βοάω: Difference between revisions
(SL_1) |
(big3_9) |
||
Line 24: | Line 24: | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[βοάω]] <br /> <b>1</b> [[shout]], [[cry]] [[εἷς]] δ (sc. [[δράκων]]) ἐσόρουσε βοάσαις (O. 8.40) c. acc., Μεσσανίου δὲ γέροντος δονηθεῖσα φρὴν βόασε παῖδα ὅν (i. e. cried, ‘ my [[son]] ’. cf. Fraenkel on Ag. 48) (P. 6.36) ]εβοα με[ P. Oxy. 1792 fr. 41. 3. | |sltr=[[βοάω]] <br /> <b>1</b> [[shout]], [[cry]] [[εἷς]] δ (sc. [[δράκων]]) ἐσόρουσε βοάσαις (O. 8.40) c. acc., Μεσσανίου δὲ γέροντος δονηθεῖσα φρὴν βόασε παῖδα ὅν (i. e. cried, ‘ my [[son]] ’. cf. Fraenkel on Ag. 48) (P. 6.36) ]εβοα με[ P. Oxy. 1792 fr. 41. 3. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> át. contr. βοῶ D.18.82<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [ép. pres. formas c. diéct. βοάᾳ <i>Il</i>.14.394, βοόωσιν <i>Il</i>.17.265, part. βοόων <i>Il</i>.15.687; impf. βοάασκε A.R.2.588; dór. med. fut. βοάσομαι Ar.<i>Nu</i>.1154; aor. ind. ἔβωσε Hippon.1, part. βώσαντι <i>Il</i>.12.337]<br /><b class="num">A</b> intr.<br /><b class="num">I</b> de pers., gener.<br /><b class="num">1</b> [[gritar]] en la batalla σμερδνὸν βοόων Δαναοῖσι κέλευε <i>Il</i>.15.687, cf. 8.92, 11.15, <i>Od</i>.8.305, 24.537, ὀξὺ βοήσας <i>Il</i>.17.89, μέγα δ' ... εἶπε βοήσας <i>Il</i>.17.334, cf. 607, Τυδεὺς ... ὡς δράκων βοᾷ A.<i>Th</i>.381, cf. 392<br /><b class="num">•</b>por parte de heraldos κήρυκες βοόωντες ἐρήτυον <i>Il</i>.2.97, cf. 9.12, Thgn.887, Plu.<i>Cor</i>.25, en la asamblea μακρὰ βοῶν Ἀγαμέμνονα νείκεε μύθῳ a grandes gritos injuriaba a Agamenón de palabra</i> Tersites <i>Il</i>.2.224, cf. Hes.<i>Fr</i>.75.12, para pedir ayuda ἀλλ' οὔ πώς οἱ [[ἔην]] βώσαντι γεγωνεῖν <i>Il</i>.12.337, cf. <i>Od</i>.9.403, <i>h.Cer</i>.432, Hdt.3.78, ἐβόησα φωνῇ μεγάλῃ la mujer de Putifar, LXX <i>Ge</i>.39.14, cf. Hierocl.<i>Facet</i>.52<br /><b class="num">•</b>como límite de la voz humana y medida espacial ὅτε τόσσον ἀπῆν ὅσσον τε γέγωνε βοήσας cuando llegó tan cerca cuanto alcanza la voz</i>, <i>Od</i>.5.400, 9.473, 12.181.<br /><b class="num">2</b> [[aclamar]] en espectáculos y agrupaciones de masas τόσσον παντὸς ἀγῶνος ὑπέρβαλε· τοὶ δὲ βόησαν tanto superó a toda la competición; y ellos aclamaron</i>, <i>Il</i>.23.847, cf. A.<i>Fr</i>.289, ὁ δῆμος ἐβόησεν <i>POxy</i>.41.19 (III/IV d.C.), cf. <i>IG</i> 12(9).906.21 (Cálcide III d.C.)<br /><b class="num">•</b>peyor. [[alborotar]] por parte del pueblo ὃν δ' αὖ δήμου τ' ἄνδρα ἴδοι βοόωντά τ' ἐφεύροι como quiera que viera o encontrara a un hombre del pueblo armando alboroto</i>, <i>Il</i>.2.198<br /><b class="num">•</b>en v. med. [[gritar]], [[chillar]] παραπολεῖ βοώμενος te va a matar a gritos</i> Ar.<i>V</i>.1228, οἱ βοησόμενοι personas dispuestas a alborotar (en la ἐκκλησία)</i>, D.13.20, cf. 18.132, βοῶν καὶ κεκραγώς D.18.199, en fiestas, Hdt.2.60.<br /><b class="num">3</b> [[clamar]], [[plañir]] por sufrimiento físico o psicológico αἱ δὲ γυναῖκες ... ἐπὶ πύργων ... ὀξὺ βόων contemplando la batalla, Hes.<i>Sc</i>.243, βοᾷ δ' ἐκκενουμένα πόλις A.<i>Th</i>.329, βοᾷ βοᾷ ... ἔντοσθεν ἦτορ A.<i>Pers</i>.991, cf. S.<i>Ph</i>.11, <i>Tr</i>.787, LXX <i>Is</i>.54.1, βοῶν γὰρ εἰσέπαισεν Οἰδίπους S.