Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

relatio: Difference between revisions

From LSJ

Οὔτ' ἐν φθιμένοις οὔτ' ἐν ζωοῖσιν ἀριθμουμένη, χωρὶς δή τινα τῶνδ' ἔχουσα μοῖραν → Neither among the dead nor the living do I count myself, having a lot apart from these

Euripides, Suppliants, 968
(6_14)
 
(CSV3 import)
 
(8 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 1: Line 1:
{{LaEn
|lnetxt=relatio relationis N F :: [[laying of matter before Senate]], [[such motion]]; [[referring back case to magistrate]]<br />relatio relatio relationis N F :: [[reference to standard]]; [[retorting on accuser]]; [[giving oath in reply]]; [[repayment]]<br />relatio relatio relationis N F :: [[narration]], [[relating of events]], [[recital]]; [[act of carrying back]]; [[figure of speech]]
}}
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>rĕlātĭo</b>: ōnis, f. [[refero]],<br /><b>I</b> a [[carrying]] [[back]], [[bringing]] [[back]]. *<br /><b>I</b> Lit.: membranae ut juvant aciem, ita crebrā relatione, [[quoad]] intinguntur calami, morantur manum, [[through]] the [[frequent]] [[carrying]] of the [[hand]] [[back]] to the inkstand, i.e. by [[often]] stopping to [[dip]] the [[pen]] in the [[ink]], Quint. 10, 3, 31.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In [[law]] t. t., a throwing [[back]], retorting: [[relatio]] criminis, est cum [[ideo]] jure [[factum]] dicitur, [[quod]] [[aliquis]] [[ante]] injuriā lacessierit, Cic. Inv. 1, 11, 15; so Dig. 48, 1, 5: jurisjurandi, ib. 12, 2, 34 fin.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In partic.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; A [[returning]], repaying: gratiae, Sen. Ben. 5, 11; id. Ep. 74, 13.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In publicists' lang., a [[report]]; a [[proposition]], [[motion]]: [[ecquis]] audivit non [[modo]] actionem [[aliquam]] aut relationem, sed vocem [[omnino]] aut querellam tuam? Cic. Pis. 13, 29: [[relatio]] [[illa]] [[salutaris]], id. ib. 7, 14; Liv. 3, 39: relationem approbare, id. 32, 22: incipere, Tac. A. 5, 4; 13, 26: mutare, id. ib. 14, 49: egredi, id. ib. 2, 38: postulare in aliquid, id. ib. 13, 49: relationi intercedere, id. ib. 1, 13 al.: jus quartae relationis, the [[right]] accorded to the [[emperor]], [[without]] [[being]] [[consul]], of [[making]] communications in the Senate (this [[right]] [[was]] [[simply]] jus relationis; tertiae, quartae, etc., [[denote]] the [[number]] of subjects he [[might]] [[introduce]] at [[each]] [[meeting]], [[which]] [[varied]] at [[different]] periods), [[Capitol]]. Pert. 5; Vop. Prob. 12 fin. — Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> Transf., in gen., a [[report]], [[narration]], [[relation]] ([[only]] [[post]]-Aug.): dictorum, Quint. 2, 7, 4; cf. id. 9, 2, 59: causarum, id. 6, 3, 77: meritorum, id. 4, 1, 13: rerum ab Scythis gestarum, Just. 2, 1, 1: gentium, Plin. 7, 1, 1, § 6.— Of [[military]] reports to the [[general]]-in-[[chief]] or [[emperor]]: addens quaedam relationibus supervacua, quas [[subinde]] dimittebat ad principem, Amm. 14, 7, 10; 20, 4, 7; 28, 1, 10. —<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; A [[rhetorical]] [[figure]] mentioned by [[Cicero]], of the [[nature]] of [[which]] Quintilian [[was]] [[ignorant]], Cic. de Or. 3, 54, 207; Quint. 9, 3, 97: [[epanaphora]] est [[relatio]]; [[quotiens]] per singula membra [[eadem]] [[pars]] orationis repetitur, hoc [[modo]]: [[Verres]] calumniatores apponebat, [[Verres]] de causā cognoscebat; [[Verres]] pronunciabat? i. e. the [[repetition]] of a [[word]] for [[rhetorical]] [[effect]], Mart. Cap. 5, § 534 init.; cf. Quint. 9, 1, 33. —<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>4</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In philos. and gram. lang., [[reference]], [[regard]], [[respect]], [[relation]]: illud [[quoque]] est ex relatione ad aliquid, Quint. 8, 4, 21: relatione factā non ad id, Dig. 1, 1, 11.
