φυτάλμιος: Difference between revisions
ἐάν μή διδάξητε περί ἀρετὴς τούς τό ἀργύριον κλέψαντας, οὐ ταξόμεθα οἱ ὁπλῖται → if you don't teach those who have stolen money a lesson on moral virtue, we, the hoplites, will not line up
(1b) |
|||
| (22 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=fytalmios | |Transliteration C=fytalmios | ||
|Beta Code=futa/lmios | |Beta Code=futa/lmios | ||
|Definition= | |Definition=φυτάλμιον, also φυταλμία, φυτάλμιον Lyc.341: ([[φύω]]):—<br><span class="bld">A</span> [[producing]], [[nourishing]], [[fostering]], [[epithet]] of gods, as of [[Poseidon]], ''Clara Rhodos'' 6/7.386 (Camirus, iii/ii B. C.), Plu.2.158e, ''IG''22.5051, 12(1).905 (Rhodes), etc.; of [[Zeus]], [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]], cf. ''IG''12(5).13 (Ios); of parents, φυτάλμιοι γέροντες A.''Ag.''327; μητρὶ καὶ φ. πατρί [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''788; [[λέκτρα φυτάλμια]] = the [[marriage bed]], E.''Rh.''920; [[φυταλμία χθών]] Lyc.l.c.: [[τὸ φυτάλμιον]] = [[productive power]], Plu.2.994b.<br><span class="bld">II</span> [[by birth]], <b class="b3">ἀλαῶν ὀμμάτων ἆρα καὶ ἦσθα φυτάλμιος</b>; didst thou [[bring]] [[blind]] eyes with thee to life? [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''151 (lyr.). ([[φυτάλμιος]] is said by ''EM''803.4. to be formed by metath. from [[φυτάλιμος]], which is prob. coined [[ad hoc]].) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1319.png Seite 1319]] ον, auch 3 Endgn, φυταλμία [[χθών]] Lycophr. 341, 1) zeugend, nährend, Fruchtbarkeit befördernd; Beiwort der Götter, wie almus, alma, z. B. Poseidon, Plut. sept. sap. conv. 15 u. sonst; – aber auch φυτάλμιοι γέροντες, die greisen, alten Väter, Aesch. Ag. 318; [[φυτάλμιος]] [[πατήρ]] Soph. frg. 957; λέκτρα φυτάλμια, das Ehebett, Eur. Rhes. 920; χθὼν [[φυτάλμιος]], das | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1319.png Seite 1319]] ον, auch 3 Endgn, φυταλμία [[χθών]] Lycophr. 341, 1) [[zeugend]], [[nährend]], [[Fruchtbarkeit befördernd]]; Beiwort der Götter, wie [[almus]], [[alma]], z. B. Poseidon, Plut. sept. sap. conv. 15 u. sonst; – aber auch φυτάλμιοι γέροντες, die greisen, alten Väter, Aesch. Ag. 318; [[φυτάλμιος]] [[πατήρ]] Soph. frg. 957; λέκτρα φυτάλμια, das [[Ehebett]], Eur. Rhes. 920; χθὼν [[φυτάλμιος]], das [[Geburtsland]], [[Vaterland]], Lycophr. 341. – 2) [[natürlich]], [[von der Natur herrührend]], [[angeboren]], ἀλαῶν ὀμμάτων [[φυτάλμιος]], von einem Blindgebornen, Soph. O. C. 149. – Es ist nach der gewöhnlichen Erkl. aus dem nicht mehr vorkommenden, aber mit dem bekannten Suffixum αλιμος gebildeten [[φυτάλιμος]] durch Buchstabenversetzung entstanden. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ος <i>ou</i> α, ον :<br /><b>1</b> [[qui fait naître]], [[qui engendre]], [[qui fait croître]] <i>ou</i> nourrit ; <i>subst.