<i>OT</i> 1252, cf. <i>Fr</i>.61, Hdt.3.117, Ael.<i>VH</i> 1.13, Colluth.329, como síntoma de enfermedades βοᾷ καὶ κέκραγεν Hp.<i>Morb.Sacr</i>.15, βοᾷν καὶ φλυηρεῖν gritar y decir incoherencias</i> Hp.<i>Coac</i>.355, cf. Ael.<i>NA</i> 14.18.<br /><b class="num">II</b> de pers., acompañado de series lingüísticas<br /><b class="num">1</b> que indican lo gritado [[llamar a gritos]], [[clamar]] pronunciando nombres (ὀνομακλήδην) ἀκούσαμεν ὡς ἐβόησας <i>Od</i>.4.281, cf. 10.311, Olymp.<i>in Alc</i>.24, ὀνομαστί Hdt.5.1, c. dat. οὐνόματι Hdt.1.146, c. voc. o prep. Εὐρύσακες, ἀμφὶ σοὶ βοᾷ S.<i>Ai</i>.340<br /><b class="num">•</b>para orar πρὸς αὐτόν (Θεόν) 1<i>Ep.Clem</i>.34.7, c. dat. τῶν βοώντων αὐτῷ (Θεῷ) <i>Eu.Luc</i>.18.7.<br /><b class="num">2</b> [[decir a gritos]], [[gritar]] expresando a continuación lo gritado οἰοιοῖ βόα grita ayayay</i> A.<i>Pers</i>.955, cf. S.<i>El</i>.1406, πᾶσα βοᾷ χθών «φυσιζόου γένος τόδε Ζηνός ἐστιν ἀληθῶς» A.<i>Supp</i>.583, cf. S.<i>El</i>.295, E.<i>HF</i> 975, Call.<i>Lau.Pall</i>.85, <i>Epigr</i>.42.5, <i>Fr</i>.228.55, φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ Ἐτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου LXX <i>Is</i>.40.3, ἐβόησεν ὁ Ἰησοῦς φωνῇ μεγάλῃ, Ελωι Ελωι <i>Eu.Marc</i>.15.34, Nonn.<i>D</i>.21.304, c. part. σιωπῶ μὲν λαβών, βοῶ δ' ἀναλώσας D.18.82, cf. 122, c. prep. οἱ ... νεανίσκοι ... ἐβόων ἐπὶ τὴν ἐλευθερίαν los jóvenes daban vivas a la libertad</i> Plb.8.31.2.<br /><b class="num">III</b> fig.<br /><b class="num">1</b> [[decir a gritos]], e.e. [[ser evidente]] τὸ πρᾶγμα βοᾷ la cosa es evidente</i> Ar.<i>V</i>.921, cf. D.19.119, αὐτὰ τὰ στοιχεῖα βοᾶν ὡς ἑλκόμενα que los mismos elementos gritan como si se les arrastrara</i> Arist.<i>Metaph</i>.1091<sup>a</sup>10.<br /><b class="num">2</b> [[hablar en voz alta]], [[expresarse a gritos]], [[con toda claridad]] de textos escritos βοᾷ δὲ χοὖτος γραμμάτων ἐν ξυλλαβαῖς A.<i>Th</i>.468, βοᾷ βοᾷ [[δέλτος]] ἄλαστα E.<i>Hipp</i>.877, el alma, Porph.<i>Marc</i>.30, ἡ στήλη βοάᾳ πᾶσι παρερχομένοις la estela llama la atención de todos los que pasan</i>, <i>IMEG</i>.60.2 (IV/V d.C.)<br /><b class="num">•</b>por parte de autores literarios [[decir expresamente]] περὶ [[αὐτοῦ]] Syrian.p.87, τοῦ Πλάτωνος ... βοῶντος Procl.<i>in Ti</i>.1.76.13, ἡ τραγῳδία βοᾷ Ael.<i>VH</i> 3.42.<br /><b class="num">IV</b> de sonidos emitidos por anim. [[graznar]] de aves ὄρνιθος ... βοώσης Thgn.1197<br /><b class="num">•</b>[[silbar]] de serpientes, Pi.<i>O</i>.8.40<br /><b class="num">•</b>[[zumbar]] de los mosquitos, Ael.<i>NA</i> 14.22.<br /><b class="num">V</b> de inanimados<br /><b class="num">1</b> [[retumbar]], [[resonar]] del mar o elementos naturales θαλάσσης κῦμα ... βοάᾳ ποτὶ χέρσον <i>Il</i>.14.394, cf. 17.265, A.<i>Pr</i>.431, Σκάμανδρος E.<i>Tr</i>.29, πᾶσα βοᾷ ... ὕλη cuando sopla el Bóreas, Hes.<i>Op</i>.511, βοᾷ δ' ἐν ὠσὶ κέλαδος retumba en los oídos un clamor</i> A.<i>Pers</i>.605, <i>boat caelum</i> Plaut.<i>Amph</i>.232, βοᾷ ... [[ἄκμων]] retumba el yunque</i> Euph.81.10<br /><b class="num">•</b>en v. med. mismo sent. πᾶσαν δὲ χρὴ γαῖαν βοᾶσθαι ... ὑμνῳδίαις E.<i>Hel</i>.1434.