ὀλίγος: Difference between revisions

From LSJ

Γῆ πάντα τίκτει καὶ πάλιν κομίζεται → Tellus ut edit, ita resorbet omnia → Die Erde alles gebiert und wieder in sich birgt

Menander, Monostichoi, 89
(Bailly1_4)
(Autenrieth)
Line 18: Line 18:
{{bailly
{{bailly
|btext=η, ον :<br /><b>I.</b> <i>adj.</i> <b>1</b> peu <i>en parl. du nombre ou de la quantité</i> : ὀλίγοι τινές XÉN qqes-uns en petit nombre ; <i>abs.</i> [[οἱ]] ὀλίγοι, les oligarques <i>litt.</i> le petit nombre d’hommes qui détiennent le pouvoir ; avec l’inf. trop peu pour, <i>etc.</i><br /><b>2</b> <i>en parl. de la grandeur</i> petit ; <i>en gén.</i> peu considérable : [[ὀλίγον]] [[οὐδέν]] THC rien de petit;<br /><b>II.</b> <i>adv. neutre</i> • [[ὀλίγον]], peu, un peu, <i>avec un Cp.</i> : [[ὀλίγον]] ἦσσον OD un peu moins ; [[οὐκ]] [[ὀλίγον]] [[φέρτερος]] IL beaucoup plus fort <i>litt.</i> non peu supérieur : [[ὀλίγον]] [[τι]] [[πρότερον]] HDT peu avant ; [[ὀλίγον]] [[ὕστερον]] XÉN peu après;<br /><i>Locut. adv.</i><br /><b>1</b> <i>avec idée de quantité</i> • ὀλίγου, pour un peu, presque, environ ; παρ’ [[ὀλίγον]], peu s’en faut, presque ; <i>avec le gén.</i> : ὀλίγου [[δεῖν]] <i>ou</i> ὀλίγου [[δέω]] avec l’inf. ; <i>de même</i>, [[ὀλίγον]] ἀφίκετο νικηθῆναι THC il s’en fallut de peu qu’il ne fût vaincu ; ὀλίγου (<i>ou</i> ὀλίγῳ) [[ἐς]] χιλίους THC environ mille;<br /><b>2</b> <i>avec idée de temps</i> • [[ἐν]] ὀλίγω, en peu de temps, pour peu de temps ; • [[ἐξ]] ὀλίγου, depuis peu, soudain ; • δι’ ὀλίγου, pendant un court espace de temps, en peu de temps;<br /><b>3</b> <i>avec idée de degré</i> • κατ’ [[ὀλίγον]], peu à peu, insensiblement ; <i>au plur.</i> : [[οὗτοι]] κατ’ ὀλίγους γιγνόμενοι ἐμάχοντο HDT ils combattaient n’étant encore que peu nombreux et dispersés;<br /><b>4</b> <i>avec idée de quantité</i> • [[ἐν]] ὀλίγοις, parmi peu, pour marquer l’idée d’une chose remarquable;<br /><i>Cp.</i> ὀλιγώτερος, <i>Sp.</i> [[ὀλίγιστος]].<br />'''Étymologie:''' ὀ- prosth. et R. Λικ, être petit.
|btext=η, ον :<br /><b>I.</b> <i>adj.</i> <b>1</b> peu <i>en parl. du nombre ou de la quantité</i> : ὀλίγοι τινές XÉN qqes-uns en petit nombre ; <i>abs.</i> [[οἱ]] ὀλίγοι, les oligarques <i>litt.</i> le petit nombre d’hommes qui détiennent le pouvoir ; avec l’inf. trop peu pour, <i>etc.</i><br /><b>2</b> <i>en parl. de la grandeur</i> petit ; <i>en gén.</i> peu considérable : [[ὀλίγον]] [[οὐδέν]] THC rien de petit;<br /><b>II.</b> <i>adv. neutre</i> • [[ὀλίγον]], peu, un peu, <i>avec un Cp.</i> : [[ὀλίγον]] ἦσσον OD un peu moins ; [[οὐκ]] [[ὀλίγον]] [[φέρτερος]] IL beaucoup plus fort <i>litt.</i> non peu supérieur : [[ὀλίγον]] [[τι]] [[πρότερον]] HDT peu avant ; [[ὀλίγον]] [[ὕστερον]] XÉN peu après;<br /><i>Locut. adv.</i><br /><b>1</b> <i>avec idée de quantité</i> • ὀλίγου, pour un peu, presque, environ ; παρ’ [[ὀλίγον]], peu s’en faut, presque ; <i>avec le gén.</i> : ὀλίγου [[δεῖν]] <i>ou</i> ὀλίγου [[δέω]] avec l’inf. ; <i>de même</i>, [[ὀλίγον]] ἀφίκετο νικηθῆναι THC il s’en fallut de peu qu’il ne fût vaincu ; ὀλίγου (<i>ou</i> ὀλίγῳ) [[ἐς]] χιλίους THC environ mille;<br /><b>2</b> <i>avec idée de temps</i> • [[ἐν]] ὀλίγω, en peu de temps, pour peu de temps ; • [[ἐξ]] ὀλίγου, depuis peu, soudain ; • δι’ ὀλίγου, pendant un court espace de temps, en peu de temps;<br /><b>3</b> <i>avec idée de degré</i> • κατ’ [[ὀλίγον]], peu à peu, insensiblement ; <i>au plur.</i> : [[οὗτοι]] κατ’ ὀλίγους γιγνόμενοι ἐμάχοντο HDT ils combattaient n’étant encore que peu nombreux et dispersés;<br /><b>4</b> <i>avec idée de quantité</i> • [[ἐν]] ὀλίγοις, parmi peu, pour marquer l’idée d’une chose remarquable;<br /><i>Cp.</i> ὀλιγώτερος, <i>Sp.</i> [[ὀλίγιστος]].<br />'''Étymologie:''' ὀ- prosth. et R. Λικ, être petit.
}}
{{Autenrieth
|auten=[[sup]]. [[ὀλίγιστος]]: [[little]], [[small]]; of a ‘[[short]]’ [[time]] ([[ὀλίγος]] [[χρόνος]]), a ‘[[thin]]’ [[voice]] (ὀλίγῃ ὀπί), a ‘feeblyflowing’ [[spring]] (πίδακος ὀλίγης), ‘[[little]]’fishes (ὀλίγοι ἰχθύες). Neut. as adv., [[ὀλίγον]], a [[little]], [[also]] ὀλίγου, [[almost]], Od. 14.37. Sup., Il. 19.223, ‘[[scanty]] shall be the [[reaping]].’
}}
}}