</i> [[τὸ φυτάλμιον]] PLUT [[le pouvoir d'engendrer]] <i>ou</i> [[le pouvoir de produire]];<br /><b>2</b> [[qui a reçu de la nature]] : [[φυτάλμιος]] ἀλαῶν ὀμμάτων φυτάλμιος SOPH né avec des yeux qui ne voient pas, [[aveugle de naissance]].<br />'''Étymologie:''' [[φυτός]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''φῠτάλμιος:'''<br /><b class="num">1</b> [[производящий на свет]], [[рождающий]] ([[Ζεύς]], [[Ποσειδῶν]], [[Διόνυσος]] Plut.): φυτάλμιοι γέροντες Aesch. старые родители; φυτάλμια λέκτρα Eur. брачное ложе;<br /><b class="num">2</b> [[врожденный]]: ἀλαῶν ὀμμάτων φυτάλμιος Soph. [[слепорожденный]]. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''φῠτάλμιος''': -ον, καὶ α, ον, Λυκόφρ. 341· (φύω)· ― ὁ παράγων, τρέφων, περιθάλπων, ὡς τὸ Λατ. almus, ἐπίθ. τῶν θεῶν, [[οἷον]] τοῦ Ποσειδῶνος καὶ [[Διός]], Πλούτ. 2. 158Ε, Συλλ. Ἐπιγρ. προσθῆκαι.) 2447f, «[[φυτάλμιος]] Ζεύς· [[συγγενής]], ἢ [[ζωογόνος]]» Ἡσύχ.· ἐπὶ τοῦ πατρὸς φυτάλμιοι γέροντες, γηραλέοι γονεῖς, Αἰσχύλ. Ἀγ. 327· μητρὶ καὶ φ. πατρὶ Σοφ. Ἀποσπ. 957· λέκτρα φ., ἡ συζυγικὴ [[κλίνη]], Εὐρ. Ρῆσ. 920· χθὼν φ. Λυκόφρ. ἔνθ’ ἀνωτ.· ― τὸ φυτάλμιον, [[δύναμις]] παραγωγική, Πλούτ. 2. 994Β. ΙΙ. [[φυσικός]], ὁ ἐκ φύσεως, τὸ δύσκολον [[χωρίον]] ἐν Σοφ. Ο. Κ. 150 πρέπει νά ἔχῃ (κατὰ Κοραῆν) τὴν στίξιν τήνδε: ἔ ἔ ἀλαῶν ὀμμάτων ἆρα καὶ [[ἦσθα]] [[φυτάλμιος]] [[δυσαίων]]; ἄχ, τὰ τυφλά σου ’μμάτια ἆρά γε ἦσο οὕτω δυστυχὴς ἐκ φύσεως, (ἐκ γενετῆς); (ἀπὸ φύτλης Σχόλ.)· [[φυτάλμιος]] λέγεται ὅτι ἐσχηματίσθη κατὰ μετάθεσιν ἐκ τοῦ ἀχρήστου, φυτάλιμος. [[ὅπερ]] εὕρηται παρ’ Ἡσύχ. καὶ Μεγ. Ἐτυμολ | |lstext='''φῠτάλμιος''': -ον, καὶ α, ον, Λυκόφρ. 341· (φύω)· ― ὁ παράγων, τρέφων, περιθάλπων, ὡς τὸ Λατ. [[almus]], ἐπίθ. τῶν θεῶν, [[οἷον]] τοῦ Ποσειδῶνος καὶ [[Διός]], Πλούτ. 2. 158Ε, Συλλ. Ἐπιγρ. προσθῆκαι.) 2447f, «[[φυτάλμιος]] Ζεύς· [[συγγενής]], ἢ [[ζωογόνος]]» Ἡσύχ.· ἐπὶ τοῦ πατρὸς φυτάλμιοι γέροντες, γηραλέοι γονεῖς, Αἰσχύλ. Ἀγ. 327· μητρὶ καὶ φ. πατρὶ Σοφ. Ἀποσπ. 957· λέκτρα φ., ἡ συζυγικὴ [[κλίνη]], Εὐρ. Ρῆσ. 920· χθὼν φ. Λυκόφρ. ἔνθ’ ἀνωτ.· ― τὸ φυτάλμιον, [[δύναμις]] παραγωγική, Πλούτ. 2. 994Β. ΙΙ. [[φυσικός]], ὁ ἐκ φύσεως, τὸ δύσκολον [[χωρίον]] ἐν Σοφ. Ο. Κ. 150 πρέπει νά ἔχῃ (κατὰ Κοραῆν) τὴν στίξιν τήνδε: ἔ ἔ ἀλαῶν ὀμμάτων ἆρα καὶ [[ἦσθα]] [[φυτάλμιος]] [[δυσαίων]]; ἄχ, τὰ τυφλά σου ’μμάτια ἆρά γε ἦσο οὕτω δυστυχὴς ἐκ φύσεως, (ἐκ γενετῆς); (ἀπὸ φύτλης Σχόλ.)· [[φυτάλμιος]] λέγεται ὅτι ἐσχηματίσθη κατὰ μετάθεσιν ἐκ τοῦ ἀχρήστου, φυτάλιμος. [[ὅπερ]] εὕρηται παρ’ Ἡσύχ. καὶ Μεγ. Ἐτυμολ. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-ον, θηλ. και φυταλμία, Α<br /><b>1.</b> ([[κυρίως]] ως [[προσωνυμία]] θεών, όπως του [[Διός]], του Διονύσου και του Ποσειδώνος) αυτός που γεννά ή αυτός που τρέφει<br /><b>2.