θεραπεύω

English (LSJ)

later also θᾰρᾰπεύω (q.v.), fut.

   A -εύσω Th.2.51, etc.:—Med., fut. -εύσομαι h.Ap.390: aor. ἐθεραπευσάμην Nicostr. ap. Stob.4.23.65 codd., Gal.11.295:—Pass., fut. -ευθήσομαι Id.10.617: fut. Med. in pass. sense, Antipho4.2.4, Pl.Alc.1.135e: aor. ἐθεραπεύθην Id.Chrm.157b, etc.:—to be an attendant, do service, once in Hom., Od. 13.265:—Med., h.Ap.390.    II do service to the gods, ἀθανάτους, θεοὺς θ., Hes.Op.135, Hdt.2.37, X.Mem.1.4.13, etc.; δαίμονα Pi.P.3.109; Διόνυσον, Μούσας, E.Ba.82 (lyr.), IT1105(lyr.); θ. Φοίβου ναούς serve them, Id.Ion111 (anap.): abs., worship, Lys.6.51; do service or honour to one's parents, E.Ion183 (lyr.), Pl.R.467a, Men.91a; serve, wait upon a master, Id.Euthphr.13d, cf. Ar.Eq.59, 1261, etc.; θ. τὰς θήκας reverence men's graves, Pl.R.469a.    2 in Prose, pay court to, [τινα] Hdt.3.80, etc.; in bad sense, flatter, wheedle, Th.3.12; θ. τὸ πλῆθος, τοὺς πολλούς, Id.1.9, Plu.Per.34; conciliate, τινὰ χρημάτων δόσει Th.1.137, cf. Hdn.2.2.8; τὸ θεραπεῦον,= οἱ θεραπεύοντες, Th.3.39; θ. γυναῖκα pay her attention, X.Cyr.5.1.18; also τὰς θύρας τινὸς θ. wait at a man's door, ib.8.1.6; αὐλὰς θ. καὶ σατράπας Men.897; αὐλὰς βασιλικὰς θ. D.L.9.63.    3 of things, consult, attend to, τὸ ξυμφέρον Th.3.56; ἡδονὴν θ. indulge one's love of pleasure, X.Cyr.5.5.41; θ. τὸ παρόν look to, provide for the present, S.Ph.149(anap.); τὸ ναυτικόν Th.2.65; τὴν ἄνοιξιν τῶν πυλῶν Id.4.67; θ. τοὺς καιρούς D.18.307: c. inf., take care that . ., θ. τὸ μὴ θορυβεῖν, μὴ λείπεσθαι, Th.6.61,7.70; θ. ὅπως πολιτεύσουσι Id.1.19; θ. ὡς . . Longus 4.1.    4 θ. τὸ σῶμα take care of one's person, Pl.Grg.513d; θ. αὑτούς Plu.Eum.9; θ. τὰς τρίχας Longus4.4; μύροις χαίτην θ. Archestr. Fr.62.3; θ. τοὺς πόδας LXX 2 Ki.19.24: c. acc. et inf., θ. κόμην φαίνεσθαι λιπαράν Plu.Lyc.22.    5 foster, τὴν ψυχήν, τὴν διάνοιαν, Pl.Cra.440c, R.403d; θ. κάδεα brood over sorrows, Pi.I.8(7).8.    6 θ. ἡμέρην observe a day, keep it as a feast, Hdt.3.79; ἱερὰ -όμενα Th.4.98.    7 treat medically, Hp.VM9, Th.2.47,51; τοὺς τετρωμένους X.Cyr.3.2.12; τραύματα Phld.Piet.89; μὴ θεραπεύειν βέλτιον· θεραπευόμενοι γὰρ ἀπόλλυνται ταχέως Hp.Aph.6.38; ταύτην τὴν θεραπείαν θεραπεύσεσθαι Antipho 4.2.4; θ. νόσημα Isoc.19.28; σώματα -όμενα Pl.Lg.684c; ὀφθαλμούς Arist.EN1102a19: abs., οἱ θεραπεύοντες Phld.Ir.p.29 W.: metaph., ὁ κοινὸς ἰατρός σε θεραπεύσει χρόνος Philippid.32; λύπην . . οἶδε θεραπεύειν λόγος Men.591; τὰ πονοῦντα μέρη τῆς νεώς D.S.4.41; τὰς ὑποψίας allayed, Plu.Luc.22; ὑπόνοιαν Phlp.in de An.408.3; δυστυχίαν assuage it, Luc.Ind.6.    8 of animals, train, ἵππους Pl.Grg.516e.    9 of land, cultivate, X.Oec.5.12; of trees, train, Hdt.1.193; στέλεχος Thphr.HP2.7.3.    10 prepare, dress, food or drugs, Archestr.Fr.13.4, al., Dsc.2.76 (Pass.).    11 mend garments, PGiss.79iv3 (Pass., ii A.D.).