Revision as of 15:32, 15 August 2017

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: ὀλίγος Medium diacritics: ὀλίγος Low diacritics: ολίγος Capitals: ΟΛΙΓΟΣ
Transliteration A: olígos Transliteration B: oligos Transliteration C: oligos Beta Code: o)li/gos

English (LSJ)

[ῐ], η, ον, later ὀλίος (q.v.), of Size,

   A little, small, freq. in Hom., rarer later, opp. μέγας, σάκος Il.14.376 ; κῦμα Od.10.94, etc. ; ὀλίγῃ ὀπί with small, low voice, 14.492 ; of stature, 9.515 ; ὀ. κῶρος Theoc.1.47 ; οὐκ ὀλίγης αἷμα βοὸς κέχυται Call.Aet.Oxy.2080.85 ; of Space, ὀ. χῶρος Il.10.161, etc. ; of Time, χρόνος 19.157,23.418, Pi. N.7.38, etc. ; ἐν βραχεῖ κὠλίγῳ χρόνῳ S.Fr.646 (cf. IV. 3).    2 sts. in a sense between that of Size and Quantity, ὀ. δόσις Od.6.208 ; οὖρα ὀλίγα not copious, Hp.Epid.1.2 ; ὑποστάσιες ὀλίγαι slight sediments, ib.17 ; ὀ. καὶ οὐδέν little or nothing, Pl.Ap.23a ; οὐδὲν ἢ ὀ. Arist.PA651b17.    3 of Degree, ὀ. καὶ μέγας of low and high degree, Callin.1.17.    4 weak, ἀθυμοτέρη καὶ ὀλιγωτέρη φύσις Hp.Virg. 1.    II of Number, few, or of Quantity, little, not in Hom., freq. in Att., Ar.Av.1417, Eq.717, etc., but rare in Trag., as ὀλίγα κακά A.Pers.330.—The governing body in Oligarchies and the oligarchical party in Democracies was called οἱ ὀ., Th.6.38,8.9, etc. ; ἡ ὑπὸ τῶν ὀ. δυναστεία, αἱ διὰ τῶν ὀ. δυναστεῖαι, Pl.Plt.291d, D.60.25 ; ἑνὸς καὶ πλήθους τὸ ὀ. μέσον Pl.Plt.303a.    2 c. inf., ὀλίγους . . στρατιῇ τῇ Μήδων συμβαλεῖν too few to engage... Hdt.6.109, cf. 7.207 ; μὴ . . αἱ σφέτεραι δέκα νῆες ὀλίγαι ἀμύνειν ὦσιν Th.1.50.    III neut. ὀλίγον as Adv., a little, slightly, little, with Verbs, ὀ. παρακλίνας Il.23.424, cf. 11.52, 12.452 ; φροντίσας E.Cyc.163 ; ὀ. τοῦ ποιήματος προελθών Pl.Prt.339d : also neut. pl., ἠκροβολίσαντο ὀλίγα Th.3.73.    2 with comp. Adjs., ὀλίγον προγενέστερος Il.23.789 ; ὀ. ἧσσον Od.15.365 ; στιβαρώτερον οὐκ ὀ. περ 8.187 ; φέρτερος οὐκ ὀ. περ Il.19.217 ; ὀ. τι πρότερον, v.l. for ὀλίγῳ, Hdt.4.79,81, cf. Pl.Plt.262b, etc. ; ὀ. ὕστερον Id.Grg.454b, etc. ; but ὀλίγῳ is more freq. in Prose, Hdt. ll.cc. (with v.l.), 7.113, al., Pl.Grg.460c, R.327c, etc.    IV special Phrases:    1 ὀλίγου δεῖν almost (v. δεῖ II); ὀλίγου ἐδέησε καταλαβεῖν wanted but little of overtaking, Hdt.7.10.γ' : hence ὀλίγου alone, within a little, allbut, almost, ὀλίγου σεκύνες διεδηλήσαντο Od.14.37, cf. Ar.Ach.348,381,Nu.722, Lys.14.17, Pl.Prt.361b, D.19.334, etc. ; ὀ. ἅπαντες Pl.Ap.22b ; ὀ. ἐς χιλίους close upon 1,000, Th.4.124 ; ὀ. ἦλθεν ἑλεῖν (v. infr. 9) Paus.1.13.6.    2 δι' ὀλίγου at a short distance, E.Ph.1098, Th.2.89,3.21, dub. in A.Th.762 (lyr.) ; for (during) a short time, Th.1.77,2.85,3.43 ; within or after a short time, Id.6.11,47,7.39, etc. ; but    b δι' ὀλίγων in few words, Pl. Phlb.31d, etc. ; v. infr. VI.2.    