</b> αυτός που υπάρχει ή προέρχεται από τη [[φύση]], [[σύμφυτος]]<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ φυτάλμιον</i><br />η παραγωγική [[δύναμη]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «φυτάλμια λέκτρα» — συζυγική [[κλίνη]] (<b>Ευρ.</b>)<br />β) «φυταλμία [[χθών]]» — [[γενέτειρα]] (<b>Λυκόφρ.</b>)<br />γ) «φυτάλμιοι γέροντες» — γονείς (<b>Αισχύλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[φυτάλιος]] <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>μιος</i> ( | |mltxt=-ον, θηλ. και φυταλμία, Α<br /><b>1.</b> ([[κυρίως]] ως [[προσωνυμία]] θεών, όπως του [[Διός]], του Διονύσου και του Ποσειδώνος) αυτός που γεννά ή αυτός που τρέφει<br /><b>2.</b> αυτός που υπάρχει ή προέρχεται από τη [[φύση]], [[σύμφυτος]]<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ φυτάλμιον</i><br />η παραγωγική [[δύναμη]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «φυτάλμια λέκτρα» — συζυγική [[κλίνη]] (<b>Ευρ.</b>)<br />β) «φυταλμία [[χθών]]» — [[γενέτειρα]] (<b>Λυκόφρ.</b>)<br />γ) «φυτάλμιοι γέροντες» — γονείς (<b>Αισχύλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[φυτάλιος]] <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>μιος</i> ([[πρβλ]]. [[γεράσμιος]]). Πρόκειται για δυσερμήνευτο τ. που εμφανίζει παράξενο συνδυασμό τών επιθημάτων (<b>βλ.</b> και λ. [[φυτάλιος]])]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''φῠτάλμιος:''' -ον ([[φύω]])·<br /><b class="num">I.</b> αυτός που παράγει, τρέφει, περιθάλπει, <i>φυτάλμιοι γέροντες</i>, πατέρες ή ηλικιωμένοι γονείς, σε Αισχύλ.· <i>λέκτρα φυτάλμια</i>, το συζυγικό [[κρεβάτι]], σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> [[φυσικός]], προερχόμενος από τη [[φύση]]· στον Οιδ. Κολ. 150 του Σοφ., πρέπει να υπάρχει η [[εξής]] [[στίξη]]: ἒ ἒ ἀλαῶν ὀμμάτων! [[ἆρα]] καὶ [[ἦσθα]] [[φυτάλμιος]] [[δυσαίων]], αχ! τα τυφλά [[σου]] μάτια! πες, είσαι τόσο δυστυχισμένος εκ φύσεως, από τη γέννησή [[σου]]; | |lsmtext='''φῠτάλμιος:''' -ον ([[φύω]])·<br /><b class="num">I.</b> αυτός που παράγει, τρέφει, περιθάλπει, <i>φυτάλμιοι γέροντες</i>, πατέρες ή ηλικιωμένοι γονείς, σε Αισχύλ.· <i>λέκτρα φυτάλμια</i>, το συζυγικό [[κρεβάτι]], σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> [[φυσικός]], προερχόμενος από τη [[φύση]]· στον Οιδ. Κολ. 150 του Σοφ., πρέπει να υπάρχει η [[εξής]] [[στίξη]]: ἒ ἒ ἀλαῶν ὀμμάτων! [[ἆρα]] καὶ [[ἦσθα]] [[φυτάλμιος]] [[δυσαίων]], αχ! τα τυφλά [[σου]] μάτια! πες, είσαι τόσο δυστυχισμένος εκ φύσεως, από τη γέννησή [[σου]]; | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=φῠτάλμιος, ον, [φύω]<br /><b class="num">I.</b> producing, [[nourishing]], fostering, φυτάλμιοι γέροντες fostering sires or [[aged]] parents, Aesch.; λέκτρα φυτ. the [[marriage]] bed, Eur.<br /><b class="num">II.