ταχύς

English (LSJ)

[ῠ], εῖα, ύ:    I of motion, swift, fleet, opp. βραδύς,    1 of persons and animals, either abs., Il.18.69, etc.; or more fully, πόδας ταχύς 13.249,482, 17.709, etc.; ταχὺς ἔσκε θέειν Od.17.308; θείειν τ. Il.16.186, Od.3.112; κύνες, ἔλαφος, πτώξ, ἵππος, Il.3.26, 8.248, 17.676, 23.347, etc.; οἰωνόν, ταχὺν ἄγγελον 24.292, cf. Od.15.526; τ. βαδιστής a quick walker, E.Med.1182; σφοδροὶ καὶ τ. X.Cyr.2.1.31.    2 of things, τ. πόδες Il.6.514, cf. Od.13.261, etc.; τ. ἰός, ὀϊστοί, Il.4.94, Od.22.3, etc.; πτερά Ar.Av.1453; -ύτατα ἅρματα Pi.O.1.77; νῆες, τριήρεις, Hdt.8.23, Th.6.43, etc.; [ἴχνος] τὸ τοῦ ποδὸς μὲν βραδύ, τὸ τοῦ δὲ νοῦ ταχύ E.Ion742.    II of thought and purpose, quick, hasty, φρονεῖν γὰρ οἱ ταχεῖς οὐκ ἀσφαλεῖς S.OT617: c. inf., βλάπτειν τ. Ar.Ra.1428; τ. βουλεῦσαί τι ἀνήκεστον Th.1.132, cf. 118, Luc. Dem.Enc.12; also τ. πρὸς ὀργήν Plu.Cat.Mi.1; τὸ ταχύ speed, haste, E.Ph.452, X.Eq.7.18, etc.    2 of actions, events, etc., rapid, sudden, πήδημα S.Aj.833; ᾅδης, μόρος, E.Hipp.1047, Mosch.3.26; πόλεμος Th.4.55, 6.45; φυγή Id.4.44; μεταβολή Pl.R.553d; short, τ. ἐλπίδες fleeting hopes, Pi.P.1.83; ἐπαυρέσεις Th.2.53; ἀτραπός Ar. Ra.127; ταχεῖ σὺν χρόνῳ S.OC1602; τ. διήγησις short, rapid, Arist. Rh.1416b30.    B Adv.,    1 regul. τᾰχέως, quickly, opp. βραδέως, Il.23.365, Hes.Th.103, etc.:—rarely in sense perhaps (cf. τάχα 11), Plb.16.25.8.    2 the Adv. is also expressed by periphr., διὰ ταχέων in haste, Th.1.80, 3.13, Pl.Ap.32d, X.An.1.5.9; ἐκ ταχείας S.Tr.395; cf. τάχος 11.    3 neut. ταχύ as Adv., Pi.P.10.51, N.1.51, S.Ph.349, E.HF885 (lyr.), Ar.Eq.109, Gal.16.665, etc.; ἤδη ἤδη τ. τ. Sammelb. 4321.21, BGU956.3 (both iii A.D.); ἄρτι ἄρτι τ. τ. Arch.Pap.5.393 (ii A.D.); also τάχα (q.v.).    4 the Adj. ταχύς is freq. construed with Verbs, where we should use the Adv., ταχέες δ' ἱππῆες ἄγερθεν Il.23.287; ταχεῖά γ' ἦλθε χρησμῶν πρᾶξις A.Pers.739; ὁρμάσθω ταχύς S.Ph.526; δεῦρ' ἀφίξεται τ. Id.OC307; τ. χάρις διαρρεῖ Id.Aj. 1266, cf. Th.2.75, 5.66.    