πρόσφατος: Difference between revisions

From LSJ

Ὑπὸ γὰρ λόγων ὁ νοῦς μετεωρίζεται ἐπαίρεταί τ' ἄνθρωπος → Borne up by words, the mind soars aloft, and we reach the heights (Aristophanes, Birds 1447f.)

Source
(35)
(6)
Line 30: Line 30:
{{grml
{{grml
|mltxt=-η, -ο / [[πρόσφατος]], -ον, ΝΑ<br /><b>1.</b> (για [[γεγονός]], [[πράξη]], [[κατάσταση]]) αυτός που συνέβη [[πριν]] από λίγο, τελευταία (α. «στις πρόσφατες εκλογές δεν σημειώθηκε κανένα έκτροπο» β. «προσφάτους... εὐεργεσίας», <b>Πολ.</b>)<br /><b>2.</b> [[καινούργιος]], [[νέος]] (α. «οι πληγές [[είναι]] πρόσφατες» β. «καὶ οὐκ ἔστι πᾱν πρόσφατον ὑπὸ τὸν ἥλιον», ΠΔ)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που σφάχθηκε ή που φονεύθηκε [[πριν]] από λίγο<br /><b>2.</b> <b>συνεκδ.</b> [[νωπός]], [[φρέσκος]] (α. «[[αἷμα]] πρόσφατον», Ιπποκρ.<br />β. «ἰχθύες πρόσφατοι», Αντιφάν.<br />γ. «[[ὕδωρ]] πρόσφατον» — [[νερό]] που αντλήθηκε [[πριν]] από λίγο, <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>3.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) <i>πρόσφατον</i><br />(για χρόνο) [[πριν]] από λίγο, τελευταία, πρόσφατα. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>προσφάτως</i> ΝΜΑ, και <i>πρόσφατα</i> Ν<br />(για χρόνο) [[πριν]] από λίγο, τελευταία (α. «πέθανε πρόσφατα» β. «πόλιν... προσφάτως... κατεσκευασμένην», <b>Διόδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πρός]] <span style="color: red;">+</span> -<i>φατος</i> (<span style="color: red;"><</span> [[φατός]] <span style="color: red;"><</span> [[θείνω]] «[[σκοτώνω]]»), <b>πρβλ.</b> <i>δουρί</i>-<i>φατος</i>, <i>πυρί</i>-<i>φατος</i>. Η αρχική σημ. της λ. «αυτός που φονεύθηκε ή που σφάχθηκε [[πριν]] από λίγο», η οποία αναφερόταν τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα, εξελίχθηκε σε τεχνικό όρο του κυνηγιού και της αλιείας και αργότερα χρησιμοποιήθηκε με σημ. «[[νωπός]], [[φρέσκος]]» και για υγρά, [[αίμα]], καρπούς κ.λπ. και τελικά για γεγονότα με τη σημ. «αυτός που συνέβη [[πριν]] από λίγο, τελευταία». Με αυτή τη σημ. η λ. καθιερώθηκε στη Νέα Ελληνική. Δυσερμήνευτη, [[τέλος]], [[είναι]] η [[χρήση]] της πρόθεσης [[πρός]] [[αντί]] της <i>πρό</i> για να δηλώσει χρονική [[εγγύτητα]] (<b>πρβλ.</b> και <i>πρόσ</i>-<i>παιος</i> «[[πρόσφατος]]», <i>προσ</i>-[[περνώ]] [[αντί]] του ορθού <i>προ</i>-[[περνώ]])].
|mltxt=-η, -ο / [[πρόσφατος]], -ον, ΝΑ<br /><b>1.</b> (για [[γεγονός]], [[πράξη]], [[κατάσταση]]) αυτός που συνέβη [[πριν]] από λίγο, τελευταία (α. «στις πρόσφατες εκλογές δεν σημειώθηκε κανένα έκτροπο» β. «προσφάτους... εὐεργεσίας», <b>Πολ.</b>)<br /><b>2.</b> [[καινούργιος]], [[νέος]] (α. «οι πληγές [[είναι]] πρόσφατες» β. «καὶ οὐκ ἔστι πᾱν πρόσφατον ὑπὸ τὸν ἥλιον», ΠΔ)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που σφάχθηκε ή που φονεύθηκε [[πριν]] από λίγο<br /><b>2.</b> <b>συνεκδ.</b> [[νωπός]], [[φρέσκος]] (α. «[[αἷμα]] πρόσφατον», Ιπποκρ.<br />β. «ἰχθύες πρόσφατοι», Αντιφάν.<br />γ. «[[ὕδωρ]] πρόσφατον» — [[νερό]] που αντλήθηκε [[πριν]] από λίγο, <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>3.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) <i>πρόσφατον</i><br />(για χρόνο) [[πριν]] από λίγο, τελευταία, πρόσφατα. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>προσφάτως</i> ΝΜΑ, και <i>πρόσφατα</i> Ν<br />(για χρόνο) [[πριν]] από λίγο, τελευταία (α. «πέθανε πρόσφατα» β. «πόλιν... προσφάτως... κατεσκευασμένην», <b>Διόδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πρός]] <span style="color: red;">+</span> -<i>φατος</i> (<span style="color: red;"><</span> [[φατός]] <span style="color: red;"><</span> [[θείνω]] «[[σκοτώνω]]»), <b>πρβλ.</b> <i>δουρί</i>-<i>φατος</i>, <i>πυρί</i>-<i>φατος</i>. Η αρχική σημ. της λ. «αυτός που φονεύθηκε ή που σφάχθηκε [[πριν]] από λίγο», η οποία αναφερόταν τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα, εξελίχθηκε σε τεχνικό όρο του κυνηγιού και της αλιείας και αργότερα χρησιμοποιήθηκε με σημ. «[[νωπός]], [[φρέσκος]]» και για υγρά, [[αίμα]], καρπούς κ.λπ. και τελικά για γεγονότα με τη σημ. «αυτός που συνέβη [[πριν]] από λίγο, τελευταία». Με αυτή τη σημ. η λ. καθιερώθηκε στη Νέα Ελληνική. Δυσερμήνευτη, [[τέλος]], [[είναι]] η [[χρήση]] της πρόθεσης [[πρός]] [[αντί]] της <i>πρό</i> για να δηλώσει χρονική [[εγγύτητα]] (<b>πρβλ.</b> και <i>πρόσ</i>-<i>παιος</i> «[[πρόσφατος]]», <i>προσ</i>-[[περνώ]] [[αντί]] του ορθού <i>προ</i>-[[περνώ]])].
}}
{{lsm
|lsmtext='''πρόσφᾰτος:''' -ον (πέφαμαι, Παθ. παρακ. του *[[φένω]])·<br /><b class="num">I.</b> αυτός που σφαγιάστηκε [[μόλις]], πρόσφατα σκοτωμένος, σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ.<br /><b class="num">II.</b> γενικά, [[νωπός]], [[φρέσκος]], [[νέος]], σε Αισχύλ., Δημ.<br /><b class="num">III.</b> <i>πρόσφατον</i>, ως επίρρ. χρόνου, πρόσφατα, τελευταία, σε Πίνδ.
}}
}}

