ἥσσων

English (LSJ)

ἧσσον, gen. ονος; Att. ἥττων, Ion. ἥσσων (not ἕσσων) Hdt. (v. infr.), Democr.50, Hp.VC2: formed from ἦκα (prop. ἠσσ-, cf. ἤκιστος), but in sense Comp. of κακός, μικρός:    I c. gen. pers., inferior; esp. in force, weaker, αἴθ' ὅσον ἥ. εἰμὶ τόσον σέο φέρτερος εἴην Il.16.722; of horses, 23.322, al.; ῥώμῃ ἥσσονες τῶν Περσέων Hdt.8 113, cf. 9.62; γυναικῶν ἥσσονες S.Ant.680; Κύπριδος E.Andr.631; ἔς τι in a thing, Hdt.3.102: c. inf. modi, ἥσς. τινὸς θέειν not so good at running, ib.105; οὐδενὸς ἥσς. γνῶναι second to none in judging, Th.2.60; ἱππεύειν ἥττ. τῶν ἡλίκων inferior to them in riding, X.Cyr. 1.3.15.    2 abs., οἱ ἥσς. the weaker party, A.Supp.203, 489; οὐχ ἥσσους γενέσθαι to have the best of it, Th.4.72; τὸ λαμβάνειν τὰ τῶν ἡττ. X.An.5.6.32: c. dat. modi, ἥσσονες ναυμαχίῃ Hdt.5.86: c. acc. modi, τὸν νοῦν ἥσς. S.El.1023, cf. X.Cyr.1.4.4; of things, τὸν ἥττω λόγον κρείττω ποιεῖν 'to make the worse appear the better cause', Pl.Ap.18b, cf. Ar.Nu.114: pl., οἱ ἥττους λόγοι ib.1042, Isoc.15.15; τὸ ἧσς. ἀδικία νέμεις E.Supp.379 (lyr.).    b less, fewer, ἵνα πλείω μὲν ἀκούωμεν, ἥττονα δὲ λέγωμεν Zeno Stoic.1.68.    II c. gen. rei, giving way or yielding to a thing, a slave to . ., τοῦ τῆσδ' ἔρωτος εἰς ἅπανθ' ἥσς. S.Tr.489; τῶν αἰσχρῶν Id.Ant.747; ὀργῆς Id.Fr.929; γάμων E.IA1354; κέρδους Ar.Pl.363; ἡδονῶν Pl.Prt.353c; γαστρὸς ἢ οἴνου ἢ ἀφροδισίων ἢ πόνου ἢ ὕπνου X.Mem.1.5.1; χρημάτων Democr. l.c., Theopomp.Hist.121: generally, unable to resist, τοῦ πεπρωμένου E.Hel.1660; νόσων καὶ γήρως Lys.2.78; οἱ ἥττους τῶν πόνων [ἵπποι] X.Eq.Mag.1.3, 2.78.    III neut. ἧσσον, ἧττον, as Adv., less, ὀλίγον δέ τί μ' ἧσς. ἐτίμα Od.15.365, cf. E.Hipp.264 (anap.); ἧσσόν τι Th. 3.75; ἧσς. ἑτέρων Id.1.84; ὁμοίως τε τρωθεὶς καὶ ἧσς. Hp.l.c.: mostly with Verbs, but also with Adjs., ἀριστοκρατίαι . . αἱ μὲν ἧττ., αἱ δὲ μᾶλλον μόνιμοι Arist.Pol.1307a14, cf. Mete.340b8: with a Comp., ἧττ. ἀκριβέστερον Id.Pr.957b8; ἧττ. εὐληπτοτέραν D.H.3.43 codd.: with neg., οὐχ ἧσς., οὐδ' ἧσς., not a whit less, just as much, A.Ch.181, 708, Th.1.8; οὐδὲν ἧσς., μηδὲν ἧσς., S.Aj.276, 1329; for τὸ μᾶλλον καὶ ἧττ., v. μάλα.