<br /><b class="num">2</b> [[sonar]], [[resonar]] de instrumentos musicales, en v. med. λωτὸς βοάσθω resuene la flauta</i> E.<i>IA</i> 438.<br /><b class="num">B</b> tr.<br /><b class="num">I</b> c. ac. que significan nombres o palabras<br /><b class="num">1</b> [[clamar llamando]], [[llamar]] Αἴαντα B.13.104, cf. 17.14, Pi.<i>P</i>.6.36, A.<i>Ch</i>.402, S.<i>Tr</i>.772, E.<i>Tr</i>.588, X.<i>Cyr</i>.7.2.5, Εἰλείθυιαν Theoc.17.60, δεσπότην πόσιν Lyc.1118, τὸ οὔνομα τοῦ Φιλιππίδεω Hdt.6.105<br /><b class="num">•</b>[[invocar con gritos rituales]] a un dios ἔβωσε Μαίης παῖδα Hippon.1, τὰν ... Ἄρτεμιν S.<i>Tr</i>.212, cf. Apul.<i>Met</i>.9.20<br /><b class="num">•</b>en v. med. mismo sent. τρὶς βοησάμεναι χθονίους δαίμονας Ant.Lib.25.3.<br /><b class="num">2</b> [[gritar]], [[clamar]] c. ac. int. ref. a palabras o gritos ἀντίδουπά μοι A.<i>Pers</i>.1040, 1066, ἰωάν S.<i>Ph</i>.216, cf. <i>Ai</i>.976, βόασον οἰκτρὰν ὄπα τοῖς ἔνερθ' Ἀτρείδαις S.<i>El</i>.1067, cf. E.<i>Hel</i>.1596, βοάν E.<i>Fr</i>.623, <i>IA</i> 1346, Ar.<i>Nu</i>.1153, τίνα βοᾷς λόγον; E.<i>Hipp</i>.571, τί βοᾷς E.<i>Hec</i>.177, c. rel. al canto ὑμέναιον E.<i>Tr</i>.335, καλλίνικον βοάσω μέλος E.<i>Fr</i>.65.6Au., Ἀρχιλόχου νικαῖον ἐφύμνιον Call.<i>Fr</i>.384.37, cf. Herod.3.23<br /><b class="num">•</b>gener. [[gritar]], [[clamar]] c. complet. μεγάλα βοῶντα ὡς ... Hdt.2.121δ, ἐβόα λέγων ὡς ... Th.4.11, cf. Ar.<i>Pax</i> 1155, ἐβόα καὶ βαρβαρικῶς καὶ ἑλληνικῶς ὅτι ... X.<i>An</i>.1.8.1, cf. Hdt.8.118, Antiph.123.5, <i>Act.Ap</i>.17.6, c. inf. βοᾷ διοίγειν κλῇθρα S.<i>OT</i> 1287, ἀποκτείνειν ἐβόων τοὺς τὸν δῆμον καταλύοντας gritaban que matarían a los destructores de la democracia</i> Th.8.86, τῷ Κλεάρχῳ ἐβόα ἄγειν τὸ στράτευμα X.<i>An</i>.1.8.12, ἀλλήλοις μὴ θεῖν X.<i>An</i>.1.8.19, cf. 4.3.22, Plb.15.32.5, 6.55.1, I.<i>AI</i> 13.376, χλευάζεσθαί τ' ἐβόησαν Epicr.10.30.<br /><b class="num">II</b> c. ac. no de palabras<br /><b class="num">1</b> [[clamar por]] τά θ' αὑτῆς καὶ τὰ τῶν φίλων κακά S.<i>El</i>.802, [[ἄλγος]] E.<i>Tr</i>.1310, πᾶσα γὰρ πόλις βοᾷ (ἐκεῖνα) toda la ciudad lo grita</i>, e.d. toda la ciudad lo sabe</i> A.<i>A</i>.1106, ὅρκους E.<i>Med</i>.21, cf. 206, πῦρ E.<i>Ph</i>.1154, τὴν βοήθειαν <i>Hell.Oxy</i>.15.2, cf. E.<i>IA</i> 1346<br /><b class="num">•</b>fig. ταῦτα οὐ φωναῖς ἐξακούστοις ἡ φύσις βοᾷ la naturaleza no grita eso (sus enseñanzas) con sonidos audibles</i> Porph.<i>Abst</i>.2.53.<br /><b class="num">2</b> [[celebrar]] ἡ ῥάφανος, ἣν ἐβοᾶτε Alex.15.7, en v. pas. πρήγματα ... βεβωμένα [[ἀνά]] τε τὴν Ἰωνίην Hdt.3.39, cf. 6.131, οἱ βοηθέντες ἐπὶ χρήμασι los celebrados por sus riquezas</i> Lib.<i>Or</i>.59.155, ἀπὸ τοῦ Μαραθῶνος Lib.<i>Decl</i>.11.18, ἐκ τῶν ἀδικημάτων Lib.<i>Decl</i>.5.53, ὑπὲρ τῶν [[ἑαυτοῦ]] συστρατιωτῶν Philostr.<i>Her</i>.18.15.<br /><b class="num">3</b> de instrumentos musicales [[hacer sonar]], [[emitir]] ἔλεγον ἰήιον ἐβόα κίθαρις E.<i>Fr</i>.1.3.10 Bond, οἱ σαλπικταὶ ... τὸ πολεμικὸν ... ἐβόησαν D.C.36.49.1.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> v. [[βοή]]. | |||
}} | }} |
Revision as of 12:20, 21 August 2017
English (LSJ)
Ep. 3sg. βοάᾳ, 3pl. βοόωσιν, part. βοόων, Il.14.394, 17.265, 15.687: Ion.impf.