</b> [[natural]], by [[nature]]; Soph. O. C. 150 should be [[pointed]] [[thus]]: ἒ ἒ ἀλαῶν ὀμμάτων! ἆρα καὶ [[ἦσθα]] [[φυτάλμιος]] [[δυσαίων]]; woe for thy [[blind]] eyes! say wast thou [[thus]] [[miserable]] by [[nature]], from thy [[birth]]? | |mdlsjtxt=φῠτάλμιος, ον, [φύω]<br /><b class="num">I.</b> producing, [[nourishing]], fostering, φυτάλμιοι γέροντες fostering sires or [[aged]] parents, Aesch.; λέκτρα φυτ. the [[marriage]] bed, Eur.<br /><b class="num">II.</b> [[natural]], by [[nature]]; Soph. O. C. 150 should be [[pointed]] [[thus]]: ἒ ἒ ἀλαῶν ὀμμάτων! ἆρα καὶ [[ἦσθα]] [[φυτάλμιος]] [[δυσαίων]]; woe for thy [[blind]] eyes! say wast thou [[thus]] [[miserable]] by [[nature]], from thy [[birth]]? | ||
}} | |||
{{WoodhouseReversedUncategorized | |||
|woodrun=[[generative]] | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 06:50, 20 October 2024
English (LSJ)
φυτάλμιον, also φυταλμία, φυτάλμιον Lyc.341: (φύω):—
A producing, nourishing, fostering, epithet of gods, as of Poseidon, Clara Rhodos 6/7.386 (Camirus, iii/ii B. C.), Plu.2.158e, IG22.5051, 12(1).905 (Rhodes), etc.; of Zeus, Hsch., cf. IG12(5).13 (Ios); of parents, φυτάλμιοι γέροντες A.Ag.327; μητρὶ καὶ φ. πατρί S.Fr.788; λέκτρα φυτάλμια = the marriage bed, E.Rh.920; φυταλμία χθών Lyc.l.c.: τὸ φυτάλμιον = productive power, Plu.2.994b.
II by birth, ἀλαῶν ὀμμάτων ἆρα καὶ ἦσθα φυτάλμιος; didst thou bring blind eyes with thee to life? S.OC151 (lyr.). (φυτάλμιος is said by EM803.4. to be formed by metath. from φυτάλιμος, which is prob. coined ad hoc.)
German (Pape)
[Seite 1319] ον, auch 3 Endgn, φυταλμία χθών Lycophr. 341, 1) zeugend, nährend, Fruchtbarkeit befördernd; Beiwort der Götter, wie almus, alma, z. B. Poseidon, Plut. sept. sap. conv. 15 u. sonst; – aber auch φυτάλμιοι γέροντες, die greisen, alten Väter, Aesch. Ag. 318; φυτάλμιος πατήρ Soph. frg. 957; λέκτρα φυτάλμια, das Ehebett, Eur. Rhes. 920; χθὼν φυτάλμιος, das Geburtsland, Vaterland, Lycophr. 341. – 2) natürlich, von der Natur herrührend, angeboren, ἀλαῶν ὀμμάτων φυτάλμιος, von einem Blindgebornen, Soph. O. C. 149. – Es ist nach der gewöhnlichen Erkl. aus dem nicht mehr vorkommenden, aber mit dem bekannten Suffixum αλιμος gebildeten φυτάλιμος durch Buchstabenversetzung entstanden.
French (Bailly abrégé)
ος ou α, ον :
1 qui fait naître, qui engendre, qui fait croître ou nourrit ; subst. τὸ φυτάλμιον PLUT le pouvoir d'engendrer ou le pouvoir de produire;
2 qui a reçu de la nature : φυτάλμιος ἀλαῶν ὀμμάτων φυτάλμιος SOPH né avec des yeux qui ne voient pas, aveugle de naissance.
Étymologie: φυτός.
Russian (Dvoretsky)
φῠτάλμιος:
1 производящий на свет, рождающий (Ζεύς, Ποσειδῶν, Διόνυσος Plut.): φυτάλμιοι γέροντες Aesch. старые родители; φυτάλμια λέκτρα Eur. брачное ложе;
2 врожденный: ἀλαῶν ὀμμάτων φυτάλμιος Soph. слепорожденный.
