Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

incito: Difference between revisions

From LSJ

Ζῆν οὐκ ἄξιος, ὅτῳ μηδὲ εἷς ἐστι χρηστὸς φίλοςLife is not worth living if you do not have at least one friend.

Democritus, DK 68b22
(Gf-D_4)
(3_7)
Line 4: Line 4:
{{Gaffiot
{{Gaffiot
|gf=<b>incĭtō</b>,⁹ āvī, ātum, āre, tr.,<br /><b>1</b> pousser vivement : equi incitati Cæs. G. 4, 33, 3, chevaux lancés au galop ; naves incitatæ Cæs. G. 2, 6, 5, navires lancés à toute vitesse ; [[alii]] ex castris se incitant Cæs. C. 2, 14, 3, d’autres se lancent hors du camp, cf. Cæs. G. 3, 12, 1 ; 4, 17, 7 ; C. 2, 6, 4 ; Cic. Att. 2, 16, 3 ; stellarum [[motus]] incitantur Cic. Nat. 2, 103, le mouvement des astres s’accélère &#124;&#124; currentem incitare Cic. Phil. 3, 19, pousser qqn qui court [besogne inutile] &#124;&#124; [fig.] eloquendi celeritatem Cic. de Or. 1, 90, accélérer (développer) l’agilité de la parole<br /><b>2</b> exciter, animer, stimuler : aliquem, animos, [[studium]] Cic. Br. 313 ; Or. 63 ; Div. 2, 5, exciter qqn, les esprits, le zèle ; ad [[aliquid]] Cic. de Or. 1, 262, etc., exciter à qqch. ; in, [[contra]] aliquem Cic. Fl. 66 ; Ac. 2, 144, exciter contre qqn &#124;&#124; mettre dans les transports prophétiques, inspirer : Cic. Div. 1, 79 ; Ac. 2, 14<br /><b>3</b> pousser de l’avant, lancer, faire croître : vitem Col. Rust. 4, 22, 3, lancer la vigne &#124;&#124; [[amnis]] [[incitatus]] pluviis Liv. 44, 8, 6, fleuve grossi par les pluies &#124;&#124; [fig.] pœnas Tac. Ann. 3, 25, aggraver des peines.||currentem incitare Cic. Phil. 3, 19, pousser qqn qui court [besogne inutile]||[fig.] eloquendi celeritatem Cic. de Or. 1, 90, accélérer (développer) l’agilité de la parole<br /><b>2</b> exciter, animer, stimuler : aliquem, animos, [[studium]] Cic. Br. 313 ; Or. 63 ; Div. 2, 5, exciter qqn, les esprits, le zèle ; ad [[aliquid]] Cic. de Or. 1, 262, etc., exciter à qqch. ; in, [[contra]] aliquem Cic. Fl. 66 ; Ac. 2, 144, exciter contre qqn||mettre dans les transports prophétiques, inspirer : Cic. Div. 1, 79 ; Ac. 2, 14<br /><b>3</b> pousser de l’avant, lancer, faire croître : vitem Col. Rust. 4, 22, 3, lancer la vigne||[[amnis]] [[incitatus]] pluviis Liv. 44, 8, 6, fleuve grossi par les pluies||[fig.] pœnas Tac. Ann. 3, 25, aggraver des peines.
|gf=<b>incĭtō</b>,⁹ āvī, ātum, āre, tr.,<br /><b>1</b> pousser vivement : equi incitati Cæs. G. 4, 33, 3, chevaux lancés au galop ; naves incitatæ Cæs. G. 2, 6, 5, navires lancés à toute vitesse ; [[alii]] ex castris se incitant Cæs. C. 2, 14, 3, d’autres se lancent hors du camp, cf. Cæs. G. 3, 12, 1 ; 4, 17, 7 ; C. 2, 6, 4 ; Cic. Att. 2, 16, 3 ; stellarum [[motus]] incitantur Cic. Nat. 2, 103, le mouvement des astres s’accélère &#124;&#124; currentem incitare Cic. Phil. 3, 19, pousser qqn qui court [besogne inutile] &#124;&#124; [fig.] eloquendi celeritatem Cic. de Or. 1, 90, accélérer (développer) l’agilité de la parole<br /><b>2</b> exciter, animer, stimuler : aliquem, animos, [[studium]] Cic. Br. 313 ; Or. 63 ; Div. 2, 5, exciter qqn, les esprits, le zèle ; ad [[aliquid]] Cic. de Or. 1, 262, etc., exciter à qqch. ; in, [[contra]] aliquem Cic. Fl. 66 ; Ac. 2, 144, exciter contre qqn &#124;&#124; mettre dans les transports prophétiques, inspirer : Cic. Div. 1, 79 ; Ac. 2, 14<br /><b>3</b> pousser de l’avant, lancer, faire croître : vitem Col. Rust. 4, 22, 3, lancer la vigne &#124;&#124; [[amnis]] [[incitatus]] pluviis Liv. 44, 8, 6, fleuve grossi par les pluies &#124;&#124; [fig.] pœnas Tac. Ann. 3, 25, aggraver des peines.||currentem incitare Cic. Phil. 3, 19, pousser qqn qui court [besogne inutile]||[fig.] eloquendi celeritatem Cic. de Or. 1, 90, accélérer (développer) l’agilité de la parole<br /><b>2</b> exciter, animer, stimuler : aliquem, animos, [[studium]] Cic. Br. 313 ; Or. 63 ; Div. 2, 5, exciter qqn, les esprits, le zèle ; ad [[aliquid]] Cic. de Or. 1, 262, etc., exciter à qqch. ; in, [[contra]] aliquem Cic. Fl. 66 ; Ac. 2, 144, exciter contre qqn||mettre dans les transports prophétiques, inspirer : Cic. Div. 1, 79 ; Ac. 2, 14<br /><b>3</b> pousser de l’avant, lancer, faire croître : vitem Col. Rust. 4, 22, 3, lancer la vigne||[[amnis]] [[incitatus]] pluviis Liv. 44, 8, 6, fleuve grossi par les pluies||[fig.] pœnas Tac. Ann. 3, 25, aggraver des peines.
}}
{{Georges
|georg=in-[[cito]], āvī, ātum, āre, in rasche [[Bewegung]] [[setzen]], [[antreiben]], [[anregen]], I) eig. u. übtr.: A) eig. (Ggstz. tardare), equos, Caes.: hastas, Val. Flacc.: naves remis, Caes.: currentem, s. [[curro]](Bd. 1. s. [[1839)]]. – refl. se incitare u. medial incitari, [[sich]] in schnelle [[Bewegung]] [[setzen]], seinen [[Lauf]] [[beschleunigen]], [[alii]] ex castris [[sese]] incitant, [[stürzen]] aus usw., Caes.: ex [[alto]] se [[aestus]] incitat, dringt [[heran]], Caes. – stellarum [[motus]] tum incitantur, tum retardantur, Cic. – B) übtr., [[erregen]], [[aufregen]], [[antreiben]], [[anspornen]], [[anstacheln]], [[anfeuern]], [[reizen]], [[anreizen]] (Ggstz. reprimere, refrenare, languefacere), 1) im allg.: alcis animum (Ggstz. sedare, lenire), Cic.: [[studium]], Cic.: sitim, Ov.: suos [[sensus]] voluptarios omnes, Cic.: incitatā illā suā vecordi mente, in heftiger [[Aufregung]] seines wahnsinnigen Geistes, Cic. – alqm cupiditate imitandi, Cic.: alqm ad [[studium]], Cic.: ad id [[bellum]], Caes.: his vocibus in se dictatorem, Liv. – 2) insbes.: a) divinatorisch [[anregen]], [[begeistern]], Pythiam, Cic.: [[quasi]] mente incitati, Cic. – b) [[feindlich]] [[aufregen]], [[reizen]], [[aufreizen]], [[aufbringen]], alqm in alqm, Cic., od. [[contra]] alqm, Hirt. b. G.: [[civitas]] ob [[eam]] rem incitata, Caes. – II) prägn., [[wachsen]] [[machen]], [[vergrößern]], A) eig.: 1) im allg.: [[amnis]] [[hibernus]] [[incitatus]] pluviis, Liv. 44, 8, 6. – 2) insbes., [[als]] t. t. [[des]] Landbaus = das [[Wachstum]] eines Baumes [[befördern]], [[einen]] [[Baum]] [[treiben]], vitem, Colum. u. Pallad. – B) übtr.: a) [[steigern]], eloquendi celeritatem, Cic.: poenas, [[verschärfen]], Tac. – b) [[Passiv]] incitari, lebhafter [[werden]] (v. Farben), Ggstz. relanguescere, Sen. nat. qu. 1, 3, 13.
}}
}}