A βοάασκε A.R.2.588: fut. βοήσομαι Th.7.48, etc.; Dor. βοάσομαι Ar.Nu.1154 (lyr.); later βοήσω A.R.3.792, AP7.32 (Jul.), etc. (βοάσω E.Ion 1447 (lyr.) is aor. subj.): aor. ἐβόησα Il.11.15, S.Tr. 772, etc.; Ep. βόησα Il.23.847; Dor. βόασα B.16.14; Ion. ἔβωσα Il.12.337, Hdt.1.146, Hippon. 1, Herod. 3.23; sts.in Com., Cratin. 396, Ar. Pax 1155: pf. βεβόηκα Philostr.VS2.1.11:—Med., βοώμενος Ar.V. 1228 (perh. Pass.): Ep.aor. βοήσατο Q.S.10.465, Ion. ἐβώσατο Theoc. 17.60; part. βοησάμενος Ant.Lib.25.3:—Pass., Ion. aor. ἐβώσθην Hdt.6.131: pf. βεβόημαι AP7.138 (Aceratus), Ion. part. βεβωμένος Hdt.3.39: plpf. ἐβεβόητο Paus.6.11.3:—cry aloud, shout, ὀξὺ βοήσας Il.17.89; ὅσσον τε γέγωνε βοήσας Od.6.294; πᾶσα γὰρ πόλις βοᾷ A. Ag.1106 (lyr.); ὡς δράκων β. Id.Th.381; β. γραμμάτων ἐν ξυλλαβαῖς ib.468; οἱ βοησόμενοι men ready to shout (in the ἐκκλησία), D. 13.20; ὁ δῆμος ἐβόησευ... of acclamations, POxy.41.19 (iii/iv A. D.), cf. Charito 1.1, al., IG12(9).906 (Chalcis, iii A. D.). 2 of things, roar, howl, as the wind and waves, οὔτε . . κῦμα τόσον βοάᾳ ποτὶ χέρσον Il.14.394; resound, echo, ἀμφὶ δέ τ' ἄκραι ἠϊόνες βοόωσιν 17.265; βοᾷ δὲ πόντιος κλύδων A.Pr.431 (lyr.), etc.; βοᾷ δ' ἐν ὠσὶ κέλαδος rings, Id.Pers.605; τὸ πρᾶγμα φανερόν ἐστιν, αὐτὸ γὰρ βοᾷ it proclaims itself, Ar.V.921; φαίνεται αὐτὰ τὰ στοιχεῖα βοᾶν ὡς ἑλκόμενα Arist. Metaph.1091a10. II c. acc. pers., call to one, call on, Pi. P.6.36, E.Med.205 (lyr.), Hdt.8.92, X.Cyr.7.2.5, Herod.4.41:— Med.βοησάμενοι δαίμονας Ant.Lib.l.c. 2 c. acc., call for, shout out for, S.Tr.772; β. τὴν βοήθειαν Hell.Oxy.10.2. 3 c. acc. cogn., β. βοάν Ar.Nu.1153 (lyr.); β. μέλος, ἰωάν, S.Aj.976, Ph.216 (lyr.); β. λοιγόν A.Ch.402 (lyr.); ἄλγος E.Tr.1310(lyr.): c. dupl. acc., βοάσαθ' ὑμέναιον ἀοιδαῖς ἰαχαῖς τε νύμφαν sound aloud the bridal hymn in honour of the bride, ib.335 (lyr.); ἔλεγον ἰήϊον ἐβόα κίθαρις E.Hyps. Fr.3(1).iii 10. 4 noise abroad, celebrate, ἡ ῥάφανος ἣν ἐβοᾶτε Alex. 15.7; πρήγματα βεβωμένα ἀνὰ Ἰωνίην Hdt.3.39; ἐβώσθησαν ἀνὰ τὴν Ἑλλάδα Id.6.131; οἱ βοηθέντες ἐπὶ χρήμασι Lib.Or.59.155; βεβοῆσθαι ἀπὸ τοῦ Μαραθῶνος, ἐκ τῶν ἀδικημάτων, Id.Decl.11.18, 5.53. 5 c. inf., cry aloud or command in aloud noice to do a thing, S.OT1287, E.Andr.297 (lyr.); βοᾶν τινι ἄγειν X.An.1.8.12; ἐβόων ἀλλήλοις μὴ θεῖν ib.19; also, cry aloud that... Epicrat.11.31(anap.); β. ὅτι . . X. An.1.8.1, Antiph.125.5. 6 Pass., to be filled with sound, πᾶσαν δὲ χρὴ γαῖαν βοᾶσθαι ὑμνῳδίαις E.Hel.1434; to be deafened, Ar.V. 1228. (Cf. βοή.)
