ματάω: Difference between revisions

From LSJ

Φύσιν πονηρὰν μεταβαλεῖν οὐ ῥᾴδιον → Haud facile commutatur ingenium malum → Verdorbene Natur zu ändern ist nicht leicht

Menander, Monostichoi, 531
m (Text replacement - "<b class="b2">([\w]+ [\w]+)<\/b>" to "$1")
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)(?s)Medium diacritics=(\w+)(άω)(?s)(.*)btext=(-ῶ)" to "Medium diacritics=$1$2$3btext=$1ῶ")
 
(18 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=matao
|Transliteration C=matao
|Beta Code=mata/w
|Beta Code=mata/w
|Definition=(μάτην):—poet. Verb, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">to be idle, dally</b>, ἀπέκοψε παρήορον οὐδὲ μάτησε <span class="bibl">Il.16.474</span>, cf. <span class="bibl">23.510</span>; <b class="b3">μὴ τὼ μὲν</b> (sc. <b class="b3">ἵππω</b>) δείσαντε ματήσετον <span class="bibl">5.233</span>; <b class="b3">οὐ ματᾷ τοὔργον</b> the work [[lags]] not, goes on apace, <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>57</span>; <b class="b3">ματᾶν ὁδῷ</b> [[to loiter]] by the way, <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>37</span>; <b class="b3">ἰδώμεθ', εἴ τι τοῦδε φροιμίου ματᾷ</b> <b class="b2">is in vain, is fruitless</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Eu.</span>142</span>; of persons, [[fail of]] a thing, τινος <span class="bibl">Opp.<span class="title">H.</span>3.102</span>.</span>
|Definition=([[μάτην]]):—poet. Verb, to [[be idle]], [[dally]], ἀπέκοψε παρήορον οὐδὲ μάτησε Il.16.474, cf. 23.510; <b class="b3">μὴ τὼ μὲν</b> (''[[sc.]]'' [[ἵππω]]) δείσαντε ματήσετον 5.233; <b class="b3">οὐ ματᾷ τοὔργον</b> the work [[lags]] not, goes on apace, [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''57; <b class="b3">ματᾶν ὁδῷ</b> to [[loiter]] by the way, Id.''Th.''37; <b class="b3">ἰδώμεθ', εἴ τι τοῦδε φροιμίου ματᾷ</b> [[is in vain]], [[is fruitless]], Id.''Eu.''142; of persons, [[fail of]] a thing, τινος Opp.''H.''3.102.
}}
{{bailly
|btext=[[ματῶ]] :<br /><i>f.</i> ματήσω, <i>ao.</i> ἐμάτησα, <i>pf. inus.</i><br />être vain, sans effet, perdre sa peine <i>ou</i> son temps : ὁδῷ, faire un chemin inutile.<br />'''Étymologie:''' [[μάτην]].
}}
{{pape