Revision as of 01:28, 31 December 2018

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: πρόσφᾰτος Medium diacritics: πρόσφατος Low diacritics: πρόσφατος Capitals: ΠΡΟΣΦΑΤΟΣ
Transliteration A: prósphatos Transliteration B: prosphatos Transliteration C: prosfatos Beta Code: pro/sfatos

English (LSJ)

ον,

   A fresh, not decomposed, of a corpse miraculously preserved, νῦν δέ μοι ἑρσήεις καὶ π. ἐν μεγάροισιν κεῖσαι Il.24.757; νεκρὸς π. Hdt.2.89, 121.έ; τροφὴ ἔτι π. (sc. before digestion begins) Arist.PA675b32; [ζῷα] τὰ πεπωκότα πόμα π. which have taken a recent drink, Id.HA520b31; πορφύρας . . πρόσφατον τὸ ἄνθος ἔτι φυλαττούσης Plu.Alex.36; of fish, Antiph.218.1, Men.462.4, PMich.Zen.72.8 (iii B.C.); ἐχῖνοι Posidipp.14; of poultry, Gal.Vict.Att.8; [κρέα] Hp.Acut. (Sp.) 49, cf. Sor.2.15, al.; δέλεαρ Arist.HA534a12; ζῷα π., opp. salted, D.S.3.31, cf. Gal.6.728; ἄλφιτα καὶ ἄλητα Hp. Vict.2.44, gloss on ποταίνια in Acut.37; καρποί, ἔλαιον, Arist.Pr.926a30,927a29; ῥίζαι [σιλφίου] Thphr.HP6.3.5; σταφυλή LXX Nu.6.3, Sor. 1.51; φῦκος Agatharch.35; νάρδος Dsc.1.7; χιών Plb.3.55.1; παγάν Pi.P.4.299 (unless πρόσφατον ξενωθείς = recently entertained); ὕδωρ newly-drawn well-water, Plu.2.690c; ποτόν Porph.Marc.4; αἷμα uncoagulated, opp. πεπηγότες θρόμβοι, Hp.Epid.7.10; [καταμηνίων ῥύσις] -ωτέρα Arist.GA764a6; σπέρμα, οὖρον, Id.Pr.924b28, 907b25.    2 of events and actions, recent, δίκαι A.Ch.804 (lyr.); ἐπιστολαί S.Fr.128; ὀργή Lys.18.19; ὀχεία Arist.HA 509b31; φόβος Aen.Tact.3.1; φθόνος Plu.Them.24; θεωρίαι καὶ μαθήσεις Arist.EE 1237a24; φαντασία Id.MM1203b4; λύπη defined as δόξα πρόσφατος κακοῦ παρουσίας Zeno Stoic.1.52; ἀτύχημα Plb.1.21.9; εὐεργεσίαι Id.2.46.1; [πράγματα] Plu.2.146b; ὄγκοι( = οἰδήματα) Gal.18(2).145; βήξ, i.e. not yet chronic, Sor.1.123, cf. 2.46; γάλα, i.e. lately begun to be secreted, Id.1.89; of persons, recent in date, of Homer, Arist. Mete.351b35; μάρτυρες . . οἱ μὲν παλαιοὶ οἱ δὲ π. Id.Rh.1375b27: used predicatively, χρόνοι [τοῖς πλουσίοις] τοῦ δίκην ὑποσχεῖν . . δίδονται, καὶ τἀδικήμαθ' ἕωλα . . ὡς ὑμᾶς καὶ ψύχρ' ἀφικνεῖται, τῶν δ' ἄλλων ἡμῶν ἕκαστος π. κρίνεται the cases of us poor men are served up fresh, D.21.112; νεαλὴς καὶ π. fresh (because recently imprisoned), Id.25.61.    