μορύσσω: Difference between revisions
m (Text replacement - "<span class="sense"><p>" to "<span class="sense">") |
m (LSJ1 replacement) |
||
(12 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=morysso | |Transliteration C=morysso | ||
|Beta Code=moru/ssw | |Beta Code=moru/ssw | ||
|Definition=Ep. Verb, < | |Definition=Ep. Verb,<br><span class="bld">A</span> = [[μολύνω]], [[soil]], [[defile]], in pf. part. Pass. [[μεμορυγμένα]] ([[varia lectio|v.l.]] [[μεμορυχμένα]] in Od. and Nic.), [εἵματα] καπνῷ Od.13.435; Ὀδυσῆα μ. αἵματι Q.S.5.450; <b class="b3">μέλαν κυάνοιο… μ. ἄνθος</b> black [[mixed]] with blue, Opp.''C.''3.39; <b class="b3">μ. ἀφρῷ, ὄξει</b>, Nic.''Al.''318, 330.<br><span class="bld">II</span> = [[μωλύνω]] ''1'', <b class="b3">μελισσάων καμάτῳ ἔνι παῦρα μορύξαις</b> (aor. opt.) [[ῥίζεα]] ib. 144 (cf. Sch.). | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0208.png Seite 208]] be lud ein, verunreinigen; εἵματα ῥυπόωντα, κακῷ μεμορυγμένα καπνῷ, Od. 13, 435; sp. D., wie Opp. Cyn. 3, 39; Nic. Al. 144 in allgemeiner Bdtg, [[μέλαν]] κυάνοιο μεμορυγμένον [[ἄνθος]], schwarz mit blau gemischte Farbe. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0208.png Seite 208]] be lud ein, verunreinigen; εἵματα ῥυπόωντα, κακῷ μεμορυγμένα καπνῷ, Od. 13, 435; sp. D., wie Opp. Cyn. 3, 39; Nic. Al. 144 in allgemeiner Bdtg, [[μέλαν]] κυάνοιο μεμορυγμένον [[ἄνθος]], schwarz mit blau gemischte Farbe. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>seul. ao. Act. et pf. Pass.</i> μεμορυγμένος;<br />[[noircir]], [[tacher]], [[souiller]].<br />'''Étymologie:''' DELG peu clair. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''μορύσσω:''' [[делать черным]], [[покрывать сажей]], [[копотью]] ([[μεμορυγμένος]] или μεμορυχμένος καπνῷ Hom.). | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''μορύσσω''': Ἐπικ. [[ῥῆμα]], = [[μολύνω]], παῦρα μορύξαις (ἀόρ. εὐκτ.) Νικ. Ἀλεξιφ. 144· - ἀλλαχοῦ μόνον κατὰ μετοχ. παθητ. πρκμ., μεμορυγμένα [εἵματα] καπνῷ Ὀδ. Ξ. 435· Ὀδυσῆα κεῖσθαι ὀϊόμενος μεμορυγμένον αἵματι πολλῷ Κόϊντ. Σμ. 5. 450· [[μέλαν]] κυάνοιο... μεμ. [[ἄνθος]], [[μέλαν]] μεμιγμένον | |lstext='''μορύσσω''': Ἐπικ. [[ῥῆμα]], = [[μολύνω]], παῦρα μορύξαις (ἀόρ. εὐκτ.) Νικ. Ἀλεξιφ. 144· - ἀλλαχοῦ μόνον κατὰ μετοχ. παθητ. πρκμ., μεμορυγμένα [εἵματα] καπνῷ Ὀδ. Ξ. 435· Ὀδυσῆα κεῖσθαι ὀϊόμενος μεμορυγμένον αἵματι πολλῷ Κόϊντ. Σμ. 5. 450· [[μέλαν]] κυάνοιο... μεμ. [[ἄνθος]], [[μέλαν]] μεμιγμένον μετὰ κυανοῦ, Ὀππ. Κυν. 3. 39· μ. ἀφρῷ, ὄξει Νικ. Ἀλεξιφ. 318. 330. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