|lshtext=<b>rĕlātĭo</b>: ōnis, f. [[refero]],<br /><b>I</b> a [[carrying]] [[back]], [[bringing]] [[back]]. *<br /><b>I</b> Lit.: membranae ut juvant aciem, ita crebrā relatione, [[quoad]] intinguntur calami, morantur manum, [[through]] the [[frequent]] [[carrying]] of the [[hand]] [[back]] to the inkstand, i.e. by [[often]] stopping to [[dip]] the [[pen]] in the [[ink]], Quint. 10, 3, 31.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In [[law]] t. t., a throwing [[back]], retorting: [[relatio]] criminis, est cum [[ideo]] jure [[factum]] dicitur, [[quod]] [[aliquis]] [[ante]] injuriā lacessierit, Cic. Inv. 1, 11, 15; so Dig. 48, 1, 5: jurisjurandi, ib. 12, 2, 34 fin.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In partic.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; A [[returning]], repaying: gratiae, Sen. Ben. 5, 11; id. Ep. 74, 13.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In publicists' lang., a [[report]]; a [[proposition]], [[motion]]: [[ecquis]] audivit non [[modo]] actionem [[aliquam]] aut relationem, sed vocem [[omnino]] aut querellam tuam? Cic. Pis. 13, 29: [[relatio]] [[illa]] [[salutaris]], id. ib. 7, 14; Liv. 3, 39: relationem approbare, id. 32, 22: incipere, Tac. A. 5, 4; 13, 26: mutare, id. ib. 14, 49: egredi, id. ib. 2, 38: postulare in aliquid, id. ib. 13, 49: relationi intercedere, id. ib. 1, 13 al.: jus quartae relationis, the [[right]] accorded to the [[emperor]], [[without]] [[being]] [[consul]], of [[making]] communications in the Senate (this [[right]] [[was]] [[simply]] jus relationis; tertiae, quartae, etc., [[denote]] the [[number]] of subjects he [[might]] [[introduce]] at [[each]] [[meeting]], [[which]] [[varied]] at [[different]] periods), [[Capitol]]. Pert. 5; Vop. Prob. 12 fin. — Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> Transf., in gen., a [[report]], [[narration]], [[relation]] ([[only]] [[post]]-Aug.): dictorum, Quint. 2, 7, 4; cf. id. 9, 2, 59: causarum, id. 6, 3, 77: meritorum, id. 4, 1, 13: rerum ab Scythis gestarum, Just. 2, 1, 1: gentium, Plin. 7, 1, 1, § 6.— Of [[military]] reports to the [[general]]-in-[[chief]] or [[emperor]]: addens quaedam relationibus supervacua, quas [[subinde]] dimittebat ad principem, Amm. 14, 7, 10; 20, 4, 7; 28, 1, 10. —<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; A [[rhetorical]] [[figure]] mentioned by [[Cicero]], of the [[nature]] of [[which]] Quintilian [[was]] [[ignorant]], Cic. de Or. 3, 54, 207; Quint. 9, 3, 97: [[epanaphora]] est [[relatio]]; [[quotiens]] per singula membra [[eadem]] [[pars]] orationis repetitur, hoc [[modo]]: [[Verres]] calumniatores apponebat, [[Verres]] de causā cognoscebat; [[Verres]] pronunciabat? i. e. the [[repetition]] of a [[word]] for [[rhetorical]] [[effect]], Mart. Cap. 5, § 534 init.; cf. Quint. 9, 1, 33. —<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>4</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In philos. and gram. lang., [[reference]], [[regard]], [[respect]], [[relation]]: illud [[quoque]] est ex relatione ad aliquid, Quint. 8, 4, 21: relatione factā non ad id, Dig. 1, 1, 11.