3 new, οὐκ ἔστι πᾶν π. ὑπὸ τὸν ἥλιον LXX Ec.1.9; οὐκ ἔσται ἐν σοὶ θεὸς π. ib.Ps.80(81).10; ὁδὸν π. καὶ ζῶσαν Ep.Hebr.10.20; ἀεὶ ἡδίων ἡ π. ἀφροδίτη Alciphr.1.39.    II Adv. -τως newly, lately, π. ἠγγελμένων Aen.Tact.16.2, cf. LXX De.24.5, OGI315.23 (Pessinus, ii B.C.), Parth.28.1, D.S.14.115, J.BJ1.6.2, Babr.30.3, Anon.Hist. (FGrH 153) p.826 J. (Orig. = νεωστὶ ἀνῃρημένος (cf. πέφαται, etc.) acc. to Phot.; perh. slaughtered for (the occasion).)

German (Pape)

[Seite 785] kurz zuvor, frisch geschlachtet, getödtet; ἑρσήεις καὶ πρ. ἐν μεγάροισιν κεῖται, Il. 24, 757; νεκρός, Her. 2, 89. 121, 5; übh. frisch, von der Zeit, neuerlich, jüngst, πρόσφατον Θήβᾳ ξενωθείς, Pind. P. 4, 299; τῶν πάλαι πεπραγμένων λύσασθ' αἷμα προσφάτοις δίκαις, Aesch. Ch. 793; Her. 2, 89. 121; ὀργή, Lys. 18, 19; Dem. 25, 61 setzt νεαλὴς καὶ πρόσφατος dem τεταριχευμένος entgegen; καὶ νεουργής, Plut. Pericl. 13; – προσφάτως, neulich, Pol. 3, 37, 11 u. öfter; vgl. Lob. Phryn. 374.

Greek (Liddell-Scott)

πρόσφᾰτος: -ον, (πέφασμαι παθ. πρκμ. τοῦ *φένω) ὁ νεωστὶ σφαγεὶς ἢ φονευθεὶς («νεωστὶ ἀνῃρημένος» Φώτ.), νῦν δέ μοι ἐρσήεις καὶ πρ. ἐν μεγάροισιν κεῖσαι Ἰλ. Ω. 757· νεκρὸς πρ. Ἡρόδ. 2. 89., 2. 121, 5· ἀκολούθως, ΙΙ. καθόλου, νωπός, ἐπὶ ἰχθύων, Ἀντιφάν. ἐν «Φιλοθηβαίῳ» 2. Μένανδρ. ἐν «Τροφωνίῳ» 1. 4, κτλ.· ζῷα πρόσφατα, κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὰ παστά, Διόδ. 3. 31· οὕτω, πρ. καρποί, ἔλαιον Ἀριστ. Προβλ. 20. 30., 21. 4· χιὼν Πολύβ. 3. 55, 1· ὕδωρ Πλούτ. 2. 690C. 2) ἐπὶ γεγονότων καὶ πράξεων, καθόλου, δίκαι Αἰσχύλ. Χο. 804· ἐπιστολαὶ Σοφ. Ἀποσπ. 130· ὀργὴ Λυσί. 151. 5· ὀχεία Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 3. 1, 9· Ἀφροδίτη Ἀλκίφρων 1. 39. 3) μεταφορ., ἐπὶ προσώπων, πρόσφατος κρίνεται, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ τἀδικήματα ἕωλα… καὶ ψυχρά, Δημ. 551. 15· νεαλὴς καὶ πρ., ἀντίθετον τῷ τεταριχευμένος, ὁ αὐτ. 788. 23· μάρτυρες..., οἱ μὲν παλαιοὶ οἱ δὲ πρ. Ἀριστ. Ρητορ. 1. 15, 13, πρβλ. Μετεωρ. 1. 14, 9· - νέος, Αἰλ. π. Ζ. 7. 47. ΙΙΙ. πρόσφατον ὡς ἐπίρρ. χρόνου, νεωστί, ἐσχάτως, τελευταῖον, Πινδ. Π. 4. 533· ὡσαύτως, προσφάτως, Πολύβ. 3. 37, 11, Μάχων παρ’ Ἀθην. 581Ε, κτλ.

