reperio

Latin > English (Lewis & Short)

rĕ-pĕrĭo: repperi (less correctly reperi), rĕpertum, 4 (old
I fut. reperibit, Caecil. ap. Non. 508, 16: reperibitur, Plaut. Ep. 1, 2, 48; Pompon. ap. Non. 1. 1.; inf. reperirier, Plaut. Truc. 4, 1, 1; Lucr. 4, 480), v. a. pario (orig., perh., to procure or find again; hence), in gen., to find, meet with, find out, either by searching or by accident (cf.: invenio, offendo, nanciscor).
I Lit.: ego illam reperiam, will find her again, will find her out, Plaut. Ep. 4, 2, 32: Glycerium suos parentes repperit, Ter. And. 4, 5, 11; 5, 6, 5: perscrutabor fanum, si inveniam uspiam Aurum: sed si repperero, etc., Plaut. Aul. 4, 2, 14: quid repperisti? Non quod pueri clamitant in fabā se repperisse, id. ib. 5, 10; cf. id. Bacch. 3, 6, 33: facile invenies pejorem ... meliorem neque tu reperies, etc., id. Stich. 1, 2, 53: curculiones in tritico, id. Curc. 4, 4, 31; cf. Ov. M. 1, 654: aliquem hominem, Plaut. Bacch. 1, 1, 8: multos, Cic. Fin. 2, 9, 28: mortui sunt reperti, id. Tusc. 1, 47, 114: puerum aut puellam sibi recens natum, Plaut. Cist. 1, 2, 16: ibi quoque equi caput repertum, Just. 18, 5, 16: ceterarum artium repertos antistites agriculturae neque discipulos neque praeceptores inventos, Col. 11, 1, 10: divitiis incubare repertis, Verg. A. 6, 610. —
II Trop.
   A In gen., to find, find out, discern; to get, procure, obtain: occasionem, Plaut. Ps. 4, 4, 9: propter paupertatem nomen, id. Stich. 11, 3, 22: gloriam armis, Ter. Heaut. 1, 1, 60: quamvis malam rem quaeris, illic reperias, Plaut. Trin. 2, 4, 153; cf.: si quaerimus, cur, etc. ... causas reperiemus verissimas duas, Cic. Brut. 95, 325: rem repperi omnem ex tuo magistro, ne nega, Plaut. Bacch. 3, 6, 37: verae amicitiae difficillime reperiuntur in iis, qui, etc., Cic. Lael. 17, 64: nec quicquam difficilius quam reperire, quod sit omni ex parte in suo genere perfectum, id. ib. 21, 79: nec vos exitum reperitis, id. N. D. 1, 38, 107: perpauci lintribus inventis sibi salutem reppererunt, found, obtained, Caes. B. G. 1, 53 Oud. N. cr.: aristolochia nomen ex inventore reperit, Cic. Div. 1, 10, 16: sollicitudinis finem, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4: cujus praeclara apud Vergilium multa exempla reperio, Quint. 8, 3, 79; cf. in pass., id. 1, 5, 43: quibus (armis) quemadmodum salutariter uterentur, non reperiebant, Cic. Brut. 2, 8. —
   B In partic.
   1    With a double predicate, to find, discover, perceive, learn, ascertain a thing to be in any manner: qui invident, omnes inimicos mihi istoc facto repperi, Plaut. Ep. 1, 2, 6: hoc si secus reperies, nullam causam dico, id. Capt. 3, 4, 92: quam paucos reperias meretricibus Fideles evenire amatores, Ter. Hec. 1, 1, 1; cf. id. ib. 2, 1, 3: re ipsā repperi, Facilitate nihil esse homini melius, id. Ad. 5, 4, 6; cf.: cum transgressos repperisset consules, Vell. 2, 50, 1: quorum de moribus Caesar cum quaereret, sic reperiebat, Caes. B. G. 2, 15: neque, quanta esset insulae magnitudo, reperire poterat, id. ib. 4, 20; 1, 50: Caesar repperit ab Suevis auxilia missa, id. ib. 6, 9: repperit esse vera, id. ib. 1, 18: quem Tarentum venisse reperio, Cic. Sen. 4, 10.— So pass., with a double subject (i.e. with a predicate nom.), to be found, discovered, recognized to be any thing: quos cum censeas Esse amicos, reperiuntur falsi falsimoniis, Plaut. Bacch. 3. 6, 12: ingrato ingratus repertus est, id. Pers. 5, 2, 59: improbissimus reperiebare, Cic. Quint. 20, 56: ceteris rebus aut pares aut etiam inferiores reperiemur, religione multo superiores, id. N. D. 2, 3, 8; id. Fl. 38, 94.— With inf.: quoniam duplex natura duarum Dissimilis rerum longe constare reperta'st, Lucr. 1, 504: Sybarim et Crotonem et in eas Italiae partes Pythagoras venisse reperitur, Cic. Rep. 2, 15, 28: nec ulli periisse nisi in proelio reperiuntur, Suet. Caes. 75.—
   2    To find out, hit upon, invent, devise, discover (freq. after the Aug. period; cf. repertor; whereas invenire is used in this signif. in all periods): reperi, comminiscere, cedo calidum consilium cito, Plaut. Mil. 2, 2, 71; cf.: aliquid calidi consilii, id. Ep. 2, 2, 71: sibi aliquam astutiam, id. Capt. 3, 4, 7: repperisti tibi quod placeat, Ter. Heaut. 3, 3, 35; 3, 2, 22: consilium, id. Phorm. 1, 4, 1: causam, id. ib. 2, 1, 4: mihimet ineunda ratio et via reperiunda est, quā, etc., Cic. Verr. 2, 3, 46, § 110: nihil novi reperiens, id. Ac. 2, 6, 16: hoc reperire difficilius, quam, cum inveneris, argumentis adjuvare, Quint. 5, 10, 116: reperta verba (opp. nativa), id. 8, 3, 36: medicina ex observatione salubrium reperta est, id. 2, 17, 4; 9, 4, 114: ludusque (scaenicus) repertus, Hor. A. P. 405: serrae reperit usum, Ov. M. 8, 246; 1, 687: repertā nuper conjuratione, discovered, Tac. A. 16, 15; cf.: posterius res inventa est aurumque repertum, Lucr. 5, 1112; 1240: in quarum exercitationem reperta est (declamatio), Quint. 2, 10, 4; 4, 2, 21; 4, 3, 2; 8, 3, 72; 12, 10, 72; Tac. Agr. 19.— With dat., Quint. 8, 6, 19.— With object-clause: Indi gemmas crystallum tingendo adulterare repererunt, Plin. 35, 5, 20, § 79 (where, however, Jahn reads invenerunt).—Hence, rĕperta, ōrum, n., inventions (mostly in Lucr.): exponunt praeclara reperta, Lucr. 1, 732; 136; 5, 2; 13; 6, 7; and (perh. in imitation), Rhem. Fan. Pond. 15.

