu gemens, Ov. Tr. 3, 4, 37: qui [[spiritus]] [[illi]], Qui [[voltus]], Verg. A. 5, 649; cf.: [[voltus]] [[tuus]], cui regendum me tradidi, Sen. Ben. 6, 7, 1.— Plur.: [[vultus]] mehercule tuos mihi expressit omnes, Cic. Fam. 12, 30, 3: ficti simulatique [[vultus]], id. Clu. 26, 72: non [[modo]] severitatem illorum, sed ne [[vultus]] [[quidem]] ferre possemus, id. Planc. 18, 45: [[tenere]] [[vultus]] mutantem Protea, Hor. Ep. 1, 1, 90: [[super]] omnia [[vultus]] Accessere boni, [[kindly]], Ov. M. 8, 677: [[vultus]] [[modo]] sumit acerbos, id. Tr. 5, 8, 17.—<br /> <b>B</b> In partic., an [[angry]] [[countenance]], [[stern]] [[look]], [[grim]] [[visage]] ([[poet]]. and in [[post]]-Aug. [[prose]]): (justum virum) Non [[vultus]] instantis tyranni Mente quatit solidā, Hor. C. 3, 3, 3; id. S. 1, 6, 121; 2, 7, 44; Tac. A. 1, 12; Vulg. Psa. 20, 10; 33, 17. —<br /><b>II</b> Transf.<br /> <b>1</b> In gen., the [[face]] (syn.: [[facies]], os): simiae [[vultum]] subire, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 2: bracchia et [[vultum]] teretesque suras [[laudo]], Hor. C. 2, 4, 21: petamque [[vultus]] [[umbra]] curvis unguibus, id. Epod. 5, 93; so in the plur., Ov. M. 5, 59; 5, 217; 5, 292; 6, 630; Mart. 1, 32, 5; Plin. 26, 1, 2, § 2 al.—<br /> <b>2</b> In partic., a [[painted]] [[face]], [[portrait]], [[likeness]]: [[vultus]] Epicurios per cubicula gestant, Plin. 35, 2, 2, § 5; Vop. Prob. 23; Treb. Poll. Claud. 14.—<br /> <b>3</b> The [[face]], [[look]], [[appearance]] ([[poet]].): [[vultus]] capit [[illa]] priores, Ov. M. 1, 738: inque nitentem Inachidos [[vultus]] mutaverat [[ille]] juvencam, id. ib. 1, 611.—Of things: [[unus]] erat toto naturae [[vultus]] in orbe, Ov. M. 1, 6: salis placidi, Verg. A. 5, 848. | |lshtext=<b>vultus</b>: ([[volt]]-), ūs, m. (<br /><b>I</b> neutr. collat. form, plur. volta, Enn. ap. Non. p. 230, 15, or Ann. v. 536 Vahl.; Lucr. 4, 1213) [etym. dub.; cf. Goth. vulthus, [[glory]], an [[expression]] of [[countenance]], the [[countenance]], [[visage]], as to features and [[expression]]; [[hence]], [[often]] to be translated by features, looks, [[air]], [[mien]], [[expression]], [[aspect]] (syn. [[aspectus]]).<br /><b>I</b> Lit.<br /> <b>A</b> In gen., sing.: nam et oculi [[nimis]] arguti, [[quemadmodum]] [[animo]] affecti sumus, loquuntur, et is qui appellatur [[vultus]], qui nullo in animante esse [[praeter]] hominem potest, indicat: cujus vim [[Graeci]] norunt. [[nomen]] [[omnino]] non habent, Cic. Leg. 1, 9, 27: [[imago]] animi [[vultus]] est, indices oculi, id. de Or. 3, 59, 221: ea, quae nobis non possumus fingere, [[facies]], [[voltus]], [[sonus]], id. ib. 1, 28, 127: oculi, supercilia, [[frons]], [[vultus]] [[denique]] [[totus]], qui [[sermo]] [[quidam]] [[tacitus]] mentis est, hic in fraudem homines impulit, id. Pis. 1, 1: [[vultus]] [[atque]] [[nutus]], id. Lael. 25, 93: [[acer]] in hostem, Hor. C. 1, 2, 40: [[torvus]], id. Ep. 1, 19, 12: [[maestus]], id. A. P. 106: tali vultu gemens, Ov. Tr. 3, 4, 37: qui [[spiritus]] [[illi]], Qui [[voltus]], Verg. A. 5, 649; cf.: [[voltus]] [[tuus]], cui regendum me tradidi, Sen. Ben. 6, 7, 1.— Plur.: [[vultus]] mehercule tuos mihi expressit omnes, Cic. Fam. 12, 30, 3: ficti simulatique [[vultus]], id. Clu. 26, 72: non [[modo]] severitatem illorum, sed ne [[vultus]] [[quidem]] ferre possemus, id. Planc. 