3 ἐν ὀλίγῳ (χώρῳ is added in Hdt. 9.70) in a small space, within small compass, E.Supp.1126 (lyr.) ; ἐν ὀ. στρατοπεδευομένοις Th.4.26 ; κυκλωθέντων ἐν ὀ. ib.96 ; εἰς ταὐτὸ πάντα . . ἁθροίσαντ' ἐν ὀ. D.3.18 ; also ἐν ὀ. (sc. χρόνῳ) for a brief time, Pi.P.8.92 ; but also, in a short time, quickly, ἔγνων καὶ περὶ τῶν ποιητῶν ἐν ὀ. τοῦτο Pl.Ap.22b, cf. Th.4.55, Act.Ap.26.28.    b ἐν ὀλίγοις one among few, i.e. exceedingly, remarkably, ποταμὸς ἐν ὀ. μέγας Hdt.4.52 ; ἐν ὀλίγοισι Περσέων . . ἀνὴρ δόκιμος Id.9.41 : freq. in later writers, Plu. Pomp.10, Hld.3.1 ; so σὺν ὀλίγοις, v. infr. 10.    4 ἐξ ὀλίγου at short notice, suddenly, ἐξ ὀ. καὶ δι' ὀργῆς Th.2.11, cf. 61,4.108, etc.    5 ἐς ὀλίγον, like παρ' ὀλίγον, within a little, ἐς ὀ. ἀφίκετο τὸ στράτευμα νικηθῆναι ib.129.    6 ἐπ' ὀλίγον for a short time, Hp.Prorrh.1.26, Plot. 4.4.29, Gp.7.12.22, 10.7.10, etc. ; a little at a time, Hp.VC18 ; εἴρηται ἐν τῷ [βιβλίῳ] ἐπ' ὀλίγον a little way on, near the beginning, Gal.15.428.    7 κατ' ὀλίγον by little and little, Th.1.69, Pl.Ti.85d, Luc. Nec.11, etc. ; ἐκ τοῦ κατ' ὀ. D.S.15.34, Ath.Med. ap. Orib.1.2.6 : but the Adj.freq. takes the gender and number of its Subst., κατ' ὀλίγους Hdt.2.93, 8.113 ; οὗτοι κατ' ὀλίγους γινόμενοι ἐμάχοντο fought few at a time, in small parties, Id.9.102, cf. Pl.Tht.197d ; κατ' ὀλίγον μαχεῖται (sc. τὸ πλῆθος αὐτῶν) Th.4.10.    8 μετ' ὀλίγον τούτων shortly after . ., X.HG1.1.2.    9 παρ' ὀλίγον with little to spare, only just, ἀπέφυγες E.IT870(lyr.) ; to within a short distance of, παρ' ὀ. ἦλθε . . ἐκπεσεῖν Plb. 2.55.4, cf. 18.46.12 ; but    b παρ' ὀ. ποιεῖσθαι hold of small account, X.An.6.6.11.    10 σὺν ὀλίγοις, = ἐν ὀλίγοις, ἐπαινεθῆναι Plu.Galb.3 ; v. supr. IV.3b.    V regul. Adv. ὀλίγως is rare, 2 Ep.Pet.2.18, Aq. Is.10.7 ; οὐκ ὀ. AP12.205 (Strat.).    VI Comparison :    1 the Comp. is commonly supplied by μείων, ἥσσων, or ἐλάσσων (qq.v.) ; the older form ὀλείζων (fr. *ὀλειγ-yων) is found in Hom., λαοὶ δ' ὑπ' ὀλείζονες ἦσαν (ὑπολίζονες codd.) Il.18.519 ; so in Att. Inscrr., IG12.76.8 (written ὄλεζον ib.63.17, al.) ; τοῖσι . . ὀλείζοσι μυστηρίοισιν ib.6.76, cf. 95 ; ὀλείζους is prob. in X.Ath.2.1 (μείζους codd.) ; so in Alexandrian Poets, Call.Jov.72 (ὀλίζοσι codd.), AP9.521 ; ἐς ὀλίζονας ἀστέρας ἄρκτου Poet. ap. Theodos. in HilgardExc.exHdn.p.19 ; also ὀλίζωνες Nic.Th.123, ὀλίζωνα ib.372 ; ὀλιζότερος is found in Id.Al. 479, Opp.C.3.65,394, cf. ὀλιζόω ; ὀλιγώτερος is found in Hp.Virg.I (with the sense weaker, v. supr. 1.4), S.E.M.1.70, App.Pun.42, Mith.24, Ael.NA2.42,6.51.    2 Sup. ὀλίγιστος, η, ον, always of Number or Quantity, Il.19.223, Hes.Op.723, IG12.54.7, Ar.Ra.115, Pl.628, Pl.R.473b, al. ; ὀλιγίστου, Sup. of ὀλίγου (cf. IV. I), very nearly, Phot., Hsch. (ubi ὀλιγωστοῦ) ; ὀλίγιστον as Adv., least, very little, Pl.R.587b ; τὸ ὀ. at least, Id.Prm.149a ; ὡς ὀλίγιστα Id.Grg. 510a, Lg.953a (v.l. ὀλιγοστά) ; ἐν ὀλιγίστῳ διασαφῶν Eust.1262.54 ; so δι' ὀλιγίστων Pl.Ep.351d (interpol.). (Aspirated in papyri of ii-iii A.D., as μεθ' ὁλίγον BGU388.11, cf. 146.10.)