Revision as of 08:25, 15 August 2017

Latin > English (Lewis & Short)

in-cĭto: āvi, ātum, 1, v. a.,
I to set in rapid motion, to hasten, urge forwards; and with se, to put one's self in rapid motion, to hasten, rush (freq. and class.).
I Lit.
   A In gen.: vehementius equos incitare, Caes. B. C. 2, 41, 4: saxa per pronum, Sall. H. 3, 22 Dietsch: hastas, Val. Fl. 1, 409: stellarum motus tum incitantur, tum retardantur, Cic. N. D. 2, 40, 103: naves longas remis, Caes. B. G. 4, 25, 1; cf.: lintres magno sonitu remorum incitatae, id. ib. 7, 60, 4: navigio remis incitato, id. ib. 3, 14, 6: alii ex castris sese incitant, sally out, id. B. C. 2, 14, 3; cf.: cum ex alto se aestus incitavisset, had rushed in, id. B. G. 3, 12, 1; and: quo major vis aquae se incitavisset, id. ib. 4, 17, 7: duabus ex partibus sese (naves) in eam (navem) incitaverant, id. B. C. 2, 6, 4; cf. id. ib. 3, 24, 3.—Prov.: incitare currentem, to spur a willing horse, i. e. to urge a person who does not need urging, Cic. Phil. 3, 8, 19; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 16; v. curro.—
   B In partic., to cause to grow larger, i. e. to augment, increase, to promote the growth of (not ante-Aug.; cf. excito, I. B.): hibernis (Enipeus amnis) incitatus pluviis, swollen, Liv. 44, 8, 6: frequentibus fossuris terra permiscetur, ut incitari vitis possit, Col. 4, 22, 3; 4, 33. fin.; 3, 21, 7.—
II Trop., to incite, encourage, stimulate, rouse, excite, spur on.
   A In gen.: aliquem imitandi cupiditate, Cic. Brut. 92, 317: quibus (causis) mentes aut incitantur aut reflectuntur, id. de Or. 1, 32, 53: animos, opp. sedare, id. Or. 19, 63: ipsum ingenium diligentia etiam ex tarditate incitat, id. ib. 2, 35, 147: quorum studio legendi meum scribendi studium in dies incitatur, id. Div. 2, 2, 5: quamquam ea incitatur in civitate ratio vivendi, id. de Or. 3, 60, 226: stultas cogitationes, Hirt. B. G. 8, 10, 4: quoniam ad hanc voluntatem ipsius naturae stimulis incitamur, Cic. Rep. 1, 2 fin.; cf.: juvenes ad studium et ad laborem, id. de Or. 1, 61, 262: aliquem ad servandum genus hominum, id. Fin. 3, 20, 66: multa Caesarem ad id bellum incitabant, Caes. B. G. 3, 10, 1: aliquem ad bellum atque arma, Liv. 1, 27, 3: aliquem ad amplissimam spem, Suet. Caes. 7: cujus voluptatis avidae libidines temere et effrenate ad potiundum incitarentur, Cic. de Sen. 12, 39: incitabant (animum ferocem) praeterea conrupti civitatis mores, Sall. C. 5, 8: cum tibia lumbos incitat, Juv. 6, 315. —
   B In partic.
   1    To inspire. nam terrae vis Pythiam Delphis incitabat, naturae Sibyllam, Cic. Div. 1, 36, 79: mente incitati, id. Ac. 2, 5, 14; id. Cat. 63, 93.—
   2    In a bad sense, to excite, arouse, stir up: neque enim desunt, qui istos in me atque in optimum quemque incitent, Cic. Fl. 28, 66; cf. id. Fam. 12, 2, 1: et consules senatum in tribunum et tribunus populum in consules incitabat, Liv. 4, 2, 1: his vocibus cum in se magis incitarent dictatorem, id. 8, 33, 1: opifices facile contra vos incitabuntur, Cic. Ac. 2, 47, 144 (shortly before, concitentur); Hirt. B. G. 8, 35 fin.: milites nostri pristini diei perfidiā incitati, Caes. B. G. 4, 14, 3: civitas ob eam rem incitata, id. ib. 1, 4: judices, Quint. 6, 4, 10.—
   3    (Acc. to I. B.) To augment, increase, enhance: consuetudo exercitatioque et intellegendi prudentiam acuit et eloquendi celeritatem incitat, Cic. de Or. 1, 20, 90; so, caelibum poenas, Tac. A. 3, 25.—Hence, incĭtātus, a, um, P. a. (set in rapid motion; hence), swiftly running, flowing, sailing, flying, etc.; in gen., rapid, swift.
   A Lit.: imperator equo incitato se in hostes immittens, at full speed, Cic. N. D. 3, 6, 15: equo incitato, Caes. B. G. 4, 12 fin. (for which: citato equo; v. cito): milites cursu incitato in summo colle ab hostibus conspiciebantur, advancing rapidly, id. ib. 2, 26, 3; cf. in the foll. B.: mundi incitatissima conversio, Cic. Rep. 6, 18 (shortly before: conversio concitatior).—
   B Trop.: cursus in oratione incitatior, Cic. Or. 59, 201; cf. so of speech: Herodotus sine ullis salebris quasi sedatus amnis fluit: Thucydides incitatior fertur, id. ib. 12, 39.—Adv.: incĭtātē (acc. to B.), of speech, quickly, rapidly, violently: fluit incitatius, Cic. Or. 63, 212: quod incitatius feratur (locutio), id. ib. 20, 67.