German (Pape)

[Seite 1177] ον, att. ἥττων, ον, ion. ἕσσων, ον (compar. zu ἧκα, vgl. den superlat. ἥκιστος), wird als compar. zu κακός gebraucht, geringer, schlechter, bes. schwächer an Kräften, u. dah. unterliegend, nachstehend; αἴθ' ὅσον ἥσσων εἰμὶ τόσον σέο φέρτερος εἴην Il. 16, 722; θρασυστομεῖν γὰρ οὐ πρέπει τοὺς ἥσσονας Aesch. Suppl. 200, vgl. 484; κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ' ἄν Soph. Ant. 676; τῶν αἰσχρῶν 743; τοῦ τῆσδ' ἔρωτος Tr. 489; ἥσσων οὐδενὸς θεῶν ἔφυ Eur. Bacch. 776; τοῦ πεπρωμένου Hel. 1676; γιγνώσκω γὰρ ἥττων ὢν πολὺ ὑμῶν Ar. Plut. 944; in Prosa, ῥώμῃ ἕσσονες ἔσαν τῶν Περσέων Her. 8, 113. 9, 111; τῇ ναυμαχίᾳ 5, 86; οὐδενὸς ἥσσων γνῶναι τὰ δέοντα, d. i. so gut wie jeder Andere das Nothwendige erkennen, Thuc. 2, 60; τῶν ἡδονῶν, der Luft unterliegen, Plat. Prot. 353 c; οἴνου u. ä., Xen. Cyr. 8, 8, 12 Mem. 1, 5, 1; τοῦ κέρδους Ar. Plut. 363; οὐδενὸς ἥττων σοφιστής, keinem nachstehend, Plat. Prot. 316 d; oft im Ggstz von κρείττων, τὸν ἥττω λόγον κρείττω ποιεῖν Apol. 18 b, neben χείρων Gorg. 484 c, öfter in Ar. Nubb., die schwächere (schlechtere) Sache zur stärkeren (siegreichen, scheinbar besseren) machen, Unrecht zu Recht machen. – Auch im Ggstz von πλείων, weniger, Zeno bei D. L. 7, 23 u. Sext. Emp. adv. phys. 1, 300, oft. – Adv. ἧσσον, weniger, geringer; οὐδ' ἧσσον ἂν γένοιο δώ μασιν φίλος Aesch. Ch. 697; Ag. 1364; σοὶ μηδὲν ἧσσον ἢ πάρος ξυνηρετμεῖν Soph. Ai. 1308; bei Plat. oft im Ggstz καὶ μᾶλλον καὶ ἧττον, z. B. Prot. 356 a; auch c. gen., πειράσομαι μηδενὸς ἧττον εἰκότα λέγειν Tim. 48 d; Phaedr. 237 b; Arist. Eth. 6, 11 ταῖς δόξαις οὐχ ἧττον τῶν ἀποδείξεων, für ἢ ταῖς ἀποδείξεσιν; οὐχ ἧσσον λῃσταὶ ἦσαν Thuc. 1, 8; – τὸ ἧσσον, Mangel, Verlust.

Greek (Liddell-Scott)