German (Pape)

[Seite 321] wenig; zunächst von der Menge, Ggstz von πολύς; ὀλίγ' ἀπαγγέλλω κακά, Aesch. Pers. 322; ἀριθμὸν ὀλίγον, kleine Zahl, Eur. Herc. fur. 6; in Prosa überall, ἑνὸς καὶ πλήθους τὸ ὀλίγον μέσον, Plat. Polit. 303 a; in ἡ ὑπὸ τῶν ὀλίγων δυναστεία, ib. 291 d sind οἱ ὀλίγοι, im Ggstz gegen τὸ πλῆθος, die wenigen Herrschenden, die Regierungspartei in der Oligarchie; Thuc. 8, 9 u. öfter; αἱ διὰ τῶν ὀλίγων δυναστεῖαι, Dem. 60, 25, vgl. Lept. 108; Arist.; – von räumlicher Ausdehnung, klein; ὀλίγος δ' ἔτι χῶρος ἐρύκει, Il. 10, 161; ὀλίγῳ ἐνὶ χώρῳ, 12, 423; ὀλίγη δ' ἦν ἀμφὶς ἄρουρα, 3, 115; von körperlicher Größe, Αἴας, Oileus Sohn, 2, 529; Od. 9, 515; κῦμα οὔτε μέγ' οὔτ' ὀλίγον, 10, 94; σάκος, Il. 14, 376; ἐν ὀλίγῳ χώρῳ, Her. 9, 70; von der Zeit, χρόνος, Il. 19, 157. 23, 418; ὀλίγη δέ τ' ἀνάπνευσις πολέμοιο, 11, 801; von der Zeit auch Pind. N. 7, 38; ὀλίγον γὰρ χρόνον ἀλλήλοις διειλέγμεθα, Plat. Apol. 37 a. – Uebh. gering; ὀλίγον δέ μιν ἄχθος ἐπείγει, Il. 12, 452; δόσις ὀλίγη τε φίλη τε, Od. 6, 208, wie οὐκ ὀλίγαν δόσιν Pind. P. 10, 20; c. inf., zu wenig, um zu, ἐόντων αὐτῶν ὀλίγων τὸν Μήδων στρατὸν ἀλέξασθαι, Her. 7, 207, vgl. 6, 109; δέκα νῆες ὀλίγαι ἀμύνειν, Thuc. 1, 50. – Adverbial ὀλίγ ο ν, ein wenig, gar wenig; ἱππῆες δ' ὀλίγον μετεκίαθον, Il. 11, 52; ὀλίγον δὲ παρακλίνας, 23, 424; ἐμεῖ' ὀλίγον προγενέστε ρός ἐστιν, ibd. 789; so bes. bei comparat., ὀλίγον σοφώτερος, Eur. Hipp. 987; ὀλίγον τι πρότερον τούτων, Her. 4, 81. (v. l. ὀλίγῳ, s. unten); τὰ λεχθέντα ὀλίγον ἔμπροσθεν, Plat. Phaedr. 277 d; ὀλίγον πρότερον, ὕστερον, Polit. 262 b Gorg. 454 b u. öfter; Xen. An. 7, 2, 20 u. Sp. – Aber beim comparat. steht auch eben so oft ὀλίγῳ, z. B. πρότερον, ὕστερον, Plat. Gorg. 460 c Rep. I, 327 b; οὐκ ὀλίγῳ μου πλεονεκτεῖν διανοεῖ, nicht um ein weniges, Conv. 218 e; – ὀλίγου, um ein weniges, fast, beinahe; Od. 14, 37; μεταξὺ δ' ἀλκὰ δι' ὀλίγου τείνει πύργος ἐν εὔρει, Aesch. Spt. 744; eigtl. vom Preise, ταῦτα ἕτερον ἂν διδάξειεν ὀλίγου, für einen geringen Preis. für ein weniges, Plat. Soph. 234 a (vgl. auch ὀλί. γου δεῖν unter δέω) fast, Prot. 361 c Phaedr. 258 e u. öfter; ὀλίγου εἰς χιλίους, fast an Tausend, Thuc. 4, 124, v. l. ὀλίγῳ; – παρ' ὀλίγον ποιεῖσθαι, gering achten, Xen. An. 6, 4, 11; παρ' ὀλίγον διέλυσαν τὸν ἄνθρωπον, beinahe, Pol. 18, 29, 12; παρ' ὀλίγον ἦλθε τοῦ ἐκπεσεῖν, 2, 55, 4; παρ' ὀλίγον ἦλθε τὰ πράγματα τοῦ πάντας ἐπανελθεῖν, es kam beinahe so weit, 33, 2, 1, öfter; – κατ ' ὀλίγον, bei Kleinem, nach u. nach, allmälig, Plat. Tim. 85 d; Her. sagt auch οὗτοι κατ' ὀλίγους γιγνόμενοι ἐμάχοντο, sie kämpften in kleinen Abtheilungen, vereinzelt, 9, 102; τῶν ἄλλων συμμάχων ἐξελέγετο κατ' ὀλίγους, 8, 113; τῶν ὠῶν ἀποῤῥαίνουσι κατ' ὀλίγους τῶν κέγχρων, 2, 93; κατ' ὀλίγας, Plat. Theaet. 197 d, Sp., wie Pol. 8, 16, 6; Hdn. 2, 7, 10 u. öfter; – δι' ὀλίγων, mit Wenigem, in Kürze, εἰ δεῖ δι' ὀλίγων περὶ μεγίστων ὅτι τάχιστα ῥηθῆναι, Plat. Phil. 31 d; Legg. VI, 778 c; – ἐν ὀλίγῳ, in Kurzem, Apol. 22 b; – δι' ὀλίγου, in kurzem Zwischenraume, bald darauf, ἡ δι' ὀλίγου μελέτη, im Ggstz von ἡ ἐκ πολλοῦ ἐμπειρία, Thuc. 2, 85, vgl. 5, 69; δι' ὀλίγου ἀπελθεῖν, bald, schnell, 6, 11, auch δι' ὀλίγων, vgl. Valck. Eur. Phoen. 1105; – ἐπ' ὀλίγον, auf kurze Zeit; μετ' ὀλίγον, nach Kurzem, Plat. Legg. XII, 950 d; – ἐξ ὀλίγου, seit Kurzem, dah. plötzlich, Thuc. 2, 61. 5, 64. – Den regelmäßigen comparat. ὀλιγώτερος haben erst Sp., Ael. H. A. 2, 42. 6, 51; auch bei Hippocr. soll er vorkommen, – Das adv. ὀλίγως ist selten, vielleicht nur Strat. 47 (XII, 205). – Superlat. ὀλίγιστος, nur auf die Zahl, Menge gehend, Il. 19, 223, Hes. O. 721; καὶ τοῦτο φύσει ὀλίγιστον γίγνεται γένος, Plat. Rep. IV, 428 e; ὀλίγιστοι τὸν ἀριθμόν, V, 473 b; ὅτι σμικρόταται και ὀλίγισται ἀδικίαι, Legg. V, 743 b; δύο ἄρα δεῖ τὸ ὀλίγιστον εἶναι, zwei zum wenigsten, Parm. 149 a; auch δι' ὀλιγίστων ἔσφηλε καὶ Δίωνα (vgl. δι' ὀλίγου), Ep. VII, 351 d; einzeln bei den Folgdn; Sp. bilden auch davon noch ὀλιγίστατος u. das adv. ὀλιγίστως. – Die unregelmäßigen ὀλίζων, ὀλιζότερος s. besonders. – In Beziehung auf die Größe wird als comparat. zu ὀλίγος auch μείων u. ἐλάσσων gebraucht, als superl. ἐλάχιστος, ἥκιστος.

