Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

aboleo: Difference between revisions

From LSJ

L'amor che move il sole e l'altre stelleLove that moves the sun and the other stars

Dante Alighieri, Paradiso, XXXIII, v. 145
(3_1)
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1")
 
(6 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 1: Line 1:
{{LaEn
|lnetxt=aboleo abolere, abolevi, abolitus V TRANS :: destroy, efface, obliterate; kill; banish, dispel; put end to. abolish, rescind
}}
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>ăb-ŏlĕo</b>: ēvi (ui), ĭtum, 2, v. a., orig. (in [[contrast]] [[with]] ad-[[oleo]])<br /><b>I</b> to [[retard]] or to [[check]] the [[growth]] of; [[hence]], in a [[more]] extended [[sense]], to [[destroy]], [[efface]], [[abolish]]; trop., to [[terminate]], and, in the [[pass]]., to [[die]], to [[decay]] (not [[before]] the Aug. [[period]]).<br /><b>I</b> Lit.: cuncta viri monumenta, Verg. A. 4, 497: deum [[aedes]] vetustate aut igni abolitae, Tac. A. 2, 49; cf.: [[corpus]] alicujus igni, i. e. to [[burn]], id. ib. 16, 6; so, libros, Plin. Ep. 7, 19, 6: Homeri carmina, Suet. Calig. 34 al.— In [[pass]].: aboleri, to [[die]] (opp. nasci), Plin. 7, prooem. § 4.—Poet.: viscera undis, to [[remove]] the [[poisonous]] [[flesh]] by [[washing]], Verg. G. 3, 560.—<br /><b>II</b> Fig.: [[dedecus]] armis, Verg. A. 11, 789; cf.: labem prioris ignominiae, Tac. H. 3, 24: memoriam, Suet. Calig. 60; Verg. A. 1, 720: magistratum alicui, Liv. 3, 38, 7: legem (= abrogare), Quint. 1, 5, 29; cf. [[decretum]], Suet. Claud. 6; Galb. 23: [[crimen]], Dig. 48, 6, 2, § 10: frumentationes, Suet. Aug. 42: vectigalia, id. Ner. 10: vim moremque asylorum, id. Tib. 37 al.: nonnulla ex antiquis caerimoniis [[paulatim]] abolita (= omissa, neglecta), Suet. Aug. 31; cf.: [[memoria]] [[nondum]] [[omnino]] abolita, id. Gram. 24.
|lshtext=<b>ăb-ŏlĕo</b>: ēvi (ui), ĭtum, 2, v. a., orig. (in [[contrast]] [[with]] ad-[[oleo]])<br /><b>I</b> to [[retard]] or to [[check]] the [[growth]] of; [[hence]], in a [[more]] extended [[sense]], to [[destroy]], [[efface]], [[abolish]]; trop., to [[terminate]], and, in the [[pass]]., to [[die]], to [[decay]] (not [[before]] the Aug. [[period]]).<br /><b>I</b> Lit.: cuncta viri monumenta, Verg. A. 4, 497: deum [[aedes]] vetustate aut igni abolitae, Tac. A. 2, 49; cf.: [[corpus]] alicujus igni, i. e. to [[burn]], id. ib. 16, 6; so, libros, Plin. Ep. 7, 19, 6: Homeri carmina, Suet. Calig. 34 al.— In [[pass]].: aboleri, to [[die]] (opp. nasci), Plin. 7, prooem. § 4.—Poet.: viscera undis, to [[remove]] the [[poisonous]] [[flesh]] by [[washing]], Verg. G. 3, 560.—<br /><b>II</b> Fig.: [[dedecus]] armis, Verg. A. 11, 789; cf.: labem prioris ignominiae, Tac. H. 3, 24: memoriam, Suet. Calig. 