πόνος

English (LSJ)

ὁ, (πένομαι)

   A work, esp. hard work, toil, in Hom. mostly of the toil of war, μάχης π. the toil of battle, Il.16.568; πόνος alone, = μάχη, 6.77, Od.12.117, al.; πόνον ἔχειν, = μάχεσθαι, Il.6.525, cf. 13.2, al.; ἀνδράσι δυσμενέεσσι π. καὶ δῆριν ἔθεντο 17.158; π. ἀνδρῶν Thgn.987; πόνοι Ἐνυαλίου Pi.I.6(5).54; ἐν τούτῳ τῷ π. ὁ πολέμαρχος διαφθείρεται in this struggle (at Marathon), Hdt.6.114; ἐν τοῖσι Τρωϊκοῖσι π. Id.9.27.    2 generally, toil, labour, ἐπεὶ παύσαντο πόνου Il.1.467, al.; π. ὀρνίθεσσι τιθείη cause toil to them, Hes.Op.470; π. λαβόντας incurring toil, Hdt.7.24; π. παρέχειν μανθάνοντι Pl.R. 526c; μάταιος π. labour in vain, Id.Ti.40d; οἱ κατὰ τὰ σώματα π. Id.Plt.294e; π. συνεχής Democr.241; πολλῷ π. A.Pers.509; μετὰ πολλοῦ π. Pl.Sph.230a; σὺν π. X.Cyn.9.6; οὐ μακρῷ π. A.Pr.75; ἄνευ π. X.Mem.2.6.22; ἔχει πόνον πολύν involves much trouble, Ar.Pax 1216 (also εἰνάλιον π. ἐχοίσας σκευᾶς when the tackle labours in the sea, Pi.P.2.79): pl., π. ἑκούσιοι Democr.240.    3 of special kinds of labour, bodily exertion, exercise, στρατιωτικοὶ π. X.Cyr.3.3.9; of exertions in the games, Hes.Sc.305, Pi.N.4.1, l.4(3).47, etc.; γυμνάσια... νεανιᾶν (prob.) πόνον the scene of youthful labours, E.Hel.211 (lyr.); εἰναλίοισι πόνοισι Theoc.21.39.    4 work, task, business, ἐπεὶ π. ἄλλος ἔπειγεν Od.11.54; enterprise, undertaking, S.Ph.864 (lyr.), etc.    5 implements for labour, stock-in-trade, οὗτος τοῖς ἁλιεῦσιν ὁ πᾶς πόνος Theoc.21.14; καὶ πόνος ἐντὶ θάλασσα the sea is their workshop, Mosch.Fr.1.10.    II stress, trouble, distress, suffering, Il.19.227; Τρώεσσι πόνον καὶ κήδε' ἔθηκεν 21.525; ἦ μὴν καὶ π. ἐστὶν . . 2.291; ἐν τούτῳ τῷ π., of a storm, Hdt.7.190; ὁ Μηδικὸς [π.] the trouble from the Medes, Id.4.1; παῦροι ἐν πόνῳ πιστοί Pi.N.10.78: freq. in Trag., πόνος πόνῳ πόνον φέρει S.Aj.866 (lyr.); πόνον ἔχειν Id.OC232 (lyr.), etc.: in pl., sufferings, A.Pr.66, 328, etc.; πόνους πονεῖν (cf. πονέω B.1.2); διά τινα πόνους ἔχειν Ar.Ec. 975 (lyr.); also of disease, κατέβαινεν ἐς τὰ στήθη ὁ π. Th.2.49; πλευρᾶς πόνοι καὶ θώρακος καὶ ἥπατος Dsc.1.2; ἰσχίων π. καὶ πλευρᾶς ib. 73.    2 pain, esp. physical, δύο π. ἅμα γενομένων, μὴ κατὰ τὸν αὐτὸν τόπον, ὁ σφοδρότερος ἀμαυροῖ τὸν ἕτερον Hp.Aph.2.46, cf. Erot. s.v. πόνοι, Gal.17(2).699; π. ἐν κεφαλῇ Hp.Acut.(Sp.) 40; ἐς τὰ ἄρθρα πόνοι Id.Aph.4.44,45, cf. Sor.1.27, al.; π. ἐς ἀμφοτέρας κνήμας Hp. Epid.1.26.γ, cf. δ, al., LXX Ge.34.25; distd. from λύπη (pain in general), Alex.Aphr.Quaest.125.33; but sts. = λύπη, Epicur.Ep.3p.65U., Sent.Vat.4, Fr.442, Phld.Mus.p.72K.    III anything produced by work, a work, μελισσᾶν τρητὸς π., of honey, Pi.P.6.54; ὑψηλὸς τεκτόνων π. A.Fr.357, cf. E.Or.1570; ὁ ἐμὸς ὠδίνων π., of a child, Id.Ph.30; so, πόνον ὀρταλίχων ὀλέσαντες, i.e. the nestlings, A.Ag.54 (anap.); τοὺς ἡμετέρους π. the fruits of our labour, X.An.7.6.9.    IV Πόνος personified as son of Eris, Hes.Th.226.