Line 23: | Line 26: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[μορύσσω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[μολύνω]], [[λερώνω]], [[βρομίζω]]<br /><b>2.</b> [[αναμιγνύω]], [[ανακατώνω]]<br /><b>3.</b> [[μωλύνω]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Οι τ. [[μορύσσω]] και <i>μόρυχος</i> εμφανίζουν πιθ. την ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>mor</i>(-<i>u</i>-) της ΙΕ ρίζας <i>mer</i>- «σκούρα χρώματα, βρόμικη [[κηλίδα]]» (με [[παρέκταση]] -<i>u</i>-) και συνδέονται πιθ. με σλαβικές λέξεις με σημ. «[[αλείφω]], [[λερώνω]]» ( | |mltxt=[[μορύσσω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[μολύνω]], [[λερώνω]], [[βρομίζω]]<br /><b>2.</b> [[αναμιγνύω]], [[ανακατώνω]]<br /><b>3.</b> [[μωλύνω]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Οι τ. [[μορύσσω]] και <i>μόρυχος</i> εμφανίζουν πιθ. την ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>mor</i>(-<i>u</i>-) της ΙΕ ρίζας <i>mer</i>- «σκούρα χρώματα, βρόμικη [[κηλίδα]]» (με [[παρέκταση]] -<i>u</i>-) και συνδέονται πιθ. με σλαβικές λέξεις με σημ. «[[αλείφω]], [[λερώνω]]» ([[πρβλ]]. ρωσ. <i>mara</i>-<i>ju</i>,-<i>ti</i> «[[ρυπαίνω]]», <i>maraška</i> «[[κηλίδα]]» και ίσως με τα [[μόρτος]], [[μόρφνος]]). Η λ. [[μορύσσω]], που εμφανίζει εκφραστικό [[επίθημα]] -<i>σσω</i>, [[είναι]] πιθ. μετονοματικό παράγωγο του <i>μόρυχος</i>, που εμφανίζει εκφραστικό [[επίθημα]] -<i>χος</i> ([[πρβλ]]. [[βόστρυχος]], <i>ήσυ</i>-<i>χος</i>). Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], ο τ. <i>μόρυχος</i> θεωρείται υποχωρητ. παρ. του [[μορύσσω]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''μορύσσω:''' = [[μολύνω]], [[λερώνω]], [[κηλιδώνω]], [[στιγματίζω]]: μτχ. Παθ. παρακ., <i>μεμορυγμένα καπνῷ</i>, σε Ομήρ. Οδ. | |lsmtext='''μορύσσω:''' = [[μολύνω]], [[λερώνω]], [[κηλιδώνω]], [[στιγματίζω]]: μτχ. Παθ. παρακ., <i>μεμορυγμένα καπνῷ</i>, σε Ομήρ. Οδ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Meaning: only ptc. pf. [[μεμορυχμένος]] (v.l. <b class="b3">-γ-</b>) [[defiled]], [[blackened]] (ν 435, Nic., Q. S., Opp.), also opt. aor. 2. sg. [[μορύξαις]] [[one should besmear]] (Nic. Al. 144).<br />Derivatives: Beside [[μορυχώτερον]] comp. as adv. [[darker]] (v.l. in Arist. Metaph. 987 a 10), [[Μόρυχος]] surn. of Dionysos in Sicily (Sophr. 94; as his face was besmeart with yeast at the wine-harvest ), also name of a tragic poet (Ar.) with <b class="b3">Μορυχία οἰκία</b> (Pl. Phdr. 227b); s. Praechter Herm. 42, 647. On [[Μόρυχος]] cf. [[ἥσυχος]], [[βόστρυχος]] uad the popular words in <b class="b3">-χος</b>, s. Chantraine Form. 402 ff.; a backformation from [[μορύσσω]] (with anal. <b class="b3">-ύσσω</b>, Schwyzer 733) is possible.<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: On [[Μόρυχος]] cf. [[ἥσυχος]], [[βόστρυχος]] and the popular words in <b class="b3">-χος</b>, s. Chantraine Form. 402 ff.; a backformation from [[μορύσσω]] (with anal. <b class="b3">-ύσσω</b>, Schwyzer 733) is possible. Possible Greek cognates are mentioned under [[μόρφνος]] (s..); outside Greek some Slavic words for <b class="b2">smear etc.</b> may be considered, e.g. Russ. <b class="b2"> | |etymtx=Meaning: only ptc. pf. [[μεμορυχμένος]] ([[varia lectio|v.l.]] <b class="b3">-γ-</b>) [[defiled]], [[blackened]] (ν 435, Nic., Q. S., Opp.), also opt. aor. 2. sg. [[μορύξαις]] [[one should besmear]] (Nic. Al. 144).