French (Bailly abrégé)

ος, ον :
1 qui vient d’être tué, récemment tué;
2 frais, récent, nouveau ; abs. jeune.
Étymologie: πρός, R. Φα > Φεν, tuer ; v. πεφνεῖν.

English (Slater)

πρόσφᾰτος n. s. pro adv.,
   1 lately πρόσφατον Θήβᾳ ξενωθείς (P. 4.299)

English (Strong)

from πρό and a derivative of σφάζω; previously (recently) slain (fresh), i.e. (figuratively) lately made: new.

English (Thayer)

πρόσφατον (from πρό and σφάω or σφάζω; cf. Delitzsch, Commentary on Hebrews (as below), p. 478; (cf. Lob. Technol., p. 106));
1. properly, lately slaughtered, freshly killed: Homer, Iliad 21,757.
2. universally, recently or very lately made, new: ὁδός, Aeschylus down; φίλος πρόσφατος, οὐκ ἐστι πᾶν πρόσφατον ὑπό τόν ἥλιον, Lob. ad Phryn., p. 374f.

Greek Monolingual

-η, -ο / πρόσφατος, -ον, ΝΑ
1. (για γεγονός, πράξη, κατάσταση) αυτός που συνέβη πριν από λίγο, τελευταία (α. «στις πρόσφατες εκλογές δεν σημειώθηκε κανένα έκτροπο» β. «προσφάτους... εὐεργεσίας», Πολ.)
2. καινούργιος, νέος (α. «οι πληγές είναι πρόσφατες» β. «καὶ οὐκ ἔστι πᾱν πρόσφατον ὑπὸ τὸν ἥλιον», ΠΔ)
αρχ.
1. αυτός που σφάχθηκε ή που φονεύθηκε πριν από λίγο
2. συνεκδ. νωπός, φρέσκος (α. «αἷμα πρόσφατον», Ιπποκρ.
β. «ἰχθύες πρόσφατοι», Αντιφάν.
γ. «ὕδωρ πρόσφατον» — νερό που αντλήθηκε πριν από λίγο, Πλούτ.)
3. (το ουδ. ως επίρρ.) πρόσφατον
(για χρόνο) πριν από λίγο, τελευταία, πρόσφατα.
επίρρ...
προσφάτως ΝΜΑ, και πρόσφατα Ν
(για χρόνο) πριν από λίγο, τελευταία (α. «πέθανε πρόσφατα» β. «πόλιν... προσφάτως... κατεσκευασμένην», Διόδ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. < πρός + -φατος (< φατός < θείνω «σκοτώνω»), πρβλ. δουρί-φατος, πυρί-φατος. Η αρχική σημ. της λ. «αυτός που φονεύθηκε ή που σφάχθηκε πριν από λίγο», η οποία αναφερόταν τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα, εξελίχθηκε σε τεχνικό όρο του κυνηγιού και της αλιείας και αργότερα χρησιμοποιήθηκε με σημ. «νωπός, φρέσκος» και για υγρά, αίμα, καρπούς κ.λπ. και τελικά για γεγονότα με τη σημ. «αυτός που συνέβη πριν από λίγο, τελευταία». Με αυτή τη σημ. η λ. καθιερώθηκε στη Νέα Ελληνική. Δυσερμήνευτη, τέλος, είναι η χρήση της πρόθεσης πρός αντί της πρό για να δηλώσει χρονική εγγύτητα (πρβλ. και πρόσ-παιος «πρόσφατος», προσ-περνώ αντί του ορθού προ-περνώ)].

Greek Monotonic

πρόσφᾰτος: -ον (πέφαμαι, Παθ. παρακ. του *φένω
I. αυτός που σφαγιάστηκε μόλις, πρόσφατα σκοτωμένος, σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ.
II. γενικά, νωπός, φρέσκος, νέος, σε Αισχύλ., Δημ.
III. πρόσφατον, ως επίρρ. χρόνου, πρόσφατα, τελευταία, σε Πίνδ.