German (Pape)

[Seite 680] ὁ, Arbeit; bes. mühsame, ermattende Anstrengung, auch Drangsal, Noth, bes. des Kampfes; Aristarch. erkl. überall bei Hom. ἔργον, bes. ἔργον πολεμικόν, vgl. Schol. zu Il. 5, 667. 6, 72. 13, 2; μάχης, Il. 16, 568; auch allein πόνος = μάχη, 6, 77. 12, 348. 356. 13, 344. 17, 158 Od. 12, 117 u. sonst; πόνον ἔχειν = μάχεσθαι, Il. 6, 525; καὶ ὀϊζύν, 13, 2. 15, 416; Hes. Sc. 305. 310; u. so ist auch zu nehmen ὥς κε ἀναπνεύσωσι πόνοιο, Il. 15, 235, πότε κέν τις ἀναπνεύσειε πόνοιο, 19, 227, u. πᾶσι δ' ἔθηκε πόνον, 21, 525, obwohl es hier u. in andern Stellen mehr »Kummer und Noth« bedeutet; ἄνευθε πόνου καὶ ἀνίης, Od. 7, 192; πόνον τιθέναι τινί, Einem Noth, Drangsal bereiten, Hes. O. 472; Pind. παῦροι ἐν πόνῳ πιστοί, N. 10, 78, u. oft in der Bdtg Unglück, Mühsal; er nennt den Fischfang εἰνάλιος πόνος, P. 2, 79; πέπρακται τοὔργον οὐ μακρῷ πόνῳ, Aesch. Prom. 75; πόνον παρέχειν τινί, Einem Noth machen, Pers. 319; u. oft für Noth, Leiden, σῶν ὑπερστένω πόνων Prom. 66, τῶνδέ σ' ἐκλῦσαι πόνων 326, u. oft in diesem Stücke; πόνος περισσός ἐστι τἀν Ἅιδου σέβειν, Soph. Ant. 776; πόνος πόνῳ πόνον φέρει, Ai. 853; ὃς τόνδε κἄμ' ἔσωσας ἐκ πολλῶν πόνων, aus vielem Mühsal, Leid, El. 1348; Herakles sagt ὅσους πονήσας καὶ διεξελθὼν πόνους, Phil. 1405; τὸ ζῆν μὴ καλῶς, μέγας πόνος, Eur. Hec. 378, u. oft; πόνον πολὺν ἔχει τοῦτο, Ar. Pax 1182; πόνους ἔχειν διά τινα, Eccl. 975. – Kampfmühe, Her. 6, 114. 8, 89; ἔνθα δὴ πόνος τε καὶ ἀγὼν ἔσχατος ψυχῇ πρόκειται, Plat. Phaedr. 247 b; καὶ κίνδυνοι, Alc. II, 142 b; πολὺν ἔχουσαι πόνον, viel Noth habend, Phaedr. 248 b; μετὰ πολλοῦ πόνου, Soph. 230 a; ἀναλίσκων καὶ χρήματα καὶ πόνους καὶ διατριβάς, Rep. VIII, 561 a; πάντων τῶν κατὰ τὰ σώματα πόνων, körperliche Anstrengungen, Polit. 294 e; auch von gymnastischen Uebungen, Arist. Nic. eth. 1, 6, 4; vgl. τοὺς ἐπὶ τὰ γυμνάσια καὶ πόνους ἰόντας, Plat. Legg. I, 646 c. – Bei Thuc. 2, 49 Krankheit; – Xen. An. 7, 6, 9 τοὺς ἡμετέρους πόνους ἔχει, er hat den Ertrag, Gewinn unserer Anstrengung; so nennt Pind. P. 6, 54 den Honig μελισσᾶν τρητὸς πόνος; u. Aesch. Ag. 54 die Jungen δεμνιοτήρη πόνον ὀρταλίχων, wie ὠδίνων π. Eur. Phoen. 30, τεκτόνων Or. 1570.

