πελεμίζω: Difference between revisions
Κούφως φέρειν δεῖ τὰς παρεστώσας τύχας → Fiet levis fortuna, si leviter feras → Leicht muss man tragen das bestehende Geschick
(nl) |
(2b) |
||
Line 36: | Line 36: | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext=πελεμίζω [~ πάλλω] ep. inf. praes. πελεμιζέμεν, ep. imperf. act. 3 sing. πελέμιζεν, med.-pass. 3 sing. πελεμίζετο; ep. aor. 3 sing. πελέμιξεν, inf. πελεμίξαι, ep. aor. pass. 3 sing. πελεμίχθη act. met acc. ( causat. ) doen schudden, schokken:; ὡς δ ’ Εὖρός τε Νότος τ ’ ἐριδαίνετον... πελεμιζέμεν ὕλην zoals de oostenwind en de zuidenwind erom strijden het bos te doen schudden Il. 16.766; opzij doen gaan, met kracht opzij drukken:; οὐδ ’ ἐδύναντο... πελεμίξαι zij waren niet in staat (het schild) opzij te drukken Il. 16.108; (doen) buigen:. τρὶς μέν μιν πελέμιξεν driemaal deed hij (de boog) buigen Od. 21.125. pass. intrans. staan te schudden:; πελεμίζετ ’ Ὄλυμπος de Olympus stond te schudden Il. 8.443; ἐπὶ δ ’ οὐρίαχος πελεμίχθη ἔγχεος de schacht van de speer stond trillend in de grond Il. 16.612; buigen, opzij gaan:. ὃ δὲ χασσάμενος πελεμίχθη hij week terug en ging opzij Il. 5.626. | |elnltext=πελεμίζω [~ πάλλω] ep. inf. praes. πελεμιζέμεν, ep. imperf. act. 3 sing. πελέμιζεν, med.-pass. 3 sing. πελεμίζετο; ep. aor. 3 sing. πελέμιξεν, inf. πελεμίξαι, ep. aor. pass. 3 sing. πελεμίχθη act. met acc. ( causat. ) doen schudden, schokken:; ὡς δ ’ Εὖρός τε Νότος τ ’ ἐριδαίνετον... πελεμιζέμεν ὕλην zoals de oostenwind en de zuidenwind erom strijden het bos te doen schudden Il. 16.766; opzij doen gaan, met kracht opzij drukken:; οὐδ ’ ἐδύναντο... πελεμίξαι zij waren niet in staat (het schild) opzij te drukken Il. 16.108; (doen) buigen:. τρὶς μέν μιν πελέμιξεν driemaal deed hij (de boog) buigen Od. 21.125. pass. intrans. staan te schudden:; πελεμίζετ ’ Ὄλυμπος de Olympus stond te schudden Il. 8.443; ἐπὶ δ ’ οὐρίαχος πελεμίχθη ἔγχεος de schacht van de speer stond trillend in de grond Il. 16.612; buigen, opzij gaan:. ὃ δὲ χασσάμενος πελεμίχθη hij week terug en ging opzij Il. 5.626. | ||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">to vibrate, to shake</b>, pass. <b class="b2">to tremble</b> (Il.; Trümpy Fachausdrücke 130 ff., Ruijgh L'élém. ach. 8 1 f. );<br />Other forms: aor. <b class="b3">-ίξαι</b>, <b class="b3">-ιχθῆναι</b>.<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: Denominative formation in <b class="b3">-ίζω</b> (after <b class="b3">ἐλελίζω</b>, <b class="b3">στυφελίζω</b>, <b class="b3">δνοπαλίζω</b> a.o. with comparable meaning; Chantraine Gramm. hom. 1, 340) from an unknown noun, approx. <b class="b3">*πέλεμα</b> v.t., which may have cognates in Germ., a.o. in the compp. Goth. <b class="b2">us-film-a</b> [[frightened]], [[appalled]] (with <b class="b2">usfilm-ei</b> [[fright]], [[horror]]), OWNo. <b class="b2">felms-fullr</b> <b class="b2">full of frightening</b>, which presuppose a noun PGm. <b class="b2">*felma-</b> [[fright]]. If one distinguishes an <b class="b2">m-</b>suffix one could connect the group of <b class="b3">πάλλω</b> (since Fick KZ 19, 262; further s. WP. 2, 52f.). Also Arm. <b class="b2">al̃m-uk</b> [[confusion]], [[unrest]] (: <b class="b3">παλμ-ός</b>, <b class="b3">πελεμ-ίζω</b>) can be connected (Adjarian MSL 20, 160). -- Here may also belong [[πόλεμος]]; s.v. Furnée 151 (with n. 42) calls <b class="b3">πελεμ-</b> entschieden ungriechisch; the suffix <b class="b3">-εμ-</b> would be Pre-Greek. | |||
}} | }} |
Revision as of 05:35, 3 January 2019
English (LSJ)
Ep. inf.
A -έμεν Il.16.766 : Ep. aor. πελέμιξα 21.176 :— Pass., Hes. Th.458 : Ep. impf. πελεμίζετο Il.8.443 : aor. πελεμίχθην 17.528 :—Ep. Verb, shake, cause to quiver or tremble, βαθέην πελεμιζέμεν ὕλην Il.16.766 ; τρὶς μέν μιν πελέμιξεν 21.176 ; οὐρίαχον πελέμιζεν ἔγχεος 13.443 ; π. [τόξον] struggle at the bow, in order to bend it, Od.21.125 :—Pass., to be shaken, tremble, quake, ὑπὸ ποσσὶ μέγας πελεμίζετ' Ὄλυμπος Il.8.443, cf. Hes. Th.842 ; ὑπὸ βροντῆς πελεμίζεται εὐρεῖα χθών ib.458 ; ἐπὶ δ' οὐρίαχος πελεμίχθη ἔγχεος it quivered, Il. 17.528 ; πελεμίζετο γυῖα θεοῖο Emp.31. 2 shake or drive from his post, Il.16.108 : aor. Pass., χασσάμενος πελεμίχθη 4.535 ; πελεμιζόμενος ὑπὸ λόγχᾳ Pi.N.8.29.
German (Pape)
[Seite 550] (πάλλω), fut. πελεμίξω, aor. pass. ἐπελεμίχθην, bei Hom. stets ohne Augm., wie ἐλελίζω, schwingen, schwenken, in heftige Bewegung versetzen; βαθέην πελεμιζέμεν ὕλην, Il. 16, 766; τρὶς μέν μιν πελέμιξεν, 21, 176, vgl. 13, 443; auch τόξον, den Bogen mit großer Anstrengung zu spannen versuchen, wobei er heftig bewegt werden mußte, Od. 21, 125. – Pass. u. med. sich heftig bewegen, erzittern, erbeben; τῶν δ' ὑπὸ ποσσὶ μέγας πελεμίζετ' Ὄλυμπος, Il. 8, 443; ὁ δὲ χασσάμενος πελεμίχθη, 4, 535, d. i. mit Gewalt zurückgedrängt werden, wie Pind. πελεμιζόμενοι ὑπὸ λόγχᾳ, N. 8, 29, u. sp. D., Paul. Sil. 71 (X, 74) u. öfter in der Anth.
Greek (Liddell-Scott)
πελεμίζω: Ἐπικ. ἀπαρ. -έμεν· Ἐπικ. ἀόρ. πελέμιξα· ― Παθ., Ἡσ. Θεογ. 458·˙Ἐπικ. παρατ. πελεμίζετο· ἀόρ. πελεμίχθην. Ἐπικ. ῥῆμα, ὡς τὸ ἐλελίζω, σείω, κινῶ, κάμνω τι νὰ σείηται ἢ νὰ τρέμῃ, βαθέην πελεμιζέμεν ὕλην Ἱλ. Π. 766˙ τρὶς μέν μιν πελέμιξεν, παρέσεισεν, Φ. 176, πρβλ. Π 108· οὐρίαχον πελέμιξεν ἔγχεος Ν. 443˙ π. [[[τόξον]]], ἀγωνίζομαι ὅπως κάμψω τὸ τόξον, Ὀδ. Φ. 125. ― Παθ., σείομαι, τρέμω, ὑπὸ ποσσὶ μέγας πελεμίζετ’ Ὄλυμπος Ἰλ. Θ. 442, Ἡσ. Θ. 842˙ ὑπὸ βροντῆς πελεμίζεται εὐρεῖα χθὼν αὐτόθι 458˙ ἐπὶ δ’ οὐρίαχος πελεμίχθη ἔγχεος, «ἐκινήθη, ἐσείσθη» (Σχόλ.) Ἰλ. Ρ. 528. 2) κινῶ τινα ἐκ τῆς θέσεως αὐτοῦ, οὐδ’ ἐδύναντο ἀμφ’ αὐτῷ πελεμίχθη Δ. 535, Ε. 626˙ οὕτω, πελεμιζόμενος ὑπὸ λόγχᾳ Πινδ. Ν. 8. 51. (Ἐκ τοῦ πάλλω, παλάμη, συγγενὲς τῷ πόλεμος)˙ ― Καθ’ Ἡσύχ.: «πελεμίζειν˙ σείειν, κραδαίνειν».
French (Bailly abrégé)
ao. poét. πελέμιξα, ao. Pass. épq. πελεμέχθην;
1 mouvoir avec force : τόξον OD tendre un arc avec force;
2 agiter, secouer, ébranler ; Pass. être agité ou ébranlé fortement;
3 repousser avec force ; à l’ao. Pass. être repoussé avec force.
Étymologie: R.Παλ ou Πελ, agiter ; cf. πάλλω.
English (Autenrieth)
aor. inf. πελεμίξαι, pass. ipf. πελεμίζετο, aor. πελεμίχθη: shake, brandish, make to quiver or quake; σάκος, ὕλην, τόξον, Od. 21.125; pass., quake, quiver, Il. 8.443; esp. and often in aor., be forced back, Il. 4.535.
English (Slater)
πελεμίζω
1 drive back from one's post [πελεμίζων (coni. Thiersch: πολεμίζων codd.) (O. 9.32) ] ἧ μὰν ἀνόμοιά γε δᾴοισιν ἐν θερμῷ χροὶ ἕλκεα ῥῆξαν πελεμιζόμενοι ὑπ' ἀλεξιμβρότῳ λόγχᾳ (Wakefield e Σ: πολεμιζόμενοι codd.) (N. 8.29)
Greek Monolingual
Α
1. τινάζω κάτι στον αέρα, κινώ δυνατά, σείω, κάνω κάτι να σείεται ή να τρέμει («ὑπὸ βροντής πελεμίζεται εὐρεῑα χθών», Ησίοδ.)
2. κινώ κάποιον από τη θέση του
3. φρ. «πελεμίζω (τόξον)» — προσπαθώ με μεγάλο κόπο να τεντώσω τόξο.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το ρ. πελεμ-ίζω (πρβλ. δνοπαλ-ίζω, ελελ-ίζω) είναι μετωνοματικό παράγωγο ενός αμάρτυρου ουδ. πέλεμα που αντιστοιχεί με αμάρτυρο γερμ. felma (πρβλ. τα συνθ.: γοτθ. us-fil-ma «φοβισμένος, ταραγμένος», αρχ. νορβ. felms - fullr «φρικαλέος»). Οι τ. ανάγονται στη ρίζα pelā- / pelә2- «πρόσκρουση, σύγκρουση» του πέλας και συνδέονται με τα πάλλω / παλ-μός. Αρχική σημ. του ρ. πρέπει να θεωρηθεί η «κραδαίνω το δόρυ» με την έννοια της ετοιμασίας για επίθεση, από όπου η σημ. της λ. πόλεμος, που, κατά επικρατέστερη άποψη, ανάγεται στην ετεροιωμένη βαθμίδα της ίδιας ρίζας].
Greek Monotonic
πελεμίζω: Επικ. απαρ. -έμεν· Επικ. αόρ. βʹ πελέμιξα — Παθ., Επικ. παρατ. πελεμίζετο· αόρ. αʹ πελεμίχθην· (πάλλω)·
1. κουνώ, κάνω να τρέμει ή να ριγεί, σε Ομήρ. Ιλ.· πελεμίζω (τόξον) αγωνίζομαι στο τόξο, με σκοπό να το λυγίσω, σε Ομήρ. Οδ. — Παθ., κουνιέμαι, τρεμουλιάζω, ριγώ, σείομαι, σε Ομήρ. Ιλ.
2. κινώ ή σπρώχνω κάποιον από τη θέση του, στο ίδ. — Παθ., χασσάμενος πελεμίχθη, στο ίδ.
Russian (Dvoretsky)
πελεμίζω: (эп. aor. πελέμιξα; inf. praes. πελεμιζέμεν; эп. aor. pass. πελεμίχθην) потрясать, сотрясать, колебать (βαθέην ὕλην Hom.): πελεμίζετ᾽ Ὄλυμπος Hom. всколебался Олимп; οὐρίαχος πελεμίχθη ἔγχεος Hom. задрожал нижний конец (вонзившегося в землю) копья.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
πελεμίζω [~ πάλλω] ep. inf. praes. πελεμιζέμεν, ep. imperf. act. 3 sing. πελέμιζεν, med.-pass. 3 sing. πελεμίζετο; ep. aor. 3 sing. πελέμιξεν, inf. πελεμίξαι, ep. aor. pass. 3 sing. πελεμίχθη act. met acc. ( causat. ) doen schudden, schokken:; ὡς δ ’ Εὖρός τε Νότος τ ’ ἐριδαίνετον... πελεμιζέμεν ὕλην zoals de oostenwind en de zuidenwind erom strijden het bos te doen schudden Il. 16.766; opzij doen gaan, met kracht opzij drukken:; οὐδ ’ ἐδύναντο... πελεμίξαι zij waren niet in staat (het schild) opzij te drukken Il. 16.108; (doen) buigen:. τρὶς μέν μιν πελέμιξεν driemaal deed hij (de boog) buigen Od. 21.125. pass. intrans. staan te schudden:; πελεμίζετ ’ Ὄλυμπος de Olympus stond te schudden Il. 8.443; ἐπὶ δ ’ οὐρίαχος πελεμίχθη ἔγχεος de schacht van de speer stond trillend in de grond Il. 16.612; buigen, opzij gaan:. ὃ δὲ χασσάμενος πελεμίχθη hij week terug en ging opzij Il. 5.626.
Frisk Etymological English
Grammatical information: v.
Meaning: to vibrate, to shake, pass. to tremble (Il.; Trümpy Fachausdrücke 130 ff., Ruijgh L'élém. ach. 8 1 f. );
Other forms: aor. -ίξαι, -ιχθῆναι.
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]
Etymology: Denominative formation in -ίζω (after ἐλελίζω, στυφελίζω, δνοπαλίζω a.o. with comparable meaning; Chantraine Gramm. hom. 1, 340) from an unknown noun, approx. *πέλεμα v.t., which may have cognates in Germ., a.o. in the compp. Goth. us-film-a frightened, appalled (with usfilm-ei fright, horror), OWNo. felms-fullr full of frightening, which presuppose a noun PGm. *felma- fright. If one distinguishes an m-suffix one could connect the group of πάλλω (since Fick KZ 19, 262; further s. WP. 2, 52f.). Also Arm. al̃m-uk confusion, unrest (: παλμ-ός, πελεμ-ίζω) can be connected (Adjarian MSL 20, 160). -- Here may also belong πόλεμος; s.v. Furnée 151 (with n. 42) calls πελεμ- entschieden ungriechisch; the suffix -εμ- would be Pre-Greek.