18, 45: [[tenere]] [[vultus]] mutantem Protea, Hor. Ep. 1, 1, 90: [[super]] omnia [[vultus]] Accessere boni, [[kindly]], Ov. M. 8, 677: [[vultus]] [[modo]] sumit acerbos, id. Tr. 5, 8, 17.—<br /> <b>B</b> In partic., an [[angry]] [[countenance]], [[stern]] [[look]], [[grim]] [[visage]] ([[poet]]. and in [[post]]-Aug. [[prose]]): (justum virum) Non [[vultus]] instantis tyranni Mente quatit solidā, Hor. C. 3, 3, 3; id. S. 1, 6, 121; 2, 7, 44; Tac. A. 1, 12; Vulg. Psa. 20, 10; 33, 17. —<br /><b>II</b> Transf.<br /> <b>1</b> In gen., the [[face]] (syn.: [[facies]], os): simiae [[vultum]] subire, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 2: bracchia et [[vultum]] teretesque suras [[laudo]], Hor. C. 2, 4, 21: petamque [[vultus]] [[umbra]] curvis unguibus, id. Epod. 5, 93; so in the plur., Ov. M. 5, 59; 5, 217; 5, 292; 6, 630; Mart. 1, 32, 5; Plin. 26, 1, 2, § 2 al.—<br /> <b>2</b> In partic., a [[painted]] [[face]], [[portrait]], [[likeness]]: [[vultus]] Epicurios per cubicula gestant, Plin. 35, 2, 2, § 5; Vop. Prob. 23; Treb. Poll. Claud. 14.—<br /> <b>3</b> The [[face]], [[look]], [[appearance]] ([[poet]].): [[vultus]] capit [[illa]] priores, Ov. M. 1, 738: inque nitentem Inachidos [[vultus]] mutaverat [[ille]] juvencam, id. ib. 1, 611.—Of things: [[unus]] erat toto naturae [[vultus]] in orbe, Ov. M. 1, 6: salis placidi, Verg. A. 5, 848. | ||
| Line 7: | Line 10: | ||
{{Georges | {{Georges | ||
|georg=vultus ([[voltus]]), ūs, m., der [[Gesichtsausdruck]], das [[Gesicht]] = die die Gemütsstimmung ausdrückenden Gesichtszüge, Mienen, der [[Blick]], I) eig.: a) im allg.: [[compositus]], erkünstelte, verstellte, Tac. u. Plin. ep.: [[maestus]], Verg.: [[tristis]], Plin.: [[hilaris]] [[atque]] [[laetus]], Cic.: [[solutus]] et [[hilariculus]], Sen.: [[decolor]], Sen.: gaudia prodens, Hor.: [[adductus]], [[finster]], gerunzelt, Suet.: [[distortus]], Quint.: distortissimus, Apul.: [[imago]] animi [[vultus]], indices oculi, Cic.: oculi, supercilia, [[frons]], [[vultus]] [[denique]] [[totus]], [[qui]] [[sermo]] [[quidam]] [[tacitus]] [[mentis]] est, Cic.: praeclara est [[aequabilitas]] in omni [[vita]] et [[idem]] (gleiche) [[semper]] [[vultus]] eademque [[frons]], Cic. – [[vultum]] praeceptoris intueri, Quint.: [[averso]] a conspectu [[regis]] vultu, Curt.: ex vultu candidatorum coniecturam faciunt, [[quantum]] [[quisque]] animi et facultatis habere videatur, Cic.: ex vultu cuiusdam [[ephori]], [[qui]] [[eum]] admoneri cupiebat, insidias [[sibi]] fieri intellexit, Nep.: [[nihil]] [[metus]] in vultu, [[gratia]] oris supererat, Tac.: si ad [[sacrificium]] accessuri [[voltum]] submittimus, den [[Blick]] [[senken]], Sen. – Plur., [[vultus]] ficti simulatique, Cic.: [[vultus]] acerbi, Ov.: [[boni]] (freundliche), Ov.: [[vultus]] trahere, Ov., od. ducere, Mart., [[finster]] od. [[verdrießlich]] [[aussehen]], finstere Mienen [[machen]]: [[vultus]] fingere, [[sich]] [[beherrschen]], Caes. (vgl. [[voltus]] [[quoque]] hominum fingit [[scelus]], Ter.): [[vultus]] (Blicke) avortite vestros, Cic.: intraverunt aversis vultibus, Lact.: blandos [[mihi]] offers [[vultus]], Tibull.: [[vultus]] tuos [[mihi]] expressit, Cic.: ex vultibus hominum [[mores]] [[colligo]], Petron. – b) emphat., [[ein]] zorniges, strenges [[Gesicht]], zornige, strenge Mienen, der [[Zornblick]], vultu terrere, Hor.: [[vultus]] instantis tyranni, Hor.: vultu offensionem coniectaverat, Tac. – II) übtr., das [[Gesicht]] übh.: 1) eig.: a) im allg.: simiae, Cael. in Cic. ep.: [[vultus]] [[forma]], Lampr.: vultu nigriore, Vopisc.: scitis vultibus puellae, [[mit]] hübschen G., Sulp. Sev.: cadere in [[vultus]], [[auf]] das [[Gesicht]], Ov. – b) insbes., das abgebildete [[Gesicht]], das [[Bild]], [[Bildnis]], Epicurii [[vultus]], Plin. 35, 5: Probi [[vultus]] (Plur.), Vopisc. Prob. 23, 5: Philippei (Philippd'or) [[nostri]] [[vultus]], Valer. imp. [[bei]] Treb. Poll. Claud. 14, 3. – 2) meton., das [[Aussehen]], die [[Gestalt]], naturae, Ov.: salis (Meeres), Verg.: [[totius]] [[domus]] [[funebris]] [[magis]] [[quam]] [[regius]] erat [[vultus]], Val. Max. 5, 7. ext. 1: [[non]] [[esse]] unum eloquentiae [[vultum]], Tac. dial. 18. – / Nbf. [[vultum]], wov. Abl. Sing. vulto, Apul. [[met]]. 4, 25 Eyss.: Plur. [[volta]] (vulta), Enn. ann. 464. Lucr. 4, 1205 (1213). | |georg=vultus ([[voltus]]), ūs, m., der [[Gesichtsausdruck]], das [[Gesicht]] = die die Gemütsstimmung ausdrückenden Gesichtszüge, Mienen, der [[Blick]], I) eig.: a) im allg.: [[compositus]], erkünstelte, verstellte, Tac. u. Plin. ep.: [[maestus]], Verg.: [[tristis]], Plin.: [[hilaris]] [[atque]] [[laetus]], Cic.: [[solutus]] et [[hilariculus]], Sen.: [[decolor]], Sen.: gaudia prodens, Hor.: [[adductus]], [[finster]], gerunzelt, Suet.: [[distortus]], Quint.: distortissimus, Apul.: [[imago]] animi [[vultus]], indices oculi, Cic.: oculi, supercilia, [[frons]], [[vultus]] [[denique]] [[totus]], [[qui]] [[sermo]] [[quidam]] [[tacitus]] [[mentis]] est, Cic.: praeclara est [[aequabilitas]] in omni [[vita]] et [[idem]] (gleiche) [[semper]] [[vultus]] eademque [[frons]], Cic. – [[vultum]] praeceptoris intueri, Quint.: [[averso]] a conspectu [[regis]] vultu, Curt.: ex vultu candidatorum coniecturam faciunt, [[quantum]] [[quisque]] animi et facultatis habere videatur, Cic.: ex vultu cuiusdam [[ephori]], [[qui]] [[eum]] admoneri cupiebat, insidias [[sibi]] fieri intellexit, Nep.: [[nihil]] [[metus]] in vultu, [[gratia]] oris supererat, Tac.: si ad [[sacrificium]] accessuri [[voltum]] submittimus, den [[Blick]] [[senken]], Sen. – Plur., [[vultus]] ficti simulatique, Cic.: [[vultus]] acerbi, Ov.: [[boni]] (freundliche), Ov.: [[vultus]] trahere, Ov., od. ducere, Mart., [[finster]] od. [[verdrießlich]] [[aussehen]], finstere Mienen [[machen]]: [[vultus]] fingere, [[sich]] [[beherrschen]], Caes. (vgl. [[voltus]] [[quoque]] hominum fingit [[scelus]], Ter.): [[vultus]] (Blicke) avortite vestros, Cic.: intraverunt aversis vultibus, Lact.: blandos [[mihi]] offers [[vultus]], Tibull.: [[vultus]] tuos [[mihi]] expressit, Cic.: ex vultibus hominum [[mores]] [[colligo]], Petron. – b) emphat., [[ein]] zorniges, strenges [[Gesicht]], zornige, strenge Mienen, der [[Zornblick]], vultu terrere, Hor.: [[vultus]] instantis tyranni, Hor.: vultu offensionem coniectaverat, Tac. – II) übtr., das [[Gesicht]] übh.: 1) eig.: a) im allg.: simiae, Cael. in Cic. ep.: [[vultus]] [[forma]], Lampr.: vultu nigriore, Vopisc.: scitis vultibus puellae, [[mit]] hübschen G., Sulp. Sev.: cadere in [[vultus]], [[auf]] das [[Gesicht]], Ov. – b) insbes., das abgebildete [[Gesicht]], das [[Bild]], [[Bildnis]], Epicurii [[vultus]], Plin. 35, 5: Probi [[vultus]] (Plur.), Vopisc. Prob. 23, 5: Philippei (Philippd'or) [[nostri]] [[vultus]], Valer. imp. [[bei]] Treb. Poll. Claud. 