Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

incito

From LSJ
Revision as of 07:36, 14 August 2017 by Spiros (talk | contribs) (Gf-D_4)

Οὐ γὰρ ἀργίας ὤνιονὑγίεια καὶ ἀπραξίας, ἅ γε δὴ μέγιστα κακῶν ταῖς νόσοις πρόσεστι, καὶ οὐδὲν διαφέρει τοῦ τὰ ὄμματα τῷ μὴ διαβλέπειν καὶ τὴν φωνὴν τῷ μὴ φθέγγεσθαι φυλάττοντος ὁ τὴν ὑγίειαν ἀχρηστίᾳ καὶ ἡσυχίᾳ σῴζειν οἰόμενος → For health is not to be purchased by idleness and inactivity, which are the greatest evils attendant on sickness, and the man who thinks to conserve his health by uselessness and ease does not differ from him who guards his eyes by not seeing, and his voice by not speaking

Plutarch, Advice about Keeping Well, section 24

Latin > English (Lewis & Short)

in-cĭto: āvi, ātum, 1, v. a.,
I to set in rapid motion, to hasten, urge forwards; and with se, to put one's self in rapid motion, to hasten, rush (freq. and class.).
I Lit.
   A In gen.: vehementius equos incitare, Caes. B. C. 2, 41, 4: saxa per pronum, Sall. H. 3, 22 Dietsch: hastas, Val. Fl. 1, 409: stellarum motus tum incitantur, tum retardantur, Cic. N. D. 2, 40, 103: naves longas remis, Caes. B. G. 4, 25, 1; cf.: lintres magno sonitu remorum incitatae, id. ib. 7, 60, 4: navigio remis incitato, id. ib. 3, 14, 6: alii ex castris sese incitant, sally out, id. B. C. 2, 14, 3; cf.: cum ex alto se aestus incitavisset, had rushed in, id. B. G. 3, 12, 1; and: quo major vis aquae se incitavisset, id. ib. 4, 17, 7: duabus ex partibus sese (naves) in eam (navem) incitaverant, id. B. C. 2, 6, 4; cf. id. ib. 3, 24, 3.—Prov.: incitare currentem, to spur a willing horse, i. e. to urge a person who does not need urging, Cic. Phil. 3, 8, 19; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 16; v. curro.—
   B In partic., to cause to grow larger, i. e. to augment, increase, to promote the growth of (not ante-Aug.; cf. excito, I. B.): hibernis (Enipeus amnis) incitatus pluviis, swollen, Liv. 44, 8, 6: frequentibus fossuris terra permiscetur, ut incitari vitis possit, Col. 4, 22, 3; 4, 33. fin.; 3, 21, 7.—
II Trop., to incite, encourage, stimulate, rouse, excite, spur on.
   A In gen.: aliquem imitandi cupiditate, Cic. Brut. 92, 317: quibus (causis) mentes aut incitantur aut reflectuntur, id. de Or. 1, 32, 53: animos, opp. sedare, id. Or. 19, 63: ipsum ingenium diligentia etiam ex tarditate incitat, id. ib. 2, 35, 147: quorum studio legendi meum scribendi studium in dies incitatur, id. Div. 2, 2, 5: quamquam ea incitatur in civitate ratio vivendi, id. de Or. 3, 60, 226: stultas cogitationes, Hirt. B. G. 8, 10, 4: quoniam ad hanc voluntatem ipsius naturae stimulis incitamur, Cic. Rep. 1, 2 fin.; cf.: juvenes ad studium et ad laborem, id. de Or. 1, 61, 262: aliquem ad servandum genus hominum, id. Fin. 3, 20, 66: multa Caesarem ad id bellum incitabant, Caes. B. G. 3, 10, 1: aliquem ad bellum atque arma, Liv. 1, 27, 3: aliquem ad amplissimam spem, Suet. Caes. 7: cujus voluptatis avidae libidines temere et effrenate ad potiundum incitarentur, Cic. de Sen. 12, 39: incitabant (animum ferocem) praeterea conrupti civitatis mores, Sall. C. 5, 8: cum tibia lumbos incitat, Juv. 6, 315. —
   B In partic.
   1    To inspire. nam terrae vis Pythiam Delphis incitabat, naturae Sibyllam, Cic. Div. 1, 36, 79: mente incitati, id. Ac. 2, 5, 14; id. Cat. 63, 93.—
   2    In a bad sense, to excite, arouse, stir up: neque enim desunt, qui istos in me atque in optimum quemque incitent, Cic. Fl. 28, 66; cf. id. Fam. 12, 2, 1: et consules senatum in tribunum et tribunus populum in consules incitabat, Liv. 4, 2, 1: his vocibus cum in se magis incitarent dictatorem, id. 8, 33, 1: opifices facile contra vos incitabuntur, Cic. Ac. 2, 47, 144 (shortly before, concitentur); Hirt. B. G. 8, 35 fin.: milites nostri pristini diei perfidiā incitati, Caes. B. G. 4, 14, 3: civitas ob eam rem incitata, id. ib. 1, 4: judices, Quint. 6, 4, 10.—
   3    (Acc. to I. B.) To augment, increase, enhance: consuetudo exercitatioque et intellegendi prudentiam acuit et eloquendi celeritatem incitat, Cic. de Or. 1, 20, 90; so, caelibum poenas, Tac. A. 3, 25.—Hence, incĭtātus, a, um, P. a. (set in rapid motion; hence), swiftly running, flowing, sailing, flying, etc.; in gen., rapid, swift.
   A Lit.: imperator equo incitato se in hostes immittens, at full speed, Cic. N. D. 3, 6, 15: equo incitato, Caes. B. G. 4, 12 fin. (for which: citato equo; v. cito): milites cursu incitato in summo colle ab hostibus conspiciebantur, advancing rapidly, id. ib. 2, 26, 3; cf. in the foll. B.: mundi incitatissima conversio, Cic. Rep. 6, 18 (shortly before: conversio concitatior).—
   B Trop.: cursus in oratione incitatior, Cic. Or. 59, 201; cf. so of speech: Herodotus sine ullis salebris quasi sedatus amnis fluit: Thucydides incitatior fertur, id. ib. 12, 39.—Adv.: incĭtātē (acc. to B.), of speech, quickly, rapidly, violently: fluit incitatius, Cic. Or. 63, 212: quod incitatius feratur (locutio), id. ib. 20, 67.