ἥσσων: ἧσσον, γεν. -ονος· νεώτ. Ἀττ. ἥττων, Ἰων. ἕσσων, Ἡρόδ.· συγκρ. τοῦ κακὸς ἢ μικρὸς (ἀλλ’ ἐσχηματίσθη ἐκ τοῦ ἧκα, ἡσύχως, ὥστε ὁ ἀρχικὸς τύπος ἦτο ἡκίων ἢ ἡκjων μετὰ ὑπερθ. ἥκιστος, ὃ ἴδε). Ι. μετὰ γεν. προσώπ., μικρότερος, κατώτερος, ἀσθενέστερος· ἰδίως κατὰ δύναμιν, ἧττον ῥωμαλέος, ἧττον γενναῖος, Ὅμ., κλπ.· αἴθ’ ὅσον ἥσσων εἰμὶ τόσον σέο φέρτερος εἴην Ἰλ. Π. 722· ἐπὶ ἵππων, Ψ. 322 κ. ἀλλ.· ῥώμῃ ἕσσονες τῶν Περσέων Ἡρόδ. 8. 113, πρβλ. 9. 92· γυναικῶν ἥσσονες Σοφ. Ἀντ. 680· Κύπριδος Εὐρ. Ἀνδρ. 631· ἔς τι, ἔν τινι πράγματι, Ἡρόδ. 3. 102· μετ’ ἀπαρ. τρόπου, εἶναι γὰρ ἕσσονας θεῖν τῶν θηλέων, διότι εἰς τὸ τρέχειν ὑπολείπονται τῶν θηλέων, αὐτόθι 105· οὐδενὸς ἥσσων γνῶναι, οὐδενὸς κατώτερος εἰς τὸ νὰ κρίνῃ, Θουκ. 2. 60· ἱππεύειν ἥττων τῶν ἡλίκων, κατώτερος αὐτῶν εἰς τὸ ἱππεύειν, Ξεν. Κύρ. 1. 3, 15. 2) ἀπολ., οἱ ἥσσονες, οἱ ἀσθενέστεροι, τὸ ἀσθενέστερον μέρος, Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 203, 489· ἥσσους γενέσθαι, ἡττηθῆναι, Θουκ. 4. 72· τὰ τῶν ἡττόνων, ἡ περιουσία τῶν ἡττηθέντων, Ξεν. Ἀν. 5. 6, 32· μετὰ δοτ. τρόπου, ἕσσων ναυμαχίῃ Ἡρόδ. 5. 86· ὡσαύτως μετ’ αἰτ. τρόπου, τὸν νοῦν ἥσσων Σοφ. Ἠλ.1023, πρβλ. Ξεν. Κύρ. 1. 4, 4· - οὕτως ἐπὶ πραγμάτων, τὸν ἥττω λόγον κρείττω ποιεῖν Πλάτ. Ἀπολ. 18Β, πρβλ. Ἀριστοφ. Νεφ. 114· καὶ ἐν τῷ πληθ., οἱ ἥττους λόγοι αὐτόθι 1042, Ἰσοκρ. 313Β· - τὸ ἧσσόν τινι νέμειν Εὐρ. Ἱκέτ. 379· τὸ λίαν ἧσσον, ἀντίθ. τὸ ἄγαν, ὁ αὐτ. Ἱππ. 264. ΙΙ. μετὰ γεν. πράγματος, ἐνδίδων, ὑποκείμενος, ὑποχωρῶν εἴς τι, δοῦλος εἴς τι, τοῦ τῆσδ’ ἔρωτος Σοφ. Τ. 489· τῶν αἰσχρῶν ὁ αὐτ. Ἀντ. 747· ὀργῆς ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 668· γάμων Εὐρ. Ι. Α. 1354· κέρδους Ἀριστοφ. Πλ. 363· ἡδονῶν Πλάτ. Πρωτ. 353C· γαστρὸς ἢ οἴνου ἢ ἀφροδισίων ἢ πόνου ἢ ὕπνου Ξεν. Ἀπομν. 1. 5, 1· χρημάτων Θεόπομπ. Ἱστ. παρ’ Ἀθην. 252C· - καθόλου, ὑποχωρῶν εἴς τι, ἀνίκανος νὰ ἀντισταθῇ, τοῦ πεπρωμένου Εὐρ. Ἑλ. 1660· νόσων καὶ γήρως Λυσ. 198. 5· οἱ ἥττους τῶν πόνων ἵπποι Ξεν. Ἱππ. Ι, 3· πρβλ. ἡσσάομαι 1.4. ΙΙΙ. οὐδ., ἧσσον, ἧττον, ὡς ἐπίρρ., ὀλιγώτερον, ὀλίγον δὲ τί μ’ ἧσσον ἐτίμα Ὀδ. Ο. 365· ἧσσόν τι Θουκ. 3. 75· ἧσσον ἑτέρων ὁ αὐτ. 1. 84· - συνήθ. μετὰ ῥημάτων, ἀλλὰ καὶ μετ’ ἐπιθ., ἀριστοκρατίαι... αἱ μὲν μᾶλλον, αἱ δὲ ἦττον μόνιμοι Ἀριστ. Πο. 5. 7, 6, πρβλ. Μετεωρ. 1. 3, 20· ἔτι καὶ μετὰ συγκρ., ἧττον ἀκριβέστερον ὁ αὐτ. Προβλ. 31. 2· ἧττον εὐληπτοτέρα Διον. Ἁλ. 3. 43· - συχνάκις προηγουμένης ἀρνήσεως οὐχ ἧσσον, οὐδ’ ἧσσον, ὄχι ὀλιγώτερον, ἐπ’ ἴσης, ἐξ ἴσου, Αἰσχύλ. Χο. 181, 708, Σοφ. Αἴ. 672, 1329, Θουκ. 1. 8, κτλ.· - περὶ τοῦ μᾶλλον καὶ ἧττον, ἴδε ἐν λ. μάλα ΙΙ. 6 καὶ 7.