C Degrees of Comparison:    I Comp.:    1 the form τᾰχύτερος, α, ον, is used by Hdt., ἐποίησα ταχύτερα ἢ σοφώτερα 3.65, cf. 7.194; also in Arist.Mu.394b3, Arr.Ind.9.6, Aret.SD1.16, but not in good Att.; ταχύτερον as Adv., Hdt.4.127, 9.101, Hp. Prog.17.    2 the more usual form is θάσσων, neut. θᾶσσον, gen. ονος, Att. θάττων, neut. θᾶττον, Il.15.570, 13.819 (elsewh. only neut. in Hom.), etc.:—neut. as Adv., freq. in Hom., Od.2.307, al.; θᾶσσον ἂν . . κλύοιμι sooner, i.e. rather, would I hear, S.Ph. 631; θᾶσσον also often stands for the Positive, Il.2.440, Od.15.201, 16.130, Pi.P.4.181, Ar.Nu.506, V.187, Ra.94; οὐ θᾶσσον οἴσεις; i.e. make haste and bring, S.Tr.1183, cf. OT430; θᾶττον νοήματος quicker than thought, X.Mem.4.3.13, cf. Ar.V.824, etc.; with a Conj., ὅτι θᾶσσον, like ὅτι τάχιστα, Theoc.24.48; ἐπειδὴ θᾶττον συνεσκότασεν as soon as . ., D.54.5; ἐπειδὰν θ. συνιῇ τις Pl.Prt.325c; ὅταν θ. φθέγγηται ὁ κόκκυξ Arist.HA563b17, cf. 611a5; ἐὰν or ἢν θ. as soon as . ., X.Cyr.3.3.20, An.6.5.20, Pl.Alc.1.105a; ἂν θ. Men. Pk.174; εἰ θ. Pl.Ep.324b; ὡς θ. Plb.1.66.1, 3.82.1; θ. rarely = sooner than, before, ἐξήλαυνον μεσημβρίας οὐ πολλῷ τινι θ. Aristid. Or.51 (27).13 (cf. τάχιον infr. 3).    3 the form ταχίων [ῑ], neut. ιον, is freq. in late Prose, as LXX Wi.13.9, 1 Ma.2.40, Ph.Bel.69.14, 17, 73.23, Gem.1.20, D.H.6.42, D.S.20.6, J. (v. infr.), Plu.2.240d, Ev.Jo. 20.4, Alciphr.3.4; also in Hp.Mul.1.1, Men.402.16; but condemned by Phryn.58, Hdn.Philet.p.436 P.; τὴν ταχίονα τῆς τροφῆς παράθεσιν earlier, sooner, Gal.19.206:—Adv. τάχιον earlier, πλέεται . . περὶ τὸν Σεπτέμβριον μῆνα... οὐδὲν δὲ κωλύει κἂν τ. Peripl.M.Rubr. 24; τ. τῆς ὑποσχέσεως sooner than they had promised, Rev.Ét.Gr. 6.159 (Iasus); τ. τοῦ παραγγέλματος J.BJ4.4.2; εἰς μακρὸν αὐτῶν γῆρας καὶ βίου μῆκος ὅμοιον τοῖς τ. ἐπερχομένων Id.AJ1.3.7; ἀποπαύεται οὔτε τ. ἐτῶν τεσσαράκοντα οὔτε βράδιον ἐτῶν πεντήκοντα Sor. 1.20, cf. 48, al.; formerly, ἐπεσκεύασαν τὸ παρόχιον, . . τ. γενόμενον γυμνάσιον IGRom.3.639 (Lycia, ii A.D.), cf. 4.1517 (Sardis), 1632.14 (Philadelphia), 1665.5 (Tira), Keil-Premerstein Dritter Bericht p.79 (iii A.D.), Hermes 63.229 (Callatis); cf. supr. 2 fin.    