Greek (Liddell-Scott)

πόνος: ὁ, (ἴδε πένομαι)· ― ἐργασία, μάλιστα βαρεῖα, κόπος, Λατ. labor, παρ’ Ὁμ. τὰ πλεῖστα ἐπὶ τοῦ κόπου τῆς μάχης, μάχης π., ὁ ἀγών, ὁ κόπος τῆς μάχης, Ἰλ. Π. 568· καὶ μόνον πόνος = μάχη, Ἰλ. Ζ. 77, Ὀδ. Μ. 117, κτλ.· πόνον ἔχειν = μάχεσθαι, Ἰλ. Ζ. 525, Ν. 2, Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 305, κτλ.· οὕτω, π. ἀνδρῶν Θέογν. 987· π. Ἐνυαλίου Πινδ. 6. (5), 80· ἐν τούτῳ τῷ π. ὁ πολέμαρχος διαφθείρεται, ἐν ταύτῃ τῇ μάχῃ (τοῦ Μαραθῶνος), Ἡρόδ. 6. 114· (ἀλλά, ἐν τούτῳ τῷ π., ἐπὶ τρικυμίας, ὁ αὐτ. 7. 190)· ὁ Μηδικὸς π., μάχη πρὸς τοὺς Μήδους, ὁ αὐτ. 4. 1· ἐν τοῖσι Τρωικοῖσι π. ὁ αὐτ. 9. 27. 2) καθόλου, κόπος, μόχθος, ἐπεὶ παύσαντο πόνου Ἰλ. Α. 468, κ. ἀλλ.· πόνον τίθημί τινι, ἀναγκάζω τινὰ νὰ κοπιάσῃ, τὸν βάλλω εἰς κόπον, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 468, πρβλ. Ἰλ. Φ. 525· π. θέσθαι τινὶ Ρ. 158· π. λαμβάνειν = πονέεσθαι Ἡρόδ. 7. 24 παρέχειν Πλάτ. Πολ. 526C· π. μάταιος, κόπος μάτην γινόμενος, ὁ αὐτ. ἐν Τιμ. 40D· οἱ κατὰ τὰ σώματα π. ὁ αὐτ. ἐν Πολιτικ. 294Ε· πολλῷ π. Αἰσχύλ. Πέρσ. 509· μετὰ πολλοῦ π. Πλάτ. Σοφ. 230Α· σὺν π. Ξεν. Κυν. 9. 6· οὐ μακρῷ π. Αἰσχύλ. Πρ. 75· ἄνευ π. Ξεν. Ἀπομν. 2. 6, 22· πόνον πολὺν ἔχει, ἀπαιτεῖ πολὺν κόπον, Ἀριστοφ. Εἰρ. 1216. 3) ἐπὶ ἰδιαιτέρων εἰδῶν σωματικῶν μόχθων, στρατιωτικοὶ π. Ξέν. Κύρ. 3. 3, 9· ἐνάλιος π., δηλ. ἁλιεία, Πινδ. Π. 2. 144· παρὰ Πινδ. ὡσαύτως ἐπὶ τῶν ἐν τοῖς ἀγῶσι κόπων, Ν. 4. 1, Ι. 4. 79 (3. 65), κτλ.