τελειώνω

Greek Monolingual

τελειῶ, -όω, ΝΜΑ, και τελεῶ Α τέλειος
φέρνω εις πέρας, περατώνω, συμπληρώνω, ολοκληρώνω κάτι (α. «τελείωσε τις σπουδές του στο εξωτερικό» β. «τελειώσω αὐτοῡ τὸ ἔργον», ΚΔ
γ. «τελειώσαντες τὰς σπονδάς», Θουκ.)
νεοελλ.
1. (μτβ.) καταναλώνω εξ ολοκλήρου, εξαντλώ, σώνω («το τελειώσαμε το ψωμί κιόλας»)
2. (αμτβ.) α) καταναλώνομαι εξ ολοκλήρου, εξαντλούμαι, σώνομαι (α. «μας τέλειωσαν τα φρούτα» β. «τελείωσε ο χρόνος σας»)
β) οδηγούμαι εις πέρας, περατώνομαι, λήγω (α. «τελείωσε ο τρύγος» β. «τέλειωσε το καλοκαίρι» γ. «τελείωσε η υπόθεση»)
γ) αποκάμνω («τέλειωσα, δεν βαστώ άλλο απ' την κούραση»)
δ) πεθαίνω («τέλειωσε ο κακόμοιρος στη φυλακή»)
3. φρ. α) «τον τέλειωσα στη δουλειά» — τον κούρασα πάρα πολύ
β) «τον τέλειωσα στο ξύλο» — τον έδειρα ανηλεώς
γ) «τέλειωσαν τα ψέματα» — είναι βεβαιωμένο γεγονός, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία
μσν.
καθιστώ κάποιον τέλειο χριστιανό με το βάπτισμα («ἀπάγουσι καὶ λουτρῷ τῷ θείῳ τελειοῡσι», Κ. Μανασσ.)
μσν.-αρχ.
(το μέσ.) τελειοῦμαι, -όομαι
α) συμπληρώνομαι, ολοκληρώνομαι («ἐπειδὴ ὁ χρόνος ἐτελεώθη», Πλάτ.)
β) (για ευχές ή προφητείες) εκπληρώνομαι, πραγματοποιούμαι («ἵνα τελειωθῇ ἡ γραφή...», ΚΔ)
γ) με τον μαρτυρικό θάνατο φθάνω στην τελειότητα («τελειουμένῳ τῷ μάρτυρι», Ευσ.)
δ) γίνομαι τέλειος χριστιανός («πνεύμασι δικαίων τετελειωμένων», ΚΔ)
ε) πεθαίνω (α. «τετελειωμένοι» — οι νεκροί, Ακολ. Νεκρ.
β. «ἐτελειώθη» — πέθανε, επιγρ.)
αρχ.
1. εκτελώ δημόσια δικαιοπραξία («συγγραφοφύλαξ τετελείωκα», πάπ.)
2. οδηγώ στην τελειότητα, στην ολοκλήρωση («τὸν εὔαγρον τελειῶσαι λόχον», Σοφ.)
3. (λογ.) τελειοποιώ («τελειώσει αὐτῆς το εἶδος», Αριστοτ.)
4. (το μέσ.) α) φθάνω στην ακμή μου, ωριμάζω, μεστώνω (α. «ὁ ἐρέβινθος ἀπὸ τῆς σπορᾱς ἐν τεσσαράκοντα τελειοῡται», Θεόφρ.
β. «τελειωθεῑσι παιδίᾳ τε καὶ ἡλικίᾳ», Πλάτ.)
β) (για συλλογισμό) γίνομαι τέλειος, ολοκληρώνομαι
γ) παντρεύομαι.