Latin > French (Gaffiot 2016)

incĭtō,⁹ āvī, ātum, āre, tr.,
1 pousser vivement : equi incitati Cæs. G. 4, 33, 3, chevaux lancés au galop ; naves incitatæ Cæs. G. 2, 6, 5, navires lancés à toute vitesse ; alii ex castris se incitant Cæs. C. 2, 14, 3, d’autres se lancent hors du camp, cf. Cæs. G. 3, 12, 1 ; 4, 17, 7 ; C. 2, 6, 4 ; Cic. Att. 2, 16, 3 ; stellarum motus incitantur Cic. Nat. 2, 103, le mouvement des astres s’accélère || currentem incitare Cic. Phil. 3, 19, pousser qqn qui court [besogne inutile] || [fig.] eloquendi celeritatem Cic. de Or. 1, 90, accélérer (développer) l’agilité de la parole
2 exciter, animer, stimuler : aliquem, animos, studium Cic. Br. 313 ; Or. 63 ; Div. 2, 5, exciter qqn, les esprits, le zèle ; ad aliquid Cic. de Or. 1, 262, etc., exciter à qqch. ; in, contra aliquem Cic. Fl. 66 ; Ac. 2, 144, exciter contre qqn || mettre dans les transports prophétiques, inspirer : Cic. Div. 1, 79 ; Ac. 2, 14
3 pousser de l’avant, lancer, faire croître : vitem Col. Rust. 4, 22, 3, lancer la vigne || amnis incitatus pluviis Liv. 44, 8, 6, fleuve grossi par les pluies || [fig.] pœnas Tac. Ann. 3, 25, aggraver des peines.

Latin > German (Georges)

in-cito, āvī, ātum, āre, in rasche Bewegung setzen, antreiben, anregen, I) eig. u. übtr.: A) eig. (Ggstz. tardare), equos, Caes.: hastas, Val. Flacc.: naves remis, Caes.: currentem, s. curro(Bd. 1. s. 1839). – refl. se incitare u. medial incitari, sich in schnelle Bewegung setzen, seinen Lauf beschleunigen, alii ex castris sese incitant, stürzen aus usw., Caes.: ex alto se aestus incitat, dringt heran, Caes. – stellarum motus tum incitantur, tum retardantur, Cic. – B) übtr., erregen, aufregen, antreiben, anspornen, anstacheln, anfeuern, reizen, anreizen (Ggstz. reprimere, refrenare, languefacere), 1) im allg.: alcis animum (Ggstz. sedare, lenire), Cic.: studium, Cic.: sitim, Ov.: suos sensus voluptarios omnes, Cic.: incitatā illā suā vecordi mente, in heftiger Aufregung seines wahnsinnigen Geistes, Cic. – alqm cupiditate imitandi, Cic.: alqm ad studium, Cic.: ad id bellum, Caes.: his vocibus in se dictatorem, Liv. – 2) insbes.: a) divinatorisch anregen, begeistern, Pythiam, Cic.: quasi mente incitati, Cic. – b) feindlich aufregen, reizen, aufreizen, aufbringen, alqm in alqm, Cic., od. contra alqm, Hirt. b. G.: civitas ob eam rem incitata, Caes. – II) prägn., wachsen machen, vergrößern, A) eig.: 1) im allg.: amnis hibernus incitatus pluviis, Liv. 44, 8, 6. – 2) insbes., als t. t. des Landbaus = das Wachstum eines Baumes befördern, einen Baum treiben, vitem, Colum. u. Pallad. – B) übtr.: a) steigern, eloquendi celeritatem, Cic.: poenas, verschärfen, Tac. – b) Passiv incitari, lebhafter werden (v. Farben), Ggstz. relanguescere, Sen. nat. qu. 1, 3, 13.