· γυμνάσια... νεανίαν πόνον, γυμνάσια... νεανικῶν κόπων, Εὐρ. Ἑλ. 209 (ἔνθα ὁ Nauck ἀναγινώσκει νεανιᾶν). 4) ἔργον, ἀσχολία, ἐπεὶ πόνος ἄλλος ἔπειγε Ὀδ. Λ. 54, πρβλ. Σοφ. Φιλ. 864, κτλ. 5) τὰ εἰς ἐργασίαν χρήσιμα κεφάλαια κτλ., οὗτος ὁ τοῖς ἁλιεῦσιν ὁ πᾶς πόνος Θεόκρ. 21. 14· καὶ πόνος ἐντὶ θάλασσα, ἡ θάλασσα εἶναι τὸ ἐργαστήριον αὐτῶν, Μόσχ. 5. 10· πρβλ. ἄθλημα. ΙΙ. τὰ ἐπακόλουθα τοῦ κόπου, δυστυχία, στενοχωρία, πόνος, ἄλγος, Ἰλ. Τ. 227, Φ. 725· ἦ μὴν καὶ π. ἐστίν..., Β. 291· παῦροι ἐν πόνῳ πιστοὶ Πινδ. Ν. 10. 147· ἀκολούθως συχνάκις παρ’ Ἀττ., πόνος πόνῳ πόνον φέρει Σοφ. Αἴ. 866· πόνον ἔχειν Σοφ. Ο. Κ. 233, κτλ.· ἐν τῷ πληθ., πόνοι, παθήματα, Αἰσχύλ. Πρ. 66, 326. κτλ.· πόνους πονεῖν (πρβλ. πονέω Β. Ι. 2)· πόνους ἔχειν διά τινα Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 976· ― ὡσαύτως ἐπὶ σωματικοῦ πόνου προερχομένου ἐκ νόσου, κατέβαινεν ἐς τὰ στήθη ὁ π. Θουκ. 2. 49· ἐς τὰ ἄρθρα πόνοι Ἱππ. Ἀφ. 4. 44 καὶ 45· πλευρᾶς, θώρακος πονοι, κτλ., ἴδε Foës. Oec. Hipp. ΙΙΙ. πᾶν ὅ,τι δι’ ἐργασίας γίνεται, ἔργον τρητὸς μελισσᾶν π., ἡ κηρύθρα τοῦ μέλιτος, Πινδ. Π. 6, τέλ.· μέγας πλούτου π. (ἕτεροι: πόρος) Αἰσχύλ. Πέρσ. 751· ὑψηλὸς τεκτόνων π. ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 372, πρβλ. Εὐρ. Ὀρ. 1570· ὁ ἐμὸς ὠδίνων π., ἐπὶ τέκνου, ὁ αὐτ. ἐν Φοιν. 30· οὕτω, πόνον ὀρταλίχων ὀλέσαντες, δηλ. τοὺς νεοσσοὺς, Αἰσχύλ. Ἀγ. 54· τοὺς ἡμετέρους π., τοὺς καρποὺς τῶν ἡμετέρων κόπων, Ξεν. Ἀν. 7. 6, 9. IV. Πόνος, μυθικὸν πρόσωπον, υἱὸς τῆς Ἔριδος, Ἡσ. Θεογ. 226.