German (Pape)
[Seite 450] fut. βοήσομαι, Sp. wie Ap. Rh. 3, 792 u. Nonn. βοήσω, von den Atticisten verworfen; aor. ἐβόησα; ion. βώσομαι u. ἔβωσα; βώσαντι Il. 12, 337 (vgl. ἐπιβοάω); ἐβώσατο Theocr. 17, 60; βωσάτω Ar. Pax 1121; aor. pass. ἐβοήθην, perf. βεβόημαι; ion. ἐβώσθην Her. 8, 124, βέβωμαι; 1) schreien, von Hom. an überall, μακρὰ βοῶν Il. 2, 224; σμερδνὸν βοόων 15, 687; von leblosen Dingen, brausen, laut ertönen, οὔτε θαλάσσης κῦμα τόσον βοάᾳ ποτὶ χέρσον Iliad. 14, 394, ἀμφὶ δέ τ' ἄκραι ἠιόνες βοόωσιν ἐρευγομένης ἁλὸς ἔξω 17, 265; πόντιος κλύδων Aesch. Pers. 429; κῦμα στρατοῦ Sept. 64; τὸ πρᾶγμα βοᾷ Ar. Vesp. 921, die Sache spricht für sich; mit acc., μέλος, ἰωήν, Soph. Ai. 976. 216, laut ertönen lassen; βοάν Ar. Nubb. 1138. – 2) Mit Geschrei fordern, befehlen, βοᾷ διοίγειν κλῇθρα Soph. O. R. 1287; vgl. Eur. Andr. 297; Prosa, τῷ Κλεάρχῳ – ἄγειν τὸ στράτευμα Xen. An. 1, 8, 12; βοᾷ πῦρ καὶ δικέλλας Eur. Phoen. 1154; λοιγόν Aesch. Ch. 396; ἄκρατον, reinen Wein fordern, Menand. bei Ath. XI, 502 f. Aehnl. τινά, laut anrufen, herbeirufen, παῖδα Pind. P. 6, 36; Soph. Tr. 212; Xen. Cyr. 7, 2, 5; Luc. D. mar. 6, 3; Sp. πρός τινα, zu Jemand rufen, N. T. – 3) laut preisen, bes. βεβοημένος, bekannt, berühmt u. berüchtigt, πρήγματα βεβ. ἀνὰ Ἰωνίην Her. 3, 39; öfter bei Sp.; βίβλοις Aceratus ep. (VII, 438).
Greek (Liddell-Scott)
βοάω: Ἐπ. γ΄ ἑνικ. βοάᾳ, γ΄ πληθ. βοόωσιν, μετοχ. βοόων, Ὅμ.· Ἰων. παρατ. βοάασκε Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 588· ― Ἀττ. μέλλ. βοήσομαι, Δωρ. βοάσομαι· μεταγεν. βοήσω, αὐτόθι 3. 792, Ἀνθ. ΙΙ. 7. 32, κτλ., (βοάσω Εὐρ. Ἴων 1446 εἶναι ἀόρ. ὑποτακτ.)· ― ἀόρ. ἐβόησα Ὁμ., Σοφ.· Ἐπ. βόησα Ἰλ. Ψ. 847· Ἰων. ἔβωσα Μ. 337 καὶ Ἡρόδ.· ἐνίοτε ὡσαύτως παρ᾿ Ἀττ., Κρατῖν. ἐν Ἀδήλ. 168, Ἀριστοφ. Εἰρ. 1155· πρκμ. βεβόηκα Φιλόστρ. 561. ― Μεσ., βοώμενος Ἀριστοφ. Σφηξ. 1228· Ἐπ. ἀόρ. βοήσατο Κόϊντ. Σμ. 10. 465, Ἰων ἐβώσατο Θεόκρ. 17. 60. ― Παθ., Ἰων. ἀόρ. ἐβώσθην Ἡρόδ.· πρκμ. βεβόημαι Ἀνθ. ΙΙ. 7. 138, Ἰων. μετοχ. βεβωμένος Ἡρόδ. 3. 39· ὑπερσυντ. ἐβεβόητο Παυσ. 6. 11, 2. Πρβλ. ἀνα-, ἐπι-, κατα-βοάω. (Ἡ ῥίζα φαίνεται ὅτι εἶναι BOϜ, πρβλ. Λατ. bov-are παρ' Ἐννίῳ καὶ bovinator πρὸς τὸ re-boare· Σανσκρ. gu, μετ᾿ ἀναδιπλ. ǵ ôgu (notum facere), ὥστε ἴσως τὰ γοάω, γόος ἀνήκουσιν εἰς τὴν αὐτὴν ῥίζαν, πρβλ. Ββ. Ι). Φωνάζω δυνατὰ, κραυγάζω, ἐκβάλλω κραυγήν, ὀξὺ βοήσας Ἰλ. Ρ. 89· ὅσον τε γέγωνε βοήσας (ἴδε ἐν λ. γέγωνα) Ὀδ.· πᾶσα γὰρ πόλις βοᾷ Αἰσχύλ. Ἀγ. 1106· ὡς δράκων βοᾷ ὁ αὐτ. Θήβ. 381· βοᾷ γραμμάτων ἐν συλλαβαῖς, ἔνθα τὸ βοᾷ ἀναφέρεται εἰς τὰς ἀλαζονικὰς φωνὰς τοῦ Καπανέως, οὐχὶ δὲ εἰς ἄναρθρόν τινα φωνὴν ἢ λόγον, αὐτόθι 468· οἱ βοησόμενοι, ἕτοιμοι νὰ φωνάξωσιν (ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ), Δημ. 172. 4· ἴδε ἐν λ. κράζω. 