Greek (Liddell-Scott)

ὀλίγος: [ῐ], -η, -ον, Ταραντῖν. ὀλίος, ὃ ἴδε: (ἴδε ἐν τέλ.): - ἐπὶ ἀριθμοῦ ἢ ποσότητος, ὀλίγος, σπάνιος, μικρός, ἀντίθετ. τῷ πολύς, συχν. παρ’ Ὁμ. καὶ τοῖς Ἀττ., ἀλλὰ σπάνιον παρὰ τοῖς Τραγ.· ὀλίγα κακὰ Αἰσχύλ. Πέρσ. 330· - ὡσαύτως ἐπὶ τόπου ἢ διαστήματος, Ἰλ. Κ. 161, κτλ.· καὶ ἐπὶ χρόνου, Τ. 157., Ψ. 418, Πίνδ., κτλ.· ἐν βραχεῖ τε κὠλίγῳ χρόνῳ Σοφ. Ἀποσπ. 572. - Ἐν ταῖς ὀλιγαρχίαις οἱ ἔχοντες τὴν ἀρχὴν ἐκαλοῦντο οἱ ὀλίγοι, Θουκ. 6. 38., 8. 9, κτλ.· ἡ ὑπὸ τῶν ὀλ. δυναστεία, αἱ διὰ τῶν ὀλ. δυναστεῖαι Πλάτ. Πολιτικ. 291D, Δημ. 1396. 21· οὕτως, ἑνὸς καὶ πλήθους τὸ ὀλ. μέσον Πλάτ. Πολιτικ. 303Α. 2) μετ’ ἀπαρ., ὀλίγους ... στρατιῇ τῇ Μήδων συμβαλέειν Ἡρόδ. 6. 109. πρβλ. 7. 207· μὴ ... αἱ σφέτεραι δέκα νῆες ὀλίγαι ἀμύνειν ὦσιν Θουκ. 1. 50. ΙΙ. ἐπὶ μεγέθους, ὀλίγος, μικρός, ἀντίθετ. τῷ μέγας, Ἰλ. Ξ. 376, Ὀδ. Κ. 94, κλ.· ὀλίγῃ ὀπί, μετὰ μικρᾶς, ἀσθενοῦς φωνῆς, Ξ. 492· ὀλίγος κῶρος, μικρὸς παῖς, Θεόκρ. 1. 47· ἡ σημασία αὕτη εἶναι πολλῷ ἧττον κοινὴ τῆς πρώτης καὶ εἶναι σπανία ἐν τῇ πεζογραφίᾳ, Valck. εἰς Εὐρ. Ἱππ. 530. 2) ἐνίοτε ἔχει σημασίαν κειμένην μεταξὺ τῆς τοῦ μεγέθους καὶ τῆς ποσότητος, ὀλ. ἄχθος Ἰλ. Μ. 452· δόσις Ὀδ. Ζ. 208· ὀλ. ἢ οὐδὲν Πλάτ. Ἀπολ. 23Δ· οὐδὲν ἢ ὀλ. Ἀριστ. π. Ζ. Μορ. 2. 5, 7. 3) ἐπὶ βαθμοῦ, ὀλ. καὶ μέγας, μικροῦ καὶ μεγάλου βαθμοῦ, Καλλῖν. 1. 17. ΙΙΙ. Ὁ Ὅμ. ἔχει συχνάκις τὸ οὐδ. ὀλίγον, ὡς ἐπίρρ., μετὰ ῥημάτων, ὀλίγον παρακλίνας Ἰλ. Ψ. 424, πρβλ. Λ. 52· φροντίσας Εὐρ. Κύκλ. 163· προελθὼν Πλάτ. Πρωτ. 339D· οὕτως οὐδ. πληθυντ., ἠκροβολίσαντο ὀλίγα Θουκ. 3. 73. 2) μετὰ συγκρ. ἐπιθ., ὀλίγον προγενέστερος Ἰλ. Ψ. 789· ὀλ. ἧσσον Ὀδ. Ο. 364 στιβαρώτερος οὐκ ὀλ. περ Θ. 187· φέρτερος οὐκ ὀλ. περ Ἰλ. Τ. 217· οὕτω, ὀλ. τι πρότερον Ἡρόδ. 4. 81, πρβλ. Πλάτ. Πολιτικ. 262Β, κτλ.· ὀλ. ὕστερον ὁ αὐτ. ἐν Γοργ. 454Β, κτλ.· ἀλλὰ ὀλίγῳ εἶναι κοινότερον μετὰ συγκρ. παρὰ πεζογράφοις, Ἡρόδ. 4. 79., 7. 113, Πλάτ. Γοργ. 460C, Πολ. 327, κτλ. IV. Ἰδιαίτεραι φράσεις: 1) ὀλίγου δεῖν, σχεδὸν (ἴδε ἐν λ. δεῖ ΙΙ), ὀλίγου ἐδέησε καταλαβεῖν, ὀλίγον μόνον ἔλειψε νὰ καταλάβῃ, Ἡροδ. 7. 