Latin > French (Gaffiot 2016)

incĭtō,⁹ āvī, ātum, āre, tr.,
1 pousser vivement : equi incitati Cæs. G. 4, 33, 3, chevaux lancés au galop ; naves incitatæ Cæs. G. 2, 6, 5, navires lancés à toute vitesse ; alii ex castris se incitant Cæs. C. 2, 14, 3, d’autres se lancent hors du camp, cf. Cæs. G. 3, 12, 1 ; 4, 17, 7 ; C. 2, 6, 4 ; Cic. Att. 2, 16, 3 ; stellarum motus incitantur Cic. Nat. 2, 103, le mouvement des astres s’accélère || currentem incitare Cic. Phil. 3, 19, pousser qqn qui court [besogne inutile] || [fig.] eloquendi celeritatem Cic. de Or. 1, 90, accélérer (développer) l’agilité de la parole
2 exciter, animer, stimuler : aliquem, animos, studium Cic. Br. 313 ; Or. 63 ; Div. 2, 5, exciter qqn, les esprits, le zèle ; ad aliquid Cic. de Or. 1, 262, etc., exciter à qqch. ; in, contra aliquem Cic. Fl. 66 ; Ac. 2, 144, exciter contre qqn || mettre dans les transports prophétiques, inspirer : Cic. Div. 1, 79 ; Ac. 2, 14
3 pousser de l’avant, lancer, faire croître : vitem Col. Rust. 4, 22, 3, lancer la vigne || amnis incitatus pluviis Liv. 44, 8, 6, fleuve grossi par les pluies || [fig.] pœnas Tac. Ann. 3, 25, aggraver des peines.