2) ἐπὶ πραγμάτων, ἠχῶ ἰσχυρῶς, κροτῶ, βροντῶ, παταγῶ, ὡς ἐπὶ τοῦ ἀνέμου καὶ τῶν κυμάτων, Λατ. reboare, ουδὲ… κῦμα τόσον βοάᾳ ποτὶ χέρσον Ἰλ. Ξ. 394· ἀντηχῶ, ἀμφὶ δέ τ' ἄκραι ἠϊόνες βοόωσιν Ρ. 265· βοᾷ δὲ πόντιος κλύδων Αἰσχυλ. Πρ.431.πρβλ.392, κτλ.˙βοᾷ δ' ἐν ὠσὶ κέλαδος, ἠχεῖ, ὁ αὐτ. Πέρσ. 605· τὸ πρᾶγμα φανερόν εστιν, αὐτὸ γὰρ βοᾷ, λαλεῖ μεγαλοφώνως περὶ ἑαυτοῦ, Ἀριστοφ. Σφηξ. 921. ΙΙ. μ. αἰτιατ. προσ., ἐπικαλοῦμαί τινα (μεγαλοφώνως) Πίνδ. ΙΙ. 6. 36, Εὐρ. Μήδ. 205, Ξεν, Κύρ. 7. 2, 5. 2) μετ' αἰτ. ὡσαύτως, ἐκβάλλω φωνὴν διά τινα (ὅπως ἀκούσῃ) Σοφ. Τρ. 772. 3) μετὰ συστοίχου αἰτιατ., β. βοὰν Ἀριστοφ. Νεφ. 1153· β. μέλος, ἰωάν Σοφ. Αἴ. 976, Φ. 216· οὕτω, β. λοιγὸν Αἰσχύλ. Χο. 402· ἄλγος Εὐρ. Τρῳ. 1310· μετὰ διπλ. αἰτιατ., βοᾶτε τὸν ὑμέναιον… νύμφαν, ψάλλετε μεγαλοφώνως τὴν γαμήλιον ᾠδὴν εἰς τιμὴν τῆς νύμφης, αὐτόθι 335 (λυρ.). 4) διαφημίζω, ἐπαινῶ, ἡ ῥάφανος ἣν ἐβοᾶτε Ἄλεξ. Ἀπεγλ. 1. 7· πρήγματα βεβωμένα ἀνὰ Ἰωνίην Ἡρόδ. 3. 39· ἐβώσθησαν ἀνὰ τὴν Ἑλλάδα ὁ αὐτ. 6. 131· πρβλ. καταβόητος, περιβόητος. 5) μετ' ἀπαρ., ἐπιτάσσω μεγαλοφώνως, διατάττω τινὰ μετὰ ἰσχυρᾶς φωνῆς νὰ πράξῃ τι, Σοφ. Ο. Τ. 1287, Εὐρ. Ἀνδρ. 298· βοᾶν τινι ἄγειν Ξεν. Ἀν. 1. 8, 12· β. τινι μὴ θεῖν αὐτόθι 1, 8, 19· ὡσαύτως, λέγω μεγαλοφώνως ὅτι.., Ἐπικράτ. ἐν Ἀδήλ. 1. 31· ὡσαύτως, β. ὅτι…, ὡς.., Ξεν. Ἀν. 1. 8, 1. Ἀντιφ. Κνοιθ. 2.
French (Bailly abrégé)
βοῶ;
impf. ἐβόων, f. βοήσομαι, postér. βοήσω, ao. ἐβόησα, pf. réc. βεβόηκα;
Pass. ao. ἐβοήθην, pf. βεβόημαι;
I. intr. pousser un cri ou des cris, crier : ὀξὺ βοᾶν IL, μακρὰ βοᾶν IL pousser un cri aigu, un cri prolongé, etc. ; p. ext. avec un sujet de chose, en parl. de tout bruit retentissant (bruit des vagues, etc.);
II. tr. 1 dire en criant, émettre en criant : βοᾶν μέλος SOPH faire résonner un chant;
2 appeler en criant, appeler à grands cris, acc.;
3 ordonner à haute voix : βοᾶν τινί ἄγειν τὸ στράτευμα XÉN crier à un commandant d’amener son corps de troupes ; avec ὅτι, ὡς, etc. crier à qqn de ou que, etc.
4 proclamer, vanter : πρήγματα βεβωμένα (part. pf. Pass. ion.) ἀνὰ Ἰωνίην HDT hauts faits célébrés à travers l’Ionie.
Étymologie: βοή.
English (Autenrieth)
(βοή), βοάᾳ, βοόωσιν, inf. βοᾶν, part. βοόων, aor. (ἐ)βόησα, part. βοήσᾶς, βώσαντι: shout; μέγα, μακρά (‘afar’), σμερδνόν, σμερδαλέον, ὀξύ, etc.; of things, κῦμα, ἠιόνες, ‘resound,’ ‘roar,’ Il. 14.394, Il. 17.265.
English (Slater)
βοάω
1 shout, cry εἷς δ (sc. δράκων) ἐσόρουσε βοάσαις (O. 8.40) c. acc., Μεσσανίου δὲ γέροντος δονηθεῖσα φρὴν βόασε παῖδα ὅν (i. e. cried, ‘ my son ’. cf. Fraenkel on Ag. 48) (P. 6.36) ]εβοα με[ P. Oxy. 1792 fr. 41. 3.
Spanish (DGE)
• Alolema(s): át. contr. βοῶ D.18.82
• Morfología: [ép. pres. formas c. diéct. βοάᾳ Il.14.394, βοόωσιν Il.17.265, part. βοόων Il.15.687; impf. βοάασκε A.R.2.588; dór. med. fut. βοάσομαι Ar.Nu.1154; aor. ind. ἔβωσε Hippon.1, part. βώσαντι Il.12.337]
A intr.
I de pers., gener.