II Sup.:    1 the form ταχύτατος is rare, ταχύτατα ἅρματα Pi.O.1.77; ταχύτατα as Adv., X.HG5.1.27 codd., Antiph.87 codd.; but both passages have been corrected.    2 the usual form is τάχιστος, η, ον, used by Hom. only in neut. pl. τάχιστα as Adv., most quickly, most speedily, ὅττι τάχιστα as soon as may be, as soon as possible, Il.4.193, 9.659, al.; ὅτι τάχιστα S.OT1341 (lyr.), Th.3.31, etc.; so ὅσον τ. A.Ch.772, S. OT1436, etc.; ᾳ (prob.) τ. Pi.O.13.79; ὅπως τ. A.Ag.605, S.OT1410, Ar.V.167; ὡς τ. IG12.76.23, Hdt.1.210, Th.4.15, E.Rh.147, X.An.1.3.14: these are ellipt. phrases, as may be seen from the foll. examples, ὡς δυνατόν ἐστι τάχιστα Pl.Lg.710b, X.Cyr. 5.4.3; ᾗ δυνατὸν τ. Id.HG6.3.6; ὡς or ᾗ ἠδύνατο τ. Id.Cyr.3.2.14, An.1.2.4; ὡς δύναιτο τ. Hdt.1.79; ὡς or ᾗ ἂν δύνωμαι τ. X.HG4.1.38, Cyr.7.1.9, cf. IG12.106.18.    b τάχιστα after Particles of Time, as soon as, ἐπεὶ (Ion. ἐπεί τε) τάχιστα A.Pr.201, Hdt.1.27,75, 7.163, X.An.7.2.6, PCair.Zen.34.12 (iii B.C.); ἐπειδὴ τ. Pl.Prt.310d, Is.9.3, D.27.16, etc.; ἐπεὰν τ. Hdt.4.134, 7.129, 8.144; ἐπὰν τ. X.An.4.6.9; ἐπειδὰν τ. Id.Cyr.1.3.14, An.3.1.9; ὅταν τ. Id.Cyr.4.5.33: also ὡς τ. separated by one or more words, ὡς ἡμέρη τ. ἐγεγόνεε Hdt.1.11, cf. 19, 47,65, al., X.Cyr.1.3.2, Mem.1.2.16, al.; ὡς δὲ τ. ἐξῆλθε . . κόρον ἔτεκε IG42(1).121.4 (Epid., iv B.C.); ὡς γὰρ τ. εἰσῆλθον Men.Pk.287; ὡς ἂν τ. λάβῃς τὴν ἐπιστολήν PCair.Zen.241.1 (iii B.C.); but ὡς τ. γὰρ ἀπεδήμησας ib.472.7 (iii B.C.); ὅπως τ. A.Pr.230:—the same notion is sometimes expressed by the part., ἀπαλλαγεὶς τάχιστα, = ὡς ἀπηλλάγη τ., Plu.Dem.8, cf. 25.    3 freq. also in Prose, τὴν ταχίστην (in full, τὴν τ. ὁδόν X.An.1.2.20, Luc.Rh.Pr.4) as Adv., by the quickest way, i.e. most quickly, Hdt. 1.24,73,81,86, Hyp.Eux.7, Men. Pk.75, Plb.1.33.4, etc. (Cf. Lith. (dial.) deñgti, Lett. diêgt, both = 'run quickly', Polish dążyć 'hurry'.)

