valetudo

Latin > English

valetudo valetudinis N F :: good health, soundness; condition of body/health; illness, indisposition

Latin > English (Lewis & Short)

vălētūdo: (vălītūdo), ĭnis, f. valeo,
I habit, state, or condition of body, state of health, health, whether good or bad.
I Lit.
   A In gen.: optimā valetudine uti, Caes. B. C. 3, 49: valetudine minus commodā uti, id. ib. 3, 62: integra, Cic. Fin. 2, 20, 47: bona, Lucr. 3, 102; Cic. Lael. 6, 20; Quint. 10, 3, 26; Cato, R. R. 141, 3: melior, Plin. 23, 7, 63, § 120: commodior, Quint. 6, 3, 77: incommoda, Cic. Att. 5, 8, 1: infirma atque etiam aegra, id. Brut. 48, 180: quam tenui aut nullā potius valetudine, id. Sen. 11, 35: adversa, Just. 41, 6: dura, Hor. S. 2, 2, 88: confirmata, Cic. Att. 10, 17, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46; id. de Or. 1, 62, 265: ut valetudini tuae diligentissime servias, id. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46: multum interest inter vires et bonam valetudinem, Sen. Q. N. 1, praef. 6.—Plur.: sic caecitas ferri facile possit, si non desint subsidia valetudinum, of different states of health, i. e. whatever they may be, Cic. Tusc. 5, 39, 113.—
   B In partic.
   1    A good state or condition, soundness of body, good health, healthfulness (syn.: salus, sanitas): valetudo decrescit, adcrescit labor, Plaut. Curc. 2, 1, 4: valetudo (opportuna est), ut dolore careas et muneribus fungare corporis, Cic. Lael. 6, 22: cui Gratia, fama, valetudo contingat abunde, Hor. Ep. 1, 4, 10: valetudo sustentatur notitiā sui corporis et observatione, quae res aut prodesse soleant aut obesse, Cic. Off. 2, 24, 86: melior fio valetudine, quam intermissis exercitationibus amiseram, id. Fam. 9, 18, 3: id pecus valetudinis tutissimae est, Col. 7, 22: hoc cibo ... firmitatem valetudinis custodiri, Plin. 20, 5, 20, § 42; cf.: Quaque valetudo constat, nunc libera morbis, Nunc oppressa, Manil. 3, 140; cf. also Cic. de Or. 1, 62, 265.—
   2    A bad state or condition, ill health, sickness, feebleness, infirmity, indisposition (syn.: infirmitas, imbecillitas): curatio valetudinis, Cic. Div. 2, 59, 123: gravitas valetudinis, quā tamen jam paulum videor levari, id. Fam. 6, 2, 1: affectus valetudine, Caes. B. C. 1, 31: gravis auctumnus omnem exercitum valetudine tentaverat, id. ib. 3, 2: quodam valetudinis genere tentari, Cic. Att. 11, 23, 1: quod me propter valetudinem tuam ... non vidisses, id. Fam. 4, 1, 1: quod his Nonis in collegio nostro non affuisses, valetudinem causam, non maestitiam fuisse, id. Lael. 2, 8: excusatione te uti valetudinis, id. Pis. 6, 13: quibus (latere, voce) fractis aut imminutis aetate seu valetudine, Quint. 12, 11, 2: medicus quid in quoque valetudinis genere faciendum sit, docebit, id. 7, 10, 10: Blaesus novissimā valetudine conflictabatur, Plin. Ep. 2, 20, 7: major, i. e. morbus comitialis, Just. 13, 2: oculorum, Cic. Fam. 14, 4, 6: calculorum, Plin. 21, 27, 100, § 173.—Plur.: medicus regere valetudines principis solitus, Tac. A. 6, 50: valetudinibus fessi, id. H. 3, 2: quod ad febrium valitudines attinet, Plin. 23, 1, 24, § 48: graves et periculosas valetudines experiri, Suet. Aug. 81; id. Tib. 11; Vitr. 1, 4.—
II Trop. (rare but class.), of the mind, health, soundness, sanity: ii sunt constituti quasi malā valetudine animi, sanabiles tamen, Cic. Tusc. 4, 37, 80: roga bonam mentem, bonam valetudinem animi, deinde tunc corporis, Sen. Ep. 10, 4; cf.: valetudo ei neque corporis neque animi constitit, unsound state of mind, mental infirmity, Suet. Calig. 50.—Rarely without animi: qui valetudinis vitio furerent et melancholici dicerentur, Cic. Div. 1, 38, 81.—
   B Of style: quos (Lysiae studiosi), valetudo modo bona sit, tenuitas ipsa delectat, Cic. Brut. 16, 64. —
III Personified: Valetudo, Health, as a divinity, Mart. Cap. 1, § 55.