1 gritar en la batalla σμερδνὸν βοόων Δαναοῖσι κέλευε Il.15.687, cf. 8.92, 11.15, Od.8.305, 24.537, ὀξὺ βοήσας Il.17.89, μέγα δ' ... εἶπε βοήσας Il.17.334, cf. 607, Τυδεὺς ... ὡς δράκων βοᾷ A.Th.381, cf. 392
•por parte de heraldos κήρυκες βοόωντες ἐρήτυον Il.2.97, cf. 9.12, Thgn.887, Plu.Cor.25, en la asamblea μακρὰ βοῶν Ἀγαμέμνονα νείκεε μύθῳ a grandes gritos injuriaba a Agamenón de palabra Tersites Il.2.224, cf. Hes.Fr.75.12, para pedir ayuda ἀλλ' οὔ πώς οἱ ἔην βώσαντι γεγωνεῖν Il.12.337, cf. Od.9.403, h.Cer.432, Hdt.3.78, ἐβόησα φωνῇ μεγάλῃ la mujer de Putifar, LXX Ge.39.14, cf. Hierocl.Facet.52
•como límite de la voz humana y medida espacial ὅτε τόσσον ἀπῆν ὅσσον τε γέγωνε βοήσας cuando llegó tan cerca cuanto alcanza la voz, Od.5.400, 9.473, 12.181.
2 aclamar en espectáculos y agrupaciones de masas τόσσον παντὸς ἀγῶνος ὑπέρβαλε· τοὶ δὲ βόησαν tanto superó a toda la competición; y ellos aclamaron, Il.23.847, cf. A.Fr.289, ὁ δῆμος ἐβόησεν POxy.41.19 (III/IV d.C.), cf. IG 12(9).906.21 (Cálcide III d.C.)
•peyor. alborotar por parte del pueblo ὃν δ' αὖ δήμου τ' ἄνδρα ἴδοι βοόωντά τ' ἐφεύροι como quiera que viera o encontrara a un hombre del pueblo armando alboroto, Il.2.198
•en v. med. gritar, chillar παραπολεῖ βοώμενος te va a matar a gritos Ar.V.1228, οἱ βοησόμενοι personas dispuestas a alborotar (en la ἐκκλησία), D.13.20, cf. 18.132, βοῶν καὶ κεκραγώς D.18.199, en fiestas, Hdt.2.60.
3 clamar, plañir por sufrimiento físico o psicológico αἱ δὲ γυναῖκες ... ἐπὶ πύργων ... ὀξὺ βόων contemplando la batalla, Hes.Sc.243, βοᾷ δ' ἐκκενουμένα πόλις A.Th.329, βοᾷ βοᾷ ... ἔντοσθεν ἦτορ A.Pers.991, cf. S.Ph.11, Tr.787, LXX Is.54.1, βοῶν γὰρ εἰσέπαισεν Οἰδίπους S.OT 1252, cf. Fr.61, Hdt.3.117, Ael.VH 1.13, Colluth.329, como síntoma de enfermedades βοᾷ καὶ κέκραγεν Hp.Morb.Sacr.15, βοᾷν καὶ φλυηρεῖν gritar y decir incoherencias Hp.Coac.355, cf. Ael.NA 14.18.
II de pers., acompañado de series lingüísticas
1 que indican lo gritado llamar a gritos, clamar pronunciando nombres (ὀνομακλήδην) ἀκούσαμεν ὡς ἐβόησας Od.4.281, cf. 10.311, Olymp.in Alc.24, ὀνομαστί Hdt.5.1, c. dat. οὐνόματι Hdt.1.146, c. voc. o prep. Εὐρύσακες, ἀμφὶ σοὶ βοᾷ S.Ai.340
•para orar πρὸς αὐτόν (Θεόν) 1Ep.Clem.34.7, c. dat. τῶν βοώντων αὐτῷ (Θεῷ) Eu.Luc.18.7.
2 decir a gritos, gritar expresando a continuación lo gritado οἰοιοῖ βόα grita ayayay A.Pers.955, cf. S.El.1406, πᾶσα βοᾷ χθών «φυσιζόου γένος τόδε Ζηνός ἐστιν ἀληθῶς» A.Supp.583, cf. S.El.295, E.HF 975, Call.Lau.Pall.85, Epigr.42.5, Fr.228.55, φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ Ἐτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου LXX Is.40.3, ἐβόησεν ὁ Ἰησοῦς φωνῇ μεγάλῃ, Ελωι Ελωι Eu.Marc.15.34, Nonn.D.21.304, c. part. σιωπῶ μὲν λαβών, βοῶ δ' ἀναλώσας D.18.82, cf. 122, c. prep. οἱ ... νεανίσκοι ... ἐβόων ἐπὶ τὴν ἐλευθερίαν los jóvenes daban vivas a la libertad Plb.8.31.2.
III fig.
1 decir a gritos, e.e. ser evidente τὸ πρᾶγμα βοᾷ la cosa es evidente Ar.V.921, cf. D.19.119, αὐτὰ τὰ στοιχεῖα βοᾶν ὡς ἑλκόμενα que los mismos elementos gritan como si se les arrastrara Arist.Metaph.1091a10.
2 hablar en voz alta, expresarse a gritos, con toda claridad de textos escritos βοᾷ δὲ χοὖτος γραμμάτων ἐν ξυλλαβαῖς A.Th.468, βοᾷ βοᾷ δέλτος ἄλαστα E.Hipp.877, el alma, Porph.Marc.30, ἡ στήλη βοάᾳ πᾶσι παρερχομένοις la estela llama la atención de todos los que pasan, IMEG.60.2 (IV/V d.C.)