Greek (Liddell-Scott)

τᾰχύς: [ῠ], εῖα, ύ· (ἴδε ἐν τέλ.)· ― ὡς τὸ ὠκύς· Ι. ἐπὶ κινήσεως, ταχύς, σπεύδων, ὁρμητικός, ἀντίθετον τῷ βραδύς, Ὅμ., κλπ. 1) ἐπὶ προσώπων ἢ ἀπολ., Ἰλ. Σ. 69, κτλ.· ἢ πληρέστερον ταχὺς πόδας, ταχύπους, Ν. 249. 482., Ρ. 709, κτλ.· ταχὺς ἔσκε θέειν Ὀδ. Ρ. 308· θείειν τ. Ἰλ. Π. 180, Ὀδ. Γ. 112· οὕτως ἐπὶ ζῴων, κύνες, ἔλαφος, πτώξ, ἵππος Ἰλ. Γ. 26., Θ. 248, κτλ.· οἰωνόν, ταχὺν ἄγγελον Ω. 292, πρβλ. Ὀδ. Ο. 526· ― οὕτω καὶ παρ’ Ἀττ., τ. βαδιστής, ὁ ταχέως βαδίζων, Εὐρ. Μήδ. 1182· τ. ὑπηρέτης, ταχύς, εὐκίνητος, Ξεν. Κύρ. 2. 1, 31. 2) ἐπὶ πραγμάτων, τ. πόδες Ἰλ. Ζ. 514, Ὀδ. Ν. 261, κτλ.· τ. ἰός, ὀϊστὸς Ἰλ. Δ. 94, Ὀδ. Χ. 3, κτλ.· πτερὰ Ἀριστοφ. Ὄρν. 1453· ἅρμα Πινδ. Ο. 1. 125· νῆες, τριήρεις Ἡρόδ. 8. 13, Θουκ., κτλ.· [[[ἴχνος]]] τὸ τοῦ ποδὸς μὲν βραδύ, τὸ τοῦ δὲ νοῦ ταχὺ Εὐρ. Ἴων 742. ΙΙ. ἐπὶ τοῦ φρονεῖν, σκέπτεσθαι ἢ ποιεῖν τι, φρονεῖν γὰρ οἱ ταχεῖς οὐκ ἀσφαλεῖς Σοφ. Ο. Τ. 617· μετ’ ἀπαρ., βλάπτειν τ. Ἀριστοφ. Βάτρ. 1428· τ. βουλεῦσαί τι ἀνήκεστον Θουκ. 1. 132, πρβλ. 118, Λουκ. Δημοσθ. Ἐγκώμ. 12, ὡσαύτως, τ. πρὸς ὀργήν Πλουτ. Κάτων Νεώτ. 1· τὸ ταχύ, ἡ ταχύτης, ἡ σπουδή, Εὐριπ. Φοίν. 452, Ξεν. Ἱππ. 7. 18, κλπ. 2) οὕτως ἐπὶ ἐνεργειῶν, γεγονότων, κλπ., ταχύς, αἰφνίδιος, πήδημα Σοφ. Αἴ. 833· ᾄδης, μόρος Εὐρ. Ἱππ. 1047, Μόσχ. 3. 26· πόλεμος Θουκ. 4. 55., 6. 45· φυγὴ ὁ αὐτ. 4. 44· μεταβολὴ Πλάτ. Πολ. 553D· ― βραχύς, σύντομος, τ. ἐλπίδες, ταχέως παρερχόμεναι, Πινδ. Π. 1. 161· ἐπαυρέσεις Θουκ. 2. 53· ὁδὸς Ἀριστοφάν. Βάτρ. 127· ταχεῖ ξὺν χρόνῳ Σοφ. Ο. Κ. 1602· τ. διήγησις, βραχεῖα, σύντομος, Ἀριστ. Ρητορ. 3. 16, 4, κλπ. Β. Ἐπίρρ., 1) ἐν τῷ ὁμαλῷ τύπῳ τᾰχέως, «γρήγορα», ἀντίθετον τῷ βραδέως, Ἰλ. Ψ. 365, Ἡσ. Θεογ. 103, καὶ Ἀττ. 2) τὸ ἐπίρρ. ὡσαύτως ἐκφέρεται περιφραστικῶς, διὰ ταχέων, ἐν σπουδῇ, Θουκ. 1. 80., 3. 13, Πλάτ., κλπ.· ἐκ ταχείας Σοφ. Τρ. 395· πρβλ. τάχος ΙΙ. 3) οὐδ. ταχὺ ὡς ἐπίρρ., Πινδ. Π. 10. 80, Ν. 1. 