}}
{{Gaffiot
|gf=<b>rĕlātĭō</b>,¹² ōnis, f. ([[refero]]),<br /><b>1</b> action de porter à nouveau : [de porter à tout instant la plume dans l’encrier] Quint. 10, 3, 31<br /><b>2</b> [fig.] <b> a)</b> criminis Cic. Inv. 2, 78, action de rapporter à l’influence d’autrui le fait dont on [[est]] accusé, cf. Dig. 48, 1, 5 ; <b> b)</b> gratiæ Sen. Ep. 74, 13, témoignage de reconnaissance, cf. Ben. 5, 11, etc.; <b> c)</b> rapport d’un magistrat au sénat, mise à l’ordre du jour : [[relatio]] [[illa]] [[salutaris]] et [[diligens]] fuerat consulis Cic. Pis. 14, ce rapport salutaire et consciencieux avait été l’œuvre du [[consul]], cf. Cic. Pis. 29 ; de [[aliqua]] re Liv. 26, 28, 3, rapport sur une affaire ; relationem in [[aliquid]] postulare Tac. Ann. 13, 49, demander la mise en délibération pour une chose (d’une chose) ; relationem egredi Tac. Ann. 2, 38, sortir de l’ordre du jour proposé (de la question débattue) ; relationi consulum intercedere Tac. Ann. 1, 13, s’opposer à la proposition des consuls ; [[jus]] tertiæ, quartæ... relationis Capit. Pert. 5 ; Aur. 6 ; Lampr. Al. Sev. 1, droit [de l’empereur] de mettre à l’ordre du jour du sénat trois, quatre... affaires ; <b> d)</b> relation, narration : Quint. 2, 7, 4 ; 9, 2, 59, etc.; <b> e)</b> [rhét.] [[relatio]] contrariorum Cic. Or. 166, rapprochement de contraires, antithèse &#124;&#124; épanaphore : Capel. 5, 534 ; Quint. 9, 3, 27 ; <b> f)</b> [[relatio]] ad [[aliquid]] Quint. 8, 4, 21, rapport, relation à qqch.||épanaphore : Capel. 5, 534 ; Quint. 9, 3, 27 ; <b> f)</b> [[relatio]] ad [[aliquid]] Quint. 8, 4, 21, rapport, relation à qqch.
}}
{{Georges
|georg=relātio, ōnis, f. ([[refero]]), das Zurücktragen, [[Zurückbringen]], I) eig.: [[crebra]], das öftere Hinführen der [[Hand]] [[nach]] dem Tintenfaß, um [[mit]] der [[Feder]] einzutauchen, Quint. 10, 3, 31. – II) bildl.: A) im allg., das Zurückschieben, in den jurist. t. t.: r. criminis, das Zurückschieben [[des]] Vorwurfs [[auf]] den [[Urheber]], griech. [[ἀντέγκλημα]], Cic. de inv. 1, 15 u. ICt.: iurisiurandi, das Zurückschieben [[des]] Eides [[auf]] den, der ihn antrug, Ulp. dig. – B) insbes.: 1) die [[Erwiderung]], [[Vergeltung]], gratiae, Sen. ep. 74. § 13 u.a. – 2) ([[als]] Redefig.) = επαναφορά, die öftere hervorhebende [[Wiederholung]] desselben Wortes, Cic. de or. 3, 207. Quint. 9, 3, 97. Mart. Cap. 5. § 534. Vgl. Ernesti Lexic. techn. Lat. rhet. p. 328. – 3) das [[Vorbringen]], Berichten, die [[Angabe]], Erzählung, a) übh.: [[relatio]] contrariorum, die Anführung der direkten Gegensätze, Cic. orat. 106: rerum gestarum, Iustin.: dictorum, Quint.: r. causarum (griech. [[αἰτιολογία]]), [[Angabe]] der Gründe, [[Beweisführung]], Quint. – b) [[als]] publiz. t. t., die [[Berichterstattung]], der [[Vortrag]], [[Antrag]] eines Magistrates im Senate, Cic. u.a.: relationem egredi, die [[Tagesordnung]] [[überschreiten]], [[von]] der T. [[abweichen]] (v. Senatoren, [[wenn]] [[sie]] [[nach]] ihrem Entscheid [[noch]] ihre [[Meinung]] [[über]] etw. [[nicht]] [[dahin]] Gehöriges vorbrachten), Tac. ann. 2, 38: [[ius]] tertiae, quartae, quintae relationis, das [[Recht]] [[des]] Kaisers, im Senate [[über]] [[drei]], [[vier]], [[fünf]] Gegenstände [[berichten]] zu [[können]], Scriptt. hist. Aug.; vgl. Casaub. Suet. Caes. 20. – 4) gramm. u. philos. t. t., die [[Beziehung]], [[Rücksicht]], das [[Verhältnis]], ad [[aliquid]], Quint. 8, 4, 21.
}}
{{LaZh
|lnztxt=relatio, onis. f. (''refero''.) :: 述。商量。大小相涉。境態。— gratiarum 感謝。— Consulum 定派總官。
}}
}}