Greek (Liddell-Scott)
φῠτάλμιος: -ον, καὶ α, ον, Λυκόφρ. 341· (φύω)· ― ὁ παράγων, τρέφων, περιθάλπων, ὡς τὸ Λατ. almus, ἐπίθ. τῶν θεῶν, οἷον τοῦ Ποσειδῶνος καὶ Διός, Πλούτ. 2. 158Ε, Συλλ. Ἐπιγρ. προσθῆκαι.) 2447f, «φυτάλμιος Ζεύς· συγγενής, ἢ ζωογόνος» Ἡσύχ.· ἐπὶ τοῦ πατρὸς φυτάλμιοι γέροντες, γηραλέοι γονεῖς, Αἰσχύλ. Ἀγ. 327· μητρὶ καὶ φ. πατρὶ Σοφ. Ἀποσπ. 957· λέκτρα φ., ἡ συζυγικὴ κλίνη, Εὐρ. Ρῆσ. 920· χθὼν φ. Λυκόφρ. ἔνθ’ ἀνωτ.· ― τὸ φυτάλμιον, δύναμις παραγωγική, Πλούτ. 2. 994Β. ΙΙ. φυσικός, ὁ ἐκ φύσεως, τὸ δύσκολον χωρίον ἐν Σοφ. Ο. Κ. 150 πρέπει νά ἔχῃ (κατὰ Κοραῆν) τὴν στίξιν τήνδε: ἔ ἔ ἀλαῶν ὀμμάτων ἆρα καὶ ἦσθα φυτάλμιος δυσαίων; ἄχ, τὰ τυφλά σου ’μμάτια ἆρά γε ἦσο οὕτω δυστυχὴς ἐκ φύσεως, (ἐκ γενετῆς); (ἀπὸ φύτλης Σχόλ.)· φυτάλμιος λέγεται ὅτι ἐσχηματίσθη κατὰ μετάθεσιν ἐκ τοῦ ἀχρήστου, φυτάλιμος. ὅπερ εὕρηται παρ’ Ἡσύχ. καὶ Μεγ. Ἐτυμολ.
Greek Monolingual
-ον, θηλ. και φυταλμία, Α
1. (κυρίως ως προσωνυμία θεών, όπως του Διός, του Διονύσου και του Ποσειδώνος) αυτός που γεννά ή αυτός που τρέφει
2. αυτός που υπάρχει ή προέρχεται από τη φύση, σύμφυτος
3. το ουδ. ως ουσ. τὸ φυτάλμιον
η παραγωγική δύναμη
4. φρ. α) «φυτάλμια λέκτρα» — συζυγική κλίνη (Ευρ.)
β) «φυταλμία χθών» — γενέτειρα (Λυκόφρ.)
γ) «φυτάλμιοι γέροντες» — γονείς (Αισχύλ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. < φυτάλιος + επίθημα -μιος (πρβλ. γεράσμιος). Πρόκειται για δυσερμήνευτο τ. που εμφανίζει παράξενο συνδυασμό τών επιθημάτων (βλ. και λ. φυτάλιος)].
Greek Monotonic
φῠτάλμιος: -ον (φύω)·
I. αυτός που παράγει, τρέφει, περιθάλπει, φυτάλμιοι γέροντες, πατέρες ή ηλικιωμένοι γονείς, σε Αισχύλ.· λέκτρα φυτάλμια, το συζυγικό κρεβάτι, σε Ευρ.
II. φυσικός, προερχόμενος από τη φύση· στον Οιδ. Κολ. 150 του Σοφ., πρέπει να υπάρχει η εξής στίξη: ἒ ἒ ἀλαῶν ὀμμάτων! ἆρα καὶ ἦσθα φυτάλμιος δυσαίων, αχ! τα τυφλά σου μάτια! πες, είσαι τόσο δυστυχισμένος εκ φύσεως, από τη γέννησή σου;
Middle Liddell
φῠτάλμιος, ον, [φύω]
I. producing, nourishing, fostering, φυτάλμιοι γέροντες fostering sires or aged parents, Aesch.; λέκτρα φυτ. the marriage bed, Eur.
II. natural, by nature; Soph. O. C. 150 should be pointed thus: ἒ ἒ ἀλαῶν ὀμμάτων! ἆρα καὶ ἦσθα φυτάλμιος δυσαίων; woe for thy blind eyes! say wast thou thus miserable by nature, from thy birth?