<br />Derivatives: Beside [[μορυχώτερον]] comp. as adv. [[darker]] ([[varia lectio|v.l.]] in Arist. Metaph. 987 a 10), [[Μόρυχος]] surn. of Dionysos in Sicily (Sophr. 94; as his face was besmeart with yeast at the wine-harvest ), also name of a tragic poet (Ar.) with <b class="b3">Μορυχία οἰκία</b> (Pl. Phdr. 227b); s. Praechter Herm. 42, 647. On [[Μόρυχος]] cf. [[ἥσυχος]], [[βόστρυχος]] uad the popular words in <b class="b3">-χος</b>, s. Chantraine Form. 402 ff.; a backformation from [[μορύσσω]] (with anal. <b class="b3">-ύσσω</b>, Schwyzer 733) is possible.<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: On [[Μόρυχος]] cf. [[ἥσυχος]], [[βόστρυχος]] and the popular words in <b class="b3">-χος</b>, s. Chantraine Form. 402 ff.; a backformation from [[μορύσσω]] (with anal. <b class="b3">-ύσσω</b>, Schwyzer 733) is possible. Possible Greek cognates are mentioned under [[μόρφνος]] (s..); outside Greek some Slavic words for <b class="b2">smear etc.</b> may be considered, e.g. Russ. <b class="b2">mará-ju</b>, <b class="b2">-tь</b> [[smear]], [[stain etc.]] (IE <b class="b2">mōr-</b>), s. Vasmer [[sub verbo|s.v.]] with more forms. Uncertain considerations from Armenian (after H. Petersson LUÅ 1916, 40) in WP. 2, 280, Pok. 734, Hofmann Et. Wb. s. v. Other combinations (to [[μύρον]], [[σμύρις]]; after L. Meyer 4, 404f., Torp in Fick 3, 527) in Bq. - If the word is Pre-Greek, it could stand for <b class="b3">*μαρυ-</b>. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
Line 38: | Line 38: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''μορύσσω''': {morússō}<br />'''Forms''': nur im Ptz. Pf. μεμορυχμένος (v.l. -γ-); auch Opt. Aor. 2. sg. μορύξαις [[man soll beschmieren]] (Nik. ''Al''. 144).<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[beschmutzt]], [[geschwärzt]] (ν 435, Nik., Q. S., Opp.),<br />'''Derivative''': Daneben μορυχώτερον Komp. als Adv. [[dunkler]] (v.l. in Arist. ''Metaph''. 987 a 10), [[Μόρυχος]] Bein. des Dionysos in Sizilien (Sophr. 94; weil sein Gesicht bei der Weinlese mit Hefe beschmiert wurde), auch N. eines tragischen Dichters (Ar.) mit Μορυχία [[οἰκία]] (Pl. ''Phdr''. 227b); s. Praechter Herm. 42, 647. Zu [[Μόρυχος]] vgl. [[ἥσυχος]], [[βόστρυχος]] und die volkstümlichen Wörter auf -χος bei Chantraine Form. 402 ff.; eine Rückbildung aus [[μορύσσω]] (rnit anal. -ύσσω, Schwyzer 733) ist nicht ausgeschlossen.<br />'''Etymology''' : Denkbare griech. Verwandte sind zu [[μόρφνος]] (s.d.) erwähnt; außerhalb des Griech. kommen einige slavische Wörter für [[schmieren]] in Betracht, z.B. russ. ''mará''-''ju'', -''tь'' [[schmieren]], [[sudeln]] (idg. ''mōr''-), s. Vasmer s.v. m. Lit. und weiteren Formen. Unsicheres aus dem Armen. usw. (nach H. Petersson LUÅ 1916, 40) bei WP. 2, 280, Pok. 734, Hofmann Et. Wb. s. v. Andere Kombinationen (zu [[μύρον]], [[σμύρις]]; nach L. Meyer 4, 404f., Torp bei Fick 3, 527 u.a.) bei Bq.