14, 3. – 2) meton., das [[Aussehen]], die [[Gestalt]], naturae, Ov.: salis (Meeres), Verg.: [[totius]] [[domus]] [[funebris]] [[magis]] [[quam]] [[regius]] erat [[vultus]], Val. Max. 5, 7. ext. 1: [[non]] [[esse]] unum eloquentiae [[vultum]], Tac. dial. 18. – / Nbf. [[vultum]], wov. Abl. Sing. vulto, Apul. [[met]]. 4, 25 Eyss.: Plur. [[volta]] (vulta), Enn. ann. 464. Lucr. 4, 1205 (1213). | ||
}} | }} | ||
Revision as of 16:00, 19 October 2022
Latin > English
vultus vultus N M :: face, expression; looks
Latin > English (Lewis & Short)
vultus: (volt-), ūs, m. (
I neutr. collat. form, plur. volta, Enn. ap. Non. p. 230, 15, or Ann. v. 536 Vahl.; Lucr. 4, 1213) [etym. dub.; cf. Goth. vulthus, glory, an expression of countenance, the countenance, visage, as to features and expression; hence, often to be translated by features, looks, air, mien, expression, aspect (syn. aspectus).
I Lit.
A In gen., sing.: nam et oculi nimis arguti, quemadmodum animo affecti sumus, loquuntur, et is qui appellatur vultus, qui nullo in animante esse praeter hominem potest, indicat: cujus vim Graeci norunt. nomen omnino non habent, Cic. Leg. 1, 9, 27: imago animi vultus est, indices oculi, id. de Or. 3, 59, 221: ea, quae nobis non possumus fingere, facies, voltus, sonus, id. ib. 1, 28, 127: oculi, supercilia, frons, vultus denique totus, qui sermo quidam tacitus mentis est, hic in fraudem homines impulit, id. Pis. 1, 1: vultus atque nutus, id. Lael. 25, 93: acer in hostem, Hor. C. 1, 2, 40: torvus, id. Ep. 1, 19, 12: maestus, id. A. P. 106: tali vultu gemens, Ov. Tr. 3, 4, 37: qui spiritus illi, Qui voltus, Verg. A. 5, 649; cf.: voltus tuus, cui regendum me tradidi, Sen. Ben. 6, 7, 1.— Plur.: vultus mehercule tuos mihi expressit omnes, Cic. Fam. 12, 30, 3: ficti simulatique vultus, id. Clu. 26, 72: non modo severitatem illorum, sed ne vultus quidem ferre possemus, id. Planc. 18, 45: tenere vultus mutantem Protea, Hor. Ep. 1, 1, 90: super omnia vultus Accessere boni, kindly, Ov. M. 8, 677: vultus modo sumit acerbos, id. Tr. 5, 8, 17.—
B In partic., an angry countenance, stern look, grim visage (poet. and in post-Aug. prose): (justum virum) Non vultus instantis tyranni Mente quatit solidā, Hor. C. 3, 3, 3; id. S. 1, 6, 121; 2, 7, 44; Tac. A. 1, 12; Vulg. Psa. 20, 10; 33, 17. —
II Transf.
1 In gen., the face (syn.: facies, os): simiae vultum subire, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 2: bracchia et vultum teretesque suras laudo, Hor. C. 2, 4, 21: petamque vultus umbra curvis unguibus, id. Epod. 5, 93; so in the plur., Ov. M. 5, 59; 5, 217; 5, 292; 6, 630; Mart. 1, 32, 5; Plin. 26, 1, 2, § 2 al.—
2 In partic., a painted face, portrait, likeness: vultus Epicurios per cubicula gestant, Plin. 35, 2, 2, § 5; Vop. Prob. 23; Treb. Poll. Claud. 14.—
3 The face, look, appearance (poet.): vultus capit illa priores, Ov. M. 1, 738: inque nitentem Inachidos vultus mutaverat ille juvencam, id. ib. 1, 611.—Of things: unus erat toto naturae vultus in orbe, Ov. M. 1, 6: salis placidi, Verg. A. 5, 848.