60; Verg. A. 1, 720: magistratum alicui, Liv. 3, 38, 7: legem (= abrogare), Quint. 1, 5, 29; cf. [[decretum]], Suet. Claud. 6; Galb. 23: [[crimen]], Dig. 48, 6, 2, § 10: frumentationes, Suet. Aug. 42: vectigalia, id. Ner. 10: vim moremque asylorum, id. Tib. 37 al.: nonnulla ex antiquis caerimoniis [[paulatim]] abolita (= omissa, neglecta), Suet. Aug. 31; cf.: [[memoria]] [[nondum]] [[omnino]] abolita, id. Gram. 24.
Line 7: Line 10:
{{Georges
{{Georges
|georg=ab-[[oleo]], ēvī, [[itum]] ([[nach]] Prisc. 9, 54 ēvi, ētum), ēre ([[ἀπόλλυμι]]), »[[etwas]] [[vergehen]] [[machen]]«, [[vernichten]], [[vertilgen]], a) [[physisch]]: monumenta, Verg.: [[opus]], Ov.: [[viscera]] undis, [[reinigen]], Verg.: Poppaeae [[corpus]] [[non]] igni abolitum, Tac.: aboleri flammis, Cod. Theod. – Dah. aboleri, aus der [[Welt]] geschafft [[werden]] = [[sterben]] (Ggstz. nasci), Plin. 7. pr. § 4: [[abolitus]], gestorben, Commod. apol. 697. – b) übtr., α) [[politisch]], [[moralisch]] usw. [[tilgen]] = [[auf]] [[immer]] od. [[gänzlich]] [[abnehmen]], -[[entziehen]], -[[beseitigen]], – in [[Vergessenheit]] [[bringen]], alci magistratum, Liv.: [[vires]], Tac.: certamina communi utilitate, Tac.: memoriam, Tac.: infamiam Tac.: Sychaeum, Verg.: [[dedecus]] armis, Verg.: [[pudor]] flagitii prioris [[abolitus]] est, ist erloschen, Liv. epit. – β) etw. [[ganz]] [[außer]] [[Gebrauch]]-, in [[Abgang]] [[bringen]], [[gänzlich]] [[abschaffen]], -[[aufheben]], [[für]] [[ungültig]] [[erklären]], [[unterdrücken]], [[niederschlagen]], [[ritus]], sacrificandi disciplinam, Liv.: [[testamentum]], Vell.: divitias, Sen.: libros, Lact.: accusationem, Plin. ep.: religionem, Suet.: abolitos [[paulatim]] patrios [[mores]] ([[allmählich]] in [[Abgang]] gekommene) [[funditus]] everti per etc., Tac. – Partic. Perf. im Plur. subst., abolita [[atque]] abrogata retinere, Quint. 1, 6, 20.
|georg=ab-[[oleo]], ēvī, [[itum]] ([[nach]] Prisc. 9, 54 ēvi, ētum), ēre ([[ἀπόλλυμι]]), »[[etwas]] [[vergehen]] [[machen]]«, [[vernichten]], [[vertilgen]], a) [[physisch]]: monumenta, Verg.: [[opus]], Ov.: [[viscera]] undis, [[reinigen]], Verg.: Poppaeae [[corpus]] [[non]] igni abolitum, Tac.: aboleri flammis, Cod. Theod. – Dah. aboleri, aus der [[Welt]] geschafft [[werden]] = [[sterben]] (Ggstz. nasci), Plin. 7. pr. § 4: [[abolitus]], gestorben, Commod. apol. 697. – b) übtr., α) [[politisch]], [[moralisch]] usw. [[tilgen]] = [[auf]] [[immer]] od. [[gänzlich]] [[abnehmen]], -[[entziehen]], -[[beseitigen]], – in [[Vergessenheit]] [[bringen]], alci magistratum, Liv.: [[vires]], Tac.: certamina communi utilitate, Tac.: memoriam, Tac.: infamiam Tac.: Sychaeum, Verg.: [[dedecus]] armis, Verg.: [[pudor]] flagitii prioris [[abolitus]] est, ist erloschen, Liv. epit. – β) etw. [[ganz]] [[außer]] [[Gebrauch]]-, in [[Abgang]] [[bringen]], [[gänzlich]] [[abschaffen]], -[[aufheben]], [[für]] [[ungültig]] [[erklären]], [[unterdrücken]], [[niederschlagen]], [[ritus]], sacrificandi disciplinam, Liv.: [[testamentum]], Vell.: divitias, Sen.: libros, Lact.: accusationem, Plin. ep.: religionem, Suet.: abolitos [[paulatim]] patrios [[mores]] ([[allmählich]] in [[Abgang]] gekommene) [[funditus]] everti per etc., Tac. – Partic. Perf. im Plur. subst., abolita [[atque]] abrogata retinere, Quint. 1, 6, 20.
}}
{{esel
|sltx=[[Ἀβολλαῖος]]
}}
{{LaZh
|lnztxt=aboleo, es, evi, itum, ere. 2. :: 廢弛。 刮去。— ei magistratum 革其官。— id undis 洗容之。Memoria abolevit 已無跡。失傳。Aboleri 死。亡。滅。
}}
{{trml
|trtx====[[wipe out]]===
Bulgarian: ликвидирам; Catalan: aniquilar, anihilar, exterminar; Finnish: tuhota, pyyhkäistä pois; French: [[anéantir]]; Georgian: განადგურება; German: [[auslöschen]], [[vernichten]]; Greek: [[εξαλείφω]]; Ancient Greek: [[ἀφανίζω]], [[διαμαθύνω]], [[ἐκσμάω]], [[ἐξαλείφω]]; Italian: [[obliterare]], [[spazzare via]], [[eliminare]], [[annientare]], [[cancellare dalla terra]]; Japanese: 一掃する; Korean: 무찌르다; Kurdish Central Kurdish: لەناوبردن‎; Maori: tipihauraro, hoepapa, urupatu; Polish: zniszczyć, wymazać, tępić; Portuguese: [[aniquilar]], [[exterminar]]; Russian: [[уничтожать]], [[уничтожить]], [[истреблять]], [[истребить]]; Serbo-Croatian: sravniti sa zemljom; Spanish: [[aniquilar]], [[exterminar]]; Swedish: utplåna, utrota
===[[obliterate]]===
Belarusian: знішчыць, знішчаць, вынішчыць, вынішчаць; Bulgarian: изличавам, унищожавам; Catalan: anihilar, aniquilar, esmicolar, destrossar, destruir; Danish: udslette, tilintetgøre; Dutch: [[uitwissen]]; Finnish: tuhota, hävittää; French: [[annihiler]], [[effacer]]; German: [[auslöschen]], [[verwischen]]; Hungarian: eltöröl, kiirt; Italian: [[obliterare]], [[annullare]], [[spazzare]]; Latin: [[oblittero]], [[annihilo]]; Maori: urupatu; Norwegian Bokmål: utslette; Nynorsk: utslette, utsletta; Polish: wyniszczać, wyniszczyć; Portuguese: [[aniquilar]], [[obliterar]]; Russian: [[уничтожить]]; Spanish: [[remover]], [[borrar]], [[destruir]], [[obliterar]], [[arrasar]], [[aniquilar]]; Swedish: utplåna
===[[destroy]]===
Akkadian: 𒄢; Aklanon: guba'; Albanian: shkatërroj; Arabic: دَمَّرَ‎; Egyptian Arabic: روح‎, خرب‎; Armenian: ոչնչացնել; Azerbaijani: məhv etmək, dağıtmaq; Belarusian: знішчаць, ні́шчыць, зні́шчыць, руйнаваць, зруйнаваць; Breton: freuzañ; Bulgarian: унищожавам, унищожа, разрушавам, разруша; Catalan: destruir; Cebuano: guba; Central Huishui Hmong: kom puas rau; Cherokee: ᎠᏲᏍᏙᏗ; Chinese Mandarin: 銷毀/销毁, 摧毀/摧毁, 破壞/破坏, 毀壞/毁坏; Choctaw: nasholichi; Czech: ničit, zničit; Danish: ødelægge; Dutch: [[vernietigen]], [[vernielen]], [[verwoesten]], [[kapot maken]], [[slopen]]; Esperanto: ekstermi, detrui; Estonian: hävitama; Evenki: эвми; Finnish: tuhota, hävittää; French: [[détruire]]; Middle French: gaster, destruire, mehaignier; Old French: gaster, destruire, mehaignier; Friulian: distruzi, distrugi; Galician: destruír; Georgian: განადგურება, მოსპობა, დაქცევა, დანგრევა; German: [[zerstören]], [[vernichten]], [[kaputtmachen]]; Gothic: 𐌵𐌹𐍃𐍄𐌾𐌰𐌽; Greek: [[καταστρέφω]]; Ancient Greek: [[ἀπόλλυμι]], [[ὄλλυμι]], [[ἀείρω]], [[ἀϊστόω]], [[πέρθω]], [[πορθέω]], [[ἀναιρέω]], [[ἀναλίσκω]], [[λύω]], [[διαλύω]], [[καταλύω]], [[ὀλέκω]], [[φθείρω]], [[ἀποφθείρω]], [[διαφθείρω]], [[ἐκφθείρω]], [[καταφθείρω]], [[φθίνω]], [[φθίω]], [[καταχράομαι]]; Hawaiian: luku; Hebrew: הָרַס‎; Higaonon: naguba; Hindi: नष्ट करना, नाश करना, बर्बाद करना; Hungarian: megsemmisít, pusztít, elpusztít, tönkretesz, szétrombol; Icelandic: eyðileggja, rústa, skemma; Ido: destruktar; Irish: slad; Italian: [[distruggere]], [[annichilare]]; Japanese: 破壊する, 壊す, 潰す, 破る; Khmer: កំទេច, បំផ្លាញ; Korean: 파괴하다, 말살하다, 부수다; Kumyk: дагъытмакъ; Kurdish Northern Kurdish: têkşikandin; Lao: ທໍາລາຍ; Latgalian: nycynuot, iznycynuot, propuļdeit; Latin: [[populor]], [[deleo]], [[aufero]], [[aboleo]], [[abolefacio]]; Latvian: iznīcināt; Lithuanian: sunaikinti; Livonian: nītsiņtõ; Macedonian: уништува, уништи; Malay: musnah; Manchu: ᡝᡶᡠᠯᡝᠮᠪᡳ; Maori: whakakorekore, hoepapa, whakamōtī, kōpenupenu, whakangawhi, whakangahi, kaiauru, whakahotu, hoepapa, urupatu, whakamōtī, whakapakaru; Mirandese: çtruir, çtroçar; Mongolian Cyrillic: суйтгэх, сүйтгэх; Nanai: хэпули-; Ngazidja Comorian: hwangamiza; Norman: dêtruithe; Norwegian Bokmål: ødelegge; Persian: از بین بردن‎; Phoenician: 𐤀𐤁𐤃‎; Polish: niszczyć, zniszczyć, rujnować, zrujnować; Portuguese: [[destruir]], [[estraçalhar]], [[arruinar]], [[destroçar]], [[detonar]]; Romanian: distruge, nimici; Russian: [[уничтожать]], [[уничтожить]], [[разрушать]], [[разрушить]]; Sanskrit: नाशयति; Scots: cannoch; Scottish Gaelic: dì-làraich; Serbo-Croatian Cyrillic: уништавати, у̀ништити; Roman: uništávati, ùništiti; Slovak: ničiť, zničiť, znehodnotiť; Slovene: uničevati, uničiti; Sotho: a timetse; Spanish: [[destruir]], [[romper]], [[destrozar]]; Sumerian: 𒋗𒅆𒌨; Swahili: -haribu; Swedish: förstöra; Tagalog: sirain, wasakin; Tajik: нест кардан; Thai: ทำลาย; Tocharian B: näk-, kärst-; Turkish: yok etmek, mahvetmek; Ugaritic: 𐎕𐎎𐎚; Ukrainian: нищити, знищувати, знищити, руйнувати, зруйнувати, розвалюватити, розвалити; Urdu: برباد کرنا‎; Uzbek: yoʻq qilmoq, bitirmoq; Vietnamese: huỷ hoại, phá hoại, phá huỷ; Walloon: distrure; Welsh: dinistrio; Yiddish: חרובֿ מאַכן‎
}}
}}