10. 3· - ἐντεῦθεν μόνον ὀλίγου, σχεδόν, παρ’ ὀλίγον, ὀλίγου σε κύνες διεδηλήσαντο Ὀδ. Ξ. 37, πρβλ. Ἀριστοφ. Ἀχ. 348, 381, Νεφ. 722, Λυσίας 141. 15, Πλάτ. Πρωτ. 361C, Δημ. 448. 24, κτλ.· ὀλίγου (ἢ ὀλίγῳ) ἐς χιλίους, σχεδὸν 1000, Θουκ. 4. 124· ὀλίγου ἦλθον ἑλεῖν (ἴδε κατωτ. 8) Παυσ. 1. 13, 6, ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατ. σ. 184 κἑξ. 2) δι’ ὀλίγου (δηλ. χώρου), εἰς ὀλίγην ἀπόστασιν, Αἰσχύλ. Θήβ. 762, Εὐρ. Φοίν. 1098, Θουκ. 2. 89., 3. 21· - ὡσαύτως, δι’ ὀλίγου (δηλ. χρόνου), ἐντὸς ὀλίγου χρόνου, αἰφνιδίως, ὁ αὐτ. 2. 85, 6. 11, κτλ.· - ἀλλά, β) δι’ ὀλίγων, μὲ ὀλίγας λέξεις, Λατ. paucis, Πλάτ. Φίληβ. 31D, κτλ.· ἴδε κατωτ. VI. 2. 3) ἐν ὀλίγῳ (δηλ. χώρῳ, πρβλ. Ἡρόδ. 9. 70), ἐντὸς μικροῦ διαστήματος, ἐντὸς μικρᾶς περιοχῆς, ἐν ὀλ. στρατοπεδευομένοις Θουκ. 4. 26, πρβλ. 96· εἰς ταὐτὸ πάντα ... ἀθροίσαντα ἐν ὀλ. Δημ. 33. 18· - ὡσαύτως, ἐν ὀλίγῳ (δηλ. χρόνῳ), ἐντὸς ὀλίγου χρόνου, Πινδ. Π. 8. 131· ἀλλὰ καί, ταχέως, ἐν τάχει, ἔγνων καὶ περὶ ποιητῶν ἐν ὀλ. τοῦτο Πλάτ. Ἀπολ. 22Β· ὁμοία εἶναιἔννοια τοῦ ἐν ὀλίγῳ, ἐν ταῖς Πράξ. Ἀποστ. κϛ΄, 28. β) ἐν ὀλίγοις, εἷς μεταξὺ ὀλίγων, δηλ. εἰς ὑπερβολήν, σφόδρα, ποταμὸς μέγας ἐν ὀλ. Ἡρόδ. 4. 52· ἐν ὀλίγοισι Περσέων ... ἀνὴρ δόκιμος ὁ αὐτ. 9. 41· συχνάκις παρὰ τοῖς μεταγενεστ., Ἡλιόδ. 3. 1, Πλουτ. Πομπ. 10, ἴδε Hemst. εἰς Λουκ. π. Ἐνυπν. 2· οὕτω, σὺν ὀλίγοις, ἴδε κατωτ. 9. 4) ἐξ ὀλίγου = δι’ ὀλίγου, ἐπὶ χρόνου, ἐξ ὀλίγου καὶ δι’ ὀργῆς Θουκ. 2. 11, πρβλ. 61., 4. 108, κτλ. 5) ἐς ὀλίγον, ὡς τὸ παρ’ ὀλίγον, παρὰ μικρόν, μικροῦ δεῖν …, ἐς ὀλίγον ἀφίκετο τοῦ νικηθῆναι ὁ αὐτ. 4. 129. 6) ἐπ’ ὀλίγον, «δι’ ὀλίγον καιρόν», Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 8. 5, 1, Ἡρῳδιαν., κτλ. 7) κατ’ ὀλίγον, «ὀλίγον κατ’ ὀλίγον», Θουκ. 1. 69, Πλάτ. Τίμ. 85D, Λουκ. Τίμ. 4, κτλ.· ἀλλὰ τὸ ἐπίθετ. συχνάκις λαμβάνει τὸ γένος καὶ τὸν ἀριθμὸν τοῦ οὐσιαστικοῦ ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας, κατ’ ὀλίγους Ἡρόδ. 2. 93., 8. 113· οὗτοι κατ’ ὀλίγους γιγνόμενοι ἐμάχοντο, ὀλίγοι ἑκάστοτε, κατὰ μικρὰς ὁμάδας, ὁ αὐτ. 9. 