vultus

Latin > English (Lewis & Short)

vultus: (volt-), ūs, m. (
I neutr. collat. form, plur. volta, Enn. ap. Non. p. 230, 15, or Ann. v. 536 Vahl.; Lucr. 4, 1213) [etym. dub.; cf. Goth. vulthus, glory, an expression of countenance, the countenance, visage, as to features and expression; hence, often to be translated by features, looks, air, mien, expression, aspect (syn. aspectus).
I Lit.
   A In gen., sing.: nam et oculi nimis arguti, quemadmodum animo affecti sumus, loquuntur, et is qui appellatur vultus, qui nullo in animante esse praeter hominem potest, indicat: cujus vim Graeci norunt. nomen omnino non habent, Cic. Leg. 1, 9, 27: imago animi vultus est, indices oculi, id. de Or. 3, 59, 221: ea, quae nobis non possumus fingere, facies, voltus, sonus, id. ib. 1, 28, 127: oculi, supercilia, frons, vultus denique totus, qui sermo quidam tacitus mentis est, hic in fraudem homines impulit, id. Pis. 1, 1: vultus atque nutus, id. Lael. 25, 93: acer in hostem, Hor. C. 1, 2, 40: torvus, id. Ep. 1, 19, 12: maestus, id. A. P. 106: tali vultu gemens, Ov. Tr. 3, 4, 37: qui spiritus illi, Qui voltus, Verg. A. 5, 649; cf.: voltus tuus, cui regendum me tradidi, Sen. Ben. 6, 7, 1.— Plur.: vultus mehercule tuos mihi expressit omnes, Cic. Fam. 12, 30, 3: ficti simulatique vultus, id. Clu. 26, 72: non modo severitatem illorum, sed ne vultus quidem ferre possemus, id. Planc. 18, 45: tenere vultus mutantem Protea, Hor. Ep. 1, 1, 90: super omnia vultus Accessere boni, kindly, Ov. M. 8, 677: vultus modo sumit acerbos, id. Tr. 5, 8, 17.—
   B In partic., an angry countenance, stern look, grim visage (poet. and in post-Aug. prose): (justum virum) Non vultus instantis tyranni Mente quatit solidā, Hor. C. 3, 3, 3; id. S. 1, 6, 121; 2, 7, 44; Tac. A. 1, 12; Vulg. Psa. 20, 10; 33, 17. —
II Transf.
   1    In gen., the face (syn.: facies, os): simiae vultum subire, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 2: bracchia et vultum teretesque suras laudo, Hor. C. 2, 4, 21: petamque vultus umbra curvis unguibus, id. Epod. 5, 93; so in the plur., Ov. M. 5, 59; 5, 217; 5, 292; 6, 630; Mart. 1, 32, 5; Plin. 26, 1, 2, § 2 al.—
   2    In partic., a painted face, portrait, likeness: vultus Epicurios per cubicula gestant, Plin. 35, 2, 2, § 5; Vop. Prob. 23; Treb. Poll. Claud. 14.—
   3    The face, look, appearance (poet.): vultus capit illa priores, Ov. M. 1, 738: inque nitentem Inachidos vultus mutaverat ille juvencam, id. ib. 1, 611.—Of things: unus erat toto naturae vultus in orbe, Ov. M. 1, 6: salis placidi, Verg. A. 5, 848.

Latin > French (Gaffiot 2016)

vultus⁷ (voltŭs), ūs, m.
1 expression, air du visage ; visage, mine, physionomie : Cic. Leg. 1, 27 ; imago animi vultus est Cic. de Or. 3, 221, le visage est le miroir de l’âme || pl., jeux de physionomie : de Or. 2, 148 ; Quint. 1, 11, 3 ; alicujus ficti simulatique vultus Cic. Clu. 72, le visage composé et hypocrite de qqn || [en part.] vultum alicujus ferre Hor. S. 1, 6, 121, supporter le visage (= l’aspect) de qqn
2 = figure facies : Hor. Epo. 5, 93 ; Ov. M. 5, 59, etc.
3 [fig.] a) vultus Epicurii Plin. 35, 5, les traits d’Épicure = le portrait ; b) air, apparence : salis placidi Virg. En. 5, 848, l’apparence d’une mer calme. forme de pl. n. volta Enn. Ann. 464 ; Lucr. 4, 1213 || dat. abl. pl. vultibus Stat. Th. 6, 38 [mss], mais d’après Serv. En. 11, 36, vultubus.

Latin > German (Georges)

vultus (voltus), ūs, m., der Gesichtsausdruck, das Gesicht = die die Gemütsstimmung ausdrückenden Gesichtszüge, Mienen, der Blick, I) eig.: a) im allg.: compositus, erkünstelte, verstellte, Tac. u. Plin. ep.: maestus, Verg.: tristis, Plin.: hilaris atque laetus, Cic.: solutus et hilariculus, Sen.: decolor, Sen.: gaudia prodens, Hor.: adductus, finster, gerunzelt, Suet.: distortus, Quint.: distortissimus, Apul.: imago animi vultus, indices oculi, Cic.: oculi, supercilia, frons, vultus denique totus, qui sermo quidam tacitus mentis est, Cic.: praeclara est aequabilitas in omni vita et idem (gleiche) semper vultus eademque frons, Cic. – vultum praeceptoris intueri, Quint.: averso a conspectu regis vultu, Curt.: ex vultu candidatorum coniecturam faciunt, quantum quisque animi et facultatis habere videatur, Cic.: ex vultu cuiusdam ephori, qui eum admoneri cupiebat, insidias sibi fieri intellexit, Nep.: nihil metus in vultu, gratia oris supererat, Tac.: si ad sacrificium accessuri voltum submittimus, den Blick senken, Sen. – Plur., vultus ficti simulatique, Cic.: vultus acerbi, Ov.: boni (freundliche), Ov.: vultus trahere, Ov., od. ducere, Mart., finster od. verdrießlich aussehen, finstere Mienen machen: vultus fingere, sich beherrschen, Caes. (vgl. voltus quoque hominum fingit scelus, Ter.): vultus (Blicke) avortite vestros, Cic.: intraverunt aversis vultibus, Lact.: blandos mihi offers vultus, Tibull.: vultus tuos mihi expressit, Cic.: ex vultibus hominum mores colligo, Petron. – b) emphat., ein zorniges, strenges Gesicht, zornige, strenge Mienen, der Zornblick, vultu terrere, Hor.: vultus instantis tyranni, Hor.: vultu offensionem coniectaverat, Tac. – II) übtr., das Gesicht übh.: 1) eig.: a) im allg.: simiae, Cael. in Cic. ep.: vultus forma, Lampr.: vultu nigriore, Vopisc.: scitis vultibus puellae, mit hübschen G., Sulp. Sev.: cadere in vultus, auf das Gesicht, Ov. – b) insbes., das abgebildete Gesicht, das Bild, Bildnis, Epicurii vultus, Plin. 35, 5: Probi vultus (Plur.), Vopisc. Prob. 23, 5: Philippei (Philippd'or) nostri vultus, Valer. imp. bei Treb. Poll. Claud. 14, 3. – 2) meton., das Aussehen, die Gestalt, naturae, Ov.: salis (Meeres), Verg.: totius domus funebris magis quam regius erat vultus, Val. Max. 5, 7. ext. 1: non esse unum eloquentiae vultum, Tac. dial. 18. – / Nbf. vultum, wov. Abl. Sing. vulto, Apul. met. 4, 25 Eyss.: Plur. volta (vulta), Enn. ann. 464. Lucr. 4, 1205 (1213).

Latin > English

vultus vultus N M :: face, expression; looks