|ptext=([[μάτην]]), <i>[[untätig]] sein, die Zeit [[unbenutzt]] [[verstreichen]] [[lassen]], [[zaudern]], [[säumen]]</i>; ἵππω δείσαντε ματήσετον, <i>Il</i>. 3.233; ἀπέκοψε παρῄορον οὐδ' ἐμάτησεν, <i>ohne zu [[säumen]]</i>, 16.474; οὐδὲ μάτησεν, ἀλλ' [[ἐσσυμένως]] λάβ' [[ἄεθλον]], 23.510; Aesch. περαίνεται δὴ [[κοὐ]] ματᾷ τοὐργον, <i>das [[Geschäft]] zögert nicht, [[duldet]] [[keine]] [[Zögerung]], Prom</i>. 57, vgl. <i>Eum</i>. 137; aber μὴ ματᾶν ὁδῷ = <i>mit dem Wege [[Nichts]] [[ausrichten]], ihn [[vergeblich]] [[machen]], Spt</i>. 37; dah. [[geradezu]] <i>[[verfehlen]]</i>, wie [[ἁμαρτάνω]], mit dem gen. [[konstruiert]], [[βουλῆς]] ἐμάτησε, Opp. <i>Hal</i>. 3.102.
}}
{{elru
|elrutext='''μᾰτάω:'''<br /><b class="num">1</b> [[бездействовать]], [[медлить]] (οὐ μάτησεν [[Σθένελος]] Hom.): οὐ ματᾷ [[τοὔργον]] [[τόδε]] Aesch. дело не стоит;<br /><b class="num">2</b> [[быть напрасным]], [[бесполезным]]: τοὺς [[πέποιθα]] μὴ ματᾶν ὁδῷ Aesch. надеюсь, что они не напрасно совершат (свой) путь;<br /><b class="num">3</b> [[быть пустым]], [[бессмысленным]]: ἰδώμεθ᾽, εἴ τι [[τοῦδε]] φροιμίου ματᾷ Aesch. посмотрим, не бессмысленна ли эта речь.
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''μᾰτάω''': μέλλ. -ήσω, ([[μάτην]])· ― ποιητ. [[ῥῆμα]], εἶμαι [[ἀργός]], [[ὀκνηρός]], [[βραδύνω]], ἀργοπορῶ, ἀμελῶ, ἀφίνω νὰ παρέρχηται ὁ [[χρόνος]], ἀπέκοψε παρήορον οὐδ’ ἐμάτησεν (ἢ οὐδὲ μάτησεν), «οὐδὲ ἐματαιοπράγησεν ἢ ἠμέλησεν» (Σχόλ.), Ἰλ. Π. 474, πρβλ. Ψ. 510· ὡς τὼ μὲν (ἐξυπ. ἵππω) δείσαντε ματήσετον Ε. 232, πρβλ. [[ματία]]· οὐ ματᾷ [[τοὖργον]], τὸ [[ἔργον]] δὲν βραδύνει, προχωρεῖ, προβαίνει, Αἰσχύλ. Πρ. 57· ματᾶν ὁδῷ, διατρίβειν καθ’ ὁδόν, ὁ αὐτ. ἐν Θήβ. 37· ἰδώμεθ’, εἴ τι τοῦδε [[φροίμιον]] ματᾷ ἂν [[εἶναι]] μάταιον, ἀνωφελές, ὁ αὐτ. ἐν Εὐμ. 141· ἐπὶ προσώπων, ὡς τὸ [[ἁμαρτάνω]], [[ἀποτυγχάνω]] εἴς τι [[πρᾶγμα]], τινος Ὁππ. Ἁλ. 3. 103. ― Πρβλ. [[ματᾴζω]].
|lstext='''μᾰτάω''': μέλλ. -ήσω, ([[μάτην]])· ― ποιητ. [[ῥῆμα]], εἶμαι [[ἀργός]], [[ὀκνηρός]], [[βραδύνω]], ἀργοπορῶ, ἀμελῶ, ἀφίνω νὰ παρέρχηται ὁ [[χρόνος]], ἀπέκοψε παρήορον οὐδ’ ἐμάτησεν (ἢ οὐδὲ μάτησεν), «οὐδὲ ἐματαιοπράγησεν ἢ ἠμέλησεν» (Σχόλ.), Ἰλ. Π. 474, πρβλ. Ψ. 510· ὡς τὼ μὲν (ἐξυπ. ἵππω) δείσαντε ματήσετον Ε. 232, πρβλ. [[ματία]]· οὐ ματᾷ [[τοὖργον]], τὸ [[ἔργον]] δὲν βραδύνει, προχωρεῖ, προβαίνει, Αἰσχύλ. Πρ. 57· ματᾶν ὁδῷ, διατρίβειν καθ’ ὁδόν, ὁ αὐτ. ἐν Θήβ. 37· ἰδώμεθ’, εἴ τι τοῦδε [[φροίμιον]] ματᾷ ἂν [[εἶναι]] μάταιον, ἀνωφελές, ὁ αὐτ. ἐν Εὐμ. 141· ἐπὶ προσώπων, ὡς τὸ [[ἁμαρτάνω]], [[ἀποτυγχάνω]] εἴς τι [[πρᾶγμα]], τινος Ὁππ. Ἁλ. 3. 103. ― Πρβλ. [[ματᾴζω]].