German (Pape)

[Seite 1199] ein Diener, dienstbar, dienstwillig sein; Hom. einmal, Od. 13, 265 οὕνεκ' ἄρ' οὐχ ᾡ πατρὶ χαριζόμενος θεράπευον, vgl. θεράπων; so im tut. med. H. h. Apoll. 390. – Bes. als Untergebener einem Mächtigeren dienen, ihn verehren, ihm seine Verehrung durch Dienstleistungen beweisen; die Götter verehren, ἀθανάτους Hes. O. 137; Διόνυσον Eur. Bacch. 82, vgl. I. T. 1105; θεούς, τὸ θεῖον, Plat. Legg. VI, 776 b Tim. 90 c; θεραπεύοντες καὶ ἁγνεύοντες θύομεν Lys. 6, 51; τοὺς ναούς Eur. Ion 111; Plat. ὡς δαιμόνων οὕτω θεραπεύσομέν τε καὶ προσκυνήσομεν αὐτῶν τὰς θήκας Rep. V, 469 a; die Aeltern, τοὺς γονέας, πατέρας τε καὶ μητέρας ibd. 467 a; Men. 91 a; θεραπεύεσθαι ὑπὸ τῶν παίδων Lys. 19, 37; Eur. τοὺς βόσκοντας Ion 183; den Herrn, δοῦλοι τοὺς δεσπότας θεραπεύουσιν Plat. Euthyphr. 13 d. – Allgemein, pflegen, warten, Sorge tragen für Einen, bes. für einen Kranken, ὁ ἰατρὸς τὰ νοσήματα θεραπεύει καὶ ἐπισκοπεῖ Plat. Legg. IV, 720 d; ἰᾶσθαι τὰ θεραπευόμενα σώματα III, 684 c; ἔθνησκον οἱ μὲν ἀμελείᾳ, οἱ δὲ καὶ πάνυ θεραπευόμενοι, sorgfältig von Aerzten behandelt, Thuc. 2, 51; τοὺς ὀφθαλμούς, heilen, Arist. Eth. 1, 13; Folgde, wie Ath. XII, 522 b. Auch übertr. auf Sachen, ausbessern, ἕνεκα τοῦ θεραπεύειν ἀεὶ τὰ πονοῦντα μέρη τῆς νεώς D. Sic. 4, 41; ὑποψίαν, den Argwohn zu beseitigen suchen, Plut. Lucull. 22; – σῶμα καὶ ψυχήν Plat. Gorg. 513 d; τοὺς ἵππους 516 e; τὴν γῆν, das Land bestellen, Xen. Oec. 5, 12 u. Sp.; μήτε σίτου γεύσασθαι μήτε τινὰ ἄλλην θεραπείαν θεραπεῦσαι τὸ σῶμα Arr. An. 7, 14, u. ä. öfter bei Sp.; μύροις ἀγαθοῖς χαίτην Archestr. bei Ath. III, 101 c; geistig, μέλλεις τὴν ψυχὴν τὴν σαυτοῦ παρέχειν θεραπεῦσαι άνδρὶ σοφιστῇ Plat. Prot. 312 c; τὴν διάνοιαν Rep. III, 403 d; μὴ μαθοῦσι μηδὲ θεραπευθεῖσιν εἰς ἀρετήν, die nicht zur Tugend erzogen worden, Prot. 325 c. – Durch Dienstleistungen Jemand zu gewinnen suchen, τὸ πλῆθος τῶν Μυκηναίων τεθεραπευκότα, er hat für das Volk Sorge getragen, Thuc. 1, 9; οἱ μὲν ἡμᾶς ἐν τῷ πολέμῳ δεδιότες ἐθεράπευον 3, 12; γυναῖκα Xen. Cyr. 5, 1, 17, ihr die Aufwartung, den Hof machen; schmeicheln, Thuc. 3, 39; θερ. τὰς θύρας τῶν ἀρχόντων Xen. Cyr. 8, 1, 6. 3, 47, an der Thür erscheinen u. seine Aufwartung machen, wie αὐλὰς βασιλικάς D. L. 9, 63. Häufig auf Sachen übertr., ἱερά, dafür Sorge tragen, Thuc. u. A.; ἡδονήν Plat. Phaedr. 233 c Xen. Cyr. 5, 5, 41, der Luft nachgehen, auf das Vergnügen bedacht sein, ihm fröhnen; τὸ ξυμφέρον, seinen Vortheil wahrnehmen, Thuc. 3, 56; θεραπεύειν τὴν ἄνοιξιν τῶν πυλῶν, dafür Sorge tragen, 4, 67; Soph. πειρῶ τὸ παρὸν θεραπεύειν Phil. 149, versuche zu dienen, wie es der Augenblick erheischt; καιρόν, die rechte Zeit wahrnehmen, Pol. 11, 5, 2; vgl. Dem. 18, 307 τοὺς ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν καιροὺς ἀντὶ τῶν τῆς πατρίδος θεραπεύειν; – auch c. inf., θεραπεύοντες τὸ μὴ θορυβεῖν, dafür Sorge tragend, daß sie nicht lärmten, Thuc. 6, 61; Sp.; θεραπεύουσι κόμην φαίνεσθαι λιπαράν Plut. Lyc. 22; Luc. de merc. cond. 26.