Latin > French (Gaffiot 2016)

vălētūdō,⁸ ĭnis, f. (valeo),
1 état de santé, santé : integra valetudine esse Cic. Or. 76, être en parfaite santé ; bona valetudo Cic. Læl. 20, bonne santé ; optima valetudine uti Cæs. C. 3, 49, 5 ; valetudine minus commoda uti Cæs. C. 3, 62, 4, se porter à merveille, être un peu mal portant : incommoda valetudo Cic. Att. 5, 8, 1 ; infirma, ægra Cic. Br. 180, santé mauvaise, chancelante, maladive ; tenuis aut nulla potius Cic. CM 35, santé délicate ou plutôt absence de santé ; oro, ut valetudini tuæ servias Cic. Q. 1, 1, 46, je te prie de soigner ta santé || [fig.] mala valetudo animi Cic. Tusc. 4, 80, mauvaise santé de l’esprit ; [en parl. du style] Cic. Br. 64
2 bonne santé : Cic. Læl. 22 ; Off. 2, 86 ; de Or. 1, 262 ; Hor. Ep. 1, 4, 10 ; valetudinem amittere Cic. Fam. 9, 18, 3, perdre la santé
3 mauvaise santé, maladie, indisposition : quodam valetudinis genere tentari Cic. Att. 11, 23, 1, être affecté d’une sorte de malaise, cf. Cæs. C. 1, 31 ; 3, 2 ; excusatione uti valetudinis Cic. Pis. 13, alléguer sa santé comme excuse, cf. Cic. Læl. 8 ; Fam. 4, 1, 1 ; valetudo oculorum Cic. Fam. 14, 4, 6, mauvais état des yeux ; subsidia valetudinum Cic. Tusc. 5, 113, secours dans les infirmités. qqf. valitudo d. les mss.

Latin > German (Georges)

valētūdo, inis, f. (valeo), der Gesundheitszustand, das körperliche Befinden, I) eig.: A) im allg.: prosperitas valetudinis, Cic.: val. sana integraque, Augustin.: incommoda, übles Befinden, Unpäßlichkeit, Cic.: adversa, Krankheit, Unpäßlichkeit, Cels.: infirmā atque aegrā valetudine usus, Cic.: coepisse adversā valetudine affici, Colum.: magnae nobis est sollicitudini valetudo tua, Cic. – quasi mala v. animi, Geisteskrankheit, Cic.: v. mentis, Geistesschwäche, Suet. – B) insbes.: 1) im üblen Sinne, die Krankheit, Unpäßlichkeit, Schwäche, das Übelbefinden, oculorum, Cic. u. Liv. epit.: calculorum, Steinschmerzen, Plin.: affectus valetudine, krank, Caes.: propter valetudinem, Cic.: propter valetudinem maiorem, quam patiebatur, Iustin.: ob subitam valetudinem, Liv. epit.: angit me Fanniae valetudo, Plin. ep.: terret me haec tua tam pertinax valetudo, Plin. ep.: perturbat me longa et pertinax valetudo Titi Aristonis, Plin. ep.: valetudinem oculorum ex nimia luxuria contrahere, Iustin.: temptare exercitum valetudine (v. einem schlechten Sommer), Caes.: impediri valetudine oculorum, Cic.: premi valetudine, Nep.: recolligere se a longa valetudine, Plin.: excusare (als Entschuldigung angeben) valetudinem, Liv.: simulare valetudinem, sich krank stellen, Suet. – Plur., subsidia valetudinum, Cic.: valetudines febrium, Plin.: graves et periculosae valetudines, Suet.: medicus regere valetudines principis solitus, Tac.: valetudinibus fessi (erschöpft), Tac.: non laborare immutatione loci valetudinibus, Vitr. – 2) im guten Sinne, die Gesundheit, das Wohlbefinden, valetudinem amiseram, Cic.: valetudini parcere, indulgere valetudini suae, Cic.: valetudini suae diligentissime servire, Cic.: valetudinem suam diligenter curare, Cic.: valetudini suae operam dare, Fronto. – personif., Valetudo dea, Corp. inscr. Lat. 1, 472. – II) übtr., v. der Rede, Cic. Brut. 64. – / In Hdschrn. u. Ausgg. (zB. Tac. dial. 41 alle codd. u. Sen. ed. Haase) auch valitudo.

Latin > Chinese

valetudo, inis. f. :: 平安。無恙。病。— oculorum 目病。— integra 痊。無恙。— firma 壯身。— gravis 病。恙。Mala — animi vel — mentis 瘋癲。Valetudinem curare vel sustentare 保養自己。Valetudinem bonam defendere 隄防病。Valetudini consulere vel servire 愼保養。Valetudini indulgere vel operam dare 顧身安。Parum valetudini parcere 不惜本身。Infirmam valetudinem vexare 不怕加其病。Valetudinem simulare vel valetudinem corporis obtendere vel uti excusatione valetudinis 推病。