}}
{{bailly
|btext=-ῶ :<br /><i>f.</i> ματήσω, <i>ao.</i> ἐμάτησα, <i>pf. inus.</i><br />être vain, sans effet, perdre sa peine <i>ou</i> son temps : ὁδῷ, faire un chemin inutile.<br />'''Étymologie:''' [[μάτην]].
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
Line 20: Line 26:
}}
}}
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''μᾰτάω:''' ([[μάτη]]), μέλ. <i>-ήσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἐμάτησα</i>, Επικ. <i>μάτησα</i>· είμαι [[οκνηρός]], [[χασομερώ]], [[χρονοτριβώ]], [[χαζεύω]], σε Ομήρ. Ιλ.· οὐ ματᾷ [[τοὖργον]], το [[έργο]] δεν πρέπει να καθυστερεί, σε Αισχύλ.· <i>ματᾶν ὁδῷ</i>, [[χαζεύω]] στο δρόμο, στον ίδ.· [[φροίμιον]] ματᾷ, είναι μάταιο, στον ίδ.
|lsmtext='''μᾰτάω:''' ([[μάτη]]), μέλ. <i>-ήσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἐμάτησα</i>, Επικ. <i>μάτησα</i>· είμαι [[οκνηρός]], [[χασομερώ]], [[χρονοτριβώ]], [[χαζεύω]], σε Ομήρ. Ιλ.· οὐ ματᾷ [[τοὖργον]], το [[έργο]] δεν πρέπει να καθυστερεί, σε Αισχύλ.· <i>ματᾶν ὁδῷ</i>, [[χαζεύω]] στο δρόμο, στον ίδ.· [[φροίμιον]] ματᾷ, είναι μάταιο, στον ίδ.
}}
{{elru
|elrutext='''μᾰτάω:'''<br /><b class="num">1)</b> бездействовать, медлить (οὐ μάτησεν [[Σθένελος]] Hom.): οὐ ματᾷ [[τοὔργον]] [[τόδε]] Aesch. дело не стоит;<br /><b class="num">2)</b> быть напрасным, бесполезным: τοὺς [[πέποιθα]] μὴ ματᾶν ὁδῷ Aesch. надеюсь, что они не напрасно совершат (свой) путь;<br /><b class="num">3)</b> быть пустым, бессмысленным: ἰδώμεθ᾽, εἴ τι [[τοῦδε]] φροιμίου ματᾷ Aesch. посмотрим, не бессмысленна ли эта речь.
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
|mdlsjtxt=μᾰτάω, [[μάτη]]<br />to be [[idle]], to [[dally]], [[loiter]], [[linger]], Il.; οὐ ματᾷ [[τοὖργον]] the [[work]] lags not, Aesch.; ματᾶν ὁδῷ to [[loiter]] by the way, Aesch.; [[φροίμιον]] ματᾷ is in [[vain]], Aesch.
|mdlsjtxt=μᾰτάω, [[μάτη]]<br />to be [[idle]], to [[dally]], [[loiter]], [[linger]], Il.; οὐ ματᾷ [[τοὖργον]] the [[work]] lags not, Aesch.; ματᾶν ὁδῷ to [[loiter]] by the way, Aesch.; [[φροίμιον]] ματᾷ is in [[vain]], Aesch.
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=λέω ἀνοησίες), ἀπό τό [[μάτη]], ἡ (=[[μάταιος]] [[κόπος]], [[σφάλμα]]).
}}
}}