Greek (Liddell-Scott)

θερᾰπεύω: μέλλ. -εύσω Ἀττ., κλ. - Μέσ., μέλλ. -εύσομαι Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἀπόλλ. 390: ἀόρ. ἐθεραπευσάμην Νικόστρ. παρὰ Στοβ. 447. 32, Ἑβδ., Γαλην. - Παθ., μέλλ. -ευθήσομαι Γαλην.˙ ἀλλὰ μέσ. μέλλ. ἐπὶ παθ. σημασ., Ἀντιφῶν 126. 18, Πλάτ. Ἀλκ. 1. 135E: ἀόρ. ἐθεραπεύθην Πλάτ., κλ. (Ἴσως συγγενὲς τῷ θέρω˙ πρβλ. θεράπων, θέραψ, κτλ.) Εἶμαι ὑπηρέτης, ὑπηρετῶ, Ὀδ. Ν. 265 (οὐδαμοῦ ἀλλαχοῦ παρ’ Ὁμ.)˙ ἀλλὰ Μέσ. ἐν Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἀπόλλ. 390˙ - ἀκολούθως ἐπὶ διαφόρων σχέσεων, πολὺ ὁμοίως τῷ Λατ. colere. 1) ὑπηρετῶ, λατρεύω τοὺς θεούς, ἀθανάτους, θεοὺς θερ., Λατ. colere deos, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 134, Ἡρόδ. 2. 37˙ δαίμονα Πίνδ. Π. 3. 194˙ Διόνυσον, Μούσας Εὐρ. Βάκχ. 82, Ι. Τ. 1105˙ τοὺς θεοὺς (ἴδε θεραπευτέον) Ξεν. Ἀπομν. 2. 1, 28, κτλ.˙ ὡσαύτως, θ. τοὺς ναούς, ὑπηρετῶ, περιποιοῦμαι, Εὐρ. Ἴωνι 111, πρβλ. Πλάτ. Πολ. 469B˙ - ἀπολ., λατρεύω, Λυσ. 107. 38: - ὡσαύτως, ὑπηρετῶ ἢ τιμῶ τοὺς γονεῖς μου, Εὐρ. Ἴωνι 183, Πλάτ. Πολ. 467A, Μένωνι 91A˙ ὑπηρετῶ, ὑπακούω εἴς τινα κύριον, κτλ., ὁ αὐτ. ἐν Εὐθύφρ. 13D˙ θ. τὰς θήκας, σέβομαι τῶν ἀνθρώπων τοὺς τάφους, ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 469A. 2) παρὰ πεζοῖς, ὑπηρετῶ, περιποιοῦμαι, τινὰ Ἡρόδ. 3. 80, Ἀριστοφ. Ἱππ. 59, 1260. Ξεν., κλ.˙ καὶ ἐπὶ κακῆς σημασίας, κολακεύω, Θουκ. 3. 12˙ θ. τὸ πλῆθος, τοὺς πολλοὺς ὁ αὐτ. 1. 9, Πλούτ. Περικλ. 34˙ κατευνάζω, καταπραΰνω, τινὰ χρημάτων δόσει Θουκ. 1. 137, πρβλ. Ἡρῳδιαν. 2. 2· τὸ θεραπεῦον = οἱ θεραπεύοντες, Θουκ. 3. 39· θ. γυναῖκα, περιποιοῦμαι, Ξεν. Κύρ. 5. 1, 18. 3) ἐπὶ πραγμάτων, σκέπτομαι περί τινος, ἐπιμελοῦμαι, Λατ. inservire, τὸ ξυμφέρον Θουκ. 3. 56· ἡδονὴν θερ., παραδίδομαι εἰς τὴν πρὸς τὰς ἡδονὰς ὁρμήν, Ξεν. Κύρ. 5. 5, 41· τὰς θύρας τινὸς θερ., ἀναμένω παρὰ τὴν θύραν τινὸς ὡς θεράπων, αὐτόθι 8. 