•por parte de autores literarios decir expresamente περὶ αὐτοῦ Syrian.p.87, τοῦ Πλάτωνος ... βοῶντος Procl.in Ti.1.76.13, ἡ τραγῳδία βοᾷ Ael.VH 3.42.
IV de sonidos emitidos por anim. graznar de aves ὄρνιθος ... βοώσης Thgn.1197
•silbar de serpientes, Pi.O.8.40
•zumbar de los mosquitos, Ael.NA 14.22.
V de inanimados
1 retumbar, resonar del mar o elementos naturales θαλάσσης κῦμα ... βοάᾳ ποτὶ χέρσον Il.14.394, cf. 17.265, A.Pr.431, Σκάμανδρος E.Tr.29, πᾶσα βοᾷ ... ὕλη cuando sopla el Bóreas, Hes.Op.511, βοᾷ δ' ἐν ὠσὶ κέλαδος retumba en los oídos un clamor A.Pers.605, boat caelum Plaut.Amph.232, βοᾷ ... ἄκμων retumba el yunque Euph.81.10
•en v. med. mismo sent. πᾶσαν δὲ χρὴ γαῖαν βοᾶσθαι ... ὑμνῳδίαις E.Hel.1434.
2 sonar, resonar de instrumentos musicales, en v. med. λωτὸς βοάσθω resuene la flauta E.IA 438.
B tr.
I c. ac. que significan nombres o palabras
1 clamar llamando, llamar Αἴαντα B.13.104, cf. 17.14, Pi.P.6.36, A.Ch.402, S.Tr.772, E.Tr.588, X.Cyr.7.2.5, Εἰλείθυιαν Theoc.17.60, δεσπότην πόσιν Lyc.1118, τὸ οὔνομα τοῦ Φιλιππίδεω Hdt.6.105
•invocar con gritos rituales a un dios ἔβωσε Μαίης παῖδα Hippon.1, τὰν ... Ἄρτεμιν S.Tr.212, cf. Apul.Met.9.20
•en v. med. mismo sent. τρὶς βοησάμεναι χθονίους δαίμονας Ant.Lib.25.3.
2 gritar, clamar c. ac. int. ref. a palabras o gritos ἀντίδουπά μοι A.Pers.1040, 1066, ἰωάν S.Ph.216, cf. Ai.976, βόασον οἰκτρὰν ὄπα τοῖς ἔνερθ' Ἀτρείδαις S.El.1067, cf. E.Hel.1596, βοάν E.Fr.623, IA 1346, Ar.Nu.1153, τίνα βοᾷς λόγον; E.Hipp.571, τί βοᾷς E.Hec.177, c. rel. al canto ὑμέναιον E.Tr.335, καλλίνικον βοάσω μέλος E.Fr.65.6Au., Ἀρχιλόχου νικαῖον ἐφύμνιον Call.Fr.384.37, cf. Herod.3.23
•gener. gritar, clamar c. complet. μεγάλα βοῶντα ὡς ... Hdt.2.121δ, ἐβόα λέγων ὡς ... Th.4.11, cf. Ar.Pax 1155, ἐβόα καὶ βαρβαρικῶς καὶ ἑλληνικῶς ὅτι ... X.An.1.8.1, cf. Hdt.8.118, Antiph.123.5, Act.Ap.17.6, c. inf. βοᾷ διοίγειν κλῇθρα S.OT 1287, ἀποκτείνειν ἐβόων τοὺς τὸν δῆμον καταλύοντας gritaban que matarían a los destructores de la democracia Th.8.86, τῷ Κλεάρχῳ ἐβόα ἄγειν τὸ στράτευμα X.An.1.8.12, ἀλλήλοις μὴ θεῖν X.An.1.8.19, cf. 4.3.22, Plb.15.32.5, 6.55.1, I.AI 13.376, χλευάζεσθαί τ' ἐβόησαν Epicr.10.30.
II c. ac. no de palabras
1 clamar por τά θ' αὑτῆς καὶ τὰ τῶν φίλων κακά S.El.802, ἄλγος E.Tr.1310, πᾶσα γὰρ πόλις βοᾷ (ἐκεῖνα) toda la ciudad lo grita, e.d. toda la ciudad lo sabe A.A.1106, ὅρκους E.Med.21, cf. 206, πῦρ E.Ph.1154, τὴν βοήθειαν Hell.Oxy.15.2, cf. E.IA 1346
•fig. ταῦτα οὐ φωναῖς ἐξακούστοις ἡ φύσις βοᾷ la naturaleza no grita eso (sus enseñanzas) con sonidos audibles Porph.Abst.2.53.
2 celebrar ἡ ῥάφανος, ἣν ἐβοᾶτε Alex.15.7, en v. pas. πρήγματα ... βεβωμένα ἀνά τε τὴν Ἰωνίην Hdt.3.39, cf. 6.131, οἱ βοηθέντες ἐπὶ χρήμασι los celebrados por sus riquezas Lib.Or.59.155, ἀπὸ τοῦ Μαραθῶνος Lib.Decl.11.18, ἐκ τῶν ἀδικημάτων Lib.Decl.5.53, ὑπὲρ τῶν ἑαυτοῦ συστρατιωτῶν Philostr.Her.18.15.
3 de instrumentos musicales hacer sonar, emitir ἔλεγον ἰήιον ἐβόα κίθαρις E.Fr.1.3.10 Bond, οἱ σαλπικταὶ ... τὸ πολεμικὸν ... ἐβόησαν D.C.36.49.1.
• Etimología: v. βοή.