Latest revision as of 22:35, 12 June 2024

Latin > English

relatio relationis N F :: laying of matter before Senate, such motion; referring back case to magistrate
relatio relatio relationis N F :: reference to standard; retorting on accuser; giving oath in reply; repayment
relatio relatio relationis N F :: narration, relating of events, recital; act of carrying back; figure of speech

Latin > English (Lewis & Short)

rĕlātĭo: ōnis, f. refero,
I a carrying back, bringing back. *
I Lit.: membranae ut juvant aciem, ita crebrā relatione, quoad intinguntur calami, morantur manum, through the frequent carrying of the hand back to the inkstand, i.e. by often stopping to dip the pen in the ink, Quint. 10, 3, 31.—
II Trop.
   A In law t. t., a throwing back, retorting: relatio criminis, est cum ideo jure factum dicitur, quod aliquis ante injuriā lacessierit, Cic. Inv. 1, 11, 15; so Dig. 48, 1, 5: jurisjurandi, ib. 12, 2, 34 fin.—
   B In partic.
   1    A returning, repaying: gratiae, Sen. Ben. 5, 11; id. Ep. 74, 13.—
   2    In publicists' lang., a report; a proposition, motion: ecquis audivit non modo actionem aliquam aut relationem, sed vocem omnino aut querellam tuam? Cic. Pis. 13, 29: relatio illa salutaris, id. ib. 7, 14; Liv. 3, 39: relationem approbare, id. 32, 22: incipere, Tac. A. 5, 4; 13, 26: mutare, id. ib. 14, 49: egredi, id. ib. 2, 38: postulare in aliquid, id. ib. 13, 49: relationi intercedere, id. ib. 1, 13 al.: jus quartae relationis, the right accorded to the emperor, without being consul, of making communications in the Senate (this right was simply jus relationis; tertiae, quartae, etc., denote the number of subjects he might introduce at each meeting, which varied at different periods), Capitol. Pert. 5; Vop. Prob. 12 fin. — Hence,
   b Transf., in gen., a report, narration, relation (only post-Aug.): dictorum, Quint. 2, 7, 4; cf. id. 9, 2, 59: causarum, id. 6, 3, 77: meritorum, id. 4, 1, 13: rerum ab Scythis gestarum, Just. 2, 1, 1: gentium, Plin. 7, 1, 1, § 6.— Of military reports to the general-in-chief or emperor: addens quaedam relationibus supervacua, quas subinde dimittebat ad principem, Amm. 14, 7, 10; 20, 4, 7; 28, 1, 10. —
   3    A rhetorical figure mentioned by Cicero, of the nature of which Quintilian was ignorant, Cic. de Or. 3, 54, 207; Quint. 9, 3, 97: epanaphora est relatio; quotiens per singula membra eadem pars orationis repetitur, hoc modo: Verres calumniatores apponebat, Verres de causā cognoscebat; Verres pronunciabat? i. e. the repetition of a word for rhetorical effect, Mart. Cap. 5, § 534 init.; cf. Quint. 9, 1, 33. —
   4    In philos. and gram. lang., reference, regard, respect, relation: illud quoque est ex relatione ad aliquid, Quint. 8, 4, 21: relatione factā non ad id, Dig. 1, 1, 11.