Latest revision as of 07:25, 29 May 2024

Click links below for lookup in third sources:
Full diacritics: μᾰτάω Medium diacritics: ματάω Low diacritics: ματάω Capitals: ΜΑΤΑΩ
Transliteration A: matáō Transliteration B: mataō Transliteration C: matao Beta Code: mata/w

English (LSJ)

(μάτην):—poet. Verb, to be idle, dally, ἀπέκοψε παρήορον οὐδὲ μάτησε Il.16.474, cf. 23.510; μὴ τὼ μὲν (sc. ἵππω) δείσαντε ματήσετον 5.233; οὐ ματᾷ τοὔργον the work lags not, goes on apace, A.Pr.57; ματᾶν ὁδῷ to loiter by the way, Id.Th.37; ἰδώμεθ', εἴ τι τοῦδε φροιμίου ματᾷ is in vain, is fruitless, Id.Eu.142; of persons, fail of a thing, τινος Opp.H.3.102.

French (Bailly abrégé)

ματῶ :
f. ματήσω, ao. ἐμάτησα, pf. inus.
être vain, sans effet, perdre sa peine ou son temps : ὁδῷ, faire un chemin inutile.
Étymologie: μάτην.

German (Pape)

(μάτην), untätig sein, die Zeit unbenutzt verstreichen lassen, zaudern, säumen; ἵππω δείσαντε ματήσετον, Il. 3.233; ἀπέκοψε παρῄορον οὐδ' ἐμάτησεν, ohne zu säumen, 16.474; οὐδὲ μάτησεν, ἀλλ' ἐσσυμένως λάβ' ἄεθλον, 23.510; Aesch. περαίνεται δὴ κοὐ ματᾷ τοὐργον, das Geschäft zögert nicht, duldet keine Zögerung, Prom. 57, vgl. Eum. 137; aber μὴ ματᾶν ὁδῷ = mit dem Wege Nichts ausrichten, ihn vergeblich machen, Spt. 37; dah. geradezu verfehlen, wie ἁμαρτάνω, mit dem gen. konstruiert, βουλῆς ἐμάτησε, Opp. Hal. 3.102.

Russian (Dvoretsky)

μᾰτάω:
1 бездействовать, медлить (οὐ μάτησεν Σθένελος Hom.): οὐ ματᾷ τοὔργον τόδε Aesch. дело не стоит;
2 быть напрасным, бесполезным: τοὺς πέποιθα μὴ ματᾶν ὁδῷ Aesch. надеюсь, что они не напрасно совершат (свой) путь;
3 быть пустым, бессмысленным: ἰδώμεθ᾽, εἴ τι τοῦδε φροιμίου ματᾷ Aesch. посмотрим, не бессмысленна ли эта речь.

Greek (Liddell-Scott)

μᾰτάω: μέλλ. -ήσω, (μάτην)· ― ποιητ. ῥῆμα, εἶμαι ἀργός, ὀκνηρός, βραδύνω, ἀργοπορῶ, ἀμελῶ, ἀφίνω νὰ παρέρχηται ὁ χρόνος, ἀπέκοψε παρήορον οὐδ’ ἐμάτησεν (ἢ οὐδὲ μάτησεν), «οὐδὲ ἐματαιοπράγησεν ἢ ἠμέλησεν» (Σχόλ.), Ἰλ. Π. 474, πρβλ. Ψ. 510· ὡς τὼ μὲν (ἐξυπ. ἵππω) δείσαντε ματήσετον Ε. 232, πρβλ. ματία· οὐ ματᾷ τοὖργον, τὸ ἔργον δὲν βραδύνει, προχωρεῖ, προβαίνει, Αἰσχύλ. Πρ. 57· ματᾶν ὁδῷ, διατρίβειν καθ’ ὁδόν, ὁ αὐτ. ἐν Θήβ. 37· ἰδώμεθ’, εἴ τι τοῦδε φροίμιον ματᾷ ἂν εἶναι μάταιον, ἀνωφελές, ὁ αὐτ. ἐν Εὐμ. 141· ἐπὶ προσώπων, ὡς τὸ ἁμαρτάνω, ἀποτυγχάνω εἴς τι πρᾶγμα, τινος Ὁππ. Ἁλ. 3. 103. ― Πρβλ. ματᾴζω.

English (Autenrieth)

(μάτην), aor. ἐμάτησεν, subj. du. ματήσετον: do in vain, fail, Il. 16.474; then be idle, delay, linger.

Greek Monotonic

μᾰτάω: (μάτη), μέλ. -ήσω, αόρ. αʹ ἐμάτησα, Επικ. μάτησα· είμαι οκνηρός, χασομερώ, χρονοτριβώ, χαζεύω, σε Ομήρ. Ιλ.· οὐ ματᾷ τοὖργον, το έργο δεν πρέπει να καθυστερεί, σε Αισχύλ.· ματᾶν ὁδῷ, χαζεύω στο δρόμο, στον ίδ.· φροίμιον ματᾷ, είναι μάταιο, στον ίδ.

Middle Liddell

μᾰτάω, μάτη
to be idle, to dally, loiter, linger, Il.; οὐ ματᾷ τοὖργον the work lags not, Aesch.; ματᾶν ὁδῷ to loiter by the way, Aesch.; φροίμιον ματᾷ is in vain, Aesch.

Mantoulidis Etymological

(=λέω ἀνοησίες), ἀπό τό μάτη, ἡ (=μάταιος κόπος, σφάλμα).