Latest revision as of 08:45, 13 June 2024

Latin > English

aboleo abolere, abolevi, abolitus V TRANS :: destroy, efface, obliterate; kill; banish, dispel; put end to. abolish, rescind

Latin > English (Lewis & Short)

ăb-ŏlĕo: ēvi (ui), ĭtum, 2, v. a., orig. (in contrast with ad-oleo)
I to retard or to check the growth of; hence, in a more extended sense, to destroy, efface, abolish; trop., to terminate, and, in the pass., to die, to decay (not before the Aug. period).
I Lit.: cuncta viri monumenta, Verg. A. 4, 497: deum aedes vetustate aut igni abolitae, Tac. A. 2, 49; cf.: corpus alicujus igni, i. e. to burn, id. ib. 16, 6; so, libros, Plin. Ep. 7, 19, 6: Homeri carmina, Suet. Calig. 34 al.— In pass.: aboleri, to die (opp. nasci), Plin. 7, prooem. § 4.—Poet.: viscera undis, to remove the poisonous flesh by washing, Verg. G. 3, 560.—
II Fig.: dedecus armis, Verg. A. 11, 789; cf.: labem prioris ignominiae, Tac. H. 3, 24: memoriam, Suet. Calig. 60; Verg. A. 1, 720: magistratum alicui, Liv. 3, 38, 7: legem (= abrogare), Quint. 1, 5, 29; cf. decretum, Suet. Claud. 6; Galb. 23: crimen, Dig. 48, 6, 2, § 10: frumentationes, Suet. Aug. 42: vectigalia, id. Ner. 10: vim moremque asylorum, id. Tib. 37 al.: nonnulla ex antiquis caerimoniis paulatim abolita (= omissa, neglecta), Suet. Aug. 31; cf.: memoria nondum omnino abolita, id. Gram. 24.

Latin > French (Gaffiot 2016)

(1) ăbŏlĕō,¹⁰ ēvī, ĭtum, ēre, tr.
1 détruire, anéantir : Virg. En. 4, 497 ; Sen. Ep. 87, 41 ; Tac. H. 2, 48, etc.
2 [fig.] supprimer, détruire, effacer des rites, des mœurs, des lois] : Liv. 25, 1, 7 ; Tac. Ann. 14, 20 ; 3, 36 ; 3, 54 ; memoriam flagitii Liv. 7, 13, 4, effacer le souvenir d’une honte, cf. 10, 4, 4 ; 25, 6, 18 || alicui magistratum Liv. 3, 38, 7, supprimer à qqn sa charge.
     Prisc. Gramm. 9, 54 donne aussi aboletum et abolui.
(2) ăbŏlĕō, c. redoleo, renvoyer une odeur : Gloss.

Latin > German (Georges)

ab-oleo, ēvī, itum (nach Prisc. 9, 54 ēvi, ētum), ēre (ἀπόλλυμι), »etwas vergehen machen«, vernichten, vertilgen, a) physisch: monumenta, Verg.: opus, Ov.: viscera undis, reinigen, Verg.: Poppaeae corpus non igni abolitum, Tac.: aboleri flammis, Cod. Theod. – Dah. aboleri, aus der Welt geschafft werden = sterben (Ggstz. nasci), Plin. 7. pr. § 4: abolitus, gestorben, Commod. apol. 697. – b) übtr., α) politisch, moralisch usw. tilgen = auf immer od. gänzlich abnehmen, -entziehen, -beseitigen, – in Vergessenheit bringen, alci magistratum, Liv.: vires, Tac.: certamina communi utilitate, Tac.: memoriam, Tac.: infamiam Tac.: Sychaeum, Verg.: dedecus armis, Verg.: pudor flagitii prioris abolitus est, ist erloschen, Liv. epit. – β) etw. ganz außer Gebrauch-, in Abgang bringen, gänzlich abschaffen, -aufheben, für ungültig erklären, unterdrücken, niederschlagen, ritus, sacrificandi disciplinam, Liv.: testamentum, Vell.: divitias, Sen.: libros, Lact.: accusationem, Plin. ep.: religionem, Suet.: abolitos paulatim patrios mores (allmählich in Abgang gekommene) funditus everti per etc., Tac. – Partic. Perf. im Plur. subst., abolita atque abrogata retinere, Quint. 1, 6, 20.

Spanish > Greek

Ἀβολλαῖος