Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

relatio

From LSJ

Τὸ νικᾶν αὐτὸν αὑτὸν πασῶν νικῶν πρώτη τε καὶ ἀρίστη → The first and best victory is to conquer self.

Plato, Laws, 626e

Latin > English

relatio relationis N F :: laying of matter before Senate, such motion; referring back case to magistrate
relatio relatio relationis N F :: reference to standard; retorting on accuser; giving oath in reply; repayment
relatio relatio relationis N F :: narration, relating of events, recital; act of carrying back; figure of speech

Latin > English (Lewis & Short)

rĕlātĭo: ōnis, f. refero,
I a carrying back, bringing back. *
I Lit.: membranae ut juvant aciem, ita crebrā relatione, quoad intinguntur calami, morantur manum, through the frequent carrying of the hand back to the inkstand, i.e. by often stopping to dip the pen in the ink, Quint. 10, 3, 31.—
II Trop.
   A In law t. t., a throwing back, retorting: relatio criminis, est cum ideo jure factum dicitur, quod aliquis ante injuriā lacessierit, Cic. Inv. 1, 11, 15; so Dig. 48, 1, 5: jurisjurandi, ib. 12, 2, 34 fin.—
   B In partic.
   1    A returning, repaying: gratiae, Sen. Ben. 5, 11; id. Ep. 74, 13.—
   2    In publicists' lang., a report; a proposition, motion: ecquis audivit non modo actionem aliquam aut relationem, sed vocem omnino aut querellam tuam? Cic. Pis. 13, 29: relatio illa salutaris, id. ib. 7, 14; Liv. 3, 39: relationem approbare, id. 32, 22: incipere, Tac. A. 5, 4; 13, 26: mutare, id. ib. 14, 49: egredi, id. ib. 2, 38: postulare in aliquid, id. ib. 13, 49: relationi intercedere, id. ib. 1, 13 al.: jus quartae relationis, the right accorded to the emperor, without being consul, of making communications in the Senate (this right was simply jus relationis; tertiae, quartae, etc., denote the number of subjects he might introduce at each meeting, which varied at different periods), Capitol. Pert. 5; Vop. Prob. 12 fin. — Hence,
   b Transf., in gen., a report, narration, relation (only post-Aug.): dictorum, Quint. 2, 7, 4; cf. id. 9, 2, 59: causarum, id. 6, 3, 77: meritorum, id. 4, 1, 13: rerum ab Scythis gestarum, Just. 2, 1, 1: gentium, Plin. 7, 1, 1, § 6.— Of military reports to the general-in-chief or emperor: addens quaedam relationibus supervacua, quas subinde dimittebat ad principem, Amm. 14, 7, 10; 20, 4, 7; 28, 1, 10. —
   3    A rhetorical figure mentioned by Cicero, of the nature of which Quintilian was ignorant, Cic. de Or. 3, 54, 207; Quint. 9, 3, 97: epanaphora est relatio; quotiens per singula membra eadem pars orationis repetitur, hoc modo: Verres calumniatores apponebat, Verres de causā cognoscebat; Verres pronunciabat? i. e. the repetition of a word for rhetorical effect, Mart. Cap. 5, § 534 init.; cf. Quint. 9, 1, 33. —
   4    In philos. and gram. lang., reference, regard, respect, relation: illud quoque est ex relatione ad aliquid, Quint. 8, 4, 21: relatione factā non ad id, Dig. 1, 1, 11.

Latin > French (Gaffiot 2016)

rĕlātĭō,¹² ōnis, f. (refero),
1 action de porter à nouveau : [de porter à tout instant la plume dans l’encrier] Quint. 10, 3, 31
2 [fig.] a) criminis Cic. Inv. 2, 78, action de rapporter à l’influence d’autrui le fait dont on est accusé, cf. Dig. 48, 1, 5 ; b) gratiæ Sen. Ep. 74, 13, témoignage de reconnaissance, cf. Ben. 5, 11, etc.; c) rapport d’un magistrat au sénat, mise à l’ordre du jour : relatio illa salutaris et diligens fuerat consulis Cic. Pis. 14, ce rapport salutaire et consciencieux avait été l’œuvre du consul, cf. Cic. Pis. 29 ; de aliqua re Liv. 26, 28, 3, rapport sur une affaire ; relationem in aliquid postulare Tac. Ann. 13, 49, demander la mise en délibération pour une chose (d’une chose) ; relationem egredi Tac. Ann. 2, 38, sortir de l’ordre du jour proposé (de la question débattue) ; relationi consulum intercedere Tac. Ann. 1, 13, s’opposer à la proposition des consuls ; jus tertiæ, quartæ... relationis Capit. Pert. 5 ; Aur. 6 ; Lampr. Al. Sev. 1, droit [de l’empereur] de mettre à l’ordre du jour du sénat trois, quatre... affaires ; d) relation, narration : Quint. 2, 7, 4 ; 9, 2, 59, etc.; e) [rhét.] relatio contrariorum Cic. Or. 166, rapprochement de contraires, antithèse || épanaphore : Capel. 5, 534 ; Quint. 9, 3, 27 ; f) relatio ad aliquid Quint. 8, 4, 21, rapport, relation à qqch.

Latin > German (Georges)

relātio, ōnis, f. (refero), das Zurücktragen, Zurückbringen, I) eig.: crebra, das öftere Hinführen der Hand nach dem Tintenfaß, um mit der Feder einzutauchen, Quint. 10, 3, 31. – II) bildl.: A) im allg., das Zurückschieben, in den jurist. t. t.: r. criminis, das Zurückschieben des Vorwurfs auf den Urheber, griech. ἀντέγκλημα, Cic. de inv. 1, 15 u. ICt.: iurisiurandi, das Zurückschieben des Eides auf den, der ihn antrug, Ulp. dig. – B) insbes.: 1) die Erwiderung, Vergeltung, gratiae, Sen. ep. 74. § 13 u.a. – 2) (als Redefig.) = επαναφορά, die öftere hervorhebende Wiederholung desselben Wortes, Cic. de or. 3, 207. Quint. 9, 3, 97. Mart. Cap. 5. § 534. Vgl. Ernesti Lexic. techn. Lat. rhet. p. 328. – 3) das Vorbringen, Berichten, die Angabe, Erzählung, a) übh.: relatio contrariorum, die Anführung der direkten Gegensätze, Cic. orat. 106: rerum gestarum, Iustin.: dictorum, Quint.: r. causarum (griech. αἰτιολογία), Angabe der Gründe, Beweisführung, Quint. – b) als publiz. t. t., die Berichterstattung, der Vortrag, Antrag eines Magistrates im Senate, Cic. u.a.: relationem egredi, die Tagesordnung überschreiten, von der T. abweichen (v. Senatoren, wenn sie nach ihrem Entscheid noch ihre Meinung über etw. nicht dahin Gehöriges vorbrachten), Tac. ann. 2, 38: ius tertiae, quartae, quintae relationis, das Recht des Kaisers, im Senate über drei, vier, fünf Gegenstände berichten zu können, Scriptt. hist. Aug.; vgl. Casaub. Suet. Caes. 20. – 4) gramm. u. philos. t. t., die Beziehung, Rücksicht, das Verhältnis, ad aliquid, Quint. 8, 4, 21.

Latin > Chinese

relatio, onis. f. (refero.) :: 述。商量。大小相涉。境態。— gratiarum 感謝。— Consulum 定派總官。