102, πρβλ. Θουκ. 4. 10, Πλάτ. Θεαίτ. 197D. 8) μετ’ ὀλίγον τούτων, ὀλίγον μετὰ ταῦτα …, Ξεν. Ἑλλ. 1. 1, 2. 9) παρ’ ὀλίγον, ὡς τὸ ὀλίγου, «ὀλίγον ἔλειψε να …», σχεδόν, Εὐρ. Ι. Τ. 872· παρ’ ὀλίγον ἦλθε τοῦ μὴ ἐκπεσεῖν Πολύβ. 2. 55, 4, πρβλ. 18. 29, 12· - ἀλλά, β) παρ’ ὀλίγον ποιοῦμαι, θεωρῶ ὡς μικρᾶς σημασίας καὶ ὀλίγης προσοχῆς ἄξιον, ἴδε παρὰ Γ. Ι. 5. β. 10) σὺν ὀλίγοις = ἐν ὀλίγοις, Πλουτ. Γάλβ. 3· ἴδε ἀνωτ. IV. 3. β. V. Τὸ Ἐπίρρ. ὀλίγως, εἶναι σπάνιον, καὶ ἀντ’ αὐτοῦ εἶναι ἐν χρήσει τὸ ὀλίγον ἢ ὀλίγῳ, οὐκ ὀλίγως Ἀνθ. Π. 12. 205. VI. Βαθμοὶ παραθέσεως: 1) τὸ συγκριτικὸν συνήθως ἀναπληροῦται διὰ τοῦ μείων, ἥσσωνἐλάσσων· ὁ τύπος ὀλίζων, ον, γεν. ονος, ἐσχηματισμένος κατὰ τὸ μείζων, (μέγας), ἐν χρήσει ἀείποτε ἐπὶ σμικρότητος ἀπαντᾷ μάλιστα παρὰ τοῖς Ἀλεξανδρίνοις ποιηταῖς, Καλλ. εἰς Δία 71, Νικ. Θηρ. 372, Ἀνθ. Π. 9. 521· ἀλλ’ ἀνεγνώσθη ἤδη, τοῖσι ... ὀλείζοσι (οὕτω) μυστηρίοις ἐν παλαιᾷ τινι Ἀττ. ἐπιγραφῇ, (Ἐπιγρ. Βρετ. Μουσ. 2Β. 34), πρβλ. ὀλείζων· καὶ τὸ σύνθετ. ὑπολίζοντες ἀπαντᾶ ἐν Ἰλ. Σ. 519 ἀντὶ τοῦ ὀλίζωνες, ἐν Νικ. Θ. 123, ὁ Bentl. ἀναγινώσκει ὀλιζότερος, ὡς ἐν Ἀλεξιφ. 479, Ὀππ. Κυν. 3. 65, 394· - ὁ ὁμαλὸς τύπος ὀλιγώτερος πρῶτον παρὰ τῷ Αἰλ. π. Ζ. 2. 42., 6. 51. 2) Ὑπερθ. ὀλίγιστος, -η, -ον, (ἐσχηματισμένον κατ’ ἀναλογίαν πρὸς τὰ κάκιστος, φίλιστος, κτλ.), ἀείποτε ἐπὶ ἀριθμοῦ ἢ ποσότητος, Ἰλ. Τ. 223, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 721· ὡσαύτως παρ’ Ἀττ., ὡς Ἀριστοφ. Βάτρ. 115, Πλ. 628, Πλάτ. Πολ. 473Β, κ. ἀλλ. - ὀλιγίστου, ὑπερθ. τοῦ ὀλίγου, (πρβλ. IV. 1), «παρὰ μικρόν», Φώτ. Ἡσύχ.· - ὀλίγιστον ἢ τὸ ὀλίγιστον, ὡς Ἐπίρρ., Λατ. minime, Πλάτ. Πολ. 587Β, Παρμ. 149Α· ὡς ὀλίγιστα Γοργ. 510Ε, Νόμ. 953Α· οὕτω, δι’ ὀλιγίστων ὁ αὐτ. ἐν Ἐπιστ. 351D· (Πρὸς τὰ ὀλίγος, ὀλίζων (δηλ. ὀλιγίων), ὀλιγοστός, ὀλιγάκις, πρβλ. Σανσκρ. liś, liś-yê (parvus fio), leś-as (ἐπίθετ. parvus, paucus)· Ἀρχ. Πρωσσ. lik-rets, (ὀλίγον)· ἄρα τὸ ὀ- εἶναι εὐφων., καὶ ὁ Ἡσύχ. μνημονεύει λιζὸν (γραπτέον λίζον) = ἔλαττον, λιζῶνες, λίζονες;) = ἐλάττονες.