Latin > French (Gaffiot 2016)
vultus⁷ (voltŭs), ūs, m.
1 expression, air du visage ; visage, mine, physionomie : Cic. Leg. 1, 27 ; imago animi vultus est Cic. de Or. 3, 221, le visage est le miroir de l’âme || pl., jeux de physionomie : de Or. 2, 148 ; Quint. 1, 11, 3 ; alicujus ficti simulatique vultus Cic. Clu. 72, le visage composé et hypocrite de qqn || [en part.] vultum alicujus ferre Hor. S. 1, 6, 121, supporter le visage (= l’aspect) de qqn
2 = figure facies : Hor. Epo. 5, 93 ; Ov. M. 5, 59, etc.
3 [fig.] a) vultus Epicurii Plin. 35, 5, les traits d’Épicure = le portrait ; b) air, apparence : salis placidi Virg. En. 5, 848, l’apparence d’une mer calme. forme de pl. n. volta Enn. Ann. 464 ; Lucr. 4, 1213 || dat. abl. pl. vultibus Stat. Th. 6, 38 [mss], mais d’après Serv. En. 11, 36, vultubus.
Latin > German (Georges)
vultus (voltus), ūs, m., der Gesichtsausdruck, das Gesicht = die die Gemütsstimmung ausdrückenden Gesichtszüge, Mienen, der Blick, I) eig.: a) im allg.: compositus, erkünstelte, verstellte, Tac. u. Plin. ep.: maestus, Verg.: tristis, Plin.: hilaris atque laetus, Cic.: solutus et hilariculus, Sen.: decolor, Sen.: gaudia prodens, Hor.: adductus, finster, gerunzelt, Suet.: distortus, Quint.: distortissimus, Apul.: imago animi vultus, indices oculi, Cic.: oculi, supercilia, frons, vultus denique totus, qui sermo quidam tacitus mentis est, Cic.: praeclara est aequabilitas in omni vita et idem (gleiche) semper vultus eademque frons, Cic. – vultum praeceptoris intueri, Quint.: averso a conspectu regis vultu, Curt.: ex vultu candidatorum coniecturam faciunt, quantum quisque animi et facultatis habere videatur, Cic.: ex vultu cuiusdam ephori, qui eum admoneri cupiebat, insidias sibi fieri intellexit, Nep.: nihil metus in vultu, gratia oris supererat, Tac.: si ad sacrificium accessuri voltum submittimus, den Blick senken, Sen. – Plur., vultus ficti simulatique, Cic.: vultus acerbi, Ov.: boni (freundliche), Ov.: vultus trahere, Ov., od. ducere, Mart., finster od. verdrießlich aussehen, finstere Mienen machen: vultus fingere, sich beherrschen, Caes. (vgl. voltus quoque hominum fingit scelus, Ter.): vultus (Blicke) avortite vestros, Cic.: intraverunt aversis vultibus, Lact.: blandos mihi offers vultus, Tibull.: vultus tuos mihi expressit, Cic.: ex vultibus hominum mores colligo, Petron. – b) emphat., ein zorniges, strenges Gesicht, zornige, strenge Mienen, der Zornblick, vultu terrere, Hor.: vultus instantis tyranni, Hor.: vultu offensionem coniectaverat, Tac. – II) übtr., das Gesicht übh.: 1) eig.: a) im allg.: simiae, Cael. in Cic. ep.: vultus forma, Lampr.: vultu nigriore, Vopisc.: scitis vultibus puellae, mit hübschen G., Sulp. Sev.: cadere in vultus, auf das Gesicht, Ov. – b) insbes., das abgebildete Gesicht, das Bild, Bildnis, Epicurii vultus, Plin. 35, 5: Probi vultus (Plur.), Vopisc. Prob. 23, 5: Philippei (Philippd'or) nostri vultus, Valer. imp. bei Treb. Poll. Claud. 14, 3. – 2) meton., das Aussehen, die Gestalt, naturae, Ov.: salis (Meeres), Verg.: totius domus funebris magis quam regius erat vultus, Val. Max. 5, 7. ext. 1: non esse unum eloquentiae vultum, Tac. dial. 18. – / Nbf. vultum, wov. Abl. Sing. vulto, Apul. met. 4, 25 Eyss.: Plur. volta (vulta), Enn. ann. 464. Lucr. 4, 1205 (1213).