<br />'''Page''' 2,257 | |ftr='''μορύσσω''': {morússō}<br />'''Forms''': nur im Ptz. Pf. μεμορυχμένος ([[varia lectio|v.l.]] -γ-); auch Opt. Aor. 2. sg. μορύξαις [[man soll beschmieren]] (Nik. ''Al''. 144).<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[beschmutzt]], [[geschwärzt]] (ν 435, Nik., Q. S., Opp.),<br />'''Derivative''': Daneben μορυχώτερον Komp. als Adv. [[dunkler]] ([[varia lectio|v.l.]] in Arist. ''Metaph''. 987 a 10), [[Μόρυχος]] Bein. des Dionysos in Sizilien (Sophr. 94; weil sein Gesicht bei der Weinlese mit Hefe beschmiert wurde), auch N. eines tragischen Dichters (Ar.) mit Μορυχία [[οἰκία]] (Pl. ''Phdr''. 227b); s. Praechter Herm. 42, 647. Zu [[Μόρυχος]] vgl. [[ἥσυχος]], [[βόστρυχος]] und die volkstümlichen Wörter auf -χος bei Chantraine Form. 402 ff.; eine Rückbildung aus [[μορύσσω]] (rnit anal. -ύσσω, Schwyzer 733) ist nicht ausgeschlossen.<br />'''Etymology''': Denkbare griech. Verwandte sind zu [[μόρφνος]] (s.d.) erwähnt; außerhalb des Griech. kommen einige slavische Wörter für [[schmieren]] in Betracht, z.B. russ. ''mará''-''ju'', -''tь'' [[schmieren]], [[sudeln]] (idg. ''mōr''-), s. Vasmer [[sub verbo|s.v.]] m. Lit. und weiteren Formen. Unsicheres aus dem Armen. usw. (nach H. Petersson LUÅ 1916, 40) bei WP. 2, 280, Pok. 734, Hofmann Et. Wb. s. v. Andere Kombinationen (zu [[μύρον]], [[σμύρις]]; nach L. Meyer 4, 404f., Torp bei Fick 3, 527 u.a.) bei Bq.<br />'''Page''' 2,257 | ||
}} | }} |
Latest revision as of 10:25, 25 August 2023
English (LSJ)
Ep. Verb,
A = μολύνω, soil, defile, in pf. part. Pass. μεμορυγμένα (v.l. μεμορυχμένα in Od. and Nic.), [εἵματα] καπνῷ Od.13.435; Ὀδυσῆα μ. αἵματι Q.S.5.450; μέλαν κυάνοιο… μ. ἄνθος black mixed with blue, Opp.C.3.39; μ. ἀφρῷ, ὄξει, Nic.Al.318, 330.
II = μωλύνω 1, μελισσάων καμάτῳ ἔνι παῦρα μορύξαις (aor. opt.) ῥίζεα ib. 144 (cf. Sch.).
German (Pape)
[Seite 208] be lud ein, verunreinigen; εἵματα ῥυπόωντα, κακῷ μεμορυγμένα καπνῷ, Od. 13, 435; sp. D., wie Opp. Cyn. 3, 39; Nic. Al. 144 in allgemeiner Bdtg, μέλαν κυάνοιο μεμορυγμένον ἄνθος, schwarz mit blau gemischte Farbe.
French (Bailly abrégé)
seul. ao. Act. et pf. Pass. μεμορυγμένος;
noircir, tacher, souiller.
Étymologie: DELG peu clair.
Russian (Dvoretsky)
μορύσσω: делать черным, покрывать сажей, копотью (μεμορυγμένος или μεμορυχμένος καπνῷ Hom.).
Greek (Liddell-Scott)
μορύσσω: Ἐπικ. ῥῆμα, = μολύνω, παῦρα μορύξαις (ἀόρ. εὐκτ.) Νικ. Ἀλεξιφ. 144· - ἀλλαχοῦ μόνον κατὰ μετοχ. παθητ. πρκμ., μεμορυγμένα [εἵματα] καπνῷ Ὀδ. Ξ. 435· Ὀδυσῆα κεῖσθαι ὀϊόμενος μεμορυγμένον αἵματι πολλῷ Κόϊντ. Σμ. 5. 450· μέλαν κυάνοιο... μεμ. ἄνθος, μέλαν μεμιγμένον μετὰ κυανοῦ, Ὀππ. Κυν. 3. 39· μ. ἀφρῷ, ὄξει Νικ. Ἀλεξιφ. 318. 330.
English (Autenrieth)
only pass. perf. part., μεμορυγμένα (-χμένα), stained, Od. 13.435†.
Greek Monolingual
μορύσσω (Α)
1. μολύνω, λερώνω, βρομίζω
2. αναμιγνύω, ανακατώνω
3. μωλύνω.