Latin > French (Gaffiot 2016)

rĕpĕrĭō,⁷ reppĕrī et rĕpĕrī, pertum, īre, tr.,
1 retrouver : parentes Ter. Andr. 806, retrouver ses parents ; mortui sunt reperti Cic. Tusc. 1, 114, on les retrouva morts || découvrir, dénicher : Pl. Aul. 621 ; 820, etc. ; Cic. Fin. 2, 28, etc.
2 trouver après recherche, découvrir, se procurer : si quærimus..., causas reperiemus duas Cic. Br. 325, si nous cherchons..., nous trouverons deux raisons, cf. Cic. Læl. 21 ; 59 ; 64 ; 79, etc.; lintribus inventis sibi salutem reppererunt Cæs. G. 1, 53, 2, ayant rencontré des barques, ils trouvèrent le moyen de se sauver ; (aristolochia) quæ nomen ab inventore repperit Cic. Div. 1, 16, (l’aristoloche) qui doit son nom à celui qui l’a découverte || [avec interr. ind.] : quemadmodum salutariter (iis armis) uterentur, non reperiebant Cic. Br. 8, ils ne trouvaient pas le moyen d’en faire (de ces armes) un emploi salutaire, cf. Cæs. G. 4, 20, 4 || [avec 2 acc.] : omnes inimicos mihi repperi Pl. Epid. 109, je les ai tous trouvés mes ennemis ; idem inopes reperiuntur Cic. Br. 118, ces mêmes hommes, on les trouve incapables de rien, cf. Cic. Nat. 2, 8 ; Quinct. 56 || [avec prop. inf.] : cum quæreret, sic reperiebat, nullum aditum esse... Cæs. G. 2, 15, 3, en s’informant, il trouvait ceci, savoir qu’il n’y avait pas possibilité d’accès..., cf. Cæs. G. 1, 18, 10 ; 1, 40, 8 ; 2, 4, 1 ; 6, 35, 7 ; Cic. CM 10 ; in eas Italiæ partes Pythagoras venisse reperitur Cic. Rep. 2, 28, on découvre que Pythagore était venu dans ces régions de l’Italie
3 trouver du nouveau, imaginer : Pl. Epid. 256 ; Capt. 539, etc. ; nihil novi reperiens Cic. Ac. 2, 16, ne trouvant rien de nouveau ; mihi via reperiunda est, qua Cic. Verr. 2, 3, 110, je dois trouver une voie qui me permette... || [avec inf.] Plin. 35, 79 || pl. n. reperta Lucr. 1, 732, découvertes, inventions, cf. Lucr. 1, 136 ; 5, 2, etc. fut. arch. reperibo Cæcil. 128 ; Pl. Epid. 151 || inf. pass. reperirier Pl. Truc. 677 ; Lucr. 4, 480.