French (Bailly abrégé)

η, ον :
I. adj. 1 peu en parl. du nombre ou de la quantité : ὀλίγοι τινές XÉN qqes-uns en petit nombre ; abs. οἱ ὀλίγοι, les oligarques litt. le petit nombre d’hommes qui détiennent le pouvoir ; avec l’inf. trop peu pour, etc.
2 en parl. de la grandeur petit ; en gén. peu considérable : ὀλίγον οὐδέν THC rien de petit;
II. adv. neutre • ὀλίγον, peu, un peu, avec un Cp. : ὀλίγον ἦσσον OD un peu moins ; οὐκ ὀλίγον φέρτερος IL beaucoup plus fort litt. non peu supérieur : ὀλίγον τι πρότερον HDT peu avant ; ὀλίγον ὕστερον XÉN peu après;
Locut. adv.
1 avec idée de quantité • ὀλίγου, pour un peu, presque, environ ; παρ’ ὀλίγον, peu s’en faut, presque ; avec le gén. : ὀλίγου δεῖν ou ὀλίγου δέω avec l’inf. ; de même, ὀλίγον ἀφίκετο νικηθῆναι THC il s’en fallut de peu qu’il ne fût vaincu ; ὀλίγου (ou ὀλίγῳ) ἐς χιλίους THC environ mille;
2 avec idée de temps • ἐν ὀλίγω, en peu de temps, pour peu de temps ; • ἐξ ὀλίγου, depuis peu, soudain ; • δι’ ὀλίγου, pendant un court espace de temps, en peu de temps;
3 avec idée de degré • κατ’ ὀλίγον, peu à peu, insensiblement ; au plur. : οὗτοι κατ’ ὀλίγους γιγνόμενοι ἐμάχοντο HDT ils combattaient n’étant encore que peu nombreux et dispersés;
4 avec idée de quantité • ἐν ὀλίγοις, parmi peu, pour marquer l’idée d’une chose remarquable;
Cp. ὀλιγώτερος, Sp. ὀλίγιστος.
Étymologie: ὀ- prosth. et R. Λικ, être petit.

English (Autenrieth)

sup. ὀλίγιστος: little, small; of a ‘shorttime (ὀλίγος χρόνος), a ‘thinvoice (ὀλίγῃ ὀπί), a ‘feeblyflowing’ spring (πίδακος ὀλίγης), ‘little’fishes (ὀλίγοι ἰχθύες). Neut. as adv., ὀλίγον, a little, also ὀλίγου, almost, Od. 14.37. Sup., Il. 19.223, ‘scanty shall be the reaping.’