1, 6., 3, 47· αὐλὰς βασιλικὰς θερ. Διογ. Λ. 9. 63, πρβλ. Μένανδ. ἐν Ἀδήλ. 348. ΙΙ. λαμβάνω πρόνοιαν, φροντίζω, ἀνθρώπους, ἐπὶ τῶν θεῶν, Ξεν. Ἀπομν. 1. 4, 10. - Παθ., μὴ... θεραπευθεῖσιν εἰς ἀρετήν, ἐπὶ ἀνθρώπων ἀπαιδεύτων, Πλάτ. Πρωτ. 325C. 2) ἐπὶ πραγμάτων, θερ. τὸ παρόν, προσέχω εἰς τὸ παρόν, φροντίζω, προνοῶ περὶ αὐτοῦ, Σοφ. Φ. 149· τὸ ναυτικὸν Θουκ. 2. 65· τὴν ἄνοιξιν τῶν πυλῶν ὁ αὐτ. 4. 67· θερ. τοὺς καιροὺς Δημ. 327. 26· - οὕτω μετ’ ἀπαρ., φροντίζω ὥστε.., Λατ. operam dare ut.., θερ. τὸ μὴ θορυβεῖν Θουκ. 6. 61, πρβλ. 7. 70, κτλ.· θ. ὅτι ἢ ὡς.., ὁ αὐτ. 6. 29, Λόγγος 4. 1. 3) θερ. τὸ σῶμα, φροντίζω περὶ τοῦ σώματός μου, ἐνδύομαι λούομαι, κτλ., Λατ. cutem curare, Πλάτ. Γοργ. 513D θ. τὰς τρίχας Λόγγος 4. 4· μύροις χαίτην θ. Ἀρχέστρ. παρ’ Ἀθην. 101C· θ. τοὺς πόδας Ἑβδ., κλ. 4) περιποιοῦμαι, ἀναπτύσσω, τὴν ψυχήν, τὴν διάνοιαν Πλάτ. Κρατ. 440C, κτλ.· θ. κάδεα, ὡς τὸ τοῦ Ὁμ. πέσσειν, Πίνδ. Ι. 8 (7). 16· ἀλλά, θ. δυστυχίαν Λουκ. πρὸς Ἀπαίδ. 6. 5) θ. ἡμέρην, τηρῶ ἡμέραν τινὰ ὡς ἑορτήν, Ἡρόδ. 3. 79· θ. τὰ ἱερά, = Λατ. sacra procurare, Θουκ. 4. 98. 6) θεραπεύω ἰατρικῶς, Ἱππ. Ἀρχ. Ἰητρ. 11, Θουκ. 2. 47, 51· τοὺς τετρωμένους Ξεν. Κύρ. 3. 2, 12· μὴ θεραπεύειν βέλτιον· θεραπευόμενοι γὰρ ἀπόλλυνται ταχέως καρκίνοι κρυπτοὶ Ἱππ. Ἀφ. 1257· ταύτην τὴν θεραπείαν θεραπεύεσθαι Ἀνδοκ. 126. 18· θ. νόσημα, «ἰατρεύω», ἐπιφέρω θεραπείαν, Ἰσοκρ. 390Β· τὰ σώματα Πλάτ. Νόμ. 684C· τοὺς ὀφθαλμοὺς Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 1. 13, 7· - μεταφ., ὁ κοινὸς ἰατρός σε θεραπεύσει χρόνος Φιλιππίδ. ἐν Ἀδήλ. 8· λύπην... οἶδε θεραπεύειν λόγος Μένανδ. ἐν Ἀδήλ. 65· τὰ πονοῦντα μέρη τῆς νεὼς Διόδ. 4. 41· τὴν ὑποψίαν Πλούτ. ἐν Λουκούλ. 22. 7) ἐπὶ ζῴων, θερ. ἵππους, τρέφω, περιποιοῦμαι, Πλάτ. Γοργ. 516Ε. 8) ἐπὶ γῆς, καλλιεργῶ, Ξεν. Οἰκ. 5, 12, πρβλ. θεραπευτέον· δένδρον θερ., καλλιεργῶ, περιποιοῦμαι, Ἡρόδ. 1. 193· στέλεχος Θεόφρ. Ι. Φ. 2. 7, 3.