78, Σοφ. Φιλ. 349, Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 885, Ἀριστοφ., κτλ.· συχνότερον τάχα (ὃ ἴδε). 4) δυνάμεθα νὰ προσθέσωμεν ὅτι τὸ ἐπίθ. ταχὺς συχνάκις συντάσσεται μετὰ ῥημάτων, ὅπου ἔπρεπε νὰ τεθῇ τὸ ἐπίρρ., οἷον, ταχέες δ’ ἱππῆες ἔγερθεν Ἰλ. Χ. 287· ταχεῖά γ’ ἦλθε χρησμῶν πρᾶξις Αἰσχύλ. Πέρσ. 739· ὁρμάσθω ταχὺς Σοφ. Φιλ. 526· δεῦρ’ ἀφίξεται τ. ὁ αὐτ. ἐν Ο. Κ. 307· τ. χάρις διαρρεῖ ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 1266, πρβλ. 1253, Θουκ. 2. 75., 5. 66. Γ. Βαθμὸς παραθέσεως: Ι. Συγκρ.: 1) ὁ ὁμαλὸς τύπος τᾰχύτερος, α, ον, εἶναι ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ., ποιέειν ταχύτερα ἢ σοφώτερα 3. 65., 7. 194· καὶ ἐν Ἀριστ. π. Κόσμ. 4, 8, ἀλλ’ οὐχὶ παρὰ τοῖς δοκίμοις Ἀττ., ἴδε Λοβ. εἰς Φρύν. 77. ταχύτερον ὡς ἐπίρρ., Ἡρόδ. 4. 127., 9. 101. 2) ὁ συνηθέστερος τύπος εἶναι θάσσων, οὐδ. θᾶσσον, γεν. ονος, νεώτερ. Ἀττ. θάττων, οὐδ. θᾶττον, Ὅμ., κλπ.. ― οὐδ. ὡς ἐπίρρ., Ὅμ., κλπ., θᾶσσον ἄν... κλύοιμι Σοφ. Φιλ. 631· θᾶσσον, ὡσαύτως, ὡς τὸ Λατιν. ocius, συχνάκις κεῖται ἀντὶ τοῦ θεττικοῦ, Ἰλ. Β. 440, Ὀδ. Ο. 201., Π. 130, Πίνδ. καὶ Ἀττ.· οὐ θᾶσσον οἴσεις; δὲν θὰ σπεύσῃς νὰ τὸ φέρῃς; Σοφ. Τρ. 1183, πρβλ. Ο. Τ. 430· θᾶττον νοήματος, ταχύτερον διανοήματος, Ξενοφ. Ἀπομν. 4. 3, 13, πρβλ. Ἀριστοφ. Σφ. 824, κλπ.· μετὰ ἐπιτατικοῦ ἢ μετὰ συνδέσμων, ὅ τι θᾶσσον, ὡς τὸ ὅ τι τάχιστα, Θεόκρ. 24. 48· ἐπειδὴ θᾶττον Δημ. 1257, ἐν τέλ.· ἐπειδὰν θ. Πλάτ. Πρωτ. 325C· ὅτε ἢ ὅταν θ. Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστορ. 6. 7, 1., 9. 4, 5· ὡς θ. Ξεν. Κύρ. 3. 3, 57· ἐὰν ἢ ἢν θ. αὐτόθι 3. 3, 20, Ἀνάβ. 6. 3, 20. 3) ὁ τύπος ταχίων [ῑ], οὐδ. ιον, εἶναι συχνὸς παρὰ τοῖς μεταγεν. πεζογράφοις, ὡς Διον. Ἁλ., Διόδ., καὶ Πλούτ.· ἀλλὰ σπάνιος παρὰ τοῖς δοκίμοις τῶν Ἀττ., Piers. εἰς Μοῖριν σ. 436, Meineke εἰς Μένανδρ. σ. 144. ΙΙ. τὸ ὁμαλὸν ὑπερθετ. εἶναι σπάνιον, ταχύτατα ἅρματα Πινδ. Ο. 1. 125· ταχύτατα ὡς ἐπίρρ., Ξεν. Ἑλλ. 5. 