Latin > French (Gaffiot 2016)

rĕlātĭō,¹² ōnis, f. (refero),
1 action de porter à nouveau : [de porter à tout instant la plume dans l’encrier] Quint. 10, 3, 31
2 [fig.] a) criminis Cic. Inv. 2, 78, action de rapporter à l’influence d’autrui le fait dont on est accusé, cf. Dig. 48, 1, 5 ; b) gratiæ Sen. Ep. 74, 13, témoignage de reconnaissance, cf. Ben. 5, 11, etc.; c) rapport d’un magistrat au sénat, mise à l’ordre du jour : relatio illa salutaris et diligens fuerat consulis Cic. Pis. 14, ce rapport salutaire et consciencieux avait été l’œuvre du consul, cf. Cic. Pis. 29 ; de aliqua re Liv. 26, 28, 3, rapport sur une affaire ; relationem in aliquid postulare Tac. Ann. 13, 49, demander la mise en délibération pour une chose (d’une chose) ; relationem egredi Tac. Ann. 2, 38, sortir de l’ordre du jour proposé (de la question débattue) ; relationi consulum intercedere Tac. Ann. 1, 13, s’opposer à la proposition des consuls ; jus tertiæ, quartæ... relationis Capit. Pert. 5 ; Aur. 6 ; Lampr. Al. Sev. 1, droit [de l’empereur] de mettre à l’ordre du jour du sénat trois, quatre... affaires ; d) relation, narration : Quint. 2, 7, 4 ; 9, 2, 59, etc.; e) [rhét.] relatio contrariorum Cic. Or. 166, rapprochement de contraires, antithèse || épanaphore : Capel. 5, 534 ; Quint. 9, 3, 27 ; f) relatio ad aliquid Quint. 8, 4, 21, rapport, relation à qqch.

Latin > German (Georges)

relātio, ōnis, f. (refero), das Zurücktragen, Zurückbringen, I) eig.: crebra, das öftere Hinführen der Hand nach dem Tintenfaß, um mit der Feder einzutauchen, Quint. 10, 3, 31. – II) bildl.: A) im allg., das Zurückschieben, in den jurist. t. t.: r. criminis, das Zurückschieben des Vorwurfs auf den Urheber, griech. ἀντέγκλημα, Cic. de inv. 1, 15 u. ICt.: iurisiurandi, das Zurückschieben des Eides auf den, der ihn antrug, Ulp. dig. – B) insbes.: 1) die Erwiderung, Vergeltung, gratiae, Sen. ep. 74. § 13 u.a. – 2) (als Redefig.) = επαναφορά, die öftere hervorhebende Wiederholung desselben Wortes, Cic. de or. 3, 207. Quint. 9, 3, 97. Mart. Cap. 5. § 534. Vgl. Ernesti Lexic. techn. Lat. rhet. p. 328. – 3) das Vorbringen, Berichten, die Angabe, Erzählung, a) übh.: relatio contrariorum, die Anführung der direkten Gegensätze, Cic. orat. 106: rerum gestarum, Iustin.: dictorum, Quint.: r. causarum (griech. αἰτιολογία), Angabe der Gründe, Beweisführung, Quint. – b) als publiz. t. t., die Berichterstattung, der Vortrag, Antrag eines Magistrates im Senate, Cic. u.a.: relationem egredi, die Tagesordnung überschreiten, von der T. abweichen (v. Senatoren, wenn sie nach ihrem Entscheid noch ihre Meinung über etw. nicht dahin Gehöriges vorbrachten), Tac. ann. 2, 38: ius tertiae, quartae, quintae relationis, das Recht des Kaisers, im Senate über drei, vier, fünf Gegenstände berichten zu können, Scriptt. hist. Aug.; vgl. Casaub. Suet. Caes. 20. – 4) gramm. u. philos. t. t., die Beziehung, Rücksicht, das Verhältnis, ad aliquid, Quint. 8, 4, 21.

Latin > Chinese

relatio, onis. f. (refero.) :: 述。商量。大小相涉。境態。— gratiarum 感謝。— Consulum 定派總官。