[ΕΤΥΜΟΛ. Οι τ. μορύσσω και μόρυχος εμφανίζουν πιθ. την ετεροιωμένη βαθμίδα mor(-u-) της ΙΕ ρίζας mer- «σκούρα χρώματα, βρόμικη κηλίδα» (με παρέκταση -u-) και συνδέονται πιθ. με σλαβικές λέξεις με σημ. «αλείφω, λερώνω» (πρβλ. ρωσ. mara-ju,-ti «ρυπαίνω», maraška «κηλίδα» και ίσως με τα μόρτος, μόρφνος). Η λ. μορύσσω, που εμφανίζει εκφραστικό επίθημα -σσω, είναι πιθ. μετονοματικό παράγωγο του μόρυχος, που εμφανίζει εκφραστικό επίθημα -χος (πρβλ. βόστρυχος, ήσυ-χος). Κατ' άλλη άποψη, ο τ. μόρυχος θεωρείται υποχωρητ. παρ. του μορύσσω.
Greek Monotonic
μορύσσω: = μολύνω, λερώνω, κηλιδώνω, στιγματίζω: μτχ. Παθ. παρακ., μεμορυγμένα καπνῷ, σε Ομήρ. Οδ.
Frisk Etymological English
Meaning: only ptc. pf. μεμορυχμένος (v.l. -γ-) defiled, blackened (ν 435, Nic., Q. S., Opp.), also opt. aor. 2. sg. μορύξαις one should besmear (Nic. Al. 144).
Derivatives: Beside μορυχώτερον comp. as adv. darker (v.l. in Arist. Metaph. 987 a 10), Μόρυχος surn. of Dionysos in Sicily (Sophr. 94; as his face was besmeart with yeast at the wine-harvest ), also name of a tragic poet (Ar.) with Μορυχία οἰκία (Pl. Phdr. 227b); s. Praechter Herm. 42, 647. On Μόρυχος cf. ἥσυχος, βόστρυχος uad the popular words in -χος, s. Chantraine Form. 402 ff.; a backformation from μορύσσω (with anal. -ύσσω, Schwyzer 733) is possible.
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: On Μόρυχος cf. ἥσυχος, βόστρυχος and the popular words in -χος, s. Chantraine Form. 402 ff.; a backformation from μορύσσω (with anal. -ύσσω, Schwyzer 733) is possible. Possible Greek cognates are mentioned under μόρφνος (s..); outside Greek some Slavic words for smear etc. may be considered, e.g. Russ. mará-ju, -tь smear, stain etc. (IE mōr-), s. Vasmer s.v. with more forms. Uncertain considerations from Armenian (after H. Petersson LUÅ 1916, 40) in WP. 2, 280, Pok. 734, Hofmann Et. Wb. s. v. Other combinations (to μύρον, σμύρις; after L. Meyer 4, 404f., Torp in Fick 3, 527) in Bq. - If the word is Pre-Greek, it could stand for *μαρυ-.
Middle Liddell
μορύσσω, = μολύνω
to soil, stain, defile: perf. pass. part. μεμορυγμένα καπνῷ Od.
Frisk Etymology German
μορύσσω: {morússō}
Forms: nur im Ptz. Pf. μεμορυχμένος (v.l. -γ-); auch Opt. Aor. 2. sg. μορύξαις man soll beschmieren (Nik. Al. 144).
Grammar: v.
Meaning: beschmutzt, geschwärzt (ν 435, Nik., Q. S., Opp.),
Derivative: Daneben μορυχώτερον Komp. als Adv. dunkler (v.l. in Arist. Metaph. 987 a 10), Μόρυχος Bein. des Dionysos in Sizilien (Sophr. 94; weil sein Gesicht bei der Weinlese mit Hefe beschmiert wurde), auch N. eines tragischen Dichters (Ar.) mit Μορυχία οἰκία (Pl. Phdr. 227b); s. Praechter Herm. 42, 647. Zu Μόρυχος vgl. ἥσυχος, βόστρυχος und die volkstümlichen Wörter auf -χος bei Chantraine Form. 402 ff.; eine Rückbildung aus μορύσσω (rnit anal. -ύσσω, Schwyzer 733) ist nicht ausgeschlossen.
Etymology: Denkbare griech. Verwandte sind zu μόρφνος (s.d.) erwähnt; außerhalb des Griech. kommen einige slavische Wörter für schmieren in Betracht, z.B. russ. mará-ju, -tь schmieren, sudeln (idg. mōr-), s. Vasmer s.v. m. Lit. und weiteren Formen. Unsicheres aus dem Armen. usw. (nach H. Petersson LUÅ 1916, 40) bei WP. 2, 280, Pok. 734, Hofmann Et. Wb. s. v. Andere Kombinationen (zu μύρον, σμύρις; nach L. Meyer 4, 404f., Torp bei Fick 3, 527 u.a.) bei Bq.
Page 2,257