1, 27· κατέφαγε πάμπολλα καὶ ταχύτατα Ἀντιφ. ἐν «Δραπεταγωγῷ» 1. 4. 2) ὁ συνήθης τύπος εἶναι τάχιστος, η, ον, Ὅμ., κλπ.· ἀλλὰ παρ’ Ὁμ. εἶναι ἐν χρήσει μόνον τὸ οὐδ. πληθ. τάχιστα ὡς ἐπίρρ., πολὺ ταχέως, ἐν μεγίστῃ σπουδῇ, ὅττι τάχιστα, ὅσον τὸ δυνατὸν τάχιστα, ὡς τὸ ὅ τι τάχος (ἴδε τάχος ΙΙ), Λατ. quam celerrime, Ἰλ. Δ. 193., 1. 659, κλπ.· Ἀττ.· ὅ τι τάχιστα Σοφ. Ο. Τ. 1341, Θουκ. 3. 31, κλπ.· ― οὕτω, ὅσον τ., Αἰσχύλ. Χο. 772, Σοφ. Ο. Τ. 1436, κλπ.· ὡς τ. Πινδ. Ο. 13. 112, Ἡρόδ. 1. 210, κ. ἀλλ., Ἀττικ.· ὅπως τ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 605, Σοφ. Ο. Τ. 1410, Ἀριστοφάν. Σφ. 167· ― αὗται εἶναι ἐλλειπτικαὶ φράσεις, ὡς δύναταί τις νὰ ἴδῃ ἐκ τῶν ἑπομένων παραδειγμάτων, ὡς δυνατόν ἐστι τάχιστα Πλάτ. Νόμ. 710Β, Ξεν. Κύρ. 5. 4, 3· ᾗ δυνατὸν τ. ὁ αὐτ. ἐν Ἑλλ. 6. 3, 6· ὡς ἢ ᾗ ἠδύνατο τ. ὁ αὐτ. ἐν Κύρ. 3. 2, 14, Ἀνάβ. 1. 2, 4· ὡς δύναιτο τ. Ἡρόδ. 1. 79· ὡς ἢ ᾗ ἂν δύνωμαι τ. Ξενοφ. Ἑλλ. 4. 1, 38, Κύρ. 7. 1, 9. β) τάχιστα μετὰ χρονικὰ μόρια, ὡς τὸ Λατ. quum primum, ἐπεὶ (Ἰωνικ. ἐπεί τε) τάχιστα Ἡρόδ. 1. 27, 75, καὶ Ἀττ.· ἐπειδὴ τ. Πλάτ. Πρωτ. 310D, Δημ. κλπ.· ἐπεὰν ἢ ἐπήν, ἐπάν, τ. Ἡρόδ. 4. 134., 7. 129, 163, Ξεν., κλπ.· ἐπειδὰν τ. Ἡρόδ. 8. 144, Ξενοφ., κλπ.· ὅταν τ. Ξενοφ. Κύρ. 4. 5, 33· ― ὡσαύτως, ὡς... τάχιστα (ἐν ταύτῃ τῇ χρήσει αἱ δύο λέξεις ἀείποτε χωρίζονται δι’ ἄλλων λέξεων), Ἡρόδ. 1. 11, 19, 47, 65, κλπ., καὶ Ἀττ.· ― ὅπως τ. Αἰσχύλ. Πρ. 228· ― ἡ αὐτὴ ἔννοια ἐκφέρεται διὰ τῆς μετοχ., ἀπαλλαγεὶς τάχιστα = ὡς ἀπηλλάγη τ., Πλουτ. Δημ. 8, πρβλ. 25. 3) συχν. καὶ παρὰ πεζογράφοις, τὴν ταχίστην (πλῆρες: τὴν τ. ὁδὸν Ξεν. Ἀνάβ. 1. 2, 20, Λουκ.), ὡς ἐπίρρ., διὰ τῆς ταχίστης ὁδοῦ, δηλ. ὡς τάχιστα, Ἡρόδ. 1. 24, 73, 81, 86, κλπ. (Τὴν ῥίζαν τῆς λέξεως ταύτης εὗρεν ὁ Curt. ἐν τῷ Σανσκρ. tak, tak-âmi (praeceps feror), tak-us (properans)· παραβάλλει δὲ τὸ Ζενδ. tak-a (currens), takh-ma (celer, fortis)· τὸ Λιθ. tek-ù (fluo, curro)· Σλαυ. tek-ŭ (δρόμος), tok-ŭ (ῥεῦμα).)