French (Bailly abrégé)

prendre soin de :
I. servir, être serviteur : τινα servir qqn;
II. entourer de soins, de sollicitude :
1 honorer (les dieux) ; en mauv. part choyer, flatter, courtiser;
2 s’occuper de, entretenir, soigner, prendre soin : τινα de qqn ; τὰ ἱερά THC s’occuper des choses du culte ; γῆν XÉN cultiver la terre ; τὸ παρόν SOPH rendre service ou assister selon le besoin du moment ; τοὺς καιρούς DÉM surveiller les occasions ; τὸ ναυτικόν THC prendre soin de la flotte ; avec τὸ… μή et l’inf. THC veiller à ce que… ne ; avec une prop. inf. ou avec ὅτι ou ὡς veiller à ce que, etc.
3 donner des soins médicaux, soigner, traiter, acc. ; fig. ὑποψίαν PLUT atténuer ou faire disparaître un soupçon.
Étymologie: θέραψ, c. θεράπων.

English (Autenrieth)

(θεράπων): be servant to, serve, defer to, ipf., Od. 13.265†.

English (Slater)

θερᾰπεύω
   1 heed, devote oneself to c. acc. τὸν δ' ἀμφέποντ αἰεὶ φρασὶν δαίμον ἀσκήσω κατ ἐμὰν θεραπεύων μαχανάν (P. 3.109) κρυφίαισι γὰρ ἐν ψάφοις Ὀδυσσῆ Δαναοὶ θεράπευσαν (i. e. favoured, sc. in the contest between Aias and Odysseus over the arms of Achilles) (N. 8.26) ἢ γυναικείῳ θράσει ψυχρὰν φορεῖται πᾶσαν ὁδὸν θεραπεύων (sc. ὁδὸν, ἀπὸ κοινοῦ; others supp. γυναῖκας in their devotion to ) fr. 123. 9. μήτε κάδεα θεράπευε (I. 8.7)