ἐμπολή: Difference between revisions
(1b) |
(1ab) |
||
Line 33: | Line 33: | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: <b class="b2">trade, trade-goods, purchase, profit</b> (Pi., Att.).<br />Other forms: Arc. <b class="b3">ἰνπολα</b>, IVa<br />Compounds: Comp. <b class="b3">ἀπεμπολή</b> s. below. Note <b class="b3">ἐμπέλωρος ἀγορανόμος</b> H. (prob. for <b class="b3">ἐμπολ-</b>; diff. Chantraine, s. v.). - <b class="b3">ἐμπολαῖος</b> <b class="b2">belonging to trade</b>, surname of Hermes (Ar.), <b class="b3">ἐμπολεύς</b> [[buyer]] (AP; cf. Boßhardt Die Nomina auf <b class="b3">-ευς</b> 74). Denomin. verb <b class="b3">ἐμπολάω -άομαι</b>, impf. <b class="b3">ἠμπόλων</b>, aor. <b class="b3">ἠμπόλησα</b> (<b class="b3">ἐνεπόλησα</b> Is.), <b class="b3">ἠμπολήθην</b>, perf. <b class="b3">ἠμπόληκα</b> (<b class="b3">ἐμπεπόληκα</b> Luc.), <b class="b3">ἠμπόλημαι</b> [[trade]], [[buy]], [[sell]], [[win]] (Od.). Also with prefix: <b class="b3">ἀπ-</b>, <b class="b3">δι-</b>, <b class="b3">ἐξ-</b>, <b class="b3">παρ-</b>, <b class="b3">προσ-</b>.<br />Derivatives: <b class="b3">ἐμπόλημα</b> [[goods]], [[profit]] (S.), (<b class="b3">ἀπ-)ἐμπόλησις</b> (Hp., Poll.), <b class="b3">ἀπεμπολητής</b> [[seller]] (Lyc.); postverbal <b class="b3">ἀπεμπολήν ἀπαλλαγήν</b>, <b class="b3">πρᾶσιν</b>, <b class="b3">ἐμπορίαν</b> H.<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [639] <b class="b2">*kʷel-</b> [[turn]], [[move]]<br />Etymology: Also (<b class="b3">ἐξ-)ἐμπολέω</b> <b class="b2">id.</b> (Herod., J.). Cf. <b class="b3">ἐντολή</b>, <b class="b3">ἐντομή</b> etc. and so based on a verb <b class="b3">*ἐμπέλω</b>, <b class="b3">-ομαι</b>. One compares the iterative (with lengthened grade) <b class="b3">πωλέω</b> [[sell]]. <b class="b3">ἐμπολάω</b> is a denomin, as appears from the augmented and reduplicated forms. - Connection with <b class="b3">πέλομαι</b>, <b class="b3">-ω</b> [[turn]], [[move]] is semantically possible; <b class="b3">ἐμπολή</b> would then be [[traffic]]. IE has an old word for <b class="b2">sell, earn etc.</b>, in several nominal derivv., e. g. Skt. <b class="b2">paṇa-</b> m. [[salary]] (with <b class="b2">paṇate</b> [[trade]], [[buy]]), Lith. <b class="b2">pel̃nas</b> [[wages]], [[salary]], OHG [[fāli]], OWNo. [[falr]] <b class="b2">sal(e)able</b>; one connects <b class="b3">πωλέω</b> separating <b class="b3">ἐμπολή</b>. See Schwyzer 720 n. 8. See on <b class="b3">ἐμπολή</b>, <b class="b3">ἐμπολάω</b> Chantraine, Rev. de phil. 66, 11ff. with diff. suggestions (<b class="b3">πελάζω</b>, <b class="b3">πέλας</b> etc.). - De Lamberterie argues for connection with <b class="b2">*kʷel-</b> and <b class="b3">πωλέομαι</b>, RPh 2, 1997, 159 and 172. | |etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: <b class="b2">trade, trade-goods, purchase, profit</b> (Pi., Att.).<br />Other forms: Arc. <b class="b3">ἰνπολα</b>, IVa<br />Compounds: Comp. <b class="b3">ἀπεμπολή</b> s. below. Note <b class="b3">ἐμπέλωρος ἀγορανόμος</b> H. (prob. for <b class="b3">ἐμπολ-</b>; diff. Chantraine, s. v.). - <b class="b3">ἐμπολαῖος</b> <b class="b2">belonging to trade</b>, surname of Hermes (Ar.), <b class="b3">ἐμπολεύς</b> [[buyer]] (AP; cf. Boßhardt Die Nomina auf <b class="b3">-ευς</b> 74). Denomin. verb <b class="b3">ἐμπολάω -άομαι</b>, impf. <b class="b3">ἠμπόλων</b>, aor. <b class="b3">ἠμπόλησα</b> (<b class="b3">ἐνεπόλησα</b> Is.), <b class="b3">ἠμπολήθην</b>, perf. <b class="b3">ἠμπόληκα</b> (<b class="b3">ἐμπεπόληκα</b> Luc.), <b class="b3">ἠμπόλημαι</b> [[trade]], [[buy]], [[sell]], [[win]] (Od.). Also with prefix: <b class="b3">ἀπ-</b>, <b class="b3">δι-</b>, <b class="b3">ἐξ-</b>, <b class="b3">παρ-</b>, <b class="b3">προσ-</b>.<br />Derivatives: <b class="b3">ἐμπόλημα</b> [[goods]], [[profit]] (S.), (<b class="b3">ἀπ-)ἐμπόλησις</b> (Hp., Poll.), <b class="b3">ἀπεμπολητής</b> [[seller]] (Lyc.); postverbal <b class="b3">ἀπεμπολήν ἀπαλλαγήν</b>, <b class="b3">πρᾶσιν</b>, <b class="b3">ἐμπορίαν</b> H.<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [639] <b class="b2">*kʷel-</b> [[turn]], [[move]]<br />Etymology: Also (<b class="b3">ἐξ-)ἐμπολέω</b> <b class="b2">id.</b> (Herod., J.). Cf. <b class="b3">ἐντολή</b>, <b class="b3">ἐντομή</b> etc. and so based on a verb <b class="b3">*ἐμπέλω</b>, <b class="b3">-ομαι</b>. One compares the iterative (with lengthened grade) <b class="b3">πωλέω</b> [[sell]]. <b class="b3">ἐμπολάω</b> is a denomin, as appears from the augmented and reduplicated forms. - Connection with <b class="b3">πέλομαι</b>, <b class="b3">-ω</b> [[turn]], [[move]] is semantically possible; <b class="b3">ἐμπολή</b> would then be [[traffic]]. IE has an old word for <b class="b2">sell, earn etc.</b>, in several nominal derivv., e. g. Skt. <b class="b2">paṇa-</b> m. [[salary]] (with <b class="b2">paṇate</b> [[trade]], [[buy]]), Lith. <b class="b2">pel̃nas</b> [[wages]], [[salary]], OHG [[fāli]], OWNo. [[falr]] <b class="b2">sal(e)able</b>; one connects <b class="b3">πωλέω</b> separating <b class="b3">ἐμπολή</b>. See Schwyzer 720 n. 8. See on <b class="b3">ἐμπολή</b>, <b class="b3">ἐμπολάω</b> Chantraine, Rev. de phil. 66, 11ff. with diff. suggestions (<b class="b3">πελάζω</b>, <b class="b3">πέλας</b> etc.). - De Lamberterie argues for connection with <b class="b2">*kʷel-</b> and <b class="b3">πωλέομαι</b>, RPh 2, 1997, 159 and 172. | ||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=ἐμ-[[πολή]], ἡ, <i>n</i> [ἐν, [[πωλέω]]<br /><b class="num">I.</b> [[merchandise]], Ar., Xen.<br /><b class="num">II.</b> [[traffic]], [[purchase]], Eur., Xen. | |||
}} | }} |
Revision as of 15:40, 9 January 2019
English (LSJ)
ἡ, Arc. ἰνπολά IG5(2).3.27 (pl., Tegea, iv B.C.):—
A merchandise, Pi.P.2.67, Ar.Ach.930 (lyr.); ὁλκάδας γεμούσας . . ἐμπολῆς X.HG5.1.23: metaph., μέλεον ἐ. E.Hyps Fr.41(64).87 (lyr.): pl., wares, IGl.c. II traffic, purchase, E.IT 1111 (lyr.), X.Cyr.6.2.39: pl., ventures, S.Fr.555.4. III gain made by traffic, profit, ἀναθέμεν τῷ' Ἀσκλαπιῷ τὰς ἐ. τῶν ἰχθύων Ἀρχ. Ἐφ. 1918.168 (Epid., iv B.C.), cf. Palaeph.45; esp. harlot's hire, Artem.1.78 (pl.), D.C.79.13 (pl.).
German (Pape)
[Seite 816] ἡ, das, womit Handel getrieben wird, Kaufmannsgut; Pind. P. 2, 67; Xen. Hell. 5, 1, 23; der Handel, Cyr. 6, 2, 39; das durch den Handel Erworbene, Gewinn, Sp.; besonders der Gewinn der Huren u. der Hurenwirthe, Artem. 1, 78 D. C. 79, 13.
Greek (Liddell-Scott)
ἐμπολή: ἡ, ἐμπόλημα, ἐμπόρευμα, φορτίον, Πινδ. Π. 2. 125, Ἀριστοφ. Ἀχ. 930 ὁλκάδας γεμούσας... ἐμπολῆς Ξεν. Ἑλλ. 5. 1, 23· ἐν τῷ πληθ., Σοφ. Ἀποσπ. 499. ΙΙ. ἐμπόριον, ὠνή, ἀγορασία, Εὐρ. Ι Τ. 1111, Ξεν. Κύρ. 6. 2, 39. ΙΙΙ. κέρδος προελθὸν ἐκ τοῦ ἐμπορίου, χρήματα, Παλαίφ. 46. 3, ἴδε σημ. Πιερσῶνος ἐν Μοιρ. σ. 155· ὁ μισθὸς πόρνης, Ἀρτεμίδ. 1. 78, Δίων Κ. 79. 13.
French (Bailly abrégé)
ῆς (ἡ) :
1 objet dont on trafique, marchandise;
2 trafic.
Étymologie: ἐμπολάω.
Spanish (DGE)
-ῆς, ἡ
• Alolema(s): dór. -ά Pi.P.2.67, E.Fr.Hyps.p.121, IG 42.123.23 (Epidauro IV a.C.); arcad. ἰνπ- IPArk.2.27 (Tegea V/IV a.C.)
I 1comercio, transacción comercial mediante trueque o esp. venta κατὰ Φοίνισσαν ἐμπολάν al modo del comercio fenicio Pi.l.c., λεπταῖς ἐπὶ ῥοπῆσιν ἐμπολὰς μακρὰς ἀεὶ παραρρίπτοντες S.Fr.555, ζαχρύσου δὲ δι' ἐμπολᾶς por trueque con oro, e.e. vendida a cambio de oro E.IT 1111, χρημάτων προσδεῖσθαι ... εἰς ἐμπολήν X.Cyr.6.2.39, τὰ ἰν ταῖς ἰνπολαῖς πάντα todo lo relativo a las transacciones comerciales, IPArk.l.c., ἐ. κερδαλέος Ael.NA 2.50, cf. Lib.Or.18.136.
2 ganancia obtenida por el comercio o la venta τὰν [δεκάταν δωσεῖ] ν τῷ Ἀσκλ[απ] ιῷ τᾶς ἐμπολᾶς τῶν ἰχθύων IG l.c., cf. Palaeph.45, PSI 666.8 (III a.C.)
•ganancia o pago obtenido por una prostituta, Artem.1.78, D.C.79.13.4.
II concr. mercancía ἔνδησον ... τῷ ξένῳ καλῶς τὴν ἐμπολήν Ar.Ach.930, βορᾶς ... ἐμπολὴν λαβεῖν E.Cyc.254, νάϊος ἐ. mercancía traida en barco E.Fr.759a.87, ὁλκάδες γέμουσαι ἐμπολῆς X.HG 5.1.23, en un pequeño comercio SB 15001.14 (III a.C.), τὸν ῥῶπον Αἰγιναίαν ἐμπολὴν λέγεσθαι Str.8.6.16, cf. E.Fr.932
•ἡ Ἐ. la Mercancía tít. de una comedia de Efipo, Ath.363c.
• Etimología: Rel. c. πέλομαι q.u., de *ku̯el- ‘ir y venir’.
Greek Monolingual
και αμπολή, η (AM ἐμπολή)
νεοελλ.
1. αυλάκι με το οποίο διοχετεύεται το νερό για άρδευση ή σε δεξαμενή μύλου, χαντάκι, οχετός, λούκι, κν. αμπολή
2. αρδευτικό φράγμα
3. πρόχειρο άνοιγμα τοίχου που χρησιμεύει ως διάβαση
μσν.
εισαγωγή εμπορεύματος (βλ. και ἐμβολή)
αρχ.
1. εμπόλημα, εμπόρευμα, πραμάτειες, εμπορικά είδη
2. αποστολή εμπορευμάτων
3. εμπόριο, συναλλαγή, δοσοληψία
4. κέρδος από εμπόριο, χρήματα
5. το κέρδος τών πορνών και τών πορνοβοσκών.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. εμπολή (πρβλ. εντολή), αρκαδ. ινπολά, πιθ. < εμπέλω, -ομαι. Συνήθως συσχετίζεται με το ρ. πέλομαι (με τη σημασία του «κινώ, κινούμαι»), ενώ κατ' άλλους με το ρ. πωλώ (το δεύτερο δεν φαίνεται πολύ πειστικό, παρά τη σημασιολογική τους ομοιότητα). Με το προθηματικό εν- δηλώνεται η κίνηση η οποία περιλαμβάνεται στη σημασία της λέξεως.
ΠΑΡ. εμπολώ
αρχ.
εμπολεύς
αρχ.-μσν.
εμπολαίος, εμπόλημα.
ΣΥΝΘ. (Β' συνθετικό) αρχ. απεμπολή, παρεμπολή].
Greek Monotonic
ἐμπολή: ἡ (ἐν, πωλέω),·
I. εμπόρευμα, φορτίο, πραμάτεια, σε Αριστοφ., Ξεν.
II. εμπόριο, συναλλαγή, αγορά, σε Ευρ., Ξεν.
Russian (Dvoretsky)
ἐμπολή: дор. ἐμπολά ἡ
1) тж. pl. товар Pind., Soph., Arph., Xen.;
2) купля-продажа, торговля (χρημάτων προσδεῖσθαι εἰς ἐμπολήν Xen.): ζαχρύσου δι᾽ ἐμπολᾶς Eur. путем продажи за большое количество золота.
Frisk Etymological English
Grammatical information: f.
Meaning: trade, trade-goods, purchase, profit (Pi., Att.).
Other forms: Arc. ἰνπολα, IVa
Compounds: Comp. ἀπεμπολή s. below. Note ἐμπέλωρος ἀγορανόμος H. (prob. for ἐμπολ-; diff. Chantraine, s. v.). - ἐμπολαῖος belonging to trade, surname of Hermes (Ar.), ἐμπολεύς buyer (AP; cf. Boßhardt Die Nomina auf -ευς 74). Denomin. verb ἐμπολάω -άομαι, impf. ἠμπόλων, aor. ἠμπόλησα (ἐνεπόλησα Is.), ἠμπολήθην, perf. ἠμπόληκα (ἐμπεπόληκα Luc.), ἠμπόλημαι trade, buy, sell, win (Od.). Also with prefix: ἀπ-, δι-, ἐξ-, παρ-, προσ-.
Derivatives: ἐμπόλημα goods, profit (S.), (ἀπ-)ἐμπόλησις (Hp., Poll.), ἀπεμπολητής seller (Lyc.); postverbal ἀπεμπολήν ἀπαλλαγήν, πρᾶσιν, ἐμπορίαν H.
Origin: IE [Indo-European]X [probably] [639] *kʷel- turn, move
Etymology: Also (ἐξ-)ἐμπολέω id. (Herod., J.). Cf. ἐντολή, ἐντομή etc. and so based on a verb *ἐμπέλω, -ομαι. One compares the iterative (with lengthened grade) πωλέω sell. ἐμπολάω is a denomin, as appears from the augmented and reduplicated forms. - Connection with πέλομαι, -ω turn, move is semantically possible; ἐμπολή would then be traffic. IE has an old word for sell, earn etc., in several nominal derivv., e. g. Skt. paṇa- m. salary (with paṇate trade, buy), Lith. pel̃nas wages, salary, OHG fāli, OWNo. falr sal(e)able; one connects πωλέω separating ἐμπολή. See Schwyzer 720 n. 8. See on ἐμπολή, ἐμπολάω Chantraine, Rev. de phil. 66, 11ff. with diff. suggestions (πελάζω, πέλας etc.). - De Lamberterie argues for connection with *kʷel- and πωλέομαι, RPh 2, 1997, 159 and 172.
Middle Liddell
ἐμ-πολή, ἡ, n [ἐν, πωλέω
I. merchandise